"Vùng chết" của vịnh Mexico

Chuyên gia đại dương Nancy Rabalais theo dõi "vùng chết" ở vịnh Mexico - nơi không có đủ oxy trong nước để hỗ trợ sự sống. Vịnh có vùng chết lớn thứ hai trên thế giới; ngoài việc làm chết cá và các loài giáp xác, nó cũng đang giết chết nghề cá trong những vùng nước này. Rabalais nói chúng ta nghe về nguyên nhân -- và cách chúng ta có thể đảo ngược những ảnh hưởng có hại và khôi phục lại một trong những kho báu thiên nhiên của nước Mỹ.

Chào buổi tối, chào mừng các bạn
đến với New Orleans.

Tôi không biết
liệu các bạn có biết,

trong vòng 15 phút tới,
các bạn sẽ ở bên

một trong những dòng sông
lớn nhất thế giới:

sông Mississippi.

Sông Old Man (Lão ông),
Big Muddy (Bùn Lớn).

Và nó chảy dài về phía Bắc
tới bang Minnesota

về phía Đông
tới bang New York,

về phía Tây tới bang Montana,

Và 160 km từ nơi này,

nó đổ lượng nước ngọt
và trầm tích ra vịnh Mexico.

Thế là xong môn Địa tiết học số 101 nhé.

(Cười)

Giờ chúng ta sẽ xem xét
trong dòng sông đó có những gì.

Ngoài trầm tích, còn có các phân tử,
ni-tơ và phốt-pho.

Những phân tử đó, qua quá trình sinh học

hình thành nên các khu vực,
gọi là "vùng chết"

"Vùng chết" nghe có vẻ đáng lo ngại

nếu bạn là một con cá hay một con cua.

(Cười)

Thậm chí là một con giun nhỏ
trong lớp trầm tích.

Điều này nghĩa là nơi đó không có đủ oxy

cho những sinh vật đó tồn tại.

Vậy, vì sao điều gì đã xảy ra?

Ni-tơ và phốt-pho

kích thích sự tăng trưởng của
loài vi thực vật, gọi là thực vật phù du.

Những động vật nhỏ bé hay động vật phù du
ăn loài thực vật phù du,

cá nhỏ ăn động vật phù du,
cá to lại ăn cá nhỏ

và cứ thế tiếp diễn tạo nên lưới thức ăn.

Vấn đề là hiện nay
có quá nhiều lượng ni-tơ và phốt-pho

dẫn đến có một lượng lớn động vật phù du
bị rơi xuống tầng đáy

và bị phân hủy bởi
loài vi khuẩn tiêu thụ hết lượng oxy.

Đó là sinh học.

Các bạn không thể thấy nó từ mặt nước,

cũng không thể thấy nó
từ các hình ảnh vệ tinh,

vậy làm cách nào chúng ta biết nó tồn tại?

Một tàu đánh cá
có thể nói cho bạn biết,

khi thả và kéo lưới trong vòng 20 phút

mà vẫn không thu được gì,

khi đó nó biết rằng,
nó đang ở trong 'vùng chết'.

Và họ phải di chuyển đến nơi khác.

Nhưng phải đi đâu nếu khu vực đó
rộng đến hơn 20 ngàn km vuông?

Khoảng kích thước của bang New Jersey.

Bạn quyết định đi xa hơn,

kiếm được ít tiền lời hơn,

hoặc trở lại bến tàu.

Là một nhà khoa học,
tôi sử dụng thiết bị công nghệ cao

cho phép đặt bên hông tàu nghiên cứu,

nó đo lượng ô-xy
và nhiều thông số khác.

Chúng tôi bắt đầu tại sông Mississippi,

di chuyển chéo qua lại vịnh Mexico,
đến tận Texas,

tôi thậm chí thỉnh thoảng còn lẻn vào
Texas để kiểm nghiệm nguồn nước.

Nhờ số liệu lượng oxy tầng đáy --

từ đó vẽ một bản đồ
mọi số liệu đều nhỏ hơn hai,

bạn sẽ biết được con số thần kỳ
cho thấy cá bắt đầu rời đi.

Tôi thậm chí còn lặn ở 'vùng chết' này.

Chúng tôi cho đặt
các thiết bị đo ô-xy ở ngoài khơi

tính toán liên tục lượng oxy cao hay thấp.

