Khoa học mới về vắc-xin cá nhân

Ở giao điểm của y học chính xác và vắc-xin là một mục tiêu khoa học mang tính cách mạng: vắc-xin cá nhân hóa. Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Ofer Levy giới thiệu hướng tiếp cận y khoa đầy hứa hẹn này, trong đó tiêm chủng phù hợp có thể chống lại các đột biến khiến bệnh trở nên nguy hiểm, và chia sẻ cách chúng ta đang bước vào kỷ nguyên mới để duy trì và hỗ trợ cuộc sống của con người.

Thật khó để nói quá
tác dụng có lợi của tiêm chủng.

Theo Trung tâm kiểm soát dịch bệnh ở Mỹ,

đối với trẻ em Mỹ
sinh ra trong 20 năm qua --

vắc-xin sẽ ngăn ngừa
hơn 322 triệu ca bệnh,

hơn 21 triệu lượt nhập viện

và hơn 730.000 người chết,

tiết kiệm chi phí xã hội
gần 1,4 nghìn tỷ đô la.

Đó là những con số lớn.

Nhưng hãy phóng to ra
và nhìn vào một ví dụ cụ thể.

Vắc-xin đã gần như loại bỏ

một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn
được gọi là cúm Haemophilus.

Loại vi khuẩn này
đã lây nhiễm cho trẻ nhỏ

gây nhiễm trùng máu,

viêm phổi, viêm màng não, tử vong

hoặc thương tật vĩnh viễn.

Là một bác sĩ nhi khoa,
tôi đã thấy một vài trường hợp.

Bạn có lẽ chưa bao giờ
nghe nói về căn bệnh này,

bởi vì vắc-xin đã rất hiệu quả.

Bạn có thể thấy trong biểu đồ bên phải

kể từ khi vắc-xin ra đời,

tỷ lệ nhiễm trùng do Haemophilus

đã giảm mạnh,
và nó gần như biến mất.

Vì vậy, nhìn chung vắc-xin
là một câu chuyện thành công.

Nhưng chúng tôi phải
đối mặt thử thách.

Đầu tiên, đối với hầu hết các vắc-xin,
chúng ta cần tiêm nhiều liều

để đạt được hoặc duy trì sự bảo vệ.

Cộng đồng khoa học đang phát triển
loại vắc-xin một mũi.

Hãy tưởng tượng chỉ cần
chích ngừa cúm một lần cho cả đời

và không phải chích
vắc-xin cúm theo mùa.

Một số vi sinh vật rất khó để chủng ngừa.

Một ví dụ kinh điển là virus gây
suy giảm miễn dịch ở người, HIV.

Nhu cầu là cấp bách,
đã có nhiều tiến bộ rõ rệt,

nhưng ta chưa đến đích.

Một yếu tố quan trọng khác
trong nghiên cứu vắc-xin bây giờ là

tối ưu hóa vắc-xin cho những người
dễ tổn thương nhất trong số chúng ta,

trẻ em và người già.

Và đây là một lĩnh vực
nghiên cứu năng động.

Cuối cùng, một trong những thách thức lớn
chúng tôi không may phải đối mặt bây giờ

là thái độ chống vắc-xin.

Trên thực tế, điều đáng báo động là
hơn 100.000 trẻ sơ sinh và trẻ em ở Mỹ

chưa nhận được bất kì vắc-xin nào,

và con số đó đang tăng lên.

Trên thực tế, Tổ chức Y tế Thế giới - WHO,

đã tuyên bố thái độ chống vắc-xin

là một trong mười mối đe dọa quan trọng
đối với sức khỏe con người

trong thế giới ngày nay.

Biểu đồ này minh họa
sự lây lan của phong trào chống vắc-xin

ở bang California,

từ năm 2000 đến 2013,

bằng cách nhìn vào tỷ lệ phần trăm
của học sinh mẫu giáo ở trường công lập

đã yêu cầu miễn trừ tiêm chủng cá nhân.

Phong trào chống vắc-xin đang gia tăng,

và nó có những hậu quả rất thực tế.

