Paul Zak: Zaufanie, moralność... i oksytocyna
-
0:00 - 0:03Czy jest coś wyjątkowego w istotach ludzkich?
-
0:03 - 0:05Jest.
-
0:05 - 0:07Jesteśmy jedynymi stworzeniami,
-
0:07 - 0:09które mają w pełni rozwinięte uczucia moralne.
-
0:09 - 0:12Jako istoty społeczne mamy obsesję na punkcie moralności.
-
0:12 - 0:15Musimy wiedzieć, czemu ludzie postępują tak, a nie inaczej.
-
0:15 - 0:18Ja również mam obsesję na punkcie moralności.
-
0:18 - 0:20A to wszystko z powodu tej kobiety:
-
0:20 - 0:22siostry Marii Marasteli,
-
0:22 - 0:25czyli mojej mamy.
-
0:26 - 0:29Jako ministrant, nawdychałem się sporo kadzidła
-
0:29 - 0:31i nauczyłem wielu zwrotów po łacinie,
-
0:31 - 0:33ale miałem też sporo czasu, by zastanawiać się,
-
0:33 - 0:35czy "odgórna" moralność mojej matki
-
0:35 - 0:37odnosi się do wszystkich.
-
0:37 - 0:40Widziałem, że zarówno religijni, jak i niewierzący ludzie
-
0:40 - 0:42mieli równie wielką obsesję na punkcie moralności.
-
0:42 - 0:44Pomyślałem, że może istnieje jakaś ziemska podstawa
-
0:44 - 0:46dla podejmowania decyzji moralnych.
-
0:46 - 0:48Chciałem wyjść poza stwierdzenie,
-
0:48 - 0:50że moralność bierze się z mózgu.
-
0:50 - 0:53Chciałem wiedzieć, czy istnieje chemia moralności.
-
0:53 - 0:55Chciałem wiedzieć,
-
0:55 - 0:57czy istnieje cząsteczka moralności.
-
0:57 - 0:59Po dziesięciu latach eksperymentów
-
0:59 - 1:01znalazłem ją.
-
1:01 - 1:04Chcecie zobaczyć? Przyniosłem trochę ze sobą.
-
1:05 - 1:07Ta mała strzykawka
-
1:07 - 1:10zawiera cząsteczkę moralności.
-
1:16 - 1:19(Śmiech)
-
1:19 - 1:21To oksytocyna.
-
1:21 - 1:24Oksytocyna jest prostą i pradawną cząsteczką,
-
1:24 - 1:26którą można znaleźć tylko u ssaków.
-
1:26 - 1:28Wiadomo, że u gryzoni
-
1:28 - 1:30odpowiada za to, że matki dbają o potomstwo,
-
1:30 - 1:32a u niektórych stworzeń
-
1:32 - 1:34pozwalała tolerować współlokatorów.
-
1:34 - 1:36Jednak u ludzi znana była tylko z tego,
-
1:36 - 1:38że ułatwia kobietom poród i karmienie piersią
-
1:38 - 1:41i że jest wydzielana u obu płci podczas seksu.
-
1:42 - 1:45Pomyślałem, że może to oksytocyna jest cząsteczką moralności.
-
1:45 - 1:48Wzorem większości - wypróbowałem pomysł na kolegach.
-
1:48 - 1:50Jeden z nich powiedział mi:
-
1:50 - 1:53"Paul, to jest najgłupszy pomysł świata".
-
1:53 - 1:55"To tylko cząsteczka dla kobiet.
-
1:55 - 1:57Nie może być taka ważna".
-
1:57 - 2:00A ja na to: "Męskie mózgi też ją wytwarzają.
-
2:00 - 2:02Musi to mieć jakiś powód".
-
2:02 - 2:05Miał rację, pomysł był głupi,
-
2:05 - 2:07ale dało się go przetestować.
-
2:07 - 2:10Sądziłem, że mógłbym wymyślić eksperyment,
-
2:10 - 2:13który pokazałby, czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi.
-
2:14 - 2:16Okazało się, że to nie jest takie proste.
-
2:16 - 2:19Przede wszystkim, oksytocyna to "nieśmiała" cząsteczka.
