< Return to Video

Hoeveel universums zijn er?

  • 0:00 - 0:13
    (Muziek)
  • 0:18 - 0:20
    Tijdens een langeafstandsvlucht
  • 0:20 - 0:23
    staar ik soms naar bergen en woestijnen
  • 0:23 - 0:26
    en vorm me een idee van hoe groot onze Aarde is.
  • 0:27 - 0:29
    Dan bedenk ik dat er iets is dat we elke dag zien
  • 0:29 - 0:33
    en waarin letterlijk een miljoen Aardes
    zouden passen.
  • 0:33 - 0:35
    De zon lijkt onmogelijk groot,
  • 0:35 - 0:39
    maar in het grote plan der dingen
    is het een speldenprik,
  • 0:39 - 0:43
    één van de 400 miljard sterren van het Melkwegstelsel,
  • 0:43 - 0:47
    dat je op heldere nachten kan zien
    als een bleke, witte mist, uitgestrekt in de hemel.
  • 0:48 - 0:49
    Het wordt erger.
  • 0:49 - 0:53
    Er zijn wellicht 100 miljard melkwegstelsels
    die we met telescopen kunnen waarnemen.
  • 0:54 - 0:58
    Als elke ster zo groot was als een zandkorrel,
  • 0:58 - 1:01
    dan heeft de Melkweg alleen al genoeg sterren
  • 1:01 - 1:05
    om een strook zand van 9 meter bij 9 meter,
    90 cm diep te vullen.
  • 1:06 - 1:09
    De aarde heeft niet genoeg stranden
  • 1:09 - 1:11
    om de sterren voor te stellen in het hele universum.
  • 1:11 - 1:15
    Zo'n strand zou zich letterlijk
    honderden miljoenen km ver uitstrekken.
  • 1:16 - 1:19
    Bij Stephen Hawking, dat zijn een hoop sterren.
  • 1:20 - 1:22
    Maar hijzelf en andere fysici geloven nu
  • 1:22 - 1:25
    in een realiteit die nog onvoorstelbaar veel groter is.
  • 1:26 - 1:29
    Ten eerste zijn de 100 miljard melkwegstelsels
    binnen bereik van onze telescopen
  • 1:29 - 1:32
    waarschijnlijk een minuscule fractie van het totaal.
  • 1:32 - 1:35
    De ruimte zelf zet uit
  • 1:35 - 1:38
    tegen alsmaar hogere snelheid.
    De meeste melkwegstelsels
  • 1:38 - 1:41
    verwijderen zich zo snel van ons
  • 1:41 - 1:43
    dat hun licht ons misschien nooit bereikt.
  • 1:43 - 1:46
    Toch is onze fysieke realiteit hier op Aarde
  • 1:46 - 1:49
    intiem verbonden met die verre, onzichtbare sterrenstelsels.
  • 1:50 - 1:52
    We kunnen ze als deel van ons universum zien.
  • 1:53 - 1:55
    Ze vormen één enkel, reusachtig gebouw,
  • 1:55 - 1:58
    volgens dezelfde fysicawetten,
    met dezelfde soorten atomen, elektronen,
  • 1:58 - 2:02
    protonen, quarks, neutrino's
    waar jij en ik uit bestaan.
  • 2:02 - 2:05
    Maar recente natuurkundetheorieën,
  • 2:05 - 2:07
    waaronder de zogenaamde snaartheorie,
  • 2:07 - 2:10
    zeggen ons nu dat er oneindig veel
    andere universums kunnen zijn,
  • 2:10 - 2:12
    gebouwd van andere soorten deeltjes,
  • 2:12 - 2:14
    met andere eigenschappen,
    volgens andere wetten.
  • 2:15 - 2:17
    De meeste van die universums zouden nooit
    leven kunnen herbergen
  • 2:17 - 2:20
    en flitsen in en uit hun bestaan binnen één nanoseconde,
  • 2:20 - 2:22
    maar niettemin vormen ze samen
  • 2:22 - 2:26
    een enorm multiversum van mogelijke universums,
  • 2:26 - 2:31
    in tot 11 dimensies,
    met wonderen die we ons niet kunnen voorstellen.
  • 2:31 - 2:33
    De heersende versie van de snaartheorie
  • 2:33 - 2:36
    voorspelt een multiversum dat bestaat
    uit tot 10 tot de 500ste universums.
  • 2:37 - 2:40
    Dat is een één met 500 nullen,
  • 2:40 - 2:44
    een getal dat zo enorm is dat als elk atoom
    in ons waarneembare universum