Khi bơi dưới nước,
bạn sẽ thấy rất nhiều cá

hàng tấn cá, đủ loại cá,

kể cả anh bạn của tôi đây,
một chú cá nhồng tôi đã bắt gặp.

Ai cũng bơi hướng này,
còn tôi bơi hướng này với máy quay.

(Cười)

Sau đó, khi xuống độ sâu hơn chín mét,
số lượng cá bắt đầu ít đi.

Và khi tới tầng đáy,

bạn không còn thấy cá nữa.

Không hề có sự sống ở đây,
không có sinh vật nào bơi quanh đó.

Và bạn biết
bạn đang ở trong 'vùng chết'.

Vậy điều gì liên kết giữa
vùng trung Hoa Kỳ

và vịnh Mexico?

Hầu hết lưu vực sông là đất nông nghiệp.

Cụ thể là trồng luân phiên bắp-đậu nành.

Ni-tơ có trong phân hóa học
và phốt-pho ngấm vào đất,

chảy ra sông Mississippi

và cuối cùng đổ ra vịnh Mexico.

Lượng ni-tơ hiện nay
có trong dòng Mississippi

đã tăng gấp ba lần

so với thập niên 50.

Tận ba lần.

Còn phốt-pho thì gấp đôi.

Điều đó có nghĩa là nhiều thực vật phù du
chìm xuống đáy hơn và ít ô-xy hơn.

Đó không phải là đặc điểm tự nhiên
của vịnh mà là do con người gây ra.

Quang cảnh không còn như xưa nữa.

Ở đó từng là đồng cỏ, rừng,
các ao vũng thảo nguyên,

khu vực sống của vịt,
và nhiều thứ khác nữa.

Giờ thì không còn nữa
- chỉ có các luống hoa màu.

Có những cách có thể áp dụng cho
hình thức nông nghiệp này

sử dụng ít phân bón hơn,
có lẽ là sử dụng chính xác hơn.

Và thử nghiệm một số
mô hình nông nghiệp bền vững

như cỏ lúa mì lâu năm,
là loại có rễ mọc sâu hơn

so với loại rễ 15 cm của bắp,

để có thể giữ ni-tơ lại trong đất
và tránh xói mòn đất.

Làm thế nào để thuyết phục
người hàng xóm ở phía Bắc,

có lẽ cách 1.6 ngàn cây số hoặc hơn,

rằng các hoạt động của họ đang gây hại
đến chất lượng nước ở vịnh Mexico?

Đầu tiên, chúng ta có thể đưa họ
về sân sau nhà họ.

Nếu hè này bạn muốn đi bơi
ở Wisconsin

trong hồ nước yêu thích của mình

có thể bạn sẽ gặp thứ này

trông như sơn màu lục bị đổ ra,
mùi cũng giống vậy

loang ra trên bề mặt nước.

Đây là hiện tượng
tảo nở hoa lam lục độc hại

nó không tốt cho sức khỏe của bạn.

Tương tự, ở hồ Erie
vào mùa hè hai năm trước

hiện tượng tảo nở hoa lam lục này
kéo dài mấy trăm dặm

thành phố Toledo, bang Ohio
không thể uống nước hồ này

trong vài ngày liền.

Nếu theo dõi tin tức,

bạn sẽ biết rằng rất nhiều nơi
đang gặp vấn đề với nước uống.

Tôi là một nhà khoa học.

Không biết các bạn có nhận ra không.

(Cười)

Dựa vào nền tảng khoa học vững chắc,
tôi công bố các kết quả nghiên cứu

đồng nghiệp của tôi đọc chúng,
tôi được trích dẫn.

Nhưng tôi tin rằng, là một nhà khoa học

lấy tiền hầu hết từ quỹ liên bang
để sử dụng cho việc nghiên cứu,

tôi có trách nhiệm chia sẻ
vốn hiểu biết của mình

với người dân,

những người đứng đầu các cơ quan
và đại biểu quốc hội

để họ có thể vận dụng nó và hy vọng là,
đưa ra những quyết định đúng đắn

về các chính sách môi trường

(Vỗ tay)

Cảm ơn

(Vỗ tay)

Một trong những cách để làm điều đó
là công bố cho giới truyền thông.

Và Joby Warrick ở tờ "Washington Post"

đăng bức ảnh này lên báo

ngay trên trang bìa vào sáng chủ nhật,
ngay phía trên nếp gấp tờ báo.