-
2:19 - 2:21Jej poziom jest bliski zeru,
-
2:21 - 2:24jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania.
-
2:24 - 2:26Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut
-
2:26 - 2:29i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej.
-
2:29 - 2:31Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny,
-
2:31 - 2:33a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie.
-
2:33 - 2:35Pomyślałem, że dam radę.
-
2:35 - 2:37Na szczęście oksytocyna wytwarza się
-
2:37 - 2:40zarówno w mózgu, jak i we krwi,
-
2:40 - 2:43więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii.
-
2:44 - 2:47Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności.
-
2:47 - 2:50Moralnosć przez duże M to poważna sprawa,
-
2:50 - 2:52więc zacząłem dosyć skromnie.
-
2:52 - 2:55Badałem jedną małą cnotę:
-
2:55 - 2:57wiarygodność.
-
2:57 - 3:00Dlaczego? Wykazałem około roku 2000,
-
3:00 - 3:03że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi
-
3:03 - 3:05lepiej prosperują.
-
3:05 - 3:08Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych,
-
3:08 - 3:10co przyczynia się do wzrostu gospodarczego
-
3:10 - 3:12i zmniejszenia poziomu biedy.
-
3:12 - 3:15Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania.
-
3:15 - 3:18Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności,
-
3:18 - 3:20mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy.
-
3:20 - 3:22Jestem jednak również sceptykiem.
-
3:22 - 3:24Nie chcę po prostu pytać: "Czy jesteś godny zaufania?"
-
3:24 - 3:26Zamiast tego podchodzę do badań
-
3:26 - 3:28w stylu Jerry'ego McGuire'a.
-
3:28 - 3:30Jeśli jesteś taki cnotliwy,
-
3:30 - 3:32to wyskakuj z kasy.
-
3:32 - 3:34Co więc robimy w naszym laboratorium?
-
3:34 - 3:36Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy.
-
3:36 - 3:38Pokażę wam, jak to robimy.
-
3:38 - 3:40Zapraszamy chętnych do eksperymentu.
-
3:40 - 3:43Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście.
-
3:43 - 3:46Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy.
-
3:46 - 3:49Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach.
-
3:49 - 3:51Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći:
-
3:51 - 3:53"Czy chcesz oddać część z 10 dolarów,
-
3:53 - 3:55które zarobiłeś za przyjście
-
3:55 - 3:57i przekazać komuś w tym laboratorium?"
-
3:57 - 3:59Rzecz w tym, że nie możesz ich zobaczyć.
-
3:59 - 4:01Nie możesz z nimi rozmawiać.
-
4:01 - 4:03Robisz to tylko raz.
-
4:03 - 4:05Każda suma, jaką oddasz
-
4:05 - 4:08zostanie potrojona na koncie drugiej osoby.
-
4:08 - 4:10Znacznie ich wzbogacisz.
-
4:10 - 4:12Dostaną komputerową wiadomość,
-
4:12 - 4:14że osoba #1 wysłała daną sumę.
-
4:14 - 4:16Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko,
-
4:16 - 4:19czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem?
-
4:19 - 4:21A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę.
-
4:21 - 4:24Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny.
-
4:24 - 4:26Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę
-
4:26 - 4:28i pobierze cztery pojemniczki krwi,
-
4:28 - 4:31a potem chce, żebyś oddał te pieniądze obcemu?
-
4:31 - 4:34Tak narodziła się ekonomika wampiryczna.
-
4:34 - 4:37Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi.
-
4:37 - 4:39Eksperymentalni ekonomiści
-
4:39 - 4:41przeprowadzili ten test na całym świecie
-
4:41 - 4:43za znacznie wyższe stawki
-
4:43 - 4:45i doszli do tego samego wniosku:
-
4:45 - 4:48przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania,
-
4:48 - 4:51a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej
-
4:51 - 4:53był miarą wiarygodności.
-
4:53 - 4:55Jednak ekonomiści zachodzili w głowę,
-
4:55 - 4:58dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę.
