WEBVTT

00:00:01.713 --> 00:00:03.079
လက်တွေထောင်ပြလို့ ရမလား..

00:00:03.103 --> 00:00:06.805
ဒီအခန်းထဲက ဘယ်နှစ်ယောက်လောက်
ဒီနှစ် လေယာဉ်စီးပြီးပြီးလဲဗျာ။

00:00:08.258 --> 00:00:09.411
ကောင်းလိုက်တာဗျာ။

00:00:09.435 --> 00:00:12.320
အင်း ဖြစ်သွားတာက ခင်ဗျားတို့ဟာ 
နှစ်စဉ် ဒီအတွေ့အကြုံကို

00:00:12.344 --> 00:00:15.179
လူသန်း သုံးထောင်ကျော်နဲ့ မျှဝေလိုက်တာပါ။

00:00:15.203 --> 00:00:18.340
ပြီးတော့ ကမ္ဘာတစ်လွှား ပျံသန်းတဲ့ 
ဒီသတ္ထုပြွန်တွေထဲကို

00:00:18.364 --> 00:00:19.950
လူအများကြီး သွင်းလိုက်တဲ့အခါ

00:00:19.974 --> 00:00:22.647
တစ်ခါတစ်ခါမှာ ဒါမျိုးတွေဖြစ်တတ်ပြီး

00:00:22.671 --> 00:00:24.558
ကူးစက်ရောဂါ ရတတ်တာပါ။

NOTE Paragraph

00:00:25.116 --> 00:00:27.067
မနှစ်က Ebola ရောဂါဖြစ်ပွားတာ ကြားမိတော့

00:00:27.091 --> 00:00:29.723
ဒီအကြောင်းကို ပထမဆုံး စိတ်ဝင်စားမိတာပါ။

00:00:29.747 --> 00:00:31.207
ဒါနဲ့ ဖြစ်သွားတာက

00:00:31.231 --> 00:00:34.061
Ebola ဟာ ပိုကန့်သတ်အပိုင်းအခြားရှိတဲ့ 
အရည်စက်ကြောင်းတွေ

00:00:34.085 --> 00:00:35.419
ကနေပြီး တစ်ဆင့်ကူးစက်ပေမဲ့

00:00:35.443 --> 00:00:37.421
လေယာဉ်ခန်းမှာ ကူးစက်နိုင်တဲ့

00:00:37.445 --> 00:00:39.421
အခြားရောဂါမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။

00:00:39.445 --> 00:00:42.629
အဆိုးဆုံးအပိုင်းက ဒီကိန်းတွေကို 
ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ

00:00:42.653 --> 00:00:44.066
တော်တော် လန့်စရာကြီးပါ။

00:00:44.090 --> 00:00:45.850
ဒါနဲ့ H1N1 ရှိတဲ့ လူတစ်ယောက်

00:00:45.874 --> 00:00:48.263
လေယာဉ်ပေါ်တက်လိုက်တော့

00:00:48.287 --> 00:00:50.058
လေယာဉ်တစ်စင်းမှာပဲ


00:00:50.082 --> 00:00:52.336
အခြားလူ ၁၇ ဦးကို ရောဂါကူးသွားတယ်။

00:00:52.360 --> 00:00:54.488
နောက်ပြီး SARS ရောဂါနဲ့လူ

00:00:54.512 --> 00:00:56.614
သုံးနာရီ ခရီးစဉ်ကို လိုက်ပါခဲ့တော့

00:00:56.638 --> 00:00:59.480
လူ ၂၂ ဦးရောဂါကူးခဲ့တယ်။

00:00:59.504 --> 00:01:02.912
ဒါက မဟာ အင်အားကြီးတစ်ခုရဲ့ ကျွန်တော့
စိတ်ကူး အတိအကျတော့ မဟုတ်ဘူး။

NOTE Paragraph

00:01:03.658 --> 00:01:06.222
ဒါကို ကြည့်လိုက်တော့ တွေ့လိုက်ရသေးတာက

00:01:06.246 --> 00:01:09.222
ဒီရောဂါတွေကို ကြိုတင် စကင်လုပ်ဖို့ 
အရမ်း ခက်ခဲတာကိုပါ။

