< Return to Video

ရောဂါပိုးမွှားတွေ လေယာဉ်တွေပေါ်မှာ ရွေ့လျားပုံနှင့် ၎င်းတို့ကို တားဆီးနိုင်ပုံ။

  • 0:02 - 0:03
    လက်တွေထောင်ပြလို့ ရမလား..
  • 0:03 - 0:07
    ဒီအခန်းထဲက ဘယ်နှစ်ယောက်လောက်
    ဒီနှစ် လေယာဉ်စီးပြီးပြီးလဲဗျာ။
  • 0:08 - 0:09
    ကောင်းလိုက်တာဗျာ။
  • 0:09 - 0:12
    အင်း ဖြစ်သွားတာက ခင်ဗျားတို့ဟာ
    နှစ်စဉ် ဒီအတွေ့အကြုံကို
  • 0:12 - 0:15
    လူသန်း သုံးထောင်ကျော်နဲ့ မျှဝေလိုက်တာပါ။
  • 0:15 - 0:18
    ပြီးတော့ ကမ္ဘာတစ်လွှား ပျံသန်းတဲ့
    ဒီသတ္ထုပြွန်တွေထဲကို
  • 0:18 - 0:20
    လူအများကြီး သွင်းလိုက်တဲ့အခါ
  • 0:20 - 0:23
    တစ်ခါတစ်ခါမှာ ဒါမျိုးတွေဖြစ်တတ်ပြီး
  • 0:23 - 0:25
    ကူးစက်ရောဂါ ရတတ်တာပါ။
  • 0:25 - 0:27
    မနှစ်က Ebola ရောဂါဖြစ်ပွားတာ ကြားမိတော့
  • 0:27 - 0:30
    ဒီအကြောင်းကို ပထမဆုံး စိတ်ဝင်စားမိတာပါ။
  • 0:30 - 0:31
    ဒါနဲ့ ဖြစ်သွားတာက
  • 0:31 - 0:34
    Ebola ဟာ ပိုကန့်သတ်အပိုင်းအခြားရှိတဲ့
    အရည်စက်ကြောင်းတွေ
  • 0:34 - 0:35
    ကနေပြီး တစ်ဆင့်ကူးစက်ပေမဲ့
  • 0:35 - 0:37
    လေယာဉ်ခန်းမှာ ကူးစက်နိုင်တဲ့
  • 0:37 - 0:39
    အခြားရောဂါမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။
  • 0:39 - 0:43
    အဆိုးဆုံးအပိုင်းက ဒီကိန်းတွေကို
    ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ
  • 0:43 - 0:44
    တော်တော် လန့်စရာကြီးပါ။
  • 0:44 - 0:46
    ဒါနဲ့ H1N1 ရှိတဲ့ လူတစ်ယောက်
  • 0:46 - 0:48
    လေယာဉ်ပေါ်တက်လိုက်တော့
  • 0:48 - 0:50
    လေယာဉ်တစ်စင်းမှာပဲ
  • 0:50 - 0:52
    အခြားလူ ၁၇ ဦးကို ရောဂါကူးသွားတယ်။
  • 0:52 - 0:54
    နောက်ပြီး SARS ရောဂါနဲ့လူ
  • 0:55 - 0:57
    သုံးနာရီ ခရီးစဉ်ကို လိုက်ပါခဲ့တော့
  • 0:57 - 0:59
    လူ ၂၂ ဦးရောဂါကူးခဲ့တယ်။
  • 1:00 - 1:03
    ဒါက မဟာ အင်အားကြီးတစ်ခုရဲ့ ကျွန်တော့
    စိတ်ကူး အတိအကျတော့ မဟုတ်ဘူး။
  • 1:04 - 1:06
    ဒါကို ကြည့်လိုက်တော့ တွေ့လိုက်ရသေးတာက
  • 1:06 - 1:09
    ဒီရောဂါတွေကို ကြိုတင် စကင်လုပ်ဖို့
    အရမ်း ခက်ခဲတာကိုပါ။
  • 1:10 - 1:12
    ဒီတော့ တစ်ယောက်ယောက် လေယာဉ်ပေါ်တက်တဲ့အခါ
  • 1:12 - 1:13