-
4:58 - 5:00Przyjęli, że pieniądze to dobra rzecz,
-
5:00 - 5:02więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie?
-
5:02 - 5:04Badania wykazały co innego:
-
5:04 - 5:0790% osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze,
-
5:07 - 5:09a odsetek tych, którzy dostali pieniądze
-
5:09 - 5:11i część przekazali z powrotem, wynosił 95%.
-
5:11 - 5:13Ale dlaczego?
-
5:13 - 5:15Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy,
-
5:15 - 5:17że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała,
-
5:17 - 5:19tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny,
-
5:19 - 5:21a im więcej oksytocyny mieli,
-
5:21 - 5:24tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem.
-
5:24 - 5:27Tak wygląda biologia wiarygodności.
-
5:27 - 5:30Ale to nie wszystko. Jakie są mankamenty tego eksperymentu?
-
5:30 - 5:32Ja widzę dwa.
-
5:32 - 5:35Po pierwsze: w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji,
-
5:35 - 5:38więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek, reagujących z oksytocyną,
-
5:38 - 5:40ale nie miały żadnego wpływu.
-
5:40 - 5:42Po drugie: eksperyment wykazał
-
5:42 - 5:44jedynie pośredni związek
-
5:44 - 5:46pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością
-
5:46 - 5:48i nie miałem pewności,
-
5:48 - 5:50czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność.
-
5:50 - 5:52Żeby przeprowadzić eksperyment
-
5:52 - 5:54musiałem dostać się do mózgu
-
5:54 - 5:56i manipulować oksytocyną bezpośrednio.
-
5:56 - 5:58Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki,
-
5:58 - 6:01by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi.
-
6:01 - 6:03Odkryłem, że mogę to zrobić
-
6:03 - 6:05za pomocą inhalatora do nosa.
-
6:05 - 6:07Wraz z kolegami z Zurychu
-
6:07 - 6:09przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach,
-
6:09 - 6:11którym podaliśmy albo oksytocynę, albo placebo.
-
6:11 - 6:14Nie dość, że oksytocyna zwiększała zaufanie,
-
6:14 - 6:17to jeszcze podwoiła się liczba ludzi,
-
6:17 - 6:19którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym,
-
6:19 - 6:22a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe.
-
6:23 - 6:27A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania,
-
6:27 - 6:30ale czy jest cząsteczką moralności?
-
6:30 - 6:32Przeprowadziliśmy więcej badań
-
6:32 - 6:34z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną.
-
6:34 - 6:36Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność
-
6:36 - 6:38Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność
-
6:38 - 6:40w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%
-
6:40 - 6:42w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%
-
6:42 - 6:44Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%
-
6:44 - 6:46Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%
-
6:46 - 6:48Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby
-
6:48 - 6:50podniesienia poziomu oksytocyny,
-
6:50 - 6:52takie jak masaż,
-
6:52 - 6:54taniec i modlitwa.
-
6:54 - 6:57Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego.
-
6:57 - 6:59Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny,
-
6:59 - 7:01ludzie chętnie otwierają swoje portfele
-
7:01 - 7:03i dzielą się pieniędzmi z obcymi.
-
7:03 - 7:05Ale dlaczego to robią?
-
7:05 - 7:07Jakie to uczucie,
-
7:07 - 7:09gdy mózg zalewa oksytocyna?
-
7:09 - 7:12Szukając odpowiedzi, przeprowadziliśmy eksperyment,
-
7:12 - 7:14w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu
-
7:14 - 7:16o ojcu i jego 4-letnim synu,
-
7:16 - 7:18chorym na zaawansowanego raka mózgu.
-
7:18 - 7:21Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć
-
7:21 - 7:24i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po.
-
7:24 - 7:26Zmiana poziomu oksytocyny
-
7:26 - 7:29zapowiadała to, że będą odczuwać empatię.
-
7:30 - 7:32A więc to empatia sprawia,
-
7:32 - 7:34że czujemy więź z innymi ludźmi.
-
7:34 - 7:37To empatia sprawia, że pomagamy innym ludziom.
-
7:37 - 7:41To empatia czyni nas moralnymi.
