1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Czy jest coś wyjątkowego w istotach ludzkich?

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Jest.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Jesteśmy jedynymi stworzeniami,

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
które mają w pełni rozwinięte uczucia moralne.

5
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
Jako istoty społeczne mamy obsesję na punkcie moralności.

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
Musimy wiedzieć, czemu ludzie postępują tak, a nie inaczej.

7
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Ja również mam obsesję na punkcie moralności.

8
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
A to wszystko z powodu tej kobiety:

9
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
siostry Marii Marasteli,

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
czyli mojej mamy.

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Jako ministrant, nawdychałem się sporo kadzidła

12
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
i nauczyłem wielu zwrotów po łacinie,

13
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
ale miałem też sporo czasu, by zastanawiać się,

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
czy "odgórna" moralność mojej matki

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
odnosi się do wszystkich.

16
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Widziałem, że zarówno religijni, jak i niewierzący ludzie

17
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
mieli równie wielką obsesję na punkcie moralności.

18
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Pomyślałem, że może istnieje jakaś ziemska podstawa

19
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
dla podejmowania decyzji moralnych.

20
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
Chciałem wyjść poza stwierdzenie,

21
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
że moralność bierze się z mózgu.

22
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Chciałem wiedzieć, czy istnieje chemia moralności.

23
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Chciałem wiedzieć,

24
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
czy istnieje cząsteczka moralności.

25
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Po dziesięciu latach eksperymentów

26
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
znalazłem ją.

27
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
Chcecie zobaczyć? Przyniosłem trochę ze sobą.

28
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
Ta mała strzykawka

29
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
zawiera cząsteczkę moralności.

30
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
(Śmiech)

31
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
To oksytocyna.

32
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
Oksytocyna jest prostą i pradawną cząsteczką,

33
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
którą można znaleźć tylko u ssaków.

34
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Wiadomo, że u gryzoni

35
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
odpowiada za to, że matki dbają o potomstwo,

36
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
a u niektórych stworzeń

37
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
pozwalała tolerować współlokatorów.

38
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
Jednak u ludzi znana była tylko z tego,

39
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
że ułatwia kobietom poród i karmienie piersią

40
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
i że jest wydzielana u obu płci podczas seksu.

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
Pomyślałem, że może to oksytocyna jest cząsteczką moralności.

42
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Wzorem większości - wypróbowałem pomysł na kolegach.

43
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
Jeden z nich powiedział mi:

44
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
"Paul, to jest najgłupszy pomysł świata".

45
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
"To tylko cząsteczka dla kobiet.

46
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Nie może być taka ważna".

47
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
A ja na to: "Męskie mózgi też ją wytwarzają.

48
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Musi to mieć jakiś powód".

49
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Miał rację, pomysł był głupi,

50
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
ale dało się go przetestować.

51
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Sądziłem, że mógłbym wymyślić eksperyment,

52
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
który pokazałby, czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi.

53
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Okazało się, że to nie jest takie proste.

54
00:02:16,000 --> 00:02:19,000
Przede wszystkim, oksytocyna to "nieśmiała" cząsteczka.

55
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
Jej poziom jest bliski zeru,

56
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania.

57
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut

58
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej.

59
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny,

60
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie.

61
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Pomyślałem, że dam radę.

62
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Na szczęście oksytocyna wytwarza się

63
00:02:37,000 --> 00:02:40,000
zarówno w mózgu, jak i we krwi,

64
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii.

65
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności.

66
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Moralnosć przez duże M to poważna sprawa,

67
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
więc zacząłem dosyć skromnie.

68
00:02:52,000 --> 00:02:55,000
Badałem jedną małą cnotę:

69
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
wiarygodność.

70
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
Dlaczego? Wykazałem około roku 2000,

71
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi

72
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
lepiej prosperują.

73
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych,

74
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
co przyczynia się do wzrostu gospodarczego

75
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
i zmniejszenia poziomu biedy.

76
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania.

77
00:03:15,000 --> 00:03:18,000
Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności,

78
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy.

79
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Jestem jednak również sceptykiem.

80
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Nie chcę po prostu pytać: "Czy jesteś godny zaufania?"

81
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Zamiast tego podchodzę do badań

82
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
w stylu Jerry'ego McGuire'a.

83
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
Jeśli jesteś taki cnotliwy,

84
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
to wyskakuj z kasy.

85
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
Co więc robimy w naszym laboratorium?

86
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy.

87
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Pokażę wam, jak to robimy.

88
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
Zapraszamy chętnych do eksperymentu.