    သူတို့တွေ ဖျားနိုင်ပြီး
  • 1:13 - 1:15
    သူတို့တွေ တကယ်ပဲ ရောဂါရှိနိုင်ပေမဲ့
  • 1:15 - 1:18
    ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ရောဂါအောင်းနေတဲ့
  • 1:18 - 1:19
    ကာလထဲ ရောက်နေနိုင်ကာ
  • 1:19 - 1:21
    သူတို့တွေကနေ ပြန်ပြီး
    လေယာဉ်ထဲက အခြားလူများစွာ
  • 1:21 - 1:23
    ကို ရောဂါ ပျံ့နှံ့နိုင်ပါတယ်။
  • 1:23 - 1:25
    ဒါက ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲဆိုတော့ အခု
  • 1:25 - 1:27
    ကျွန်တော်တို့မှာ လေယာဉ်ခန်း
    ထိပ်က ဝင်လာတဲ့လေနဲ့
  • 1:27 - 1:30
    ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အပြာရောင်လို ဘေးက
    ဝင်လာတဲ့လေရှိတယ်။
  • 1:30 - 1:34
    နောက်ပြီး အထွက်ပိုက်တွေနားမှာ ရောဂါ
    ပစ္စည်းတွေကို ၉၉.၉၇ % ရှင်းလင်းပေးတဲ့
  • 1:34 - 1:39
    အရမ်း ထိရောက်မှုရှိတဲ့ အစစ်တွေလည်း
    ရှိသေးတယ်။
  • 1:39 - 1:41
    ဒါပေမဲ့ အခု ဖြစ်တာက
  • 1:41 - 1:43
    ဒီရောနှောနေတဲ့ လေထုစီးဆင်းမှု
    ပုံစံရှိတာပါ။
  • 1:43 - 1:45
    ဒီတော့ တစ်ဦးဦးက နှာချေတော့မယ်ဆိုရင်
  • 1:45 - 1:48
    အဲဒီလေက အစစ်ကနေ ထွက်ခွင့်မရခင်မှာတောင်
  • 1:48 - 1:51
    အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပတ်ချာလှည့်နေလိမ်မယ်။
  • 1:52 - 1:55
    ဒီတော့ တွေးမိတာက ဒါ အတော်ကို
    အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာဆိုတာ အရှင်းကြီးပါ။
  • 1:55 - 1:59
    လေယာဉ်တစ်စင်း သွားဝယ်ဖို့က
    ပိုက်ဆံမရှိတော့
  • 1:59 - 2:01
    ဒီအစား ကွန်ပြူတာ တည်ဆောက်ဖို့
    ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
  • 2:01 - 2:04
    တကယ်တော့ ကွန်ပြူတာသုံး အငွေ့အရည်
    ဆန်တဲ့ ဒိုင်နမစ်ပညာ ဖြစ်သွားတယ်။
  • 2:04 - 2:07
    ဖန်တီးလို့ရတာက ဒီသရုပ်ပြချက်တွေဟာ
  • 2:07 - 2:09
    လူကိုယ်တိုင် လေယာဉ်ထဲ ဝင်ပြီး
  • 2:09 - 2:12
    တိုင်းတာတာတွေထက် ပိုပြီး ပြတ်သား
    တဲ့ ပုံရိပ်တွေပေးတာပါ။
  • 2:13 - 2:16
    ဒါနဲ့ အခြေခံအားဖြင့် ဒါဘယ်လို
    အလုပ်လဲဆိုတာက
  • 2:16 - 2:18
    ဒီ 2D ပုံတွေနဲ့ စပါလိမ့်မယ်။
  • 2:18 - 2:21