-
7:41 - 7:43To wiadomo jednak od dawna.
-
7:43 - 7:45Mało znany wówczas filozof, Adam Smith,
-
7:45 - 7:47napisał w 1759 roku książkę
-
7:47 - 7:49pod tytułem "Teoria Uczuć Moralnych".
-
7:49 - 7:52Smith przekonywał w swojej książce,
-
7:52 - 7:55że jesteśmy istotami moralnymi, nie z "odgórnych" powodów,
-
7:55 - 7:57ale ponieważ jest to częścią naszej natury.
-
7:57 - 7:59Napisał, że jesteśmy istotami społecznymi,
-
7:59 - 8:01więc udzielają nam się emocje innych.
-
8:01 - 8:04Jeśli robię ci krzywdę, czuję wynikający z tego ból,
-
8:04 - 8:06więc próbuję tego unikać.
-
8:06 - 8:09Jeśli cię uszczęśliwię, uszczęśliwiam również siebie,
-
8:09 - 8:11więc próbuję robić to częściej.
-
8:11 - 8:13To jest ten sam Adam Smith, który 17 lat później
-
8:13 - 8:16napisał książeczkę pt. "Bogactwo Narodów",
-
8:16 - 8:18kamień węgielny dla nauk ekonomicznych,
-
8:18 - 8:21ale tak naprawdę był filozofem moralnym
-
8:21 - 8:23i miał rację co do tego, dlaczego jesteśmy moralni.
-
8:23 - 8:26Ja tylko odkryłem cząsteczkę, która za to odpowiada.
-
8:26 - 8:29Wiem jednak, że ta cząsteczka jest cenna,
-
8:29 - 8:32bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie,
-
8:32 - 8:34i co może je powstrzymać.
-
8:34 - 8:36W szczególności pokazuje,
-
8:36 - 8:39dlaczego dostrzegamy niemoralność.
-
8:39 - 8:41Aby wyjaśnić kwestię niemoralności
-
8:41 - 8:43cofnijmy się do roku 1980.
-
8:43 - 8:45Pracowałem na stacji benzynowej
-
8:45 - 8:48pod Santa Barbara w Kalifornii.
-
8:48 - 8:50Siedząc cały dzień na stacji benzynowej,
-
8:50 - 8:52widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności.
-
8:52 - 8:55Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna
-
8:55 - 8:57z piękną szkatułką w ręku.
-
8:57 - 8:59Otwiera ją, a w środku jest naszyjnik z pereł.
-
8:59 - 9:01Mówi: "Hej, znalazłem to w męskiej toalecie.
-
9:01 - 9:04Jak myślisz, co powinniśmy z tym zrobić?"
-
9:04 - 9:06"Bo ja wiem, daj do rzeczy znalezionych".
-
9:06 - 9:08"No, ale to jest bardzo cenne.
-
9:08 - 9:10Musimy znaleźć właściciela". Powiedziałem: "No".
-
9:10 - 9:12Próbujemy zdecydować, co z tym zrobić,
-
9:12 - 9:14a tu nagle dzwoni telefon.
-
9:14 - 9:16Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi:
-
9:16 - 9:18"Byłem przed chwilą na waszej stacji,
-
9:18 - 9:20kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć".
-
9:20 - 9:22Zapytałem: "Perłowy naszyjnik?" "No".
-
9:22 - 9:24"Jeden facet go znalazł".
-
9:24 - 9:26"Z nieba mi spadliście! Masz tu mój numer
-
9:26 - 9:28i powiedz facetowi, żeby poczekał pół godziny.
-
9:28 - 9:30Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody".
-
9:30 - 9:32Świetnie. Mówię facetowi: "Spoko,
-
9:32 - 9:35weź sobie nagrodę. Życie jest piękne".
-
9:35 - 9:37Powiedział: "Nie dam rady.
-
9:37 - 9:39Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę,
-
9:39 - 9:42a bardzo potrzebuję roboty. Muszę iść".
-
9:42 - 9:44Znowu zapytał: "Jak sądzisz, co powinniśmy zrobić?"
-
9:44 - 9:47Pojęcia nie mam, jestem tylko licealistą.
