-
Keçən videoda analarımızdan
-
bir yumurtanın atamızdan
gələn sperma ilə birləşərək
-
təkrarlanaraq bizə çevriləcək bir ziqot
-
əmələ gətirdiyini gördük.
-
Son videomuzda deyək ki, bu,
atamın sperması idi
-
və anamın yumurtası ilə birləşdi və sonra
-
bu ziqot təkrarlanmağa davam edəcək
-
və sonunda Sal-a çevriləcək,
-
və mayalanma haqqında video hazırlanacaq.
-
Bəs əslində bu necə olur?
-
Beləliklə, indi bu ziqotda
-
xromosomların diploid sayı var və
-
bir daha bunu 2N adlandırırlar,
-
burada N haploid ədəd,
-
2N diploid ədəd,
-
insanlar üçün isə,
-
N 23-dür, buna görə insan üçün
-
N 23-dür və iki dəfə N əlbəttə ki,
-
46 xromosom olacaqdır.
-
Burada mənim tam
xromosom sayım var.
-
Mən atamdan Y cinsi xromosom aldım,
-
X təbii ki anamdan,
-
ona görə də kişi olacağam.
-
Bəs onda nə baş verir?
-
İndi mitoz yolu ilə bu ziqota
-
təkrarlanmağa davam edəcək.
-
Beləliklə, bilirsiniz, birdən sonra,
-
biz mitozun mexanikasının
-
təfərrüatlarına girəcəyik,
-
lakin bir dövr mitozdan sonra o,
indi iki hüceyrə olur.
-
İndi iki hüceyrədir.
-
Mən onu bir daha çəkəcəyəm,
-
onu miqyasda çəkməyəcəm.
-
İndi iki hüceyrədir.
-
Buradakı kiçik lövhəmdə kifayət qədər
-
boşluq olduğuna əmin olmaq istəyirəm.
-
Onun iki hüceyrəsi var.
-
Bütün xromosomları çəkməkdənsə,
-
deyim ki, mənim nüvəmdə
-
bunların hər biri var, hələ də 2N var.
-
Mənim diploid sayım var.
-
Deməli, diferensiallaşan bu iki
-
hüceyrənin hər biri tam
-
saya malikdir.
-
Mitozun etdiyi də budur.
-
O, mahiyyətcə bütün
hüceyrələri təkrarlayır.
-
Eyni sayda xromosomunuz var.
-
Və sonra bu proses
-
davam edəcək.
-
Bu iki simvol təkrarlanacaq,
-
təkrarlanacaq və buna görə də
-
mitoz yolu ilə sahib olacaqsınız və
-
gedəcəksiniz..
-
Beləliklə, bu, mitozun
başqa bir mərhələsidir.
-
Mitoz.
-
Beləliklə, onlar özlərini təkrarlayırlar.
-
Bu hüceyrələrin hər biri
tam sayda ehtiva olunur.
-
2N, xromosomların diploid sayı,
-
bu halda insan üçün
-
46 olacaq.
-
Sonra bu
-
proses davam edəcək.
-
Sonra yenə proses davam edəcək.
-
Mən bunu göstərmək üçün
nöqtə-nöqtə edəcəm,
-
bilirsiniz, bunun çoxu baş verib.
-
Beləliklə, mitoz davam edəcək.
-
Beləliklə, nəticədə sizdə bu
-
hüceyrələrdən minlərlə olacaq və .
-
nəhayət, görəcəyimiz kimi,
-
sizdə milyonlarla və on milyonlarla onlardan olacaq.
-
Onları çox kiçik
çəkirəm.
-
Orada onlardan bir dəstə var.
-
Onların hər biri, hər biri diploid
-
sayda xromosomlara sahib olacaq.
-
Onların 46 xromosomu olacaq.
-
23 cüt homoloq xromosom.
-
Beləliklə, indi burada
bunların böyük bir topu var.
-
Bu hüceyrələrin bəziləri
differensiallaşmağa
-
doğru gedəcəklər.