Nhiều bạn có thể nhận thức được thực tế

ta thấy bệnh nhiễm trùng
mà ta nghĩ là đã diệt trừ từ lâu

quay trở lại.

Dịch sởi đã được báo cáo
ở nhiều bang của Hoa Kỳ.

Và nhiều người đã quên,

nhưng bệnh sởi rất dễ
lây nhiễm và nguy hiểm.

Chỉ cần một vài hạt virus có thể
lây nhiễm cho một cá nhân.

Và thậm chí đã có báo cáo

tại các sự kiện thể thao
và sân vận động Olympic

nơi virus, qua không khí,
di chuyển quãng đường dài

và lây nhiễm cho một người
dễ bị bệnh trong đám đông.

Thực tế, bây giờ nếu tôi bị sởi và ho,

(Ho)

ai đó ở phía sau khán phòng này
có thể bị nhiễm bệnh.

Và điều này mang đến
những hậu quả thực tế.

Chỉ vài tháng trước,

một tiếp viên hàng không
mắc sởi trên một chuyến bay,

virus xâm nhập vào não cô
và gây ra viêm não,

và cô ấy đã mất.

Vì vậy, mọi người đang chết
vì trào lưu chống vắc-xin này.

Tôi muốn dành vài phút

để đề cập đến những ai
không tin vào vắc-xin

và những ai chống vắc-xin.

Là một bác sĩ nhi khoa nhận được
vắc-xin cúm hàng năm,

là bố của ba đứa trẻ

người đã được tiêm phòng theo
lịch trình đề nghị,

và là một nhà tư vấn bệnh truyền nhiễm nhi

người đã chăm sóc trẻ nhỏ bị viêm màng não

điều có thể ngăn chặn được nếu
cha mẹ của họ chấp nhận tiêm chủng,

đây là vấn đề cá nhân với tôi.

Hãy xem ai sẽ trả giá

nếu chúng ta bắt đầu
giảm tỉ lệ tiêm chủng trong xã hội.

Biểu đồ này mô tả, trên trục Y,

số người chết vì
nhiễm trùng trên thế giới.

Và trên trục X,

tuổi của những cá nhân chết.

Và như bạn thấy,
nó rất giống phân phối hình chữ U,

và nó đặc biệt cao
ở độ tuổi rất trẻ.

Vì vậy, vắc-xin che chắn cho trẻ nhỏ
khỏi bị nhiễm trùng.

Nếu chúng ta muốn bàn về
những gì vắc-xin gây ra,

bởi vì có rất nhiều
suy đoán vô căn cứ trên mạng

về những gì vắc-xin gây ra,

vắc-xin giúp ta
sống đến tuổi trưởng thành, vậy nhé?

Đó là những gì nó gây ra.

Và một điều khác mà nó gây ra
là cho những người già sống lâu hơn.

Bởi vì họ được bảo vệ chống lại cúm

và những bệnh giết người già khác.

Bây giờ, hãy nói một chút nữa

về cách chúng ta có thể
cải thiện vắc-xin hơn nữa.

Ta có thể tạo ra vắc-xin cho
những ai dễ bị bệnh nhất trong chúng ta

và thậm chí các vắc-xin có thể bảo vệ
chỉ với một lần tiêm.

Xin phép nói về miễn dịch học một chút.

Ở bảng trên, những gì bạn thấy
là một loại vắc-xin đơn giản.

Tất cả các loại vắc-xin có chứa
một thứ gọi là kháng nguyên.

Kháng nguyên giống như một mảnh
của vi sinh vật, của vi khuẩn,

mà cơ thể bạn nhớ, phải không?

Nó tạo thành kháng thể và
các kháng thể đó có thể bảo vệ bạn.

Vì vậy, các loại vắc-xin này
có thể gây ra đáp ứng miễn dịch,

nhưng như bạn thấy ở đây,

đáp ứng miễn dịch có xu hướng
tăng lên rồi giảm xuống,

và bạn cần phải có một liều khác
và một liều khác

để duy trì sự bảo vệ.

Chúng ta có thể làm gì?