    ဒါတွေက အင်တာနက်တစ်ဝိုက်မှာ မျောလွင့်နေ
    တဲ့ နည်းပညာ စာတမ်းတွေပါ။
  • 2:21 - 2:24
    ဒါကိုယူပြီး အဲဒီအချိန်က ဒီ 3D ပုံ
    တကယ် တည်ဆောက်တဲ့
  • 2:24 - 2:25
    3D ပုံစံထုတ် ဆော့ဖ်ဝဲ ထဲထည့်လိုက်တယ်။
  • 2:25 - 2:30
    ဒီနောက်ဒီပုံစံကို ပိုင်းလိုက်ပြီး ဒီလို
    အပိုင်းလေးတွေကို ဆောက်လိုက်တယ်၊
  • 2:30 - 2:34
    အခြေခံကတော့ ဒါကို ကွန်ပြူတာက
    ပိုနားလည်အောင် ချိတ်ဆက်တာပါ။
  • 2:34 - 2:37
    ဒီနောက် လေယာဉ်ခန်းရဲ့ ဘယ်မှာ လေအဝင်၊
    အထွက်ရှိတာ ကွန်ပြူတာကိုညွှန်ကြားတယ်၊
  • 2:37 - 2:39
    ရူပဗေဒအစုလိုက်နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး
  • 2:39 - 2:43
    အဓိကက အသွင်တူဖန်တီးတာကို ကွန်ပြူတာ
    က တွက်မပြီးမချင်း အဲဒီမှာထိုင်စောင့်တာပါ။
  • 2:44 - 2:48
    ဒီတော့ ဒီသမရိုးကျ လေယာဉ်ခန်းနဲ့
    တကယ် ရလိုက်တာက
  • 2:48 - 2:50
    အလယ်ကလူ နှာချေနေတာကို မြင်နိုင်ပြီး
  • 2:51 - 2:54
    "ဖျပ်"လို့လုပ်လိုက်တော့ ဒါက လူတွေရဲ့
    မျက်နှာတွေထဲ ရောက်သွားတယ်။
  • 2:55 - 2:57
    တော်တော် ရွံစရာကောင်းပါတယ်။
  • 2:57 - 2:59
    အရှေ့ဘက်က ဒီခရီးသည်နှစ်ဦးကို
    သတိထားမိမှာပါ။
  • 2:59 - 3:01
    အလယ်ကောင်က ခရီးသည်ဘေးမှာ ထိုင်နေတယ်
  • 3:01 - 3:03
    လုံးလုံး မပျော်နေပါဘူး။
  • 3:03 - 3:05
    ဘေးဘက်ကနေ တစ်ချက်ကြည့်လိုက်ရင်
  • 3:05 - 3:09
    လေယာဉ်ခန်း တစ်နံတစ်လျား ပျံနေတဲ့
    ခရီးသည်တွေကို သိတထားမိပါမယ်။
  • 3:10 - 3:12
    ပထမဆုံး ကျွန်တော်တွေးမိတာက
    "ဒါက မကောင်းဘူး"။
  • 3:12 - 3:16
    ဒါနဲ့ အသွင်တူဖန်တီးမှု
    ၃၂ ခုကျော်ကို လုပ်ခဲ့ပြီး
  • 3:16 - 3:19
    နောက်ဆုံးမှာ ဒီအဖြေကိုရပါတယ်။
  • 3:19 - 3:23
    ဒါကို မှတ်ပုံတင် ဆိုင်းငံ့ထားတဲ့
    Global Inlet Director လို့ခေါ်ထားတယ်။
  • 3:23 - 3:25
    ဒါနဲ့ ရောဂါပစ္စည်း ထုတ်လွှင့်တာကို
    ၅၅% လောက်
  • 3:25 - 3:27
    လျှော့ချပေးနိုင်ပြီး
  • 3:27 - 3:30
    လေကောင်းလေသန့် ရှူရှိက်မှုကို ၁၉၀ %
    လောက်တိုးလာစေနိုင်ပါတယ်။
  • 3:30 - 3:32
    ဒါက တကယ် ဘယ်လိုလုပ်လဲဆိုတော့
  • 3:32 - 3:35
    ဒီဒြပ်ပေါင်း အပိုင်းကို လေယာဉ်ထဲက
  • 3:35 - 3:38
