1
00:00:12,620 --> 00:00:16,249
Wyobraźcie sobie świat na nowo.

2
00:00:16,989 --> 00:00:19,604
Podzielę się pewnymi pomysłami,

3
00:00:19,604 --> 00:00:23,144
które omówiłem najpierw 
z kolegą, Carlem Lee,

4
00:00:23,144 --> 00:00:26,250
a które chcemy pokazać innym ludziom,

5
00:00:26,363 --> 00:00:28,399
o tym, jak można patrzeć na świat

6
00:00:28,648 --> 00:00:30,281
na bardzo różne sposoby.

7
00:00:31,040 --> 00:00:33,216
Chciałbym pokazać wam kilka map

8
00:00:33,239 --> 00:00:35,976
narysowanych przez Bena Henniga.

9
00:00:36,000 --> 00:00:38,265
Pokazują planetę tak, jak większość z was

10
00:00:38,265 --> 00:00:43,000
nigdy jej dotąd nie widziała.

11
00:00:44,381 --> 00:00:47,548
Chcę pokazać, jak wszystko

12
00:00:47,548 --> 00:00:49,795
łączy się ze sobą.

13
00:00:50,831 --> 00:00:55,074
To zdanie przypisuje się zwykle Leninowi,

14
00:00:55,093 --> 00:00:56,573
ale użył go ostatnio

15
00:00:56,573 --> 00:00:58,751
mój kolega George Monbiot,

16
00:00:58,751 --> 00:01:00,684
gdy próbował wyjaśnić

17
00:01:00,720 --> 00:01:03,587
znaczenie kupy wielorybów w oceanach.

18
00:01:04,081 --> 00:01:05,699
Jeśli zabijemy wieloryby,

19
00:01:06,069 --> 00:01:07,640
nie będzie ich kup,

20
00:01:07,673 --> 00:01:10,139
jeśli w oceanach zabraknie kup,

21
00:01:10,173 --> 00:01:11,974
zrobi się bardzo źle.

22
00:01:13,080 --> 00:01:16,000
Oto dobrze znany obraz.

23
00:01:16,000 --> 00:01:18,150
Jestem w takim wieku, że urodziłem się

24
00:01:18,150 --> 00:01:20,550
zanim zobaczyliśmy ten obraz.

25
00:01:20,550 --> 00:01:22,220
Ponoć moje pierwsze słowa brzmiały

26
00:01:22,220 --> 00:01:24,350
"księzyc, księzyc",

27
00:01:24,350 --> 00:01:26,686
ale to raczej wyobrażenia mojej mamy

28
00:01:26,686 --> 00:01:28,966
na temat tego, co jej synek dostrzegł

29
00:01:28,966 --> 00:01:32,240
na migoczącym czarno-białym ekranie.

30
00:01:32,240 --> 00:01:34,256
Ledwie od kilku wieków uważamy,

31
00:01:34,256 --> 00:01:36,230
większość z nas, że nasza planeta

32
00:01:36,230 --> 00:01:37,830
ma kształt sferyczny.

33
00:01:39,050 --> 00:01:42,080
Gdy pierwszy raz widzieliśmy 
te obrazy w latach 60.,

34
00:01:42,080 --> 00:01:45,320
świat zmieniał się w niesamowitym tempie.

35
00:01:47,120 --> 00:01:48,640
W mojej małej dziedzinie,

36
00:01:48,640 --> 00:01:51,400
geografii człowieka,

37
00:01:51,400 --> 00:01:54,136
kartograf Waldo Tobler

38
00:01:54,160 --> 00:01:56,400
rysował nowe mapy planety.

39
00:01:56,400 --> 00:01:58,450
Te mapy teraz się rozpowszechniły,

40
00:01:58,450 --> 00:02:00,977
i teraz pokażę jedną z nich.

41
00:02:00,977 --> 00:02:03,080
Oto mapa świata,

42
00:02:04,120 --> 00:02:06,536
ale jest to mapa, która wydaje się

43
00:02:06,560 --> 00:02:08,000
nieco dziwna.

