1 00:00:12,620 --> 00:00:16,249 Wyobraźcie sobie świat na nowo. 2 00:00:16,989 --> 00:00:19,604 Podzielę się pewnymi pomysłami, 3 00:00:19,604 --> 00:00:23,144 które omówiłem najpierw z kolegą, Carlem Lee, 4 00:00:23,144 --> 00:00:26,250 a które chcemy pokazać innym ludziom, 5 00:00:26,363 --> 00:00:28,399 o tym, jak można patrzeć na świat 6 00:00:28,648 --> 00:00:30,281 na bardzo różne sposoby. 7 00:00:31,040 --> 00:00:33,216 Chciałbym pokazać wam kilka map 8 00:00:33,239 --> 00:00:35,976 narysowanych przez Bena Henniga. 9 00:00:36,000 --> 00:00:38,265 Pokazują planetę tak, jak większość z was 10 00:00:38,265 --> 00:00:43,000 nigdy jej dotąd nie widziała. 11 00:00:44,381 --> 00:00:47,548 Chcę pokazać, jak wszystko 12 00:00:47,548 --> 00:00:49,795 łączy się ze sobą. 13 00:00:50,831 --> 00:00:55,074 To zdanie przypisuje się zwykle Leninowi, 14 00:00:55,093 --> 00:00:56,573 ale użył go ostatnio 15 00:00:56,573 --> 00:00:58,751 mój kolega George Monbiot, 16 00:00:58,751 --> 00:01:00,684 gdy próbował wyjaśnić 17 00:01:00,720 --> 00:01:03,587 znaczenie kupy wielorybów w oceanach. 18 00:01:04,081 --> 00:01:05,699 Jeśli zabijemy wieloryby, 19 00:01:06,069 --> 00:01:07,640 nie będzie ich kup, 20 00:01:07,673 --> 00:01:10,139 jeśli w oceanach zabraknie kup, 21 00:01:10,173 --> 00:01:11,974 zrobi się bardzo źle. 22 00:01:13,080 --> 00:01:16,000 Oto dobrze znany obraz. 23 00:01:16,000 --> 00:01:18,150 Jestem w takim wieku, że urodziłem się 24 00:01:18,150 --> 00:01:20,550 zanim zobaczyliśmy ten obraz. 25 00:01:20,550 --> 00:01:22,220 Ponoć moje pierwsze słowa brzmiały 26 00:01:22,220 --> 00:01:24,350 "księzyc, księzyc", 27 00:01:24,350 --> 00:01:26,686 ale to raczej wyobrażenia mojej mamy 28 00:01:26,686 --> 00:01:28,966 na temat tego, co jej synek dostrzegł 29 00:01:28,966 --> 00:01:32,240 na migoczącym czarno-białym ekranie. 30 00:01:32,240 --> 00:01:34,256 Ledwie od kilku wieków uważamy, 31 00:01:34,256 --> 00:01:36,230 większość z nas, że nasza planeta 32 00:01:36,230 --> 00:01:37,830 ma kształt sferyczny. 33 00:01:39,050 --> 00:01:42,080 Gdy pierwszy raz widzieliśmy te obrazy w latach 60., 34 00:01:42,080 --> 00:01:45,320 świat zmieniał się w niesamowitym tempie. 35 00:01:47,120 --> 00:01:48,640 W mojej małej dziedzinie, 36 00:01:48,640 --> 00:01:51,400 geografii człowieka, 37 00:01:51,400 --> 00:01:54,136 kartograf Waldo Tobler 38 00:01:54,160 --> 00:01:56,400 rysował nowe mapy planety. 39 00:01:56,400 --> 00:01:58,450 Te mapy teraz się rozpowszechniły, 40 00:01:58,450 --> 00:02:00,977 i teraz pokażę jedną z nich. 41 00:02:00,977 --> 00:02:03,080 Oto mapa świata, 42 00:02:04,120 --> 00:02:06,536 ale jest to mapa, która wydaje się 43 00:02:06,560 --> 00:02:08,000 nieco dziwna. 