    ရှိနှင့်ပြီးသား နေရာတွေထဲမှာ တပ်ဆင်မှာပါ။
  • 3:38 - 3:40
    ဒီတော့ ဒါက တပ်ဆင်ဖို့ တွက်ချေကိုက်ပြီး
  • 3:40 - 3:42
    ဒါကို ညတွင်းချင်းကို လုပ်လို့ရပါတယ်။
  • 3:42 - 3:46
    ဝက်အူ တစ်ချောင်း၊ နှစ်ချောင်း
    စုပ်ဖို့လိုတာ၊ ပြီးရင် ရပြီလေ။
  • 3:46 - 3:49
    ပြီတော့ ရလာတဲ့ ရလဒ်တွေကတော့
    လုံးဝ အံ့ဩစရာကြီးပါ။
  • 3:49 - 3:52
    ဒီပြဿနာဖြစ်စေတဲ့ ဝေ့လည်နေတဲ့
    လေထုစီးဆင်းတဲ့ ပုံစံတွေရမယ့်အစား
  • 3:52 - 3:54
    ခရီးသည်တွေကြား ဖြတ်ဝင်တဲ့
  • 3:54 - 3:56
    ကိုယ်ပိုင် အသက်ရှူတဲ့ ဇုန်တွေဖန်တီးဖို့
  • 3:56 - 3:58
    လေထုနံရံတွေကို ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
  • 3:58 - 4:01
    အလယ်က ခရီးသည်ဟာ နှာထပ်ချေနေတာကို
    သတိထားမိကြပါလိမ့်မယ်။
  • 4:01 - 4:04
    ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ဒါကို
    အောက်ဘက်က အစစ်တွေဆီ
  • 4:04 - 4:06
    ဖယ်ရှားဖို့ ကို ထိထိမိမိ
    တွန်းထုတ်နိုင်ပါပြီ။
  • 4:06 - 4:08
    ဘေးဘက်ကလည်း အလားတူပါ၊
  • 4:08 - 4:11
    ရောဂါပစ္စည်းတွေကို အောက်ကို
    တိုက်ရိုက် တွန်းထုတ်နိုင်တာ မြင်ရမှာပါ။
  • 4:12 - 4:15
    ဒီတော့ ဒီတီထွင်မှု တပ်ဆင်ထားတဲ့
    ဒီအခင်းအကျင်းကို
  • 4:15 - 4:17
    တစ်ချက်လောက် ထပ်ကြည့်လိုက်ရင်
  • 4:17 - 4:19
    အလယ်က ခရီးသည်ဟာ နှာချေပေမဲ့
  • 4:19 - 4:22
    ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ အခြားသူတွေကို
    ကူးစက်ဖို့ အခွင့်မရခင်
  • 4:22 - 4:26
    ဒါကို ထွက်ပေါက်ကို တန်းပြီး
    တွန်းချနေတာ သတိပြုမိကြမှာပါ။
  • 4:26 - 4:29
    အလယ်လူဘေးမှာ ကပ်ထိုင်နေတဲ့
    ခရီသည်နှစ်ဦးဟာ ရောဂါပစ္စည်းတွေကို
  • 4:29 - 4:31
    မရှူမိသလောက် အသက်ရှူနေတာကို သတိထားမိမှာပါ။
  • 4:31 - 4:34
    ဘေးဘက်ကနေလည်း ကြည့်လိုက်ပါဦး၊
  • 4:34 - 4:35
    အရမ်းထိရောက်တဲ့ စနစ်တစ်ခုပါ။
  • 4:35 - 4:38
    အတိုချုပ်က ဒီစနစ်နဲ့ပတ်သက်ရင်
    ကျွန်တော်တို့ နိုင်တယ်။
  • 4:39 - 4:42
    ဒီဆိုလိုချက်ကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ
  • 4:42 - 4:46
    တွေ့လိုက်ရတာက ဒါက အလယ်က
    နှာချေတဲ့လူ အတွက်တင်မဟုတ်ပဲ