44
00:02:08,600 --> 00:02:12,416
To mapa, którą rozciągnęliśmy tak,

45
00:02:12,440 --> 00:02:17,136
żeby zaludnione tereny były większe,

46
00:02:17,160 --> 00:02:20,096
a tereny jak Sahara czy Himalaje,

47
00:02:20,120 --> 00:02:22,600
mało zaludnione, były skurczone.

48
00:02:23,160 --> 00:02:26,800
Każdemu człowiekowi 
przypisano tyle samo miejsca.

49
00:02:27,520 --> 00:02:30,360
Miasta świecą jasno.

50
00:02:31,080 --> 00:02:32,960
Linie pokazują podwodne kable

51
00:02:32,960 --> 00:02:34,680
oraz szlaki handlowe.

52
00:02:34,680 --> 00:02:36,550
Jedna szczególna linia prowadzi

53
00:02:36,550 --> 00:02:38,360
z chińskiego portu Dalian

54
00:02:38,360 --> 00:02:40,056
przez Singapur,

55
00:02:40,080 --> 00:02:41,816
przez Kanał Sueski,

56
00:02:41,840 --> 00:02:44,176
przez Morze Śródziemne do Rotterdamu.

57
00:02:44,200 --> 00:02:45,696
Pokazuje ona szlak

58
00:02:45,720 --> 00:02:49,656
największego statku świata rok temu,

59
00:02:49,680 --> 00:02:55,696
statku, który przewoził tyle kontenerów,

60
00:02:55,720 --> 00:02:57,576
że gdyby po rozładunku

61
00:02:57,600 --> 00:03:00,080
ustawić ciężarówki w konwoju,

62
00:03:00,080 --> 00:03:03,080
zajęłyby 100 km.

63
00:03:03,080 --> 00:03:05,816
Oto, jak nasz świat jest dziś połączony.

64
00:03:05,840 --> 00:03:10,390
Oto ilość rzeczy, jakie wysyłamy dziś

65
00:03:10,390 --> 00:03:11,840
dookoła świata,

66
00:03:11,840 --> 00:03:14,576
na jednym tylko statu, w jednym rejsie,

67
00:03:14,600 --> 00:03:15,800
w pięć tygodni.

68
00:03:18,320 --> 00:03:20,840
Żyjemy w miastach od bardzo dawna,

69
00:03:20,980 --> 00:03:22,250
lecz większość z nas

70
00:03:22,250 --> 00:03:24,180
nie mieszkała kiedyś w miastach.

71
00:03:24,180 --> 00:03:25,480
To jest Çatalhöyük,

72
00:03:25,480 --> 00:03:27,640
jedno z najstarszych na świecie miast.

73
00:03:27,640 --> 00:03:30,280
W szczytowym okresie, 9000 lat temu,

74
00:03:31,160 --> 00:03:35,080
trzeba było chodzić po dachach budynków,

75
00:03:35,080 --> 00:03:38,080
żeby się dostać do domu.

76
00:03:38,080 --> 00:03:41,376
Jeśli przyjrzycie się mapie miasta,

77
00:03:41,400 --> 00:03:43,710
widać, że nie ma ulic,

78
00:03:44,280 --> 00:03:46,960
bo ulice trzeba było wymyślić.

79
00:03:47,760 --> 00:03:49,976
Świat się zmienia.

80
00:03:50,000 --> 00:03:51,880
Zmienia się przez próby i błędy.

81
00:03:53,400 --> 00:03:56,296
Powoli i stopniowo uczymy się

82
00:03:56,320 --> 00:03:58,120
lepszych sposobów na życie.

83
00:03:58,580 --> 00:04:03,580
A świat zmienia się dziś niezwykle szybko.

84
00:04:04,700 --> 00:04:06,710
Dopiero od sześciu, siedmiu,

85
00:04:06,710 --> 00:04:08,660
czy ośmiu ostatnich pokoleń

86
00:04:08,660 --> 00:04:11,740
rozumiemy, że jesteśmy gatunkiem.