44 00:02:08,600 --> 00:02:12,416 To mapa, którą rozciągnęliśmy tak, 45 00:02:12,440 --> 00:02:17,136 żeby zaludnione tereny były większe, 46 00:02:17,160 --> 00:02:20,096 a tereny jak Sahara czy Himalaje, 47 00:02:20,120 --> 00:02:22,600 mało zaludnione, były skurczone. 48 00:02:23,160 --> 00:02:26,800 Każdemu człowiekowi przypisano tyle samo miejsca. 49 00:02:27,520 --> 00:02:30,360 Miasta świecą jasno. 50 00:02:31,080 --> 00:02:32,960 Linie pokazują podwodne kable 51 00:02:32,960 --> 00:02:34,680 oraz szlaki handlowe. 52 00:02:34,680 --> 00:02:36,550 Jedna szczególna linia prowadzi 53 00:02:36,550 --> 00:02:38,360 z chińskiego portu Dalian 54 00:02:38,360 --> 00:02:40,056 przez Singapur, 55 00:02:40,080 --> 00:02:41,816 przez Kanał Sueski, 56 00:02:41,840 --> 00:02:44,176 przez Morze Śródziemne do Rotterdamu. 57 00:02:44,200 --> 00:02:45,696 Pokazuje ona szlak 58 00:02:45,720 --> 00:02:49,656 największego statku świata rok temu, 59 00:02:49,680 --> 00:02:55,696 statku, który przewoził tyle kontenerów, 60 00:02:55,720 --> 00:02:57,576 że gdyby po rozładunku 61 00:02:57,600 --> 00:03:00,080 ustawić ciężarówki w konwoju, 62 00:03:00,080 --> 00:03:03,080 zajęłyby 100 km. 63 00:03:03,080 --> 00:03:05,816 Oto, jak nasz świat jest dziś połączony. 64 00:03:05,840 --> 00:03:10,390 Oto ilość rzeczy, jakie wysyłamy dziś 65 00:03:10,390 --> 00:03:11,840 dookoła świata, 66 00:03:11,840 --> 00:03:14,576 na jednym tylko statu, w jednym rejsie, 67 00:03:14,600 --> 00:03:15,800 w pięć tygodni. 68 00:03:18,320 --> 00:03:20,840 Żyjemy w miastach od bardzo dawna, 69 00:03:20,980 --> 00:03:22,250 lecz większość z nas 70 00:03:22,250 --> 00:03:24,180 nie mieszkała kiedyś w miastach. 71 00:03:24,180 --> 00:03:25,480 To jest Çatalhöyük, 72 00:03:25,480 --> 00:03:27,640 jedno z najstarszych na świecie miast. 73 00:03:27,640 --> 00:03:30,280 W szczytowym okresie, 9000 lat temu, 74 00:03:31,160 --> 00:03:35,080 trzeba było chodzić po dachach budynków, 75 00:03:35,080 --> 00:03:38,080 żeby się dostać do domu. 76 00:03:38,080 --> 00:03:41,376 Jeśli przyjrzycie się mapie miasta, 77 00:03:41,400 --> 00:03:43,710 widać, że nie ma ulic, 78 00:03:44,280 --> 00:03:46,960 bo ulice trzeba było wymyślić. 79 00:03:47,760 --> 00:03:49,976 Świat się zmienia. 80 00:03:50,000 --> 00:03:51,880 Zmienia się przez próby i błędy. 81 00:03:53,400 --> 00:03:56,296 Powoli i stopniowo uczymy się 82 00:03:56,320 --> 00:03:58,120 lepszych sposobów na życie. 83 00:03:58,580 --> 00:04:03,580 A świat zmienia się dziś niezwykle szybko. 84 00:04:04,700 --> 00:04:06,710 Dopiero od sześciu, siedmiu, 85 00:04:06,710 --> 00:04:08,660 czy ośmiu ostatnich pokoleń 86 00:04:08,660 --> 00:04:11,740 rozumiemy, że jesteśmy gatunkiem. 