Mercan kayalığı krizi için bir aşk hikâyesi

Yüzlerce tüplü dalış kursundan sonra, deniz biyoloğu Ayana Elizabeth Johnson bir balığa aşık oldu. Papağan balığına olan bu övgüde, bu yaratıkların şaşırtıcı olmasının beş nedenini paylaşıyor (beyaz kum dışkılama yeteneklerinden renkli "gardırop değişikliği" yapmalarına kadar) ve iklim değişikliği mercan kayalıklarının geleceğini tehdit ederken biz ve onlar için neyin tehlikede olduğunu gösteriyor.

Size bir aşk hikâyesi anlatmak istiyorum.

Ama mutlu sonla bitmiyor.

Bir zamanlar, deniz biyoloğu
olmaya karar vermiş

5 yaşında inatçı bir çocuktum.

34 yıl, 400 tüplü dalış
ve bir doktoradan sonra

hâlâ okyanusa tamamen aşığım.

Karayipler'deki
balıkçı topluluklarıyla çalışarak

on yıl geçirdim,

balık sayarak, balıkçılarla görüşerek,

olta takımlarının yeniden tasarlayarak
ve politika geliştirerek.

Gıda güvenliğinin, işlerin ve kültürlerin
denize bağlı olduğu yerler için

sürdürülebilir yönetimin
nasıl olabileceğini

anlamaya yardımcı oluyordum.

Bütün bunların ortasında, aşık oldum.

Bir balığa.

Karayip kayalıklarında yaşayan
500'den fazla balık türü var

ama aklımdan çıkaramadığım tek tür ise

papağan balığı.

Papağan balıkları tüm dünyada
mercan kayalıklarında yaşar,

100 türü vardır,

bir metreden fazla uzayabilirler

ve 20 kilogramdan ağır olabilirler

ama bunlar sıkıcı şeyler.

Size bu balıklarla ilgili 5 inanılmaz
şeyi anlatmak istiyorum.

Birincisi, mercan ısırmaya
yetecek kadar güçlü,

bir papağan gagası gibi ağızları vardır,

çoğunlukla yosun peşinde
olmalarına rağmen.

Onlar kayalığın çim biçme makineleri.

Bu önemli çünkü birçok kayalık

kanalizasyon ve topraktan çıkan
gübre kaynaklı besin kirliliği nedeniyle

yosunlarla kaplanmış durumda

ve bunları biçmek için
kayalıklarda bırakılan

papağan balıkları gibi otçullar
yeterli sayıda değil.

Tamam, ikinci şaşırtıcı şey:

Bütün bu yemeden sonra
kaliteli beyaz kum dışkılıyorlar.

Tek bir papağan balığı her yıl
380 kilogramdan fazla

bu toz hâline getirilmiş
mercandan üretebilir.

Bazen, tüplü dalış yaparken

panomdan yukarı bakardım

ve sadece papağan balığı dışkısının
yağmur gibi yağdığını görürdüm.

Bir dahaki sefere tropikal
beyaz kumlu bir sahilde uzandığınızda

belki papağan balıklarına
teşekkür edersiniz.

(Gülüşmeler)

Üçüncüsü, çok fazla biçimleri var.

Alacalı ve çizgili,
turkuaz, kızılımsı mor,

sarı, turuncu, benekli papağan balıkları,

mercan kayalıklarının renkliliğinin
büyük bir parçası.

Ayrıca, gerçek bir diva gibi

ömürleri boyunca çoklu
gardırop değişikliklerine sahipler.

Bir çocuk takımı,

orta düzey bir kıyafet

ve nihai bir görünüş.

Dördüncüsü, bu son gardırop değişikliğiyle
sıralı hermafroditizm olarak adlandırılan

kadından erkeğe
cinsiyet değişikliği geliyor.

Bu geniş erkekler, yumurtlamaları için
dişi haremleri topluyor.

Heteroseksüel tek eşlilik kesinlikle
doğada süregelen bir durum değil.

Papağan balıkları
çeşitli üreme stratejilerinin

güzelliğinin bir kısmının örneği.

