Erkek de oldum kadın da. Ne öğrendiysem işte hepsi burada | Paula Stone Williams | TEDxMileHigh

Eğer kendini bir erkek olarak tanımlıyorsan, bir noktada kendi kendine şöyle düşünmüşsündür: "Şu kadınları asla anlayamayacağım!" Eğer kendini kadın olarak tanımlıyorsan da bu soru, "Erkeklerin derdi ne?" olur. Atanmış cinsiyetin bildiğin tek cinsiyet iken, başka kimliklerin deneyimlerini nasıl anlayabilirsin ki? Bir trans kadın olarak her iki cinsiyeti de deneyimleyen Paula Stone Williams, arada dağlar kadar fark olduğuna dikkat çekiyor. Bu güldüren ve farkındalık yaratan konuşmayla Paula bilgisini herkesle paylaşıyor.

Ücretsiz rehberlik ve danışma hizmeti veren RLT Pathways Inc. başkanı olan Dr. Paula Stone Williams, aynı zamanda Terakkiperver Yenilenme Merkezi (Center for Progressive Renewal) çalışanı. Denver Highlands Kilisesi'nin aktif katılımcısı olmakla beraber, Eşcinsel Hristiyan Ağı'nın (Gay Christian Network) yönetim kurulunda da bulunmakta. Kendisi üç çocuk ve beş torun sahibi tutkulu bir koşucu ve dağ bisikletçisi.

Kâr amacı gütmeyen dini bir kuruluşun
yönetim kurulu başkanı,

bir ulusal televizyon programının
sunucusuydum.

Muazzam kiliselerde vaaz verdim.

Başarılı, iyi eğitim almış, beyaz ırktan
Amerikalı bir erkektim.

Şair ve mutasavvıf Thomas Merton der ki:

"Sonunda yanlış duvara
dayanmış olduğunu fark ettiğiniz

o başarı merdiveninin
tepesine çıkmak zordur."

(Kahkaha)

Daha üç dört yaşlarındayken
trans olduğumu biliyordum.

Tabii çocukluk saflığımla
birinden birini seçeceğimi zannettim.

Gün gelip cinsiyet perisinin

"Hadi bakalım seçme zamanı geldi!"
diyeceğini düşündüm.

Şansıma küseyim ki o peri hiç gelmedi

ben de öylece yaşayıp gittim.

Erkek olmaktan nefret etmedim.

Sadece erkek olmadığımı biliyordum.

Üniversiteye gittim, evlendim,
çocuk ve kariyer de yaptım

ama kişinin özüne ulaşma çağrısı
duman alarmı kadar anlaşılmaz.

(Kahkaha)

Eninde sonunda
bir karar almanız gerekiyor.

Trans kadın kimliğimle yaşamaya başladım
ve bütün işlerimden oldum.

Tek bir kötü eleştiri almamış olan ben

teker teker bütün işlerimi kaybettim.

Trans kimliğinden dolayı 21 eyalette
işten çıkarılamazsın

ama 50 eyaletin hepsinde

dini bir kurumun trans çalışanı
olduğun için pekâlâ kovulabilirsin.

Bunu öğrendiğim iyi oldu!

(Kahkaha)

Trans kadın olmak kolay değil.

"Kendini tamamen kadın gibi mi
hissediyorsun?"

diye soranlar oluyor bazen.

Ben de ne diyeyim:

"Eğer bir tane trans kadın tanıdıysan

o zaman sadece
bir tane trans kadın tanımışsındır.

Ben herkes adına konuşamam ki."

Evet, kendimi baştan aşağı
bir trans kadın olarak hissediyorum.

Bir natrans kadının bilip de
benim asla bilemeyeceğim şeyler var.

Bununla birlikte, kadın olmak hakkında
birçok şey öğrenirken

eski cinsiyetim
hakkında da bilgileniyorum.

(Kahkaha)

Hayatı hem kadın hem de erkek olarak

iki tarafta da yaşamanın
eşsiz deneyimine vardım.

(Kahkaha)

Buraya da arada dağlar kadar fark
olduğundan bahsetmeye geldim.

(Kahkaha)

(Alkış)

Önce küçük farklarla başlayacağım,

mesela kadın kot pantolonlarının
cepleri gibi...

(Kahkaha)

Bu ne gözünü seveyim!

(Tezahürat) (Alkış)

(Kahkaha)

Buraya telefon sığmaz ki!

(Kahkaha)

Ataç mataç belki...

(Kahkaha)

Kadın giyim beden ölçülerine ne demeli?