87 00:04:12,940 --> 00:04:15,500 Dopiero przez ostatnie kilkadziesiąt lat 88 00:04:16,339 --> 00:04:19,100 doszliśmy, że tak można narysować mapę. 89 00:04:21,339 --> 00:04:25,540 Ta mapa oddaje populację świata, 90 00:04:26,660 --> 00:04:29,340 ale strzałki nad nią pokazują, 91 00:04:29,340 --> 00:04:32,340 jak się rozeszliśmy po świecie z Afryki, 92 00:04:32,340 --> 00:04:36,116 z przypuszczalnymi datami 93 00:04:36,140 --> 00:04:37,900 kolejnych etapów. 94 00:04:38,780 --> 00:04:42,636 Muszę uaktualniać tę mapę co parę miesięcy, 95 00:04:42,660 --> 00:04:47,636 bo ktoś odkrył, że jakaś data była błędna. 96 00:04:47,660 --> 00:04:52,180 Uczymy się o sobie w niebywałym tempie. 97 00:04:54,700 --> 00:04:55,900 I zmieniamy się. 98 00:04:57,740 --> 00:04:59,996 Wiele zmian jest stopniowych. 99 00:05:00,020 --> 00:05:01,516 Są narastające. 100 00:05:01,540 --> 00:05:04,396 Nie zauważamy tych zmian, 101 00:05:04,420 --> 00:05:06,236 bo żyjemy za krótko. 102 00:05:06,260 --> 00:05:08,860 70, 80, jeśli masz szczęście to 90 lat. 103 00:05:09,660 --> 00:05:11,676 Ten wykres pokazuje 104 00:05:11,700 --> 00:05:14,420 roczny przyrost populacji na świecie. 105 00:05:15,220 --> 00:05:19,156 Był bardzo niski aż do 1850 roku 106 00:05:19,180 --> 00:05:21,796 i wtedy przyrost populacji 107 00:05:21,820 --> 00:05:23,060 zaczął wzrastać tak, 108 00:05:23,940 --> 00:05:25,956 że w czasie, gdy się urodziłem, 109 00:05:25,980 --> 00:05:28,740 gdy po raz pierwszy zobaczyliśmy zdjęcia 110 00:05:28,740 --> 00:05:31,740 naszej planety z Księżyca, 111 00:05:31,740 --> 00:05:35,100 populacja wzrastała o 2% rocznie. 112 00:05:36,540 --> 00:05:40,500 Gdyby utrzymała to tempo 113 00:05:41,700 --> 00:05:44,540 przez zaledwie kilka wieków, 114 00:05:45,660 --> 00:05:47,916 całą planetę pokryłaby 115 00:05:47,940 --> 00:05:50,996 kipiąca masa ludzkich ciał, 116 00:05:51,020 --> 00:05:53,060 jedno obok drugiego. 117 00:05:54,100 --> 00:05:55,660 Ludzie się przestraszyli. 118 00:05:55,660 --> 00:05:57,956 Przestraszyli się wzrostu populacji 119 00:05:57,956 --> 00:06:01,116 i tego, co w 1968 roku nazwano "bombą populacyjną". 120 00:06:01,140 --> 00:06:03,340 Jednak w końcówce wykresu widać, 121 00:06:04,340 --> 00:06:06,940 że przyrost zaczął zwalniać. 122 00:06:07,820 --> 00:06:09,196 Dekada... 123 00:06:09,220 --> 00:06:12,676 Lata 70., 80., 90. i początek XXI wieku 124 00:06:12,700 --> 00:06:14,940 i w obecnej dekadzie jeszcze szybciej. 125 00:06:15,380 --> 00:06:17,270 Przyrost populacji zwalnia. 126 00:06:17,270 --> 00:06:19,026 Nasza planeta się stabilizuje. 127 00:06:19,026 --> 00:06:21,636 Idziemy w stronę 9, 10, 11 miliardów ludzi 128 00:06:21,660 --> 00:06:23,010 przed końcem wieku. 129 00:06:23,500 --> 00:06:26,836 Widać w tej zmianie zgiełk. 