-
9:47 - 9:49Powiedziałem: "Oddam to za ciebie".
-
9:49 - 9:52On na to: "Taki jesteś miły, podzielmy się nagrodą”.
-
9:52 - 9:54Ja ci zostawię biżuterię, ty mi daj sto dolarów,
-
9:54 - 9:56a kiedy przyjdzie ten facet..."
-
9:56 - 9:58Jak widzicie, zostałem wyrolowany.
-
9:58 - 10:01To klasyczny szwindel zwany "puszczanie gołębia",
-
10:01 - 10:03a ja byłem gołębiem.
-
10:03 - 10:05Sposób, w jaki działa wielu oszustów
-
10:05 - 10:08nie polega na tym, że skłaniają ofiary do zaufania im,
-
10:08 - 10:11lecz na tym, że sami okazują zaufanie ofierze.
-
10:11 - 10:13Teraz już wiemy, co się wtedy dzieje.
-
10:13 - 10:15Mózg ofiary wydziela oksytocynę
-
10:15 - 10:18wyjmujesz portfel czy torebkę i oddajesz pieniądze.
-
10:18 - 10:20Kim są ci ludzie,
-
10:20 - 10:23którzy manipulują naszą oksytocyną?
-
10:23 - 10:26Po przebadaniu tysięcy ludzi odkryliśmy,
-
10:26 - 10:28że 5% populacji
-
10:28 - 10:31nie wydziela oksytocyny w reakcji na bodźce.
-
10:32 - 10:35Jeśli im zaufasz, ich mózgi nie wydzielą oksytocyny.
-
10:35 - 10:38Jeśli w grę wchodzą pieniądze, zatrzymują wszystkie dla siebie.
-
10:38 - 10:40W naszym laboratorium określamy takich ludzi fachowo:
-
10:40 - 10:43łajdacy.
-
10:43 - 10:45(Śmiech)
-
10:45 - 10:47Z takimi nie warto iść na piwo.
-
10:47 - 10:50Mają wiele cech typowych dla psychopatów.
-
10:51 - 10:53Ten system można zaburzyć i na inne sposoby.
-
10:53 - 10:56Jednym jest niewłaściwe wychowanie.
-
10:56 - 10:59Badaliśmy wykorzystywane seksualnie kobiety
-
10:59 - 11:02i blisko połowa z nich nie wydziela oksytocyny na bodziec.
-
11:02 - 11:04Potrzeba odpowiedniego wychowania,
-
11:04 - 11:06aby ten system rozwijał się prawidłowo.
-
11:06 - 11:09Również duży stres blokuje wytwarzanie oksytocyny.
-
11:09 - 11:11Jak wiadomo, pod wpływem silnego stresu
-
11:11 - 11:14nie zachowujemy się najlepiej.
-
11:14 - 11:17Zablokować oksytocynę można w jeszcze jeden ciekawy sposób:
-
11:17 - 11:20za pomocą testosteronu.
-
11:20 - 11:23Podczas eksperymentów podawaliśmy mężczyznom testosteron
-
11:23 - 11:25i zamiast dzielić się pieniędzmi,
-
11:25 - 11:27stawali się samolubni.
-
11:27 - 11:30Co ciekawe mężczyźni z wysokim testosteronem
-
11:30 - 11:32chętniej używają własnych pieniędzy,
-
11:32 - 11:35by ukarać innych za samolubstwo.
-
11:35 - 11:37(Śmiech)
-
11:37 - 11:40Pomyślcie tylko. To znaczy, że nasza biologia
-
11:40 - 11:43zawiera element yin i yang moralności.
-
11:43 - 11:45Mamy oksytocynę, która łączy nas z innymi,
-
11:45 - 11:47sprawia, że czujemy to, co oni czują.
-
11:47 - 11:49Z drugiej strony mamy testosteron,
-
11:49 - 11:51którego mężczyźni mają 10 razy więcej niż kobiety,
-
11:51 - 11:53więc mężczyźni robią to częściej niż kobiety...
-
11:53 - 11:56Testosteron sprawia, że chcemy ukarać tych,
-
11:56 - 11:58którzy zachowują się niemoralnie.
