Mapy, które pokazują, jacy jesteśmy (nie tylko gdzie jesteśmy) | Danny Dorling | TEDxExeter

Jak wygląda świat, jeśli go przedstawić za pomocą danych? Danny Dorling, geograf społeczny, zaprasza do zobaczenia świata w nowym świetle. dzięki swoim urzekającym i wnikliwym mapom, które pokazują prawdziwą Ziemię: zintegrowane, zmienne i fascynujące miejsce, do którego wszyscy przynależymy. Nigdy więcej nie spojrzysz na mapę tak samo.

Prelekcja wygłoszona na konferecji TEDx, która wykorzystuje format konferencji TED, ale jest zorganizowana niezależnie przez społeczność lokalną. Dowiedz się więcej na http://ted.com/tedx

Wyobraźcie sobie świat na nowo.

Podzielę się pewnymi pomysłami,

które omówiłem najpierw
z kolegą, Carlem Lee,

a które chcemy pokazać innym ludziom,

o tym, jak można patrzeć na świat

na bardzo różne sposoby.

Chciałbym pokazać wam kilka map

narysowanych przez Bena Henniga.

Pokazują planetę tak, jak większość z was

nigdy jej dotąd nie widziała.

Chcę pokazać, jak wszystko

łączy się ze sobą.

To zdanie przypisuje się zwykle Leninowi,

ale użył go ostatnio

mój kolega George Monbiot,

gdy próbował wyjaśnić

znaczenie kupy wielorybów w oceanach.

Jeśli zabijemy wieloryby,

nie będzie ich kup,

jeśli w oceanach zabraknie kup,

zrobi się bardzo źle.

Oto dobrze znany obraz.

Jestem w takim wieku, że urodziłem się

zanim zobaczyliśmy ten obraz.

Ponoć moje pierwsze słowa brzmiały

"księzyc, księzyc",

ale to raczej wyobrażenia mojej mamy

na temat tego, co jej synek dostrzegł

na migoczącym czarno-białym ekranie.

Ledwie od kilku wieków uważamy,

większość z nas, że nasza planeta

ma kształt sferyczny.

Gdy pierwszy raz widzieliśmy
te obrazy w latach 60.,

świat zmieniał się w niesamowitym tempie.

W mojej małej dziedzinie,

geografii człowieka,

kartograf Waldo Tobler

rysował nowe mapy planety.

Te mapy teraz się rozpowszechniły,

i teraz pokażę jedną z nich.

Oto mapa świata,

ale jest to mapa, która wydaje się

nieco dziwna.

To mapa, którą rozciągnęliśmy tak,

żeby zaludnione tereny były większe,

a tereny jak Sahara czy Himalaje,

mało zaludnione, były skurczone.

Każdemu człowiekowi
przypisano tyle samo miejsca.

Miasta świecą jasno.

Linie pokazują podwodne kable

oraz szlaki handlowe.

Jedna szczególna linia prowadzi

z chińskiego portu Dalian

przez Singapur,

przez Kanał Sueski,

przez Morze Śródziemne do Rotterdamu.

Pokazuje ona szlak

największego statku świata rok temu,

statku, który przewoził tyle kontenerów,

że gdyby po rozładunku

ustawić ciężarówki w konwoju,

zajęłyby 100 km.

Oto, jak nasz świat jest dziś połączony.

Oto ilość rzeczy, jakie wysyłamy dziś

dookoła świata,

na jednym tylko statu, w jednym rejsie,

w pięć tygodni.

Żyjemy w miastach od bardzo dawna,

lecz większość z nas

nie mieszkała kiedyś w miastach.

To jest Çatalhöyük,

jedno z najstarszych na świecie miast.

W szczytowym okresie, 9000 lat temu,

trzeba było chodzić po dachach budynków,

żeby się dostać do domu.

Jeśli przyjrzycie się mapie miasta,

widać, że nie ma ulic,

bo ulice trzeba było wymyślić.

Świat się zmienia.

Zmienia się przez próby i błędy.

Powoli i stopniowo uczymy się

lepszych sposobów na życie.

A świat zmienia się dziś niezwykle szybko.

Dopiero od sześciu, siedmiu,

czy ośmiu ostatnich pokoleń

rozumiemy, że jesteśmy gatunkiem.