Chúng tôi và các nhà khoa học khác
trên thế giới

đang tìm kiếm các phân tử
có thể tăng cường đáp ứng vắc-xin.

Chúng được gọi là tá dược (adjuvants),

lấy từ "adjuvare" trong tiếng Latin,
nghĩa là giúp đỡ hoặc hỗ trợ.

Tá dược là các phân tử chúng ta
có thể thêm vào vắc-xin

để có được một đáp ứng mạnh hơn.

Và khi có tá dược,
được mô tả ở đây bằng màu đỏ,

bạn có một sự hoạt hoá bạch cầu
mạnh mẽ hơn

trong hệ miễn dịch,

và tạo ra một đáp ứng
miễn dịch mạnh mẽ hơn nhiều,

với nồng độ kháng thể cao
hơn nhiều, nhanh hơn,

và tồn tại lâu hơn
cho một miễn dịch kéo dài.

Thật thú vị, những tá dược này
có tác dụng khác nhau

tùy thuộc vào độ tuổi hoặc các yếu tố
nhân khẩu học khác của cá nhân.

Điều này đưa tôi đến khái niệm
vắc-xin chính xác.

Đây là ý tưởng dùng thuốc chính xác
(precision medicine),

bạn biết thuốc chính xác là gì,
phải không,

đó là ý tưởng rằng mỗi bệnh nhân
có thể có phản ứng khác nhau

với cùng một loại thuốc

và áp dụng điều đó cho vắc-xin.

Đúng không?

Và tại bệnh viện nhi Boston

tại Chương trình Vắc-xin chính xác
do tôi chỉ đạo,

chúng tôi có năm cách tiếp cận,
từng bước chúng tôi thực hiện,

phát triển vắc-xin chính xác

được điều chỉnh
cho những người dễ bị bệnh.

Thứ nhất,

chúng ta cần hiểu thái độ
của một dân số nhất định

với vắc-xin là gì.

Bạn có thể tạo ra loại
vắc-xin tinh vi nhất trên thế giới,

nhưng nếu không ai muốn dùng nó,
bạn sẽ chẳng đi đến đâu.

Thứ hai,

ta phải nghĩ đến đường tiêm ngừa.

Hầu hết các vắc-xin là
tiêm bắp (IM),

nhưng có các loại khác, qua mũi,
miệng và các đường khác.

Sau đó, như tôi vừa mô tả với bạn,
vắc-xin có các thành phần.

Tất cả vắc-xin có một kháng nguyên,

đó là một phần của vi sinh vật
mà cơ thể bạn nhớ,

mà bạn có thể tạo kháng thể hoặc
miễn dịch qua trung gian tế bào.

Chúng ta có thể thêm tá dược,
như ta đã nói,

để tăng cường đáp ứng miễn dịch.

Nhưng đoán xem?

Có nhiều loại kháng nguyên
khác nhau để lựa chọn

và nhiều tá dược khác nhau.

Làm thế nào ta đưa ra quyết định?

Và ngày càng có nhiều hoạt chất mới.

Vì vậy, trong nhóm tôi,

chúng tôi phát triển các cách
để thử nghiệm vắc-xin bên ngoài cơ thể -

trong tiếng Latin, là "in vitro" -

trong một đĩa nuôi cấy mô.

Chúng tôi sử dụng công nghệ mô
trên các tế bào máu

để tạo miễn dịch bên ngoài cơ thể

và nghiên cứu tác dụng của vắc-xin

đối với trẻ sơ sinh
hoặc người già hoặc người khác.

Và nếu bạn nghĩ về nó,
điều này rất quan trọng

vì nếu bạn xem tất cả bệnh nhiễm trùng
chúng tôi muốn tạo vắc-xin,

như virus Zika và virus Ebola và HIV
và những virus khác,

tất cả các ứng viên kháng nguyên,

tất cả các ứng viên tá dược

tất cả các quần thể khác nhau,

sẽ không thể thực hiện
các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III lớn

cho mọi tổ hợp.