-
11:58 - 12:00Nie trzeba nam nakazów ani od Boga, ani od rządu.
-
12:00 - 12:03To wszystko jest w nas.
-
12:03 - 12:05Możecie się zastanawiać:
-
12:05 - 12:07śliczne eksperymenty laboratoryjne,
-
12:07 - 12:09ale czy naprawdę odnoszą się do życia?
-
12:09 - 12:11Też się nad tym zastanawiałem.
-
12:11 - 12:13Wyszedłem więc z laboratorium,
-
12:13 - 12:15by przekonać się, czy to samo dzieje się w codziennym życiu.
-
12:15 - 12:18W lecie byłem na ślubie w południowej Anglii.
-
12:18 - 12:21W tej pięknej wiktoriańskiej posiadłości było 200 ludzi.
-
12:21 - 12:23Nie znałem nikogo.
-
12:23 - 12:25Pojechałem tam wynajętym Vauxhallem.
-
12:25 - 12:27Zabrałem ze sobą centryfugę, suchy lód
-
12:27 - 12:29igły i pojemniczki
-
12:29 - 12:31i pobrałem krew pannie młodej i panu młodemu,
-
12:31 - 12:33jak również gościom, rodzinie i przyjaciołom
-
12:33 - 12:35przed i natychmiast po złożeniu przysięgi małżeńskiej.
-
12:35 - 12:37(Śmiech)
-
12:37 - 12:39I co się okazało?
-
12:39 - 12:41Śluby powodują wydzielanie się oksytocyny,
-
12:41 - 12:44ale działa to w szczególny sposób.
-
12:44 - 12:46Kto stoi w centrum ślubnego układu słonecznego?
-
12:46 - 12:48Panna młoda.
-
12:48 - 12:50Ona miała największy wzrost poziomu oksytocyny.
-
12:50 - 12:53Komu podoba się ślub niemal tak samo jak pannie młodej?
-
12:53 - 12:55Zgadza się - jej matce.
-
12:55 - 12:57Jej matka była na drugim miejscu.
-
12:57 - 12:59Potem ojciec pana młodego, pan młody,
-
12:59 - 13:01a w dalszej kolejności rodzina i przyjaciele
-
13:01 - 13:03zgromadzeni wokół stołu
-
13:03 - 13:05jak planety wokół Słońca.
-
13:05 - 13:08Chyba zaprojektowaliśmy ten rytuał,
-
13:08 - 13:10by stworzyć więź z młodą parą,
-
13:10 - 13:12związać się z nimi emocjonalnie.
-
13:12 - 13:15Dlaczego? Bo potrzebujemy ich, aby się skutecznie rozmnażać,
-
13:15 - 13:18by podtrzymać ciągłość gatunku.
-
13:18 - 13:21Martwiłem się też, że eksperymenty z małymi sumami pieniędzy
-
13:21 - 13:25nie oddawają tego, jak często powierzamy życie obcym ludziom,
-
13:25 - 13:27więc ostatnio, mimo tego, że mam lęk wysokości,
-
13:27 - 13:29pozwoliłem przypiąć się do innego człowieka
-
13:29 - 13:32i wyskoczyłem z samolotu na wysokości 3650 metrów.
-
13:32 - 13:34Pobrałem sobie krew przed i po,
-
13:34 - 13:37i okazało się, że poziom oksytocyny poszybował w górę.
-
13:37 - 13:40Istnieje wiele sposobów na stworzenie więzi z ludźmi.
-
13:40 - 13:42Na przykład za pomocą portalów społecznościowych.
-
13:42 - 13:44Wielu ludzi właśnie wysyła wpisy na Twitterze.
-
13:44 - 13:46Badaliśmy rolę portali społecznościowych
-
13:46 - 13:48i odkryliśmy, że korzystanie z nich
-
13:48 - 13:51wywoływało porządny, dwucyfrowy wzrost oksytocyny.
-
13:51 - 13:54Przeprowadziłem ten eksperyment dla koreańskiej rozgłośni.
-
13:54 - 13:58Skłonili do udziału reporterów i producentów.