87
00:04:12,940 --> 00:04:15,500
Dopiero przez ostatnie kilkadziesiąt lat

88
00:04:16,339 --> 00:04:19,100
doszliśmy, że tak można narysować mapę.

89
00:04:21,339 --> 00:04:25,540
Ta mapa oddaje populację świata,

90
00:04:26,660 --> 00:04:29,340
ale strzałki nad nią pokazują,

91
00:04:29,340 --> 00:04:32,340
jak się rozeszliśmy po świecie z Afryki,

92
00:04:32,340 --> 00:04:36,116
z przypuszczalnymi datami

93
00:04:36,140 --> 00:04:37,900
kolejnych etapów.

94
00:04:38,780 --> 00:04:42,636
Muszę uaktualniać 
tę mapę co parę miesięcy,

95
00:04:42,660 --> 00:04:47,636
bo ktoś odkrył, że jakaś data była błędna.

96
00:04:47,660 --> 00:04:52,180
Uczymy się o sobie w niebywałym tempie.

97
00:04:54,700 --> 00:04:55,900
I zmieniamy się.

98
00:04:57,740 --> 00:04:59,996
Wiele zmian jest stopniowych.

99
00:05:00,020 --> 00:05:01,516
Są narastające.

100
00:05:01,540 --> 00:05:04,396
Nie zauważamy tych zmian,

101
00:05:04,420 --> 00:05:06,236
bo żyjemy za krótko.

102
00:05:06,260 --> 00:05:08,860
70, 80, jeśli masz szczęście to 90 lat.

103
00:05:09,660 --> 00:05:11,676
Ten wykres pokazuje

104
00:05:11,700 --> 00:05:14,420
roczny przyrost populacji na świecie.

105
00:05:15,220 --> 00:05:19,156
Był bardzo niski aż do 1850 roku

106
00:05:19,180 --> 00:05:21,796
i wtedy przyrost populacji

107
00:05:21,820 --> 00:05:23,060
zaczął wzrastać tak,

108
00:05:23,940 --> 00:05:25,956
że w czasie, gdy się urodziłem,

109
00:05:25,980 --> 00:05:28,740
gdy po raz pierwszy zobaczyliśmy zdjęcia

110
00:05:28,740 --> 00:05:31,740
naszej planety z Księżyca,

111
00:05:31,740 --> 00:05:35,100
populacja wzrastała o 2% rocznie.

112
00:05:36,540 --> 00:05:40,500
Gdyby utrzymała to tempo

113
00:05:41,700 --> 00:05:44,540
przez zaledwie kilka wieków,

114
00:05:45,660 --> 00:05:47,916
całą planetę pokryłaby

115
00:05:47,940 --> 00:05:50,996
kipiąca masa ludzkich ciał,

116
00:05:51,020 --> 00:05:53,060
jedno obok drugiego.

117
00:05:54,100 --> 00:05:55,660
Ludzie się przestraszyli.

118
00:05:55,660 --> 00:05:57,956
Przestraszyli się wzrostu populacji

119
00:05:57,956 --> 00:06:01,116
i tego, co w 1968 roku 
nazwano "bombą populacyjną".

120
00:06:01,140 --> 00:06:03,340
Jednak w końcówce wykresu widać,

121
00:06:04,340 --> 00:06:06,940
że przyrost zaczął zwalniać.

122
00:06:07,820 --> 00:06:09,196
Dekada...

123
00:06:09,220 --> 00:06:12,676
Lata 70., 80., 90. i początek XXI wieku

124
00:06:12,700 --> 00:06:14,940
i w obecnej dekadzie jeszcze szybciej.

125
00:06:15,380 --> 00:06:17,270
Przyrost populacji zwalnia.

126
00:06:17,270 --> 00:06:19,026
Nasza planeta się stabilizuje.

127
00:06:19,026 --> 00:06:21,636
Idziemy w stronę 9, 10, 11 miliardów ludzi

128
00:06:21,660 --> 00:06:23,010
przed końcem wieku.