Rakamlar hakikaten bir anlama geliyor mu?

(Kahkaha)

Çift sıfır beden de neyin nesi?

(Kahkaha)

Hanımlar eminim bu
aklınızdan hiç geçmedi:

Bir erkek, kazara giysisinin bir parçası

"Ah tuvalete değdi mi vah değecek mi?"

diye ömrü billah endişelenmez.

Hırkaymış, kemermiş hiç!

Aklının ucundan bile geçmez.

(Kahkaha)

Saçlarımı artık eskiden kestirdiğimden
daha az sık kestiriyorum

ne var ki bu daha pahalıya patlıyor.

(Kahkaha)

Anlayacağınız ya tatile gideceğim
ya saçlarımı kestireceğim.

İkisini aynı anda yapamıyorum.

(Kahkaha)

Toplumsal cinsiyet ayrımları
nereye gitsem karşıma çıkıyor.

Kimi zaman gerçek anlamda oluyor bu.

Koridorda yürüyorum ve karşıma çıkıyor.

Yolumda hiçbir şey olmamasına rağmen
yine de orada işte.

"Bu da neyin nesi?" diye düşünürüm.

Bu karşılaşmaların
beni yaralayacağını biliyorum.

Zira cildim hassaslaştığından beri
neredeyse her yerim yara içinde.

Cinselliğimi nasıl deneyimlediğim
ciddi anlamda değişti.

Görsel olmaktan çok bütünsel;

bedensel bir deneyim olmaktan çok
varoluşsal bir deneyim.

Eski eşim Cathy'e kaç defa

"Çok ama çok özür dilerim"
dediğim saymakla bitmez.

(Kahkaha)

Ne yazık ki o zaman
neyi bilmediğimin farkında değildim.

İyi eğitim almış,
beyaz ırktan bir erkeğin

kültürün onun lehine şekillendirildiğini
fark etmesi olanaksız.

Bunu fark etmesine imkan yok

çünkü bu erkek olmak
bildiği ve bileceği tek şey.

Diğer taraftan,

bir kadının da bunu anlaması olanaksızdır.

Ne de olsa kadın olmak da
onun bildiği tek şeydir.

Hak ettiğinin yarısını kazanmak için
iki misli çabaladığını kestirebilse de

koridorun karşısındaki büroda

Brooks Brothers marka
gömlek giyen adama kıyasla

hayatın onun için
daha zor olduğunu bilmez.

O adam bendim o yüzden iyi biliyorum.

Kendimi seçkin erkeklerden biri
olarak görürdüm.

Bilirsiniz işte kadınlara karşı duyarlı

siyasal ve sosyal eşitliğe inananlardan.

Sonra trans kadın olarak
ilk kez uçağa bindiğim gün geldi.

American Airlines ile önceden
uzun mesafeli seyahat etmişliğim var.

Yani uçakta nasıl davranacağımı biliyorum.

Cinsiyet uyumlama sürecinde
uçuş ekibince iyi ağırlandım

ama yolcuların o kadar da
iyi olduğunu söyleyemem.

Paula olarak ilk kez uçağa bindiğimde

Denver'den Charlotte'a gidiyordum.

Uçağa bindim ve koltuğumda
bir şeyler vardı.

Kendi eşyalarımı yerleştirmek için
onları kaldırdım.

Tam o sırada adamın biri
"Onlar benim!" dedi.

Ben de, "Doğrudur ama
benim koltuğuma koymuşsunuz.

Siz koltuğunuzu bulana kadar
sizin için tutayım

koltuğunuzu bulduğunuzda veririm" dedim.

Buna karşılık, "Hanımefendi o zaten
benim koltuğum!" demez mi?

Ben de "Aslına bakarsanız değil
o koltuk benim" dedim.

(Kahkaha)

"Bakın koltuk numaram 1D

ama dilerseniz koltuğunuzu bulana kadar
eşyalarınızı tutabilirim."

"Siz laftan anlamıyor musunuz?
O koltuk benim!"

"Anlıyorum ama aslında değil."

(Kahkaha)

Tam o sırada arkamdaki
başka bir adam:

"Hanımefendi şu kahrolası tartışmanızı
başka yerde yapsanız da

ben de koltuğuma yerleşsem ha?"
demez mi?

Neye uğradığımı şaşırdım.

Bir erkek olarak daha önce hiç
böyle muamele görmemiştim.

"Zannedersem bu koltuk benim."
dememle birlikte

adam hemen biniş kartına bakıp

"Affedersiniz." der geçerdi.