130 00:06:26,860 --> 00:06:28,676 Widać II wojnę światową. 131 00:06:28,700 --> 00:06:32,876 Widać pandemię grypy w 1918 roku. 132 00:06:32,900 --> 00:06:34,780 Widać wielki głód w Chinach. 133 00:06:35,400 --> 00:06:37,720 Na tym się skupiamy. 134 00:06:37,720 --> 00:06:39,690 Mamy skłonność do skupiania się 135 00:06:39,690 --> 00:06:41,920 na okropnych wiadomościach. 136 00:06:41,920 --> 00:06:45,436 Nie skupiamy się na stopniowej zmianie 137 00:06:45,460 --> 00:06:47,390 ani na dobrych wiadomościach. 138 00:06:48,580 --> 00:06:50,276 Martwimy się o ludzi. 139 00:06:50,300 --> 00:06:52,556 Martwimy się o to, ile jest ludzi. 140 00:06:52,580 --> 00:06:55,740 Martwimy się, jak uciec od ludzi. 141 00:06:56,300 --> 00:07:00,000 Na tej mapie powiększono obszary, 142 00:07:00,860 --> 00:07:05,236 na których ludzie są najbardziej oddaleni. 143 00:07:05,260 --> 00:07:09,196 Jeśli więc chcecie uciec od wszystkich, 144 00:07:09,220 --> 00:07:11,796 najlepiej udać się właśnie tam. 145 00:07:11,820 --> 00:07:14,636 Każdego roku te obszary rosną, 146 00:07:14,660 --> 00:07:17,916 bo co roku globalnie uciekamy z prowincji. 147 00:07:17,940 --> 00:07:19,466 Przenosimy się do miast. 148 00:07:19,466 --> 00:07:21,596 Upychamy się coraz gęściej. 149 00:07:21,620 --> 00:07:23,236 W Europie znów są wilki 150 00:07:23,260 --> 00:07:27,180 i wędrują przez kontynent na zachód. 151 00:07:28,300 --> 00:07:29,780 Nasz świat się zmienia. 152 00:07:32,020 --> 00:07:33,340 Macie zmartwienia. 153 00:07:34,780 --> 00:07:39,676 Ta mapa pokazuje, gdzie na świecie jest woda. 154 00:07:39,700 --> 00:07:41,396 Dziś to wiemy. 155 00:07:41,420 --> 00:07:44,690 Spójrzcie, gdzie było Çatalhöyük, 156 00:07:44,690 --> 00:07:46,540 gdzie łączą się trzy kontynenty: 157 00:07:46,540 --> 00:07:47,880 Afryka, Azja i Europa, 158 00:07:47,880 --> 00:07:50,640 a zobaczycie, że mnóstwo ludzi żyje tam, 159 00:07:50,640 --> 00:07:52,396 gdzie wody jest bardzo mało. 160 00:07:52,420 --> 00:07:56,116 Zobaczcie obszary, gdzie dużo pada. 161 00:07:56,140 --> 00:07:58,300 A można to jeszcze bardziej urozmaicić. 162 00:07:59,540 --> 00:08:02,916 Zamiast mapy ukształtowanej przez ludzi, 163 00:08:02,940 --> 00:08:05,156 można ją ukształtować przez wodę, 164 00:08:05,180 --> 00:08:07,056 a potem zmieniać ją co miesiąc, 165 00:08:07,066 --> 00:08:08,806 żeby pokazać, ile wody przypada 166 00:08:08,806 --> 00:08:11,940 na każdy fragment globu. 167 00:08:13,020 --> 00:08:16,316 Spójrzcie na monsuny sunące po planecie, 168 00:08:16,340 --> 00:08:19,940 wygląda, jakby biło jej serce. 169 00:08:20,820 --> 00:08:25,340 A wszystko to stało się możliwe 170 00:08:25,930 --> 00:08:27,806 dopiero za mojego życia: 171 00:08:27,820 --> 00:08:30,980 zobaczenie, że tu właśnie żyjemy. 