129
00:06:23,500 --> 00:06:26,836
Widać w tej zmianie zgiełk.

130
00:06:26,860 --> 00:06:28,676
Widać II wojnę światową.

131
00:06:28,700 --> 00:06:32,876
Widać pandemię grypy w 1918 roku.

132
00:06:32,900 --> 00:06:34,780
Widać wielki głód w Chinach.

133
00:06:35,400 --> 00:06:37,720
Na tym się skupiamy.

134
00:06:37,720 --> 00:06:39,690
Mamy skłonność do skupiania się

135
00:06:39,690 --> 00:06:41,920
na okropnych wiadomościach.

136
00:06:41,920 --> 00:06:45,436
Nie skupiamy się na stopniowej zmianie

137
00:06:45,460 --> 00:06:47,390
ani na dobrych wiadomościach.

138
00:06:48,580 --> 00:06:50,276
Martwimy się o ludzi.

139
00:06:50,300 --> 00:06:52,556
Martwimy się o to, ile jest ludzi.

140
00:06:52,580 --> 00:06:55,740
Martwimy się, jak uciec od ludzi.

141
00:06:56,300 --> 00:07:00,000
Na tej mapie powiększono obszary,

142
00:07:00,860 --> 00:07:05,236
na których ludzie są najbardziej oddaleni.

143
00:07:05,260 --> 00:07:09,196
Jeśli więc chcecie uciec od wszystkich,

144
00:07:09,220 --> 00:07:11,796
najlepiej udać się właśnie tam.

145
00:07:11,820 --> 00:07:14,636
Każdego roku te obszary rosną,

146
00:07:14,660 --> 00:07:17,916
bo co roku globalnie uciekamy z prowincji.

147
00:07:17,940 --> 00:07:19,466
Przenosimy się do miast.

148
00:07:19,466 --> 00:07:21,596
Upychamy się coraz gęściej.

149
00:07:21,620 --> 00:07:23,236
W Europie znów są wilki

150
00:07:23,260 --> 00:07:27,180
i wędrują przez kontynent na zachód.

151
00:07:28,300 --> 00:07:29,780
Nasz świat się zmienia.

152
00:07:32,020 --> 00:07:33,340
Macie zmartwienia.

153
00:07:34,780 --> 00:07:39,676
Ta mapa pokazuje, 
gdzie na świecie jest woda.

154
00:07:39,700 --> 00:07:41,396
Dziś to wiemy.

155
00:07:41,420 --> 00:07:44,690
Spójrzcie, gdzie było Çatalhöyük,

156
00:07:44,690 --> 00:07:46,540
gdzie łączą się trzy kontynenty:

157
00:07:46,540 --> 00:07:47,880
Afryka, Azja i Europa,

158
00:07:47,880 --> 00:07:50,640
a zobaczycie, że mnóstwo ludzi żyje tam,

159
00:07:50,640 --> 00:07:52,396
gdzie wody jest bardzo mało.

160
00:07:52,420 --> 00:07:56,116
Zobaczcie obszary, gdzie dużo pada.

161
00:07:56,140 --> 00:07:58,300
A można to jeszcze bardziej urozmaicić.

162
00:07:59,540 --> 00:08:02,916
Zamiast mapy ukształtowanej przez ludzi,

163
00:08:02,940 --> 00:08:05,156
można ją ukształtować przez wodę,

164
00:08:05,180 --> 00:08:07,056
a potem zmieniać ją co miesiąc,

165
00:08:07,066 --> 00:08:08,806
żeby pokazać, ile wody przypada

166
00:08:08,806 --> 00:08:11,940
na każdy fragment globu.

167
00:08:13,020 --> 00:08:16,316
Spójrzcie na monsuny sunące po planecie,

168
00:08:16,340 --> 00:08:19,940
wygląda, jakby biło jej serce.

169
00:08:20,820 --> 00:08:25,340
A wszystko to stało się możliwe

170
00:08:25,930 --> 00:08:27,806
dopiero za mojego życia:

171
00:08:27,820 --> 00:08:30,980
zobaczenie, że tu właśnie żyjemy.