00:01:09.619 --> 00:01:11.710
ဒီတော့ တစ်ယောက်ယောက် လေယာဉ်ပေါ်တက်တဲ့အခါ

00:01:11.734 --> 00:01:12.940
သူတို့တွေ ဖျားနိုင်ပြီး

00:01:12.964 --> 00:01:15.359
သူတို့တွေ တကယ်ပဲ ရောဂါရှိနိုင်ပေမဲ့

00:01:15.383 --> 00:01:17.542
ရောဂါလက္ခဏာ မပြတဲ့ ရောဂါအောင်းနေတဲ့

00:01:17.566 --> 00:01:19.138
ကာလထဲ ရောက်နေနိုင်ကာ

00:01:19.162 --> 00:01:21.353
သူတို့တွေကနေ ပြန်ပြီး 
လေယာဉ်ထဲက အခြားလူများစွာ

NOTE Paragraph

00:01:21.377 --> 00:01:23.050
ကို ရောဂါ ပျံ့နှံ့နိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:01:23.074 --> 00:01:25.156
ဒါက ဘယ်လို အလုပ်လုပ်လဲဆိုတော့ အခု

NOTE Paragraph

00:01:25.180 --> 00:01:27.466
ကျွန်တော်တို့မှာ လေယာဉ်ခန်း 
ထိပ်က ဝင်လာတဲ့လေနဲ့

00:01:27.490 --> 00:01:29.916
ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အပြာရောင်လို ဘေးက 
ဝင်လာတဲ့လေရှိတယ်။

00:01:29.940 --> 00:01:34.142
နောက်ပြီး အထွက်ပိုက်တွေနားမှာ ရောဂါ 
ပစ္စည်းတွေကို ၉၉.၉၇ % ရှင်းလင်းပေးတဲ့

NOTE Paragraph

00:01:34.166 --> 00:01:38.714
အရမ်း ထိရောက်မှုရှိတဲ့ အစစ်တွေလည်း 
ရှိသေးတယ်။

NOTE Paragraph

00:01:39.444 --> 00:01:40.921
ဒါပေမဲ့ အခု ဖြစ်တာက

00:01:40.945 --> 00:01:43.012
ဒီရောနှောနေတဲ့ လေထုစီးဆင်းမှု 
ပုံစံရှိတာပါ။

00:01:43.036 --> 00:01:44.868
ဒီတော့ တစ်ဦးဦးက နှာချေတော့မယ်ဆိုရင်

NOTE Paragraph

00:01:44.892 --> 00:01:47.596
အဲဒီလေက အစစ်ကနေ ထွက်ခွင့်မရခင်မှာတောင်

00:01:47.620 --> 00:01:50.865
အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပတ်ချာလှည့်နေလိမ်မယ်။

00:01:51.785 --> 00:01:54.998
ဒီတော့ တွေးမိတာက ဒါ အတော်ကို 
အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာဆိုတာ အရှင်းကြီးပါ။

NOTE Paragraph

00:01:55.022 --> 00:01:58.755
လေယာဉ်တစ်စင်း သွားဝယ်ဖို့က 
ပိုက်ဆံမရှိတော့

00:01:58.779 --> 00:02:01.017
ဒီအစား ကွန်ပြူတာ တည်ဆောက်ဖို့ 
ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။

00:02:01.041 --> 00:02:04.313
တကယ်တော့ ကွန်ပြူတာသုံး အငွေ့အရည်
ဆန်တဲ့ ဒိုင်နမစ်ပညာ ဖြစ်သွားတယ်။

00:02:04.337 --> 00:02:06.938
ဖန်တီးလို့ရတာက ဒီသရုပ်ပြချက်တွေဟာ

NOTE Paragraph

00:02:06.962 --> 00:02:08.756
လူကိုယ်တိုင် လေယာဉ်ထဲ ဝင်ပြီး

00:02:08.780 --> 00:02:12.400
တိုင်းတာတာတွေထက် ပိုပြီး ပြတ်သား 
တဲ့ ပုံရိပ်တွေပေးတာပါ။

00:02:12.836 --> 00:02:15.850
ဒါနဲ့ အခြေခံအားဖြင့် ဒါဘယ်လို 
အလုပ်လဲဆိုတာက

00:02:15.874 --> 00:02:17.546
ဒီ 2D ပုံတွေနဲ့ စပါလိမ့်မယ်။

00:02:17.570 --> 00:02:20.698
ဒါတွေက အင်တာနက်တစ်ဝိုက်မှာ မျောလွင့်နေ 
တဲ့ နည်းပညာ စာတမ်းတွေပါ။

00:02:20.722 --> 00:02:23.615
ဒါကိုယူပြီး အဲဒီအချိန်က ဒီ 3D ပုံ 
တကယ် တည်ဆောက်တဲ့

00:02:23.639 --> 00:02:25.418
3D ပုံစံထုတ် ဆော့ဖ်ဝဲ ထဲထည့်လိုက်တယ်။

00:02:25.442 --> 00:02:29.901
ဒီနောက်ဒီပုံစံကို ပိုင်းလိုက်ပြီး ဒီလို 
အပိုင်းလေးတွေကို ဆောက်လိုက်တယ်၊