-
13:58 - 14:00I jeden z nich - wyglądał na 22 lata -
-
14:00 - 14:03miał 150% wzrost poziomu oksytocyny.
-
14:03 - 14:05To po prostu zdumiewające. Nikt inny tego nie miał.
-
14:05 - 14:07Korzystał w odosobnieniu z portalu społecznościowego.
-
14:07 - 14:09W raporcie dla Koreańczyków powiedziałem:
-
14:09 - 14:11"Nie wiem, co ten facet robił,
-
14:11 - 14:14ale pewnie rozmawiał z matką lub swoją dziewczyną".
-
14:14 - 14:16Sprawdzili to.
-
14:16 - 14:18Rozmawiał z dziewczyną przez jej profil na Facebooku.
-
14:18 - 14:21A więc proszę, mamy związek jednego z drugim.
-
14:21 - 14:24Istnieją setki sposobów zbliżania się do ludzi
-
14:24 - 14:26i wydają się powszechne.
-
14:26 - 14:28Dwa tygodnie temu
-
14:28 - 14:30wróciłem z Papui-Nowej Gwinei.
-
14:30 - 14:32Byłem na tamtejszych wyżynach,
-
14:32 - 14:35gdzie żyją odizolowane od świata plemiona rolników,
-
14:35 - 14:38żyjących tak, jak żyli od tysiącleci.
-
14:38 - 14:41Na wyżynach funkcjonuje ponad 800 języków.
-
14:41 - 14:44To są najbardziej prymitywni ludzie na świecie,
-
14:44 - 14:47a również wytwarzają oksytocynę.
-
14:47 - 14:51A więc oksytocyna zbliża nas do innych ludzi.
-
14:51 - 14:53Oksytocyna sprawia, że czujemy to, co czują inni.
-
14:53 - 14:56Bardzo łatwo nakłonić ludzki mózg
-
14:56 - 14:58do wydzielania oksytocyny.
-
14:58 - 15:00Wiem, jak to zrobić,
-
15:00 - 15:02a mój ulubiony sposób jest również najprostszy.
-
15:02 - 15:04Pozwólcie, że wam zademonstruję.
-
15:09 - 15:11Chodź, przytul mnie.
-
15:11 - 15:13(Śmiech)
-
15:13 - 15:15Proszę.
-
15:15 - 15:24(Brawa)
-
15:24 - 15:26Moje zamiłowanie do ściskania ludzi
-
15:26 - 15:28przyniosło mi przydomek "Dr Miłość".
-
15:28 - 15:30Z radością dzielę się ze światem odrobiną miłości.
-
15:30 - 15:32To jest wspaniałe.
-
15:32 - 15:34A teraz jako Dr Miłość wypiszę wam receptę:
-
15:34 - 15:37osiem uścisków dziennie.
-
15:37 - 15:39Ludzie wytwarzający więcej oksytocyny
-
15:39 - 15:41są szczęśliwsi.
-
15:41 - 15:43A są szczęśliwsi,
-
15:43 - 15:46bo mają lepsze relacje z innymi, pod każdym względem.
-
15:46 - 15:49Dr Miłość mówi: osiem uścisków dziennie.
-
15:49 - 15:51Osiem uścisków dziennie, a będziesz szczęśliwszy
-
15:51 - 15:53i świat stanie się lepszy.
-
15:53 - 15:56Oczywiście, jeśli nie lubisz dotykać ludzi, mogę zawsze wetknąć ci w nos to.
-
15:56 - 15:58(Śmiech)
-
15:58 - 16:00Dziękuję.
-
16:00 - 16:13(Brawa)
- Title:
- Paul Zak: Zaufanie, moralność... i oksytocyna
- Speaker:
- Paul Zak
- Description:
-
Co sprawia, że pragniemy postępować moralnie? Neuroekonomista Paul Zak pokazuje nam, dlaczego sądzi, że oksytocyna ("cząsteczka moralności" jak ją sam nazywa) jest odpowiedzialna za zaufanie, empatię i inne uczucia, które pomagają w tworzeniu stabilnego społeczeństwa.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 16:14