  • 2:44 - 2:46
    zijn universum had,
  • 2:47 - 2:49
    en elk van de atomen in die universums
  • 2:49 - 2:51
    zelf zijn eigen universum had,
  • 2:52 - 2:54
    en je dat nog twee keer zou doen,
  • 2:54 - 2:57
    je nog steeds
    maar een kleine fractie van het geheel had,
  • 2:57 - 3:06
    namelijk één biljoen biljoen biljoen biljoen biljoen
    biljoen biljoen biljoen biljoen biljoen
    biljoen biljoen biljoen biljoen biljoenste.
  • 3:08 - 3:10
    Maar zelfs dat getal is zeer klein, vergeleken met
  • 3:10 - 3:13
    een ander getal: oneindig.
  • 3:14 - 3:16
    Sommige fysici denken
    dat het ruimte-tijd-continuüm
  • 3:16 - 3:19
    letterlijk oneindig is,
    en dat het een oneindig aantal
  • 3:19 - 3:22
    zogenaamde pocket-universums bevat
    met wisselende eigenschappen.
  • 3:22 - 3:24
    Hoe gaat het met je brein?
  • 3:25 - 3:27
    Quantumtheorie geeft er een bijkomende draai aan.
  • 3:27 - 3:29
    De theorie is volledig bewezen,
  • 3:29 - 3:31
    maar ze is verbluffend moeilijk te interpreteren.
  • 3:31 - 3:34
    Sommige fysici denken
    dat je ze alleen kan 'ont-bluffen'
  • 3:34 - 3:37
    als je je voorstelt
    dat er grote aantallen parallelle universums
  • 3:37 - 3:39
    ontstaan op elk moment.
  • 3:39 - 3:43
    Vele van deze universums
    zouden erg lijken op onze wereld
  • 3:43 - 3:46
    en vele kopieën van jezelf bevatten.
  • 3:46 - 3:50
    In één van die universums zou je
    met onderscheiding afstuderen
    en met je droompartner trouwen.
  • 3:50 - 3:53
    In een ander niet echt.
  • 3:53 - 3:55
    Sommige wetenschappers zeggen: nonsens.
  • 3:55 - 3:59
    Het enige goede antwoord op de vraag
    hoeveel universums er zijn, is één,
  • 3:59 - 4:02
    één enkel universum.
  • 4:03 - 4:05
    Een paar filosofen en mystici
  • 4:05 - 4:08
    zeggen misschien
    dat ons eigen universum een illusie is.
  • 4:08 - 4:10
    Dus je ziet,
  • 4:10 - 4:13
    vandaag is er geen overeenstemming
    over deze vraag,
  • 4:13 - 4:14
    zelfs geen beetje.
  • 4:14 - 4:18
    We weten dat het antwoord
    tussen nul en oneindig ligt.
  • 4:19 - 4:21
    We weten één ander ding:
  • 4:21 - 4:24
    dit is een fantastisch moment
    om fysica te studeren.
  • 4:25 - 4:27
    Misschien vindt vandaag
  • 4:27 - 4:31
    de grootste paradigmaverschuiving plaats
    die de mensheid ooit heeft gekend.
Title:
Hoeveel universums zijn er?
Speaker:
Chris Anderson
Description:

Het feit dat niemand het antwoord op deze vraag kent, maakt ze spannend. De geschiedenis van de fysica is er één van alsmaar groter begrip van de schaal van de werkelijkheid, tot op het punt waarop natuurkundigen nu stellen dat er veel meer universums kunnen bestaan dan het onze. Chris Anderson verkent de spannende gevolgen van dit idee.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:43
TED Translators admin edited Dutch subtitles for How many universes are there?
Els De Keyser approved Dutch subtitles for How many universes are there?
Christel Foncke accepted Dutch subtitles for How many universes are there?
Christel Foncke edited Dutch subtitles for How many universes are there?
Christel Foncke edited Dutch subtitles for How many universes are there?
Els De Keyser edited Dutch subtitles for How many universes are there?
Els De Keyser added a translation

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.