89
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście.

90
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy.

91
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach.

92
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći:

93
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
"Czy chcesz oddać część z 10 dolarów,

94
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
które zarobiłeś za przyjście

95
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
i przekazać komuś w tym laboratorium?"

96
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
Rzecz w tym, że nie możesz ich zobaczyć.

97
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Nie możesz z nimi rozmawiać.

98
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Robisz to tylko raz.

99
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Każda suma, jaką oddasz

100
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
zostanie potrojona na koncie drugiej osoby.

101
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Znacznie ich wzbogacisz.

102
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Dostaną komputerową wiadomość,

103
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
że osoba #1 wysłała daną sumę.

104
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko,

105
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem?

106
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę.

107
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny.

108
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę

109
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
i pobierze cztery pojemniczki krwi,

110
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
a potem chce, żebyś oddał te pieniądze obcemu?

111
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
Tak narodziła się ekonomika wampiryczna.

112
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi.

113
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
Eksperymentalni ekonomiści

114
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
przeprowadzili ten test na całym świecie

115
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
za znacznie wyższe stawki

116
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
i doszli do tego samego wniosku:

117
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania,

118
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej

119
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
był miarą wiarygodności.

120
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Jednak ekonomiści zachodzili w głowę,

121
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę.

122
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Przyjęli, że pieniądze to dobra rzecz,

123
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie?

124
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
Badania wykazały co innego:

125
00:05:04,000 --> 00:05:07,000
90% osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze,

126
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
a odsetek tych, którzy dostali pieniądze

127
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
i część przekazali z powrotem, wynosił 95%.

128
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Ale dlaczego?

129
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy,

130
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała,

131
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny,

132
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
a im więcej oksytocyny mieli,

133
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem.

134
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
Tak wygląda biologia wiarygodności.

135
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
Ale to nie wszystko. Jakie są mankamenty tego eksperymentu?

136
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Ja widzę dwa.

137
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
Po pierwsze: w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji,

138
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek, reagujących z oksytocyną,

139
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
ale nie miały żadnego wpływu.

140
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
Po drugie: eksperyment wykazał

141
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
jedynie pośredni związek

142
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością

143
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
i nie miałem pewności,

144
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność.

145
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
Żeby przeprowadzić eksperyment

146
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
musiałem dostać się do mózgu

147
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
i manipulować oksytocyną bezpośrednio.

148
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki,

149
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi.

150
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Odkryłem, że mogę to zrobić

151
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
za pomocą inhalatora do nosa.

152
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Wraz z kolegami z Zurychu

153
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach,

154
00:06:09,000 --> 00:06:11,000
którym podaliśmy albo oksytocynę, albo placebo.

155
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
Nie dość, że oksytocyna zwiększała zaufanie,

156
00:06:14,000 --> 00:06:17,000
to jeszcze podwoiła się liczba ludzi,

157
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym,

158
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe.

159
00:06:23,000 --> 00:06:27,000
A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania,

160
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
ale czy jest cząsteczką moralności?

161
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Przeprowadziliśmy więcej badań

162
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną.

163
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność

164
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność

165
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%

166
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%

167
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%

168
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%

169
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby

170
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
podniesienia poziomu oksytocyny,

171
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
takie jak masaż,

172
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
taniec i modlitwa.

173
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego.

174
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny,

175
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
ludzie chętnie otwierają swoje portfele

176
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
i dzielą się pieniędzmi z obcymi.

177
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Ale dlaczego to robią?

178
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Jakie to uczucie,

179
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
gdy mózg zalewa oksytocyna?

180
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
Szukając odpowiedzi, przeprowadziliśmy eksperyment,

181
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu

182
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
o ojcu i jego 4-letnim synu,

183
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
chorym na zaawansowanego raka mózgu.

184
00:07:18,000 --> 00:07:21,000
Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć

185
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po.

186
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Zmiana poziomu oksytocyny

187
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
zapowiadała to, że będą odczuwać empatię.

188
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
A więc to empatia sprawia,

189
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
że czujemy więź z innymi ludźmi.

190
00:07:34,000 --> 00:07:37,000
To empatia sprawia, że pomagamy innym ludziom.

191
00:07:37,000 --> 00:07:41,000
To empatia czyni nas moralnymi.

192
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
To wiadomo jednak od dawna.

193
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Mało znany wówczas filozof, Adam Smith,

194
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
napisał w 1759 roku książkę

195
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
pod tytułem "Teoria Uczuć Moralnych".