00:02:29.925 --> 00:02:33.502
အခြေခံကတော့ ဒါကို ကွန်ပြူတာက 
ပိုနားလည်အောင် ချိတ်ဆက်တာပါ။

00:02:33.526 --> 00:02:37.247
ဒီနောက် လေယာဉ်ခန်းရဲ့ ဘယ်မှာ လေအဝင်၊
အထွက်ရှိတာ ကွန်ပြူတာကိုညွှန်ကြားတယ်၊

00:02:37.271 --> 00:02:38.770
ရူပဗေဒအစုလိုက်နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး

00:02:38.794 --> 00:02:43.015
အဓိကက အသွင်တူဖန်တီးတာကို ကွန်ပြူတာ 
က တွက်မပြီးမချင်း အဲဒီမှာထိုင်စောင့်တာပါ။

NOTE Paragraph

00:02:44.015 --> 00:02:47.642
ဒီတော့ ဒီသမရိုးကျ လေယာဉ်ခန်းနဲ့ 
တကယ် ရလိုက်တာက

00:02:47.666 --> 00:02:49.913
အလယ်ကလူ နှာချေနေတာကို မြင်နိုင်ပြီး

00:02:50.767 --> 00:02:54.159
"ဖျပ်"လို့လုပ်လိုက်တော့ ဒါက လူတွေရဲ့ 
မျက်နှာတွေထဲ ရောက်သွားတယ်။

00:02:54.882 --> 00:02:56.703
တော်တော် ရွံစရာကောင်းပါတယ်။

00:02:56.727 --> 00:02:59.075
အရှေ့ဘက်က ဒီခရီးသည်နှစ်ဦးကို 
သတိထားမိမှာပါ။

00:02:59.099 --> 00:03:00.885
အလယ်ကောင်က ခရီးသည်ဘေးမှာ ထိုင်နေတယ်

00:03:00.909 --> 00:03:02.615
လုံးလုံး မပျော်နေပါဘူး။

00:03:02.639 --> 00:03:04.825
ဘေးဘက်ကနေ တစ်ချက်ကြည့်လိုက်ရင်

00:03:04.849 --> 00:03:08.842
လေယာဉ်ခန်း တစ်နံတစ်လျား ပျံနေတဲ့ 
ခရီးသည်တွေကို သိတထားမိပါမယ်။

NOTE Paragraph

00:03:10.017 --> 00:03:12.367
ပထမဆုံး ကျွန်တော်တွေးမိတာက
"ဒါက မကောင်းဘူး"။

00:03:12.391 --> 00:03:15.899
ဒါနဲ့ အသွင်တူဖန်တီးမှု 
၃၂ ခုကျော်ကို လုပ်ခဲ့ပြီး

00:03:15.923 --> 00:03:19.288
နောက်ဆုံးမှာ ဒီအဖြေကိုရပါတယ်။

00:03:19.312 --> 00:03:22.828
ဒါကို မှတ်ပုံတင် ဆိုင်းငံ့ထားတဲ့ 
Global Inlet Director လို့ခေါ်ထားတယ်။

00:03:22.852 --> 00:03:25.418
ဒါနဲ့ ရောဂါပစ္စည်း ထုတ်လွှင့်တာကို 
၅၅% လောက်

00:03:25.442 --> 00:03:27.210
လျှော့ချပေးနိုင်ပြီး

00:03:27.234 --> 00:03:30.387
လေကောင်းလေသန့် ရှူရှိက်မှုကို ၁၉၀ % 
လောက်တိုးလာစေနိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:30.411 --> 00:03:32.015
ဒါက တကယ် ဘယ်လိုလုပ်လဲဆိုတော့

00:03:32.039 --> 00:03:35.168
ဒီဒြပ်ပေါင်း အပိုင်းကို လေယာဉ်ထဲက

00:03:35.192 --> 00:03:38.160
ရှိနှင့်ပြီးသား နေရာတွေထဲမှာ တပ်ဆင်မှာပါ။

00:03:38.184 --> 00:03:40.185
ဒီတော့ ဒါက တပ်ဆင်ဖို့ တွက်ချေကိုက်ပြီး

00:03:40.209 --> 00:03:42.057
ဒါကို ညတွင်းချင်းကို လုပ်လို့ရပါတယ်။

00:03:42.081 --> 00:03:45.629
ဝက်အူ တစ်ချောင်း၊ နှစ်ချောင်း 
စုပ်ဖို့လိုတာ၊ ပြီးရင် ရပြီလေ။