Bundan eminim
çünkü öncesinde bu hep böyle oldu.

Neyse sonra kabin memuru geldi,
biniş kartlarımıza baktı.

Adama:
"Beyefendi sizin koltuğunuz 1C

1D hanımefendinin koltuğu." dedi.

Adamın eşyalarını koltuğuna koydum
ve tek kelime etmedi.

Bilin bakalım yan koltukta kim vardı.

(Kahkaha)

"Kahrolası tartışmanızı
başka yerde yapın"

diyen bizim beyefendi elbette.

(Kahkaha)

Neyse sonra arkadaşım Karen,

kendisi bu hava yolu şirketinde çalışıyor,

pilota evrak teslim etmek için
uçağa geldi.

İşini hallettikten sonra
el sallayıp gitti.

Charlotte'a vardığımda beni aradı.

"Paula ne oldu yahu?

Yüzün kireç gibiydi." dedi.

Olanları anlattım
ve bana: "Demek öyle.

Kadınların dünyasına hoş geldin." dedi.

(Kahkaha)

Erkek olmanın imtiyazlarını
kaybedecek kadar yaşayacağımı sanmam.

Cinsiyet uyumlama sürecinde
onları da yanımda getirdim.

(Kahkaha)

Yıllarca erkek olarak yaşayınca
kaçınılmaz oluyor.

Yine de bu gücümün azaldığını
hissetmediğim anlamına gelmiyor.

Durun size gözlemlediğim
başka bir şey daha anlatayım.

Görünüşe göre kadın olduğumdan beri
aptallaşmışım da.

(Kahkaha)

Sanırım testosteron kaybedip
östrojen almam

yetişkin ve etkin bir insan olabilmem için

sahip olmam gereken beyin hücrelerini
kaybetmeme sebep oldu.

(Kahkaha)

Ya bu doğru ya da ben
her zaman olduğum kadar akıllıyım

sadece artık erkeklerin
bilmişlik taslamasına maruz kalıyorum.

(Kahkaha)

(Alkış)

Denver'da mahalli bir
bisiklet mağazasındaydım.

Yaz dönemi çalışanı bir genç

"Yardımcı olmamı ister misiniz?"
diye sordu.

Ben de "Ah tabii.

Gary Fisher marka
eski bir dağ bisikletinin yapısının

arka frende sürtünmeye sebep olacak kadar

gevşemiş olması mümkün mü?"
diye sordum.

Bizim genç, "Frenler düzenli
ayarlama gerektirir." der

Ben de "O kadarını ben de biliyorum.

Hatta düzenli olarak ayarlamaları
kendim yapıyorum." dedim.

"O zaman aynakolu eğrilmiştir."

"Hayır aynakolu sapasağlam.
Eğrilmiş aynakolu nasıl olur bilirim."

"O zaman benden ne bekliyorsunuz?"

demez mi bizim genç küçümser bir tavırla.

Ben de "Mesela soruma
cevap verebilirsin?" dedim.

(Kahkaha)

Tam o sırada mağazanın yöneticisi
Kylie çıkageldi.

Kendisi dünya tatlısı bir insandır.

"Haklı olabilirsin

ama dur bakalım.

Yokuş yukarı çıkarken

sadece o arka frenden mi
cırıltı sesi geliyor?"

"Aynen öyle!"

"Senin bisikletin yapısı aşınmış o zaman."

O an yere kapanıp
mübarek biri olduğunu haykırmak istedim.

(Kahkaha)

Hele şükür biri beni ciddiye aldı.

Ciddiye alınmamak
artık hep karşıma çıkıyor.

Birinden net cevap alabilmek için

aynı soruyu üç dört kez
sormam gerekiyor!

Bundan daha derin bir mesele var:

Sanki ne konuştuğunu bilmiyormuşsun gibi
muamele gördükçe

gerçekten de ne konuştuğunu
bilip bilmediğini

daha çok sorgular hâle geliyorsun
öyle değil mi?

(Alkış)

Bir kadının kendinden şüphe etme
eğilimini çok iyi anlıyorum.

Bir grup erkekle
toplantı yapan bir kadının

haklı olduğunu bildiği için

özür dilediğini hiç fark ettiniz mi?

"Özür dilerim ama hesaplamaların
doğru olduğunu düşünmüyorum." der.

Haklı olduğun için
özür dilemek zorunda değilsin ki!