172
00:08:31,740 --> 00:08:33,670
Mamy wystarczająco dużo wody.

173
00:08:34,860 --> 00:08:39,220
Oto mapa upraw na świecie.

174
00:08:40,380 --> 00:08:42,820
A tu są miejsca, na których polegamy

175
00:08:42,820 --> 00:08:44,860
przy uprawie ryżu i kukurydzy.

176
00:08:45,900 --> 00:08:48,170
Ludzie martwią się, że zabraknie jedzenia,

177
00:08:48,170 --> 00:08:49,790
ale my wiemy, że jeśli tylko

178
00:08:49,790 --> 00:08:51,540
będziemy jeść mniej mięsa

179
00:08:51,540 --> 00:08:54,540
i mniej zwierząt karmić plonami,

180
00:08:54,540 --> 00:08:56,956
jedzenia wystarczy dla wszystkich,

181
00:08:56,980 --> 00:09:00,220
o ile będziemy o sobie myśleć

182
00:09:00,220 --> 00:09:03,220
jako o jednej grupie ludzi.

183
00:09:03,220 --> 00:09:04,500
Wiemy też o tym,

184
00:09:06,380 --> 00:09:08,436
co w dzisiejszych czasach

185
00:09:08,460 --> 00:09:11,020
robimy bardzo źle.

186
00:09:12,580 --> 00:09:17,420
Tę mapę świata na pewno już widzieliście.

187
00:09:18,580 --> 00:09:20,516
Jest to mapa

188
00:09:20,540 --> 00:09:23,916
utworzona ze zdjęć satelitarnych,

189
00:09:23,940 --> 00:09:26,716
jeśli pamiętacie satelity wokół planety,

190
00:09:26,740 --> 00:09:29,100
które pokazałem w pierwszym slajdzie,

191
00:09:30,340 --> 00:09:33,340
przedstawia ona obraz Ziemi nocą.

192
00:09:34,730 --> 00:09:36,673
Zwykle widząc tę mapę w znajomej formie

193
00:09:41,260 --> 00:09:43,590
sądzicie, że widzicie mapę tego,

194
00:09:43,590 --> 00:09:45,220
gdzie mieszkają ludzie.

195
00:09:45,220 --> 00:09:47,700
Tam gdzie są światła, tam są ludzie.

196
00:09:48,420 --> 00:09:52,700
Ale tu, na tym obrazie świata,

197
00:09:52,700 --> 00:09:55,130
znów rozciągnęliśmy świat.

198
00:09:56,420 --> 00:09:58,580
Każde miejsce na tej mapie

199
00:09:58,580 --> 00:10:01,580
ma takie samo zagęszczenie ludności.

200
00:10:01,580 --> 00:10:03,776
Jeśli jakiś obszar nie ma w ogóle ludzi,

201
00:10:03,780 --> 00:10:05,676
skurczyliśmy go do zera,

202
00:10:05,700 --> 00:10:07,236
żeby całkiem zniknął.

203
00:10:07,260 --> 00:10:11,096
Każdemu poświęcamy tyle samo miejsca.

204
00:10:11,880 --> 00:10:13,980
Teraz światła nie pokazują już,

205
00:10:13,980 --> 00:10:15,740
gdzie są ludzie,

206
00:10:15,740 --> 00:10:17,520
ponieważ ludzie są wszędzie.

207
00:10:18,220 --> 00:10:20,156
Teraz światła na mapie,

208
00:10:20,180 --> 00:10:23,156
światła w Londynie, w Kairze, w Tokio,

209
00:10:23,180 --> 00:10:26,116
światła wschodniego wybrzeża USA

210
00:10:26,140 --> 00:10:29,076
pokazują, gdzie mieszkają ludzie

211
00:10:29,100 --> 00:10:31,300
tak energetycznie rozrzutni,

212
00:10:32,260 --> 00:10:37,830
że stać ich na włączanie świateł,

213
00:10:37,830 --> 00:10:39,796
żeby świeciły w niebo,

214
00:10:39,820 --> 00:10:42,900
żeby satelity mogły zrobić takie zdjęcie.