Đó là một sự kiện lớn.

Và thượng nghị sĩ John Breaux,
ở bang Louisiana,

nói rằng: "Chúa ơi,
họ nghĩ vịnh Mexico trông tệ đến thế à"

Tôi đáp: "Đúng vậy, ngài biết đấy,
có bằng chứng mà.

Và ta phải làm gì đó
để khắc phục chuyện này".

Cùng lúc đó, Thượng nghị sĩ
Olympia Snowe ở bang Maine

cũng đang gặp rắc rối với
tảo nở hoa độc hại ở vịnh Maine.

Họ đã cùng phối hợp lực lượng,
đây là trường hợp hai đảng phái.

(Cười)

(Vỗ tay)

Họ mời tôi đến giải trình trước quốc hội

và tôi nói "Tôi chỉ biết đuổi bắt
mấy con cua ở Nam Texas thôi,

không biết giải trình đâu"

(Cười)

Nhưng tôi đã làm được.

(Tiếng hoan hô)

Thậm chí, dự luật được thông qua,

nó được gọi là - yeah, yay!

Nó được gọi là Tảo Nở Hoa Gây Hại

và Nghiên cứu máu thiếu ô-xy
và Đạo luật kiểm soát năm 1998.

(Cười)

(Vỗ tay)

Cảm ơn.

Đó là lý do tại sao chúng tôi gọi nó là
dự luật Snowe-Breaux.

(Cười)

Chúng tôi tham dự hội thảo năm 2001

do Học viện Khoa học Quốc gia tổ chức

bàn về các loại phân bón, ni-tơ
và chất lượng nước kém.

Tất cả các diễn giả đều là cựu thống đốc

của bang New Jersey.

Và cô ấy ...

Tôi biết cô ấy hoàn toàn
nghiêm túc khi nhìn xuống khán giả

và tự nhủ "Chắc chắn cô ấy đang nhìn mình"

"Tôi thật sự mệt mỏi khi họ
cứ gọi việc này là New Jersey.

Chọn một bang khác đi, bang nào cũng được,
tôi không muốn nghe cái tên đó nữa"

Nhưng cô ấy đã thuyết phục được
tổng thống George H.W. Bush's

chấp nhận kế hoạch hành động

nhờ vậy chúng tôi có được
các mục tiêu về môi trường

và tìm ra cách giải quyết chúng.

Vùng Trung Tây Hoa Kì không cung cấp
lương thực cho cả thế giới.

Nơi này chỉ tập trung chăn nuôi
gà, lợn và gia súc

và sản xuất ethanol

có trong xăng

điều này đã được quy định
trong chính sách liên bang.

Chúng ta có thể làm tốt hơn thế

Chúng ta cần đưa ra những quyết định

để trở nên tiết kiệm hơn

và giảm sự lệ thuộc vào ni-tơ.

Nó giống như giảm dấu chân các-bon vậy

nhưng lần này là giảm dấu chân ni-tơ.

Tôi đã thực hiện việc này
bằng cách không ăn nhiều thịt,

thi thoảng tôi vẫn ăn một ít,

không sử dụng dầu ăn từ bắp

chạy loại xe không sử dụng
nhiên liệu từ khí ethanol

mà lại đi được xa hơn.

Chỉ những điều như thế
cũng đủ tạo nên sự khác biệt.

Vì vậy tôi muốn không chỉ các bạn,

mà là tất cả mọi người đặc biệt là
những người ở vùng Trung Tây Hoa Kì

hãy nghĩ xem bạn đang sử dụng đất trồng
ra sao và làm thế nào để tạo ra khác biệt.

Những việc tôi làm chỉ là những bước nhỏ.

Để có thể thay đổi cả một
nền nông nghiệp ở Mỹ

sẽ cần nhiều bước tiến lớn hơn.

Để biến điều này sự thật,
cần sự góp sức của chính phủ và người dân.

Chúng ta có thể làm được.

Tôi có niềm tin mãnh liệt rằng
ta có thể áp dụng khoa học

cùng với các chính sách và tạo
nên sự phát triển cho môi trường này

Tất cả chúng ta đều muốn
có môi trường trong lành.

Ta có thể cùng bắt tay thực hiện điều đó

để không còn những
"vùng chết" ở vịnh Mexico nữa.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)