(Tezahürat) (Alkış)

Bu cinsiyetin acemisi olduğumdan
arkadaşım Jen'e

"Kadınlar erkeklerde ne arar?"
diye sordum.

Verdiği cevap şuydu:
"Kadınlar özgünlüklerini onurlandıracak

doğuştan kabiliyetlerinin
daha kısıtlı ya da zayıf değil;

sadece farklı, hatta daha kapsayıcı

ve vazgeçilmez olduğunun
farkında olan erkekler ararlar."

Kadınlara saygı gösteren erkekler
yok değil.

Mesela hep
en iyi yanımı ortaya çıkaran,

benim liderlik ettiğimi görmekten
büyük keyif alan

dostum ve papaz meslektaşım
Mark gibi erkekler de var.

Kadınlara canı gönülden saygı duyup
güçlerine güç katacak

Mark gibi
daha çok erkeğe ihtiyaç var.

Hayatta böyle olmayan erkeklerle de
karşılaşmak var,

yine de konuşmamı umut dolu bir notla
sonlandırayım diyorum:

Kadınlara en içten şükranlarımı
sunuyorum.

Bazen kadın mücadelesine geç katılmış

başkalarının işine burnunu sokan biri
gibi hissediyorum.

Sizler ise bana büyük merhamet
ve incelik gösteriyorsunuz.

Düşündüğünüzden çok daha
kabiliyetli ve güçlü olduğunuzu

ve tam anlamıyla bir insan olmanın
ne demek olduğunu gösteren

bütün vasıfları yansıttığınızı
bilin isterim.

Şu an muhtemelen azdan biraz fazla

huzursuz hisseden erkeklere ise:

(Kahkaha)

Sizleri gerçekten anlıyorum.

Ayrıcalıklarım olduğunun
farkında değildim

ama ayrıcalıklarım vardı.

Aynı şekilde sizlerin de var.

Peki ne yapabilirsiniz onlarla?

Belki, bir umut
eşitlik sağlanabileceğini

ama şu an eşit olmadığımızı
söylediğimizde

bizlere itibar edebilirsiniz.

Eşit alanlara sahip değiliz
ve bu hep böyle oldu.

Bizleri o eşit düzlüğe yükselterek
çözümün bir parçası olabilirsiniz.

Bunu yapmaya
eşit ölçüde gücünüz var.

Bu mesajım da herkese:

En çok kim aklımdan geçiyor
biliyor musunuz?

Kumral tenli kızım

ve kumral tenli gelinim.

Benim bihaber olduğum
neyi biliyorlar?

Hiç deneyimlemediğimiz onca hayata dair
hangi birimiz bir şey biliyoruz?

Kadın olmak zor.
Trans kadın olmak da kolay değil.

Bir erkek olarak neyi bilmediğimin
farkında değildim.

Aynı şeyleri yine yapar mıydım?

Elbette yapardım.

Zira bireyin özüne ulaşma çağrısı

kutsal ve birçok insanın iyiliği içindir.

Babam 45 yıllık tutucu bir papaz,

annem ise ondan daha beter muhafazakar.

(Kahkaha)

Trans kimliğimle karşılarına çıktığımda
beni reddettiler.

Onlarla bir daha asla
konuşmayacağımı düşündüm.

Geçtiğimiz Ocak ayında risk alıp
babamı doğum gününde aradım

ve çağrımı geri çevirmedi.

Yaklaşık yarım saatlik bir konuşmadan
daha bir ay sonra

onları ziyaret etmeyi teklif ettim
ve kabul ettiler.

Geçtiğimiz bahar üç saat süren
telafi edici bir görüşmemiz oldu.

O zamandan beri iki kez daha görüştük.

O uzun zaman sonra gerçekleşen
ilk görüşmemizin sonuna doğru

babam çok değerli bir iki kelam etti.

Tam gitmek için ayaklanmışken...

bana...

(Alkış)

Tam gitmek için ayaklanmışken

"Paula" dedi.

Bana Paula diye hitap etti.

(Alkış)

"Paula bunu hala aklım almıyor

ama yine de anlamaya çalışmak
istiyorum."

Babam 93 yaşında

ve anlamaya çalışmak istiyor.

Daha ne dileyebilirim ki?

Ona sıkı sıkı sarıldım.

Tam da ne bildiğinin,
evladını sevdiğinin farkında olduğu için

gücünden ödün vermeye hazır bir erkek.

Bir başkasının yaşantısına
saygı duymak için

ne gerekiyorsa yapmaya hazır bir insan.

Teşekkür ederim.

(Alkış) (Tezahürat)