215
00:10:43,940 --> 00:10:46,060
Ciemne miejsca na mapie to tam,

216
00:10:46,820 --> 00:10:49,120
gdzie ludzie nie mają dostępu

217
00:10:49,120 --> 00:10:51,500
do takiej energii

218
00:10:51,500 --> 00:10:53,596
lub miejsca, gdzie mają,

219
00:10:53,620 --> 00:10:58,460
lecz nauczyli się nie świecić w niebo.

220
00:10:58,980 --> 00:11:01,210
Gdybym mógł pokazać tę mapę

221
00:11:01,210 --> 00:11:03,390
animowaną w czasie, zobaczylibyście,

222
00:11:03,390 --> 00:11:06,196
że Tokio stało się ciemniejsze,

223
00:11:06,220 --> 00:11:09,020
bo od czasu tsunami

224
00:11:09,750 --> 00:11:13,510
Japonia musi zadowalać się 75% energii,

225
00:11:13,510 --> 00:11:16,120
bo wyłączyła elektrownie nuklearne.

226
00:11:16,340 --> 00:11:17,910
I świat się nie skończył.

227
00:11:18,500 --> 00:11:21,196
Po prostu mniej światła poszło w niebo.

228
00:11:21,720 --> 00:11:24,696
Jest mnóstwo

229
00:11:24,720 --> 00:11:27,160
świetnych wiadomości na świecie.

230
00:11:28,280 --> 00:11:31,696
Śmiertelność noworodków spada

231
00:11:31,720 --> 00:11:35,600
i to spada w niewiarygodnym tempie.

232
00:11:36,320 --> 00:11:37,760
Kilka lat temu

233
00:11:38,490 --> 00:11:41,080
liczba niemowląt umierających na świecie

234
00:11:41,080 --> 00:11:42,600
w pierwszym roku życia

235
00:11:42,600 --> 00:11:45,680
spadła o 5% w ciągu zaledwie roku.

236
00:11:48,000 --> 00:11:50,496
Więcej dzieci chodzi do szkoły

237
00:11:50,520 --> 00:11:53,136
i uczy się czytać i pisać,

238
00:11:53,160 --> 00:11:55,976
łączy się z internetem

239
00:11:56,000 --> 00:11:59,016
i zamierza pójść na studia,

240
00:11:59,040 --> 00:12:02,936
niż kiedykolwiek dotąd, 
w niebywałym tempie.

241
00:12:02,960 --> 00:12:05,440
Zaś najwięcej młodych osób

242
00:12:05,440 --> 00:12:08,440
idących na studia na świecie,

243
00:12:08,440 --> 00:12:10,320
to kobiety, nie mężczyźni.

244
00:12:11,560 --> 00:12:13,810
Mogę rzucać dobrymi wiadomościami

245
00:12:13,810 --> 00:12:15,480
jedna za drugą,

246
00:12:15,480 --> 00:12:18,096
o tym, co się poprawia na Ziemi,

247
00:12:18,120 --> 00:12:20,680
ale mamy skłonność do skupiania się

248
00:12:22,280 --> 00:12:25,016
na złych wiadomościach, bo są bliżej.

249
00:12:25,040 --> 00:12:30,510
Rebecca Solnit świetnie to wyjaśniła:

250
00:12:30,510 --> 00:12:32,420
"Przyrost stopniowych,

251
00:12:32,420 --> 00:12:34,440
niedostrzegalnych zmian,

252
00:12:34,440 --> 00:12:36,380
które mogą stanowić postęp

253
00:12:36,380 --> 00:12:38,860
i które dramatycznie odróżniają

254
00:12:38,860 --> 00:12:40,576
naszą erę od przeszłości..."

255
00:12:40,600 --> 00:12:42,980
Przeszłość była dużo bardziej stabilna...