196
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Smith przekonywał w swojej książce,

197
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
że jesteśmy istotami moralnymi, nie z "odgórnych" powodów,

198
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
ale ponieważ jest to częścią naszej natury.

199
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
Napisał, że jesteśmy istotami społecznymi,

200
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
więc udzielają nam się emocje innych.

201
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Jeśli robię ci krzywdę, czuję wynikający z tego ból,

202
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
więc próbuję tego unikać.

203
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Jeśli cię uszczęśliwię, uszczęśliwiam również siebie,

204
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
więc próbuję robić to częściej.

205
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
To jest ten sam Adam Smith, który 17 lat później

206
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
napisał książeczkę pt. "Bogactwo Narodów",

207
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
kamień węgielny dla nauk ekonomicznych,

208
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
ale tak naprawdę był filozofem moralnym

209
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
i miał rację co do tego, dlaczego jesteśmy moralni.

210
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
Ja tylko odkryłem cząsteczkę, która za to odpowiada.

211
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Wiem jednak, że ta cząsteczka jest cenna,

212
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie,

213
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
i co może je powstrzymać.

214
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
W szczególności pokazuje,

215
00:08:36,000 --> 00:08:39,000
dlaczego dostrzegamy niemoralność.

216
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Aby wyjaśnić kwestię niemoralności

217
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
cofnijmy się do roku 1980.

218
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
Pracowałem na stacji benzynowej

219
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
pod Santa Barbara w Kalifornii.

220
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Siedząc cały dzień na stacji benzynowej,

221
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności.

222
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna

223
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
z piękną szkatułką w ręku.

224
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
Otwiera ją, a w środku jest naszyjnik z pereł.

225
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
Mówi: "Hej, znalazłem to w męskiej toalecie.

226
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
Jak myślisz, co powinniśmy z tym zrobić?"

227
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
"Bo ja wiem, daj do rzeczy znalezionych".

228
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
"No, ale to jest bardzo cenne.

229
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
Musimy znaleźć właściciela". Powiedziałem: "No".

230
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
Próbujemy zdecydować, co z tym zrobić,

231
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
a tu nagle dzwoni telefon.

232
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi:

233
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
"Byłem przed chwilą na waszej stacji,

234
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć".

235
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
Zapytałem: "Perłowy naszyjnik?" "No".

236
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
"Jeden facet go znalazł".

237
00:09:24,000 --> 00:09:26,000
"Z nieba mi spadliście! Masz tu mój numer

238
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
i powiedz facetowi, żeby poczekał pół godziny.

239
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody".

240
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
Świetnie. Mówię facetowi: "Spoko,

241
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
weź sobie nagrodę. Życie jest piękne".

242
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
Powiedział: "Nie dam rady.

243
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę,

244
00:09:39,000 --> 00:09:42,000
a bardzo potrzebuję roboty. Muszę iść".

245
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
Znowu zapytał: "Jak sądzisz, co powinniśmy zrobić?"

246
00:09:44,000 --> 00:09:47,000
Pojęcia nie mam, jestem tylko licealistą.

247
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
Powiedziałem: "Oddam to za ciebie".

248
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
On na to: "Taki jesteś miły, podzielmy się nagrodą”.

249
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
Ja ci zostawię biżuterię, ty mi daj sto dolarów,

250
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
a kiedy przyjdzie ten facet..."

251
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Jak widzicie, zostałem wyrolowany.

252
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
To klasyczny szwindel zwany "puszczanie gołębia",

253
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
a ja byłem gołębiem.

254
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Sposób, w jaki działa wielu oszustów

255
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
nie polega na tym, że skłaniają ofiary do zaufania im,

256
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
lecz na tym, że sami okazują zaufanie ofierze.

257
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Teraz już wiemy, co się wtedy dzieje.

258
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
Mózg ofiary wydziela oksytocynę

259
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
wyjmujesz portfel czy torebkę i oddajesz pieniądze.

260
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
Kim są ci ludzie,

261
00:10:20,000 --> 00:10:23,000
którzy manipulują naszą oksytocyną?

262
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
Po przebadaniu tysięcy ludzi odkryliśmy,

263
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
że 5% populacji

264
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
nie wydziela oksytocyny w reakcji na bodźce.

265
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
Jeśli im zaufasz, ich mózgi nie wydzielą oksytocyny.

266
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Jeśli w grę wchodzą pieniądze, zatrzymują wszystkie dla siebie.

267
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
W naszym laboratorium określamy takich ludzi fachowo:

268
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
łajdacy.