  • 4:46 - 4:48
    ပြတင်းပေါက်ထိုင်ခုံကလူ
    ဒါမှမဟုတ် မင်းလမ်းမှာထိုင်တဲ့
  • 4:48 - 4:51
    ခရီးသည် နှာချေတာအတွက်လည်း
    အလုပ်လုပ်တာပါ။
  • 4:51 - 4:54
    ဒီတော့ ဒီဖြေရှင်းမှုက ကမ္ဘာကြီးအတွက်
    ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။
  • 4:54 - 4:58
    အင်း၊ ဒါကို လက်တွေ့ဘဝထဲကို
  • 4:58 - 5:00
    ကွန်ပြူတာ သရုပ်ဖန်တီးခြင်းကနေ
    တစ်ချက်ကြည့်လိုက်တော့
  • 5:00 - 5:03
    ဟောဒီမှာ ဆောက်ထားတဲ့
    3D ပုံစံနဲ့ ကြည့်လို့ရပါတယ်၊
  • 5:03 - 5:05
    အဓိကကတော့ 3D ပုံနှိပ်ခြင်းကို
    သုံးပြီးပေါ့၊
  • 5:05 - 5:08
    ဒီအလားတူ လေထုစီးဆင်းမှု
    ပုံစံတွေဟာ ခရီးသည်တွေဆီကို
  • 5:08 - 5:10
    လာနေတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။
  • 5:11 - 5:14
    အတိတ်က SARS ကူးစက်ရောဂါဟာ ကမ္ဘာကြီး
    ကို ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀ လောက်
  • 5:14 - 5:16
    ကုန်ကျစေခဲ့ပါတယ်။
  • 5:16 - 5:17
    အနာဂတ်မှာတော့
  • 5:17 - 5:20
    ရောဂါကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပွားမှုဟာ
    ကမ္ဘာကြီးကို ဒေါ်လာ
  • 5:20 - 5:22
    သုံး ထရီလီယံထက်ပို ကုန်ကျနိုင်ပါတယ်။
  • 5:22 - 5:25
    ဒါမတိုင်ခင်ကဆို လေယာဉ်ကို
    တစ်လ၊နှစ်လလောက် အလုပ်ခွင်ကနေ
  • 5:25 - 5:27
    ထုတ်ပစ်ဖို့ လိုခဲ့သေးတယ်၊
  • 5:27 - 5:31
    တစ်ခုခုပြောင်းလဲဖို့ လူတွေနဲ့ နာရီပေါင်း
    သောင်းနဲ့ချီ၊ ဒေါ်လာသန်းပေါင်း
  • 5:31 - 5:32
    များစွာ အကုန်ခံရင်းလေ။
  • 5:32 - 5:36
    ဒါပေမဲ့ အခုတော့ တစ်ခုခုဆို
    ညတွင်းချင်း တပ်ဆင်နိုင်ပြီး
  • 5:36 - 5:38
    ရလဒ်တွေကို ချက်ချင်းကြည့်လို့ရပါတယ်။
  • 5:38 - 5:41
    ဒီတော့ အခုအခါမှာ ဒါကို လေကြောင်းစမ်း
    သပ်ချက် အထောက်အထားပြုဖို့နဲ့
  • 5:41 - 5:42
    ဒီသဘောတူချက် လုပ်ငန်းစဉ်
  • 5:42 - 5:45
    ထိန်းသိမ်းမှုတွေအားလုံးကို
    အတည်ပြုပေးဖို့ အရေးကြီးတာပါ။
  • 5:45 - 5:48
    ဒါပေမဲ့ ဒါက ပြတာက တစ်ခါတစ်လေ
    အကောင်းဆုံး ဖြေရှင်းနည်းတွေဟာ
  • 5:48 - 5:50
    အရိုးရှင်းဆုံးတွေပဲ ဆိုတာပါ။
  • 5:50 - 5:53
    လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်က ဆိုရင်တောင်
  • 5:53 - 5:55
    ဒီပရောဂျက် ဖြစ်လာခဲ့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
  • 5:55 - 5:58
    အကြောင်းက အဲဒီတုန်းက နည်းပညာက
    ဒါကို မထောက်ပံ့နိုင်လို့ပါ။
  • 5:58 - 6:00
    အခုအခါမှာတော့ အဆင့်မြင့် ကျွန်ပြူတာစနစ်နဲ့
  • 6:00 - 6:02
    တိုးမြှင့်လာခဲ့တဲ့ အင်တာနက်နဲ့အတူ
  • 6:02 - 6:05
    တီထွင်မှုအတွက် တကယ့် ရွှေခေတ်ပါ။
  • 6:05 - 6:08
    ဒီတော့ အားလုံးကို ဒီနေ့ မေးမယ့်မေးခွန်းက
    ဘာလို့စောင့်နေတာလဲဗျာ၊
  • 6:08 - 6:11
    အနာဂတ်ကို အတူတူ ဒီနေ့ တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။
  • 6:11 - 6:12
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 6:12 - 6:15
    (လက်ခုပ်သံများ)
Title:
ရောဂါပိုးမွှားတွေ လေယာဉ်တွေပေါ်မှာ ရွေ့လျားပုံနှင့် ၎င်းတို့ကို တားဆီးနိုင်ပုံ။
Speaker:
Raymond Wang
Description:

Raymond Wang ဟာ အသက် ၁၇ နှစ်သာရှိပေမဲ့ ပိုပြီးကျန်းမာတဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုကို တည်ဆောက်ဖို့ ကူညီပေးနှင့်နေပါပြီ။ အငွေ့အရည်ဆန်တဲ့ ဒိုင်နမစ်ပညာကိုသုံးပြီး လေယာဉ်တွေပေါ်မှာ လေထုရွေ့လျားပုံရဲ့ ကွန်ပြူတာသုံး သရုပ်သကန်ကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။ သူတွေ့ရှိလိုက်တဲ့ စိတ်ပူစရာက လေယာဉ်တစ်စင်းပေါ်မှာ တစ်ယောက်ယောက်က နှာချေတဲ့အခါ လေထုစီးဆင်းမှုက ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတွေကို အခြားခရီးသည်တွေဆီကို ကူးစက်ဖို့ တကယ်ကို အထောက်အပံ့ပြုတာပါ။
Wang က လေယာဉ် ခရီးသည်ခန်း အတွင်းဘက်မှာ နှာချေတာ ရွေ့လျားသွားပုံရဲ့ မမေ့နိုင်လောက်တဲ့ လှုပ်ရှားသက်ဝင်တဲ့ (အန်နီမေးရှင်း) တစ်ခုနဲ့အတူ သူ့ရဲ့ ဆုရ ဖြေရှင်းချက်ကိုပါ မျှဝေထားပါတယ်၊ လေယာဉ်တွေထဲက လတ်ဆတ်တဲ့ လေထုစီးဆင်းမှု တိုးမြှင့်ပေးပြီး ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ပြွတ်သိပ်နေတဲ့လေ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိခြင်းကို လမ်းကြောင်းလွှဲပေးတဲ့ ရေယက်ပုံ ကိရိယာလေးတစ်ခုပါ။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:28

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.