Ile jest wszechświatów?
-
0:00 - 0:13(Muzyka)
-
0:18 - 0:20Kiedy lecę samolotem
-
0:20 - 0:23i obserwuję góry czy pustynie
-
0:23 - 0:26staram się ogarnąć rozmiar Ziemi.
-
0:27 - 0:29Myślę wtedy o tym, co widzimy co dzień,
-
0:29 - 0:33a co jest milion razy większe od Ziemi.
-
0:33 - 0:35Słońce jest ogromne,
-
0:35 - 0:39jednak jest tylko pinezką,
-
0:39 - 0:43jedną z 400 bilionów gwiazd Drogi Mlecznej,
-
0:43 - 0:47tej jasnej wstęgi na nocnym niebie.
-
0:48 - 0:49A to nie wszystko.
-
0:49 - 0:53Teleskopy wykryły 100 miliardów galaktyk.
-
0:54 - 0:58Jeśli każda z gwiazd byłaby wielkości ziarnka piasku,
-
0:58 - 1:01sama Droga Mleczna zajęłaby
-
1:01 - 1:05100m kwadratowych powierzchni głębokiej na metr.
-
1:06 - 1:09Ziemia nie ma nawet tyle plaż,
-
1:09 - 1:11by oddać ilość gwiazd Wszechświata.
-
1:11 - 1:15Taka plaża ciągnęłaby się miliony kilometrów.
-
1:16 - 1:19Na Stephena Hawkinga - to masa gwiazd!
-
1:20 - 1:22Obecnie fizycy przewidują,
-
1:22 - 1:25że jest ich znacznie więcej.
-
1:26 - 1:29100 miliardów galaktyk, które możemy dostrzec,
-
1:29 - 1:32to tylko ułamek całości.
-
1:32 - 1:35Tempo rozszerzania kosmosu
-
1:35 - 1:38zwiększa się i większość galaktyk
-
1:38 - 1:41oddala się od nas tak szybko,
-
1:41 - 1:43że ich światła nigdy do nas nie dotrą.
-
1:43 - 1:46Rzeczywistość ziemska jest jednak
-
1:46 - 1:49mocno z nimi powiązana.
-
1:50 - 1:52Są częścią naszego Wszechświata.
-
1:53 - 1:55To ogrom podlegający tym samym prawom fizyki,
-
1:55 - 1:58złożony z takich samych atomów, elektronów,
-
1:58 - 2:02protonów, kwarków czy neutronow, które tworzą nas.
-
2:02 - 2:05Inne teorie fizyki,
-
2:05 - 2:07w tym teoria strun, głoszą,
-
2:07 - 2:10że może istnieć niezliczona ilość wszechświatów,
-
2:10 - 2:12zbudowanych z innych cząsteczek,
-
2:12 - 2:14o innych właściwościach i prawach.
-
2:15 - 2:17W większości z nich nie ma życia,
-
2:17 - 2:20pojawiają się nawet tylko na nanosekundę,
-
2:20 - 2:22jednak wszystkie razem,
-
2:22 - 2:26tworzą wieloświat możliwości
-
2:26 - 2:31w 11 wymiarach,
pełnych niewyobrażalnych dla nas fenomenów. -
2:31 - 2:33Teoria strun przewiduje,
-
2:33 - 2:36że ilość wszechświatów to 10 do 500 potęgi.
-
2:37 - 2:40To 1 i 500 zer.
-
2:40 - 2:44Gdyby każdy z atomów w naszym Wszechświecie
-
2:44 - 2:46miał własny wszechświat,
-
2:47 - 2:49a wszystkie jego atomy
-
2:49 - 2:51także miały swoje wszechświaty,
-
2:52 - 2:54i tak dalej jeszcze dwa razy,
-
2:54 - 2:57byłby to nadal tylko ułamek całości.
-
2:57 - 3:06Jedna trylionowa, trylionowa... trylionowej.
-
3:08 - 3:10Nawet ta ilość to tylko ułamek nieskończoności.
-
3:10 - 3:13Nawet ta ilość to tylko ułamek nieskończoności.
-
3:14 - 3:16Niektórzy podejrzewają, że czasoprzestrzeń
-
3:16 - 3:19naprawdę zawiera nieskończoną ilość wszechświatów
-
3:19 - 3:22o różnorakich właściwościach.
-
3:22 - 3:24Jak wasze umysły?
-
3:25 - 3:27Teoria kwantowa nadaje temu kolejny aspekt.
-
3:27 - 3:29Została udowodniona,
-
3:29 - 3:31jednak trudno ja zinterpretować.
-
3:31 - 3:34Niektórzy są zdania, że ma ona sens
-
3:34 - 3:37tylko jeśli ogromne ilości wszechświatów
-
3:37 - 3:39powstają co chwilę.
-
3:39 - 3:43Wiele z nich byłoby podobnych do naszego.
-
3:43 - 3:46Zawierały kopie nas samych.
-
3:46 - 3:50W jednym skończycie szkołę z wyróżnieniem
i poślubicie miłość życia, -
3:50 - 3:53w innym niekoniecznie.
-
3:53 - 3:55Inni mówią, że to bzdury.
-
3:55 - 3:59Na pytanie o ilość wszechświatów,
jest tylko jedna sensowna odpowiedź. -
3:59 - 4:02Jeden.
-
4:03 - 4:05Filozofowie i mistycy twierdzą,
-
4:05 - 4:08że nawet to jest iluzją.
-
4:08 - 4:10Jak widzicie,
-
4:10 - 4:13nie zbliżamy się nawet do rozwiązania
-
4:13 - 4:14tej sprawy.
-
4:14 - 4:18Odpowiedź mieści się
w przedziale zero - nieskończoność. -
4:19 - 4:21Wiemy coś jeszcze:
-
4:21 - 4:24To świetny czas na naukę fizyki.
-
4:25 - 4:27Być może przechodzimy
-
4:27 - 4:31przez największą rewolucję w dziejach wiedzy.
- Title:
- Ile jest wszechświatów?
- Speaker:
- Chris Anderson
- Description:
-
Fakt, że na to pytanie nikt nie zna odpowiedzi czyni je fascynującym. Fizyka nieustannie powiększa ilość wiedzy o rzeczywistości. Osiągnęliśmy moment, kiedy niektórzy naukowcy postulują, że ilość istniejących wszechświatów nie ogranicza się tylko do jednego. Chris Anderson wyjaśnia konsekwencje takiego pomysłu.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:43
TED Translators admin edited Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Dimitra Papageorgiou approved Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Lena Capa accepted Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for How many universes are there? | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for How many universes are there? |