-
Onlar bədənimin
-
fərqli hissələrini fərqləndirəcəklər.
-
Məsələn, buradakı bu hüceyrələr nəhayət,
-
çoxalmağa davam edəcəklər,
-
lakin sonra onlar və onların
-
nəsli sonda beyin hüceyrələrimə
diferensiallaşa bilər.
-
Buradakı bu hüceyrələr
çoxalmağa davam edəcək,
-
onlar və onların nəsli
çoxalacaq.
-
ya da onların təkrarladığı şeylər
-
ürəyimdə fərqlənə bilər.
-
Bunlar mənim ağciyərlərimlə
fərqlənə bilər
-
və əlbəttə ki, bunların hamısı
-
sonda fərqli olacaq,
-
onlar və onların övladları
-
məni mən edəcək
-
xüsusiyyətləri fərqləndirəcək.
-
Beləliklə, sizdə bu mitoz daha çox var.
-
Nəhayət, bir insan
kimi formalaşacaqsınız.
-
Ona görə də deyim ki,
bu daha çox mitoz gedir.
-
Mitoz.
-
İndi icazə verin bir insanı
-
çəkməyə cəhd edim.
-
Bu, əslində mənə oxşamır, amma...
-
Yaxşı, mənim çox saçım var,
deməli, mənim...
-
mənim də böyük qaşlarım var.
-
Hələ də mənə oxşamır, amma yenə də.
-
Məqsədi başa düşürsünüz.
-
Beləliklə, mən kifayət qədər
tez çəkməyə çalışacağam.
-
Amma bu, açıq-aydın
bir insan haqqında mənim
-
ən yaxşı təsvirim deyil.
-
Amma siz ümumi fikri başa düşürsünüz.
-
Gözəl geniş çiyinlər, bu gözəldir.
-
Yaxşı, icazə verin...
-
Mən bu insanı çəkməyə
çox diqqət yetirirəm.
-
Hər halda, ümumi fikri başa düşürsünüz.
-
Mənim mədəm o qədər də düz deyil,
-
amma hər halda, ümumi
fikri başa düşürsünüz.
-
Beləliklə, bu, nəticədə
-
insana diferensiallaşacaq.
-
Burada çəhrayı rəngdə olan bu hüceyrələr,
nəticədə
-
beyindəki hüceyrələrə diferensiallaşır.
-
Buradakı bu hüceyrələr nəticədə
-
ağciyərdə hüceyrələrə bölünür
-
və açıq şəkildə bu miqyasda
-
hüceyrələri görməkçün çox kiçikdir.
-
Bu hüceyrələr ürəyin
-
hüceyrələrinə diferensiallaşır.
-
İndi mən burada mühüm
bir fərq çəkmək istəyirəm.
-
Çünki burada təsvir etdiyim
-
hüceyrələrin əksəriyyəti
sadəcə mitozun məhsuludur,
-
bunlar sizindir,bunlar
-
sizin bədən hüceyrələrinizdir,
-
və ya bunlar sizin somatik hüceyrələrinizdir də deyə bilərsiniz.
-
Beləliklə, bunlar, ürəyinizdə,
ağciyərinizdə, beyninizdə
-
işarə etdiyim bütün bu hüceyrələr, bunlar
-
somatik hüceyrələr və ya
bədən hüceyrələridir.
-
Somatik hüceyrələr.
-
Yəqin, sizə maraqlıdır,
-
mən bu haploid nömrəli hüceyrələri
-
necə əldə edə bilərəm?
-
Erkək haqqında danışıramsa, bu
-
haploid cinsi hüceyrələri,
-
bu qametləri, bu sperma hüceyrələrini
-
necə əldə edə bilərəm?
-
Bəs dişidən bəhs etsəm, haploid sayı olan
-
bu yumurtaları, yumurta hüceyrələrini
-
nəhayət necə əldə edə bilərəm?
-
Burada baş verən bu hüceyrələrin bəziləri
-
rüşeym hüceyrələrinə diferensiallaşacaq.
-
Beləliklə, onlar rüşeym hüceyrələrinə
diferensiallaşacaqlar.