256
00:12:44,640 --> 00:12:46,640
"kontrast przyćmiony

257
00:12:46,640 --> 00:12:49,640
niedramatyczną naturą 
stopniowej przemiany,

258
00:12:49,640 --> 00:12:52,600
przerywanej sporadycznym zgiełkiem".

259
00:12:52,820 --> 00:12:55,180
Sporadycznie dzieją się straszne rzeczy.

260
00:12:55,940 --> 00:13:02,016
Pokazują je co wieczór w wiadomościach.

261
00:13:02,380 --> 00:13:06,356
Nie mówią, że przyrost populacji zwalnia.

262
00:13:06,380 --> 00:13:08,110
Nie mówią, że świat staje się

263
00:13:08,110 --> 00:13:09,420
bardziej połączony.

264
00:13:09,420 --> 00:13:11,940
Nie mówią o niesamowitych usprawnieniach

265
00:13:11,940 --> 00:13:13,100
w rozumieniu.

266
00:13:13,100 --> 00:13:16,236
Nie mówią, że powoli uczymy się

267
00:13:16,260 --> 00:13:18,620
marnować mniej i mniej konsumować.

268
00:13:18,620 --> 00:13:20,290
To jest moja ostatnia mapa.

269
00:13:20,290 --> 00:13:22,536
Na tej mapie usunęliśmy morza

270
00:13:22,560 --> 00:13:24,360
i oceany.

271
00:13:25,280 --> 00:13:27,296
Teraz patrzycie wyłącznie

272
00:13:27,320 --> 00:13:31,176
na około 7,4 miliarda ludzi

273
00:13:31,200 --> 00:13:33,240
na mapie narysowanej w proporcji

274
00:13:33,240 --> 00:13:35,040
do tych ludzi.

275
00:13:35,040 --> 00:13:37,246
Patrzycie na ponad miliard w Chinach,

276
00:13:37,246 --> 00:13:39,936
możecie zobaczyć największe miasto świata

277
00:13:39,960 --> 00:13:41,850
ale nie wiecie, jak się nazywa.

278
00:13:42,880 --> 00:13:44,736
Widzicie, że Indie

279
00:13:44,760 --> 00:13:46,840
są w centrum tego świata.

280
00:13:47,440 --> 00:13:50,736
Widzicie, że Europa jest w rogu.

281
00:13:50,760 --> 00:13:53,816
A my, dziś, w Exeter

282
00:13:53,840 --> 00:13:56,776
jesteśmy całkiem na skraju naszej planety.

283
00:13:56,800 --> 00:13:59,776
Jesteśmy na malutkim skrawku skały,

284
00:13:59,800 --> 00:14:01,496
Europy,

285
00:14:01,520 --> 00:14:04,136
w której jest mniej niż 1 procent

286
00:14:04,160 --> 00:14:06,176
dorosłych z całego świata

287
00:14:06,200 --> 00:14:08,736
i mniej niż pół procenta

288
00:14:08,760 --> 00:14:10,600
dzieci całego świata.

289
00:14:11,440 --> 00:14:14,220
Świat, w którym żyjemy stabilizuje się,

290
00:14:14,220 --> 00:14:16,080
urbanizuje,

291
00:14:16,080 --> 00:14:18,056
starzeje się

292
00:14:18,080 --> 00:14:20,216
łączy się.

293
00:14:20,240 --> 00:14:22,610
Jest wiele rzeczy,

294
00:14:22,610 --> 00:14:24,520
których można się bać,

295
00:14:24,520 --> 00:14:28,070
ale nie trzeba bać się siebie nawzajem

296
00:14:28,070 --> 00:14:30,000
aż tak, jak to teraz robimy.

297
00:14:30,000 --> 00:14:31,480
Musimy dostrzec,

298
00:14:31,480 --> 00:14:34,760
że żyjemy już w nowym świecie.

299
00:14:34,760 --> 00:14:35,976
Dziękuję bardzo.

300
00:14:36,000 --> 00:14:38,640
(Brawa)