172 00:08:31,740 --> 00:08:33,670 Mamy wystarczająco dużo wody. 173 00:08:34,860 --> 00:08:39,220 Oto mapa upraw na świecie. 174 00:08:40,380 --> 00:08:42,820 A tu są miejsca, na których polegamy 175 00:08:42,820 --> 00:08:44,860 przy uprawie ryżu i kukurydzy. 176 00:08:45,900 --> 00:08:48,170 Ludzie martwią się, że zabraknie jedzenia, 177 00:08:48,170 --> 00:08:49,790 ale my wiemy, że jeśli tylko 178 00:08:49,790 --> 00:08:51,540 będziemy jeść mniej mięsa 179 00:08:51,540 --> 00:08:54,540 i mniej zwierząt karmić plonami, 180 00:08:54,540 --> 00:08:56,956 jedzenia wystarczy dla wszystkich, 181 00:08:56,980 --> 00:09:00,220 o ile będziemy o sobie myśleć 182 00:09:00,220 --> 00:09:03,220 jako o jednej grupie ludzi. 183 00:09:03,220 --> 00:09:04,500 Wiemy też o tym, 184 00:09:06,380 --> 00:09:08,436 co w dzisiejszych czasach 185 00:09:08,460 --> 00:09:11,020 robimy bardzo źle. 186 00:09:12,580 --> 00:09:17,420 Tę mapę świata na pewno już widzieliście. 187 00:09:18,580 --> 00:09:20,516 Jest to mapa 188 00:09:20,540 --> 00:09:23,916 utworzona ze zdjęć satelitarnych, 189 00:09:23,940 --> 00:09:26,716 jeśli pamiętacie satelity wokół planety, 190 00:09:26,740 --> 00:09:29,100 które pokazałem w pierwszym slajdzie, 191 00:09:30,340 --> 00:09:33,340 przedstawia ona obraz Ziemi nocą. 192 00:09:34,730 --> 00:09:36,673 Zwykle widząc tę mapę w znajomej formie 193 00:09:41,260 --> 00:09:43,590 sądzicie, że widzicie mapę tego, 194 00:09:43,590 --> 00:09:45,220 gdzie mieszkają ludzie. 195 00:09:45,220 --> 00:09:47,700 Tam gdzie są światła, tam są ludzie. 196 00:09:48,420 --> 00:09:52,700 Ale tu, na tym obrazie świata, 197 00:09:52,700 --> 00:09:55,130 znów rozciągnęliśmy świat. 198 00:09:56,420 --> 00:09:58,580 Każde miejsce na tej mapie 199 00:09:58,580 --> 00:10:01,580 ma takie samo zagęszczenie ludności. 200 00:10:01,580 --> 00:10:03,776 Jeśli jakiś obszar nie ma w ogóle ludzi, 201 00:10:03,780 --> 00:10:05,676 skurczyliśmy go do zera, 202 00:10:05,700 --> 00:10:07,236 żeby całkiem zniknął. 203 00:10:07,260 --> 00:10:11,096 Każdemu poświęcamy tyle samo miejsca. 204 00:10:11,880 --> 00:10:13,980 Teraz światła nie pokazują już, 205 00:10:13,980 --> 00:10:15,740 gdzie są ludzie, 206 00:10:15,740 --> 00:10:17,520 ponieważ ludzie są wszędzie. 207 00:10:18,220 --> 00:10:20,156 Teraz światła na mapie, 208 00:10:20,180 --> 00:10:23,156 światła w Londynie, w Kairze, w Tokio, 209 00:10:23,180 --> 00:10:26,116 światła wschodniego wybrzeża USA 210 00:10:26,140 --> 00:10:29,076 pokazują, gdzie mieszkają ludzie 211 00:10:29,100 --> 00:10:31,300 tak energetycznie rozrzutni, 212 00:10:32,260 --> 00:10:37,830 że stać ich na włączanie świateł, 213 00:10:37,830 --> 00:10:39,796 żeby świeciły w niebo, 214 00:10:39,820 --> 00:10:42,900 żeby satelity mogły zrobić takie zdjęcie. 