00:03:45.653 --> 00:03:48.512
ပြီတော့ ရလာတဲ့ ရလဒ်တွေကတော့ 
လုံးဝ အံ့ဩစရာကြီးပါ။

00:03:48.536 --> 00:03:52.072
ဒီပြဿနာဖြစ်စေတဲ့ ဝေ့လည်နေတဲ့ 
လေထုစီးဆင်းတဲ့ ပုံစံတွေရမယ့်အစား

00:03:52.096 --> 00:03:53.838
ခရီးသည်တွေကြား ဖြတ်ဝင်တဲ့

00:03:53.862 --> 00:03:56.032
ကိုယ်ပိုင် အသက်ရှူတဲ့ ဇုန်တွေဖန်တီးဖို့

00:03:56.056 --> 00:03:57.954
လေထုနံရံတွေကို ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:57.978 --> 00:04:00.963
အလယ်က ခရီးသည်ဟာ နှာထပ်ချေနေတာကို 
သတိထားမိကြပါလိမ့်မယ်။

00:04:00.987 --> 00:04:03.700
ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ ဒါကို 
အောက်ဘက်က အစစ်တွေဆီ

00:04:03.724 --> 00:04:06.437
ဖယ်ရှားဖို့ ကို ထိထိမိမိ 
တွန်းထုတ်နိုင်ပါပြီ။

00:04:06.461 --> 00:04:07.857
ဘေးဘက်ကလည်း အလားတူပါ၊

00:04:07.881 --> 00:04:11.110
ရောဂါပစ္စည်းတွေကို အောက်ကို 
တိုက်ရိုက် တွန်းထုတ်နိုင်တာ မြင်ရမှာပါ။

00:04:11.682 --> 00:04:15.176
ဒီတော့ ဒီတီထွင်မှု တပ်ဆင်ထားတဲ့ 
ဒီအခင်းအကျင်းကို

00:04:15.200 --> 00:04:16.889
တစ်ချက်လောက် ထပ်ကြည့်လိုက်ရင်

00:04:16.913 --> 00:04:18.929
အလယ်က ခရီးသည်ဟာ နှာချေပေမဲ့

00:04:18.953 --> 00:04:22.026
ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ အခြားသူတွေကို 
ကူးစက်ဖို့ အခွင့်မရခင်

00:04:22.050 --> 00:04:25.771
ဒါကို ထွက်ပေါက်ကို တန်းပြီး 
တွန်းချနေတာ သတိပြုမိကြမှာပါ။

00:04:25.795 --> 00:04:28.919
အလယ်လူဘေးမှာ ကပ်ထိုင်နေတဲ့ 
ခရီသည်နှစ်ဦးဟာ ရောဂါပစ္စည်းတွေကို

00:04:28.943 --> 00:04:31.176
မရှူမိသလောက် အသက်ရှူနေတာကို သတိထားမိမှာပါ။

00:04:31.200 --> 00:04:33.728
ဘေးဘက်ကနေလည်း ကြည့်လိုက်ပါဦး၊

00:04:33.752 --> 00:04:35.307
အရမ်းထိရောက်တဲ့ စနစ်တစ်ခုပါ။

NOTE Paragraph

00:04:35.331 --> 00:04:37.953
အတိုချုပ်က ဒီစနစ်နဲ့ပတ်သက်ရင် 
ကျွန်တော်တို့ နိုင်တယ်။

00:04:39.255 --> 00:04:42.144
ဒီဆိုလိုချက်ကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ

00:04:42.168 --> 00:04:45.640
တွေ့လိုက်ရတာက ဒါက အလယ်က 
နှာချေတဲ့လူ အတွက်တင်မဟုတ်ပဲ

00:04:45.664 --> 00:04:48.438
ပြတင်းပေါက်ထိုင်ခုံကလူ 
ဒါမှမဟုတ် မင်းလမ်းမှာထိုင်တဲ့

00:04:48.462 --> 00:04:50.557
ခရီးသည် နှာချေတာအတွက်လည်း 
အလုပ်လုပ်တာပါ။

NOTE Paragraph

00:04:51.167 --> 00:04:54.254
ဒီတော့ ဒီဖြေရှင်းမှုက ကမ္ဘာကြီးအတွက် 
ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။

00:04:54.278 --> 00:04:57.792
အင်း၊ ဒါကို လက်တွေ့ဘဝထဲကို

00:04:57.816 --> 00:05:00.385
ကွန်ပြူတာ သရုပ်ဖန်တီးခြင်းကနေ 
တစ်ချက်ကြည့်လိုက်တော့