Dopiero przez ostatnie kilkadziesiąt lat

doszliśmy, że tak można narysować mapę.

Ta mapa oddaje populację świata,

ale strzałki nad nią pokazują,

jak się rozeszliśmy po świecie z Afryki,

z przypuszczalnymi datami

kolejnych etapów.

Muszę uaktualniać
tę mapę co parę miesięcy,

bo ktoś odkrył, że jakaś data była błędna.

Uczymy się o sobie w niebywałym tempie.

I zmieniamy się.

Wiele zmian jest stopniowych.

Są narastające.

Nie zauważamy tych zmian,

bo żyjemy za krótko.

70, 80, jeśli masz szczęście to 90 lat.

Ten wykres pokazuje

roczny przyrost populacji na świecie.

Był bardzo niski aż do 1850 roku

i wtedy przyrost populacji

zaczął wzrastać tak,

że w czasie, gdy się urodziłem,

gdy po raz pierwszy zobaczyliśmy zdjęcia

naszej planety z Księżyca,

populacja wzrastała o 2% rocznie.

Gdyby utrzymała to tempo

przez zaledwie kilka wieków,

całą planetę pokryłaby

kipiąca masa ludzkich ciał,

jedno obok drugiego.

Ludzie się przestraszyli.

Przestraszyli się wzrostu populacji

i tego, co w 1968 roku
nazwano "bombą populacyjną".

Jednak w końcówce wykresu widać,

że przyrost zaczął zwalniać.

Dekada...

Lata 70., 80., 90. i początek XXI wieku

i w obecnej dekadzie jeszcze szybciej.

Przyrost populacji zwalnia.

Nasza planeta się stabilizuje.

Idziemy w stronę 9, 10, 11 miliardów ludzi

przed końcem wieku.

Widać w tej zmianie zgiełk.

Widać II wojnę światową.

Widać pandemię grypy w 1918 roku.

Widać wielki głód w Chinach.

Na tym się skupiamy.

Mamy skłonność do skupiania się

na okropnych wiadomościach.

Nie skupiamy się na stopniowej zmianie

ani na dobrych wiadomościach.

Martwimy się o ludzi.

Martwimy się o to, ile jest ludzi.

Martwimy się, jak uciec od ludzi.

Na tej mapie powiększono obszary,

na których ludzie są najbardziej oddaleni.

Jeśli więc chcecie uciec od wszystkich,

najlepiej udać się właśnie tam.

Każdego roku te obszary rosną,

bo co roku globalnie uciekamy z prowincji.

Przenosimy się do miast.

Upychamy się coraz gęściej.

W Europie znów są wilki

i wędrują przez kontynent na zachód.

Nasz świat się zmienia.

Macie zmartwienia.

Ta mapa pokazuje,
gdzie na świecie jest woda.

Dziś to wiemy.

Spójrzcie, gdzie było Çatalhöyük,

gdzie łączą się trzy kontynenty:

Afryka, Azja i Europa,

a zobaczycie, że mnóstwo ludzi żyje tam,

gdzie wody jest bardzo mało.

Zobaczcie obszary, gdzie dużo pada.

A można to jeszcze bardziej urozmaicić.

Zamiast mapy ukształtowanej przez ludzi,

można ją ukształtować przez wodę,

a potem zmieniać ją co miesiąc,

żeby pokazać, ile wody przypada

na każdy fragment globu.

Spójrzcie na monsuny sunące po planecie,

wygląda, jakby biło jej serce.

A wszystko to stało się możliwe

dopiero za mojego życia:

zobaczenie, że tu właśnie żyjemy.

Mamy wystarczająco dużo wody.

Oto mapa upraw na świecie.

A tu są miejsca, na których polegamy

przy uprawie ryżu i kukurydzy.

Ludzie martwią się, że zabraknie jedzenia,

ale my wiemy, że jeśli tylko

będziemy jeść mniej mięsa

i mniej zwierząt karmić plonami,

jedzenia wystarczy dla wszystkich,

o ile będziemy o sobie myśleć

jako o jednej grupie ludzi.

Wiemy też o tym,

co w dzisiejszych czasach

robimy bardzo źle.

Tę mapę świata na pewno już widzieliście.

Jest to mapa

utworzona ze zdjęć satelitarnych,

jeśli pamiętacie satelity wokół planety,

które pokazałem w pierwszym slajdzie,

przedstawia ona obraz Ziemi nocą.