215 00:10:43,940 --> 00:10:46,060 Ciemne miejsca na mapie to tam, 216 00:10:46,820 --> 00:10:49,120 gdzie ludzie nie mają dostępu 217 00:10:49,120 --> 00:10:51,500 do takiej energii 218 00:10:51,500 --> 00:10:53,596 lub miejsca, gdzie mają, 219 00:10:53,620 --> 00:10:58,460 lecz nauczyli się nie świecić w niebo. 220 00:10:58,980 --> 00:11:01,210 Gdybym mógł pokazać tę mapę 221 00:11:01,210 --> 00:11:03,390 animowaną w czasie, zobaczylibyście, 222 00:11:03,390 --> 00:11:06,196 że Tokio stało się ciemniejsze, 223 00:11:06,220 --> 00:11:09,020 bo od czasu tsunami 224 00:11:09,750 --> 00:11:13,510 Japonia musi zadowalać się 75% energii, 225 00:11:13,510 --> 00:11:16,120 bo wyłączyła elektrownie nuklearne. 226 00:11:16,340 --> 00:11:17,910 I świat się nie skończył. 227 00:11:18,500 --> 00:11:21,196 Po prostu mniej światła poszło w niebo. 228 00:11:21,720 --> 00:11:24,696 Jest mnóstwo 229 00:11:24,720 --> 00:11:27,160 świetnych wiadomości na świecie. 230 00:11:28,280 --> 00:11:31,696 Śmiertelność noworodków spada 231 00:11:31,720 --> 00:11:35,600 i to spada w niewiarygodnym tempie. 232 00:11:36,320 --> 00:11:37,760 Kilka lat temu 233 00:11:38,490 --> 00:11:41,080 liczba niemowląt umierających na świecie 234 00:11:41,080 --> 00:11:42,600 w pierwszym roku życia 235 00:11:42,600 --> 00:11:45,680 spadła o 5% w ciągu zaledwie roku. 236 00:11:48,000 --> 00:11:50,496 Więcej dzieci chodzi do szkoły 237 00:11:50,520 --> 00:11:53,136 i uczy się czytać i pisać, 238 00:11:53,160 --> 00:11:55,976 łączy się z internetem 239 00:11:56,000 --> 00:11:59,016 i zamierza pójść na studia, 240 00:11:59,040 --> 00:12:02,936 niż kiedykolwiek dotąd, w niebywałym tempie. 241 00:12:02,960 --> 00:12:05,440 Zaś najwięcej młodych osób 242 00:12:05,440 --> 00:12:08,440 idących na studia na świecie, 243 00:12:08,440 --> 00:12:10,320 to kobiety, nie mężczyźni. 244 00:12:11,560 --> 00:12:13,810 Mogę rzucać dobrymi wiadomościami 245 00:12:13,810 --> 00:12:15,480 jedna za drugą, 246 00:12:15,480 --> 00:12:18,096 o tym, co się poprawia na Ziemi, 247 00:12:18,120 --> 00:12:20,680 ale mamy skłonność do skupiania się 248 00:12:22,280 --> 00:12:25,016 na złych wiadomościach, bo są bliżej. 249 00:12:25,040 --> 00:12:30,510 Rebecca Solnit świetnie to wyjaśniła: 250 00:12:30,510 --> 00:12:32,420 "Przyrost stopniowych, 251 00:12:32,420 --> 00:12:34,440 niedostrzegalnych zmian, 252 00:12:34,440 --> 00:12:36,380 które mogą stanowić postęp 253 00:12:36,380 --> 00:12:38,860 i które dramatycznie odróżniają 254 00:12:38,860 --> 00:12:40,576 naszą erę od przeszłości..." 255 00:12:40,600 --> 00:12:42,980 Przeszłość była dużo bardziej stabilna... 256 00:12:44,640 --> 00:12:46,640 "kontrast przyćmiony 257 00:12:46,640 --> 00:12:49,640 niedramatyczną naturą stopniowej przemiany, 258 00:12:49,640 --> 00:12:52,600 przerywanej sporadycznym zgiełkiem". 259 00:12:52,820 --> 00:12:55,180 Sporadycznie dzieją się straszne rzeczy. 260 00:12:55,940 --> 00:13:02,016 Pokazują je co wieczór w wiadomościach. 261 00:13:02,380 --> 00:13:06,356 Nie mówią, że przyrost populacji zwalnia. 262 00:13:06,380 --> 00:13:08,110 Nie mówią, że świat staje się 263 00:13:08,110 --> 00:13:09,420 bardziej połączony. 264 00:13:09,420 --> 00:13:11,940 Nie mówią o niesamowitych usprawnieniach 265 00:13:11,940 --> 00:13:13,100 w rozumieniu. 266 00:13:13,100 --> 00:13:16,236 Nie mówią, że powoli uczymy się 267 00:13:16,260 --> 00:13:18,620 marnować mniej i mniej konsumować. 268 00:13:18,620 --> 00:13:20,290 To jest moja ostatnia mapa. 269 00:13:20,290 --> 00:13:22,536 Na tej mapie usunęliśmy morza 270 00:13:22,560 --> 00:13:24,360 i oceany. 271 00:13:25,280 --> 00:13:27,296 Teraz patrzycie wyłącznie 272 00:13:27,320 --> 00:13:31,176 na około 7,4 miliarda ludzi 273 00:13:31,200 --> 00:13:33,240 na mapie narysowanej w proporcji 274 00:13:33,240 --> 00:13:35,040 do tych ludzi. 275 00:13:35,040 --> 00:13:37,246 Patrzycie na ponad miliard w Chinach, 276 00:13:37,246 --> 00:13:39,936 możecie zobaczyć największe miasto świata 277 00:13:39,960 --> 00:13:41,850 ale nie wiecie, jak się nazywa. 278 00:13:42,880 --> 00:13:44,736 Widzicie, że Indie 279 00:13:44,760 --> 00:13:46,840 są w centrum tego świata. 280 00:13:47,440 --> 00:13:50,736 Widzicie, że Europa jest w rogu. 281 00:13:50,760 --> 00:13:53,816 A my, dziś, w Exeter 282 00:13:53,840 --> 00:13:56,776 jesteśmy całkiem na skraju naszej planety. 283 00:13:56,800 --> 00:13:59,776 Jesteśmy na malutkim skrawku skały, 284 00:13:59,800 --> 00:14:01,496 Europy, 285 00:14:01,520 --> 00:14:04,136 w której jest mniej niż 1 procent 286 00:14:04,160 --> 00:14:06,176 dorosłych z całego świata 287 00:14:06,200 --> 00:14:08,736 i mniej niż pół procenta 288 00:14:08,760 --> 00:14:10,600 dzieci całego świata. 289 00:14:11,440 --> 00:14:14,220 Świat, w którym żyjemy stabilizuje się, 290 00:14:14,220 --> 00:14:16,080 urbanizuje, 291 00:14:16,080 --> 00:14:18,056 starzeje się 292 00:14:18,080 --> 00:14:20,216 łączy się. 293 00:14:20,240 --> 00:14:22,610 Jest wiele rzeczy, 294 00:14:22,610 --> 00:14:24,520 których można się bać, 295 00:14:24,520 --> 00:14:28,070 ale nie trzeba bać się siebie nawzajem 296 00:14:28,070 --> 00:14:30,000 aż tak, jak to teraz robimy. 297 00:14:30,000 --> 00:14:31,480 Musimy dostrzec, 298 00:14:31,480 --> 00:14:34,760 że żyjemy już w nowym świecie. 299 00:14:34,760 --> 00:14:35,976 Dziękuję bardzo. 300 00:14:36,000 --> 00:14:38,640 (Brawa)