چەند گەردوون هەیە؟ - كریس ئەندرسن
-
0:18 - 0:21هەندێکجار کاتێك لە
،گەشتێکی درێژی ئاسمانیدام -
0:21 - 0:23تەماشای هەموو ئەو شاخ و بیابانانە دەکەم
-
0:23 - 0:26وە هەوڵ دەدەم تێبگەم
کە زەوی چەندێك فراوانە -
0:27 - 0:29پاشان بیرم دەکەوێتەوە
شتێك هەیە هەموو ڕۆژێ دەیبینین -
0:29 - 0:33کە دەقاودەق جێگای ملیۆنێك
زەوی تێدا دەبێتەوە -
0:33 - 0:36،خۆر زۆر مەزن دیارە
-
0:36 - 0:39بەڵام لە سیستەمەکەدا تەنها شتێکی زۆر بچوکە
-
0:39 - 0:43بە بەراورد بە یەکێك لە ٤٠٠ ملیار
ئەستێرەکەی گەلەئەستێرەی میڵکی وەی -
0:43 - 0:45کە دەتوانیت لە شەوێکی ڕووندا بیبینیت
-
0:45 - 0:48وەك ئەستێرەیەکی درەوشاوەی سپی
.درێژبووەتەوە بە ئاسماندا -
0:48 - 0:50وە لەمە خراپتریش دەبێت
-
0:50 - 0:53ڕەنگە ١٠٠ ملیار گەلەئەستێرە
.به تەلەسکۆبەکانی ئێمە ببینرێن -
0:54 - 0:58بۆیە ئەگەر هەر ئەستێرەیەك قەبارەکەی
،هێندەی دەنکە لمێکیش بایە -
0:58 - 1:01ئەو کات تەنها گەلەئەستێرەی میڵکی وەی
ئەