1
00:00:00,000 --> 00:00:13,000
(Muziek)

2
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
Tijdens een langeafstandsvlucht

3
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
staar ik soms naar bergen en woestijnen

4
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
en vorm me een idee van hoe groot onze Aarde is.

5
00:00:26,585 --> 00:00:29,000
Dan bedenk ik dat er iets is dat we elke dag zien

6
00:00:29,000 --> 00:00:32,692
en waarin letterlijk een miljoen Aardes 
zouden passen.

7
00:00:32,815 --> 00:00:35,000
De zon lijkt onmogelijk groot,

8
00:00:35,000 --> 00:00:39,077
maar in het grote plan der dingen 
is het een speldenprik,

9
00:00:39,077 --> 00:00:43,000
één van de 400 miljard sterren van het Melkwegstelsel,

10
00:00:43,000 --> 00:00:47,000
dat je op heldere nachten kan zien 
als een bleke, witte mist, uitgestrekt in de hemel.

11
00:00:48,123 --> 00:00:49,023
Het wordt erger.

12
00:00:49,023 --> 00:00:52,985
Er zijn wellicht 100 miljard melkwegstelsels
die we met telescopen kunnen waarnemen.

13
00:00:53,723 --> 00:00:58,000
Als elke ster zo groot was als een zandkorrel,

14
00:00:58,000 --> 00:01:01,000
dan heeft de Melkweg alleen al genoeg sterren

15
00:01:01,000 --> 00:01:05,000
om een strook zand van 9 meter bij 9 meter, 
90 cm diep te vullen.

16
00:01:05,877 --> 00:01:08,615
De aarde heeft niet genoeg stranden

17
00:01:08,615 --> 00:01:11,000
om de sterren voor te stellen in het hele universum.

18
00:01:11,000 --> 00:01:15,000
Zo'n strand zou zich letterlijk 
honderden miljoenen km ver uitstrekken.

19
00:01:15,600 --> 00:01:19,000
Bij Stephen Hawking, dat zijn een hoop sterren.

20
00:01:19,862 --> 00:01:22,000
Maar hijzelf en andere fysici geloven nu

21
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
in een realiteit die nog onvoorstelbaar veel groter is.

22
00:01:26,138 --> 00:01:29,000
Ten eerste zijn de 100 miljard melkwegstelsels 
binnen bereik van onze telescopen

23
00:01:29,000 --> 00:01:32,000
waarschijnlijk een minuscule fractie van het totaal.

24
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
De ruimte zelf zet uit

25
00:01:35,000 --> 00:01:38,000
tegen alsmaar hogere snelheid.
De meeste melkwegstelsels

26
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
verwijderen zich zo snel van ons

27
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
dat hun licht ons misschien nooit bereikt.

28
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
Toch is onze fysieke realiteit hier op Aarde

29
00:01:46,000 --> 00:01:49,400
intiem verbonden met die verre, onzichtbare sterrenstelsels.

30
00:01:49,908 --> 00:01:52,000
We kunnen ze als deel van ons universum zien.

31
00:01:52,846 --> 00:01:55,000
Ze vormen één enkel, reusachtig gebouw,

32
00:01:55,000 --> 00:01:58,000
volgens dezelfde fysicawetten,
met dezelfde soorten atomen, elektronen,

33
00:01:58,000 --> 00:02:02,000
protonen, quarks, neutrino's 
waar jij en ik uit bestaan.

34
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Maar recente natuurkundetheorieën,

35
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
waaronder de zogenaamde snaartheorie,

36
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
zeggen ons nu dat er oneindig veel
andere universums kunnen zijn,

37
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
gebouwd van andere soorten deeltjes,

38
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
met andere eigenschappen,
volgens andere wetten.

39
00:02:14,831 --> 00:02:17,000
De meeste van die universums zouden nooit 
leven kunnen herbergen

40
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
en flitsen in en uit hun bestaan binnen één nanoseconde,

41
00:02:20,000 --> 00:02:22,446
maar niettemin vormen ze samen

42
00:02:22,446 --> 00:02:26,000
een enorm multiversum van mogelijke universums,

43
00:02:26,000 --> 00:02:31,000
in tot 11 dimensies, 
met wonderen die we ons niet kunnen voorstellen.

44
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
De heersende versie van de snaartheorie

45
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
voorspelt een multiversum dat bestaat
uit tot 10 tot de 500ste universums.

46
00:02:37,031 --> 00:02:40,000
Dat is een één met 500 nullen,

47
00:02:40,000 --> 00:02:44,000
een getal dat zo enorm is dat als elk atoom
in ons waarneembare universum

48
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
zijn universum had,

49
00:02:46,985 --> 00:02:49,000
en elk van de atomen in die universums

50
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
zelf zijn eigen universum had,

51
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
en je dat nog twee keer zou doen,

52
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
je nog steeds 
maar een kleine fractie van het geheel had,

53
00:02:57,000 --> 00:03:05,985
namelijk één biljoen biljoen biljoen biljoen biljoen 
biljoen biljoen biljoen biljoen biljoen 
biljoen biljoen biljoen biljoen biljoenste.

54
00:03:07,585 --> 00:03:10,000
Maar zelfs dat getal is zeer klein, vergeleken met

55
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
een ander getal: oneindig.

56
00:03:14,415 --> 00:03:16,000
Sommige fysici denken 
dat het ruimte-tijd-continuüm

57
00:03:16,000 --> 00:03:19,000
letterlijk oneindig is,
en dat het een oneindig aantal

58
00:03:19,431 --> 00:03:22,000
zogenaamde pocket-universums bevat
met wisselende eigenschappen.

59
00:03:22,231 --> 00:03:24,000
Hoe gaat het met je brein?

60
00:03:24,862 --> 00:03:27,000
Quantumtheorie geeft er een bijkomende draai aan.

61
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
De theorie is volledig bewezen,

62
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
maar ze is verbluffend moeilijk te interpreteren.

63
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Sommige fysici denken 
dat je ze alleen kan 'ont-bluffen'

64
00:03:34,000 --> 00:03:37,000
als je je voorstelt 
dat er grote aantallen parallelle universums

65
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
ontstaan op elk moment.

66
00:03:39,000 --> 00:03:43,000
Vele van deze universums 
zouden erg lijken op onze wereld

67
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
en vele kopieën van jezelf bevatten.

68
00:03:46,000 --> 00:03:50,000
In één van die universums zou je 
met onderscheiding afstuderen 
en met je droompartner trouwen.

69
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
In een ander niet echt.

70
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
Sommige wetenschappers zeggen: nonsens.

71
00:03:55,000 --> 00:03:59,000
Het enige goede antwoord op de vraag 
hoeveel universums er zijn, is één,

72
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
één enkel universum.

73
00:04:02,538 --> 00:04:05,000
Een paar filosofen en mystici

74
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
zeggen misschien 
dat ons eigen universum een illusie is.

75
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Dus je ziet,

76
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
vandaag is er geen overeenstemming 
over deze vraag,

77
00:04:13,000 --> 00:04:14,000
zelfs geen beetje.

78
00:04:14,000 --> 00:04:18,000
We weten dat het antwoord 
tussen nul en oneindig ligt.

79
00:04:18,769 --> 00:04:21,000
We weten één ander ding:

80
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
dit is een fantastisch moment 
om fysica te studeren.

81
00:04:25,200 --> 00:04:27,000
Misschien vindt vandaag

82
00:04:27,000 --> 00:04:31,000
de grootste paradigmaverschuiving plaats
die de mensheid ooit heeft gekend.