Beşincisi ve en inanılmaz olanı,

papağan balıkları geceleri bazen
kayalıkta kuytu bir köşeye yanaştığında

kafalarındaki bir bezden
bütün vücutlarını saran

bir mukus balonu salgılarlar.

Bu, kendi kokularını yırtıcılardan gizler

ve onları parazitlerden korur.

Böylece mışıl mışıl uyuyabilirler.

Yani, bu ne kadar havalı?

(Gülüşmeler)

İşte bu, bütün gösterişli
papağan balıklarına olan

aşkımın bir itirafı,

yosun yiyen, kum dışkılayan,
cinsiyet değiştiren şöhretine.

(Gülüşmeler)

Ama bu aşk kalp acısı getiriyor.

Şimdi de orfozlar ve levrekler
ne yazık ki aşırı avlanıyorlar,

balıkçılar papağan balıklarını
hedef alıyorlar.

Zıpkınla balık avlamak
büyük türleri yok etti,

gece mavisi ve gök kuşağı
papağan balıkları şimdi çok nadirler

ve ağlar ve tuzaklar
daha küçük türleri topluyor.

Hem bir deniz biyoloğu
hem de bir birey olarak

size söyleyebilirim ki

denizde çok fazla balık yok.

(Gülüşmeler)

Sonra, evlerine olan aşkım var,

mercan kayalıkları, bir zamanlar
Karayip kültürleri kadar canlı,

mimarisi kadar renkli

ve karnaval kadar hareketli olan.

İklim değişikliği yüzünden

üstelik aşırı avlanma
ve kirlilikle birlikte

mercan kayalıkları
30 yıl içinde yok olabilir.

Koca bir ekosistem silinebilir.

Bu yıkıcı

çünkü dünya çapındaki
yüz milyonlarca insan

beslenmelerini ve gelirlerini
bu mercanlara borçlu.

Anlaşılmasına izin verin.

Birazcık güzel olan haber ise;

Belize, Barbuda ve Bonaire gibi yerler
bu VIP'leri koruyor,

Çok Önemli Papağan balıkları.

Ayrıca, giderek daha fazla ülke
bütün ekosistemi koruyacak

sit alanları kuruyor.

Bunlar ciddi uğraşlar ama yeterli değil.

Bugün ben burada dururken

okyanusların sadece
yüzde 2,2'si korunuyor.

Bu sırada, büyük balıkların %90'ı

ve Karayip kayalıklarındaki
mercanların %80'i

yok oldu bile.

Altıncı kitlesel yok oluşun
tam ortasındayız.

Ve biz, insanlar, buna neden oluyoruz.

Aynı zamanda çözümlerimiz de var.

İklim değişikliğini ve avlanmayı
tersine çevirmek,

okyanusların yarısını korumak

ve karadan kaynaklanan
kirliliği durdurmak.

Ancak bu devasa projeler

sistemsel değişiklikler gerektiriyor

ve biz etrafında dolanarak
güzel zamanımızı gerçekten harcıyoruz.

Gerçi, her birimiz katkı sağlayabiliriz.

Oylarımızla, sesimizle,
yiyecek seçimlerimizle,

yeteneklerimizle ve paramızla.

Hem kurumsal uygulamaları
hem de devlet politikalarını

elden geçirmeliyiz.

Kültürü dönüştürmeliyiz.

Çözümler etrafında topluluk oluşturmak

en önemli şey.

Bu harika gezegeni korumak
ve yenilemek için

çalışmaktan asla vazgeçmeyeceğim.

Doğal yaşamın kurtardığımız
her bir parçası,

önlediğimiz her 1/10 derecelik bir ısınma

gerçekten önemli.

Neyse ki umutla değil,

yararlı olma arzusuyla motive oluyorum.

Çünkü sevgili papağan balıklarım

ve mercan kayalıkları hakkında

nasıl mutlu bir sonu olan
dürüst bir konuşma yapacağımı bilmiyorum.

Teşekkürler.

(Alkışlar)