Đây là lúc chúng tôi nghĩ
có thể thử nghiệm vắc-xin bên ngoài cơ thể

có thể tạo sự khác biệt lớn để
đẩy nhanh quá trình phát triển vắc-xin.

Và cuối cùng, toàn bộ nỗ lực này
nhằm tạo đáp ứng miễn dịch

chống lại một mầm bệnh cụ thể đó,

tạo kháng thể và các tế bào khác
để bảo vệ cơ thể.

Chúng tôi cũng sử dụng thêm
các phương pháp tân tiến

để đưa khoa học tiên tiến nhất
vào phát triển vắc-xin.

Chúng tôi đang đi sâu hơn vào
cách vắc-xin hiện tại bảo vệ cơ thể.

Chúng tôi đã thành lập
một tổ chức quốc tế

nghiên cứu cách vắc-xin viêm gan B
bảo vệ trẻ sơ sinh

khỏi nhiễm viêm gan B.

Và để làm điều này,

chúng tôi đã phát triển một kỹ thuật
gọi là mẫu nhỏ, dữ liệu lớn.

Chúng ta có thể lấy
một giọt máu nhỏ bé trước khi chủng ngừa,

và lấy một giọt nhỏ sau khi chủng ngừa,

và chúng ta có thể đo số lượng
của tất cả các tế bào,

và tất cả các gen và tất cả các phân tử
trong giọt máu đó,

và chúng ta có thể so sánh
sau khi tiêm vắc-xin

với trước khi tiêm vắc-xin trên bé đó

và hiểu một cách sâu sắc

chính xác làm thế nào mà
vắc-xin bảo vệ thành công.

Và những bài học đó ta có thể sử dụng
để xây dựng loại vắc-xin trong tương lai.

Sơ đồ này
minh họa một giọt máu nhỏ

mang lại một lượng lớn thông tin,

hàng chục ngàn phân tích,

và vòng tròn đó là để mô tả
các gen được kích hoạt

và các con đường phân tử được kích hoạt.

Còn nhiều điều đang nghiên cứu,
và khoa học rất thú vị.

Vì vậy, chúng tôi hợp tác với
các nhà khoa học khắp thế giới

mang tất cả những công nghệ mới này
để tiếp thêm sự phát triển vắc-xin

trong một Mạng lưới vắc-xin chính xác.

Chúng tôi sẽ tiến tới vắc-xin cá nhân

cho những người dễ bị bệnh
trên toàn thế giới.

Nhóm của chúng tôi bao gồm nhà khoa học,
chuyên gia kỹ thuật và bác sĩ.

Chúng tôi phát triển vắc-xin
chống lại bệnh truyền nhiễm

như bệnh ho gà.

Chúng ta có một vắc-xin ho gà,

nhưng nó cần tiêm nhiều liều,

và khả năng miễn dịch giảm dần.

Chúng tôi muốn phát triển
một loại vắc-xin ho gà một mũi.

Chúng tôi nghiên cứu
một vắc-xin cho virus hợp bào hô hấp,

nguyên nhân nhập viện hàng đầu
của trẻ sơ sinh tại Mỹ,

một vắc-xin chống bệnh cúm tốt hơn,

và, tất nhiên, HIV.

Chúng tôi cũng đang xem xét
vắc-xin chống ung thư, dị ứng

và, thật thú vị, quá liều opioid.

Đây là thông điệp cuối cùng
của tôi dành cho bạn.

Vắc-xin bảo vệ bạn và người thân

và những người xung quanh.

Không chỉ bảo vệ bạn
chống lại nhiễm trùng,

chúng ngăn bạn lây bệnh cho người khác.

Hãy tiêm ngừa.

Tiến bộ khoa học là mong manh
và có thể bị mất.

Chúng ta phải thúc đẩy
đối thoại tôn trọng và chuẩn xác.

Cuối cùng, ta đang đến gần
những điều tuyệt vời,

một kỷ nguyên mới của tiêm chủng.

Ta chỉ vừa thấy bề mặt
của những gì có thể đạt được.

Hãy ủng hộ cho nghiên cứu này.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)