-
Bu halda, və mən rüşeym hüceyrələri
-
dediyim zaman, həm də
-
cinsi vəzlərinizdə fərqlənəcəklərini
nəzərdə tuturam.
-
Dişilərdə cinsi vəzilər yumurtalıqlardır,
-
erkəklərdə isə cinsi vəzilər xayalardır.
-
Cinsi vəzilərdə xayalar var.
-
Cinsi vəzlərdəki rüşeym
hüceyrələri və ya xayaların
-
və yumurtalıqların bir hissəsi
-
olan hüceyrələr,
-
rüşeym hüceyrələridir.
-
Beləliklə, biz onları somatik
hüceyrələrdən fərqləndiririk.
-
Yəni orada cinsi hüceyrələr var.
-
Yumurtalıqlarınızda və
xayalarınızda rüşeym hüceyrələri var.
-
Onlar, meyoz prosesi ilə,
-
qametləri
-
istehsal edə bilərlər.
-
Əgər qadınsınızsa,
yumurta istehsal edəcəksiniz.
-
Əgər kişisinizsə, sperma
istehsal edəcəksiniz.
-
Amma bu, meyoz prosesindən keçir.
-
Meyoz prosesində, erkəkdə sperma,
-
dişidə isə
-
yumurta
-
yetişir.
-
Bu, maraqlı
bir məsələni ortaya
-
qoyur,çünki biologiyada mutasiyalar,
təbii seçim və
-
başqa hər şey haqqında danışırıq.
-
Mutasiyaların sizə və nəslinizə necə
-
təsir edə biləcəyini başa düşmək vacibdir.
-
Əgər buradakı somatik
-
hüceyrələrdən birində mutasiya varsa,
-
deyək ki, dəri hüceyrəsində, beyninizdə
-
və ya ürəyinizdə,
-
bilirsiniz ki, bu, qabiliyyətinizə
təsir edə bilər,
-
xüsusən də ,
-
xərçəng kimi həqiqətən
təhlükəli
-
bir vəziyyətdirsə, bu,
gənc olanda
-
baş verir, çoxalma şansınız olub
-
və sağ qala bilmirsinizsə,
-
bu, çoxalma qabiliyyətinizə
təsir edə bilər.
-
Amma bu, somatik hüceyrədə baş verirsə,
-
bu, ötürdüyünüz DNT-nin tərkibinə
-
təsir etməyəcək.
-
O, ötürdüyünüz DNT-ni təşkil edir,
-
bu qametlərdə baş verənlərlə
-
müəyyən edilir.
-
Beləliklə, , əgər
qametlər diferensiallaşmağa
-
doğru edirsə mutasiya baş verəcək.
-
Bunlardan biri mutasiyaya uğrasa
-
təkrarlanmağa davam edir.
-
Deyək ki, burada bir mutasiya var
-
və onlar təkrarlanmağa davam edir və
-
rüşeym hüceyrələrinə diferensiallaşırlar,
-
mutasiya elə oradadır,
-
sonra meyoz vasitəsilə bəzi
-
mutasiyaya uğramış sperma əmələ gəlir.
-
Sonra bunun, sizə və uşaqlarınıza keçmə
-
şansı yüksək olacaq.
-
Çünki bütün
-
sperma hüceyrələri
mutasiya olmaya bilər.
-
İki-üç yüz milyon sperma hüceyrəsindən
-
yalnız bir neçəsi ola bilər.
-
Əgər bu mutasiya sperma hüceyrələrinin
-
bəzi funksiyalarını
-
çətinləşdirərsə, ya
yumurta ilə əriyir
-
ya da inkişaf edərək
maye ilə birləşib
-
içində üzür , lakin
-
bunlara səbəb olmaya da bilər.
-
Beləliklə, mutasiyalar övladlarınıza
-
yalnız o zaman təsir edir ki,
-
onların baş verdiyi hüceyrələr
-
nəhayət, övladlarınıza keçəcək genlərə
-
gametlərə diferensiallaşır.