00:05:00.409 --> 00:05:03.171
ဟောဒီမှာ ဆောက်ထားတဲ့ 
3D ပုံစံနဲ့ ကြည့်လို့ရပါတယ်၊

00:05:03.195 --> 00:05:05.283
အဓိကကတော့ 3D ပုံနှိပ်ခြင်းကို 
သုံးပြီးပေါ့၊

00:05:05.307 --> 00:05:08.266
ဒီအလားတူ လေထုစီးဆင်းမှု 
ပုံစံတွေဟာ ခရီးသည်တွေဆီကို

00:05:08.290 --> 00:05:09.876
လာနေတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။

00:05:10.920 --> 00:05:13.990
အတိတ်က SARS ကူးစက်ရောဂါဟာ ကမ္ဘာကြီး 
ကို ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀ လောက်

00:05:14.014 --> 00:05:15.943
ကုန်ကျစေခဲ့ပါတယ်။

00:05:15.967 --> 00:05:17.126
အနာဂတ်မှာတော့

00:05:17.150 --> 00:05:19.696
ရောဂါကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပွားမှုဟာ 
ကမ္ဘာကြီးကို ဒေါ်လာ

00:05:19.720 --> 00:05:21.578
သုံး ထရီလီယံထက်ပို ကုန်ကျနိုင်ပါတယ်။

00:05:21.942 --> 00:05:25.419
ဒါမတိုင်ခင်ကဆို လေယာဉ်ကို 
တစ်လ၊နှစ်လလောက် အလုပ်ခွင်ကနေ

00:05:25.443 --> 00:05:27.315
ထုတ်ပစ်ဖို့ လိုခဲ့သေးတယ်၊

00:05:27.339 --> 00:05:30.911
တစ်ခုခုပြောင်းလဲဖို့ လူတွေနဲ့ နာရီပေါင်း 
သောင်းနဲ့ချီ၊ ဒေါ်လာသန်းပေါင်း

00:05:30.935 --> 00:05:32.258
များစွာ အကုန်ခံရင်းလေ။

00:05:32.282 --> 00:05:35.793
ဒါပေမဲ့ အခုတော့ တစ်ခုခုဆို 
ညတွင်းချင်း တပ်ဆင်နိုင်ပြီး

00:05:35.817 --> 00:05:37.544
ရလဒ်တွေကို ချက်ချင်းကြည့်လို့ရပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:05:37.568 --> 00:05:40.774
ဒီတော့ အခုအခါမှာ ဒါကို လေကြောင်းစမ်း 
သပ်ချက် အထောက်အထားပြုဖို့နဲ့

00:05:40.798 --> 00:05:41.988
ဒီသဘောတူချက် လုပ်ငန်းစဉ်

00:05:42.012 --> 00:05:45.004
ထိန်းသိမ်းမှုတွေအားလုံးကို 
အတည်ပြုပေးဖို့ အရေးကြီးတာပါ။

00:05:45.028 --> 00:05:48.092
ဒါပေမဲ့ ဒါက ပြတာက တစ်ခါတစ်လေ 
အကောင်းဆုံး ဖြေရှင်းနည်းတွေဟာ

00:05:48.116 --> 00:05:49.554
အရိုးရှင်းဆုံးတွေပဲ ဆိုတာပါ။

00:05:49.935 --> 00:05:53.125
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်က ဆိုရင်တောင်

00:05:53.149 --> 00:05:54.918
ဒီပရောဂျက် ဖြစ်လာခဲ့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

00:05:54.942 --> 00:05:57.768
အကြောင်းက အဲဒီတုန်းက နည်းပညာက 
ဒါကို မထောက်ပံ့နိုင်လို့ပါ။

00:05:57.792 --> 00:06:00.261
အခုအခါမှာတော့ အဆင့်မြင့် ကျွန်ပြူတာစနစ်နဲ့

00:06:00.285 --> 00:06:02.471
တိုးမြှင့်လာခဲ့တဲ့ အင်တာနက်နဲ့အတူ

00:06:02.495 --> 00:06:05.134
တီထွင်မှုအတွက် တကယ့် ရွှေခေတ်ပါ။

NOTE Paragraph

00:06:05.158 --> 00:06:08.401
ဒီတော့ အားလုံးကို ဒီနေ့ မေးမယ့်မေးခွန်းက 
ဘာလို့စောင့်နေတာလဲဗျာ၊

00:06:08.425 --> 00:06:10.746
အနာဂတ်ကို အတူတူ ဒီနေ့ တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:06:11.123 --> 00:06:12.274
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:06:12.298 --> 00:06:15.404
(လက်ခုပ်သံများ)