269
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
(Śmiech)

270
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
Z takimi nie warto iść na piwo.

271
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
Mają wiele cech typowych dla psychopatów.

272
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
Ten system można zaburzyć i na inne sposoby.

273
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Jednym jest niewłaściwe wychowanie.

274
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
Badaliśmy wykorzystywane seksualnie kobiety

275
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
i blisko połowa z nich nie wydziela oksytocyny na bodziec.

276
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Potrzeba odpowiedniego wychowania,

277
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
aby ten system rozwijał się prawidłowo.

278
00:11:06,000 --> 00:11:09,000
Również duży stres blokuje wytwarzanie oksytocyny.

279
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
Jak wiadomo, pod wpływem silnego stresu

280
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
nie zachowujemy się najlepiej.

281
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Zablokować oksytocynę można w jeszcze jeden ciekawy sposób:

282
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
za pomocą testosteronu.

283
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
Podczas eksperymentów podawaliśmy mężczyznom testosteron

284
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
i zamiast dzielić się pieniędzmi,

285
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
stawali się samolubni.

286
00:11:27,000 --> 00:11:30,000
Co ciekawe mężczyźni z wysokim testosteronem

287
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
chętniej używają własnych pieniędzy,

288
00:11:32,000 --> 00:11:35,000
by ukarać innych za samolubstwo.

289
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
(Śmiech)

290
00:11:37,000 --> 00:11:40,000
Pomyślcie tylko. To znaczy, że nasza biologia

291
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
zawiera element yin i yang moralności.

292
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Mamy oksytocynę, która łączy nas z innymi,

293
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
sprawia, że czujemy to, co oni czują.

294
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
Z drugiej strony mamy testosteron,

295
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
którego mężczyźni mają 10 razy więcej niż kobiety,

296
00:11:51,000 --> 00:11:53,000
więc mężczyźni robią to częściej niż kobiety...

297
00:11:53,000 --> 00:11:56,000
Testosteron sprawia, że chcemy ukarać tych,

298
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
którzy zachowują się niemoralnie.

299
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
Nie trzeba nam nakazów ani od Boga, ani od rządu.

300
00:12:00,000 --> 00:12:03,000
To wszystko jest w nas.

301
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Możecie się zastanawiać:

302
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
śliczne eksperymenty laboratoryjne,

303
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
ale czy naprawdę odnoszą się do życia?

304
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
Też się nad tym zastanawiałem.

305
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
Wyszedłem więc z laboratorium,

306
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
by przekonać się, czy to samo dzieje się w codziennym życiu.

307
00:12:15,000 --> 00:12:18,000
W lecie byłem na ślubie w południowej Anglii.

308
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
W tej pięknej wiktoriańskiej posiadłości było 200 ludzi.

309
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Nie znałem nikogo.

310
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
Pojechałem tam wynajętym Vauxhallem.

311
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
Zabrałem ze sobą centryfugę, suchy lód

312
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
igły i pojemniczki

313
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
i pobrałem krew pannie młodej i panu młodemu,

314
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
jak również gościom, rodzinie i przyjaciołom

315
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
przed i natychmiast po złożeniu przysięgi małżeńskiej.

316
00:12:35,000 --> 00:12:37,000
(Śmiech)

317
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
I co się okazało?

318
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
Śluby powodują wydzielanie się oksytocyny,

319
00:12:41,000 --> 00:12:44,000
ale działa to w szczególny sposób.

320
00:12:44,000 --> 00:12:46,000
Kto stoi w centrum ślubnego układu słonecznego?

321
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
Panna młoda.

322
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
Ona miała największy wzrost poziomu oksytocyny.

323
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
Komu podoba się ślub niemal tak samo jak pannie młodej?

324
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Zgadza się - jej matce.

325
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
Jej matka była na drugim miejscu.

326
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Potem ojciec pana młodego, pan młody,

327
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
a w dalszej kolejności rodzina i przyjaciele

328
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
zgromadzeni wokół stołu

329
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
jak planety wokół Słońca.

330
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
Chyba zaprojektowaliśmy ten rytuał,

331
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
by stworzyć więź z młodą parą,

332
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
związać się z nimi emocjonalnie.

333
00:13:12,000 --> 00:13:15,000
Dlaczego? Bo potrzebujemy ich, aby się skutecznie rozmnażać,

334
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
by podtrzymać ciągłość gatunku.