Zwykle widząc tę mapę w znajomej formie

sądzicie, że widzicie mapę tego,

gdzie mieszkają ludzie.

Tam gdzie są światła, tam są ludzie.

Ale tu, na tym obrazie świata,

znów rozciągnęliśmy świat.

Każde miejsce na tej mapie

ma takie samo zagęszczenie ludności.

Jeśli jakiś obszar nie ma w ogóle ludzi,

skurczyliśmy go do zera,

żeby całkiem zniknął.

Każdemu poświęcamy tyle samo miejsca.

Teraz światła nie pokazują już,

gdzie są ludzie,

ponieważ ludzie są wszędzie.

Teraz światła na mapie,

światła w Londynie, w Kairze, w Tokio,

światła wschodniego wybrzeża USA

pokazują, gdzie mieszkają ludzie

tak energetycznie rozrzutni,

że stać ich na włączanie świateł,

żeby świeciły w niebo,

żeby satelity mogły zrobić takie zdjęcie.

Ciemne miejsca na mapie to tam,

gdzie ludzie nie mają dostępu

do takiej energii

lub miejsca, gdzie mają,

lecz nauczyli się nie świecić w niebo.

Gdybym mógł pokazać tę mapę

animowaną w czasie, zobaczylibyście,

że Tokio stało się ciemniejsze,

bo od czasu tsunami

Japonia musi zadowalać się 75% energii,

bo wyłączyła elektrownie nuklearne.

I świat się nie skończył.

Po prostu mniej światła poszło w niebo.

Jest mnóstwo

świetnych wiadomości na świecie.

Śmiertelność noworodków spada

i to spada w niewiarygodnym tempie.

Kilka lat temu

liczba niemowląt umierających na świecie

w pierwszym roku życia

spadła o 5% w ciągu zaledwie roku.

Więcej dzieci chodzi do szkoły

i uczy się czytać i pisać,

łączy się z internetem

i zamierza pójść na studia,

niż kiedykolwiek dotąd,
w niebywałym tempie.

Zaś najwięcej młodych osób

idących na studia na świecie,

to kobiety, nie mężczyźni.

Mogę rzucać dobrymi wiadomościami

jedna za drugą,

o tym, co się poprawia na Ziemi,

ale mamy skłonność do skupiania się

na złych wiadomościach, bo są bliżej.

Rebecca Solnit świetnie to wyjaśniła:

"Przyrost stopniowych,

niedostrzegalnych zmian,

które mogą stanowić postęp

i które dramatycznie odróżniają

naszą erę od przeszłości..."

Przeszłość była dużo bardziej stabilna...

"kontrast przyćmiony

niedramatyczną naturą
stopniowej przemiany,

przerywanej sporadycznym zgiełkiem".

Sporadycznie dzieją się straszne rzeczy.

Pokazują je co wieczór w wiadomościach.

Nie mówią, że przyrost populacji zwalnia.

Nie mówią, że świat staje się

bardziej połączony.

Nie mówią o niesamowitych usprawnieniach

w rozumieniu.

Nie mówią, że powoli uczymy się

marnować mniej i mniej konsumować.

To jest moja ostatnia mapa.

Na tej mapie usunęliśmy morza

i oceany.

Teraz patrzycie wyłącznie

na około 7,4 miliarda ludzi

na mapie narysowanej w proporcji

do tych ludzi.

Patrzycie na ponad miliard w Chinach,

możecie zobaczyć największe miasto świata

ale nie wiecie, jak się nazywa.

Widzicie, że Indie

są w centrum tego świata.

Widzicie, że Europa jest w rogu.

A my, dziś, w Exeter

jesteśmy całkiem na skraju naszej planety.

Jesteśmy na malutkim skrawku skały,

Europy,

w której jest mniej niż 1 procent

dorosłych z całego świata

i mniej niż pół procenta

dzieci całego świata.

Świat, w którym żyjemy stabilizuje się,

urbanizuje,

starzeje się

łączy się.

Jest wiele rzeczy,

których można się bać,

ale nie trzeba bać się siebie nawzajem

aż tak, jak to teraz robimy.

Musimy dostrzec,

że żyjemy już w nowym świecie.

Dziękuję bardzo.

(Brawa)