335
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
Martwiłem się też, że eksperymenty z małymi sumami pieniędzy

336
00:13:21,000 --> 00:13:25,000
nie oddawają tego, jak często powierzamy życie obcym ludziom,

337
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
więc ostatnio, mimo tego, że mam lęk wysokości,

338
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
pozwoliłem przypiąć się do innego człowieka

339
00:13:29,000 --> 00:13:32,000
i wyskoczyłem z samolotu na wysokości 3650 metrów.

340
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Pobrałem sobie krew przed i po,

341
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
i okazało się, że poziom oksytocyny poszybował w górę.

342
00:13:37,000 --> 00:13:40,000
Istnieje wiele sposobów na stworzenie więzi z ludźmi.

343
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
Na przykład za pomocą portalów społecznościowych.

344
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
Wielu ludzi właśnie wysyła wpisy na Twitterze.

345
00:13:44,000 --> 00:13:46,000
Badaliśmy rolę portali społecznościowych

346
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
i odkryliśmy, że korzystanie z nich

347
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
wywoływało porządny, dwucyfrowy wzrost oksytocyny.

348
00:13:51,000 --> 00:13:54,000
Przeprowadziłem ten eksperyment dla koreańskiej rozgłośni.

349
00:13:54,000 --> 00:13:58,000
Skłonili do udziału reporterów i producentów.

350
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
I jeden z nich - wyglądał na 22 lata -

351
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
miał 150% wzrost poziomu oksytocyny.

352
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
To po prostu zdumiewające. Nikt inny tego nie miał.

353
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
Korzystał w odosobnieniu z portalu społecznościowego.

354
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
W raporcie dla Koreańczyków powiedziałem:

355
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
"Nie wiem, co ten facet robił,

356
00:14:11,000 --> 00:14:14,000
ale pewnie rozmawiał z matką lub swoją dziewczyną".

357
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
Sprawdzili to.

358
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Rozmawiał z dziewczyną przez jej profil na Facebooku.

359
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
A więc proszę, mamy związek jednego z drugim.

360
00:14:21,000 --> 00:14:24,000
Istnieją setki sposobów zbliżania się do ludzi

361
00:14:24,000 --> 00:14:26,000
i wydają się powszechne.

362
00:14:26,000 --> 00:14:28,000
Dwa tygodnie temu

363
00:14:28,000 --> 00:14:30,000
wróciłem z Papui-Nowej Gwinei.

364
00:14:30,000 --> 00:14:32,000
Byłem na tamtejszych wyżynach,

365
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
gdzie żyją odizolowane od świata plemiona rolników,

366
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
żyjących tak, jak żyli od tysiącleci.

367
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
Na wyżynach funkcjonuje ponad 800 języków.

368
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
To są najbardziej prymitywni ludzie na świecie,

369
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
a również wytwarzają oksytocynę.

370
00:14:47,000 --> 00:14:51,000
A więc oksytocyna zbliża nas do innych ludzi.

371
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Oksytocyna sprawia, że czujemy to, co czują inni.

372
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
Bardzo łatwo nakłonić ludzki mózg

373
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
do wydzielania oksytocyny.

374
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Wiem, jak to zrobić,

375
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
a mój ulubiony sposób jest również najprostszy.

376
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
Pozwólcie, że wam zademonstruję.

377
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Chodź, przytul mnie.

378
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
(Śmiech)

379
00:15:13,000 --> 00:15:15,000
Proszę.

380
00:15:15,000 --> 00:15:24,000
(Brawa)

381
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
Moje zamiłowanie do ściskania ludzi

382
00:15:26,000 --> 00:15:28,000
przyniosło mi przydomek "Dr Miłość".

383
00:15:28,000 --> 00:15:30,000
Z radością dzielę się ze światem odrobiną miłości.

384
00:15:30,000 --> 00:15:32,000
To jest wspaniałe.

385
00:15:32,000 --> 00:15:34,000
A teraz jako Dr Miłość wypiszę wam receptę:

386
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
osiem uścisków dziennie.

387
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
Ludzie wytwarzający więcej oksytocyny

388
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
są szczęśliwsi.

389
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
A są szczęśliwsi,

390
00:15:43,000 --> 00:15:46,000
bo mają lepsze relacje z innymi, pod każdym względem.

391
00:15:46,000 --> 00:15:49,000
Dr Miłość mówi: osiem uścisków dziennie.

392
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
Osiem uścisków dziennie, a będziesz szczęśliwszy

393
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
i świat stanie się lepszy.

394
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Oczywiście, jeśli nie lubisz dotykać ludzi, mogę zawsze wetknąć ci w nos to.

395
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
(Śmiech)

396
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Dziękuję.

397
00:16:00,000 --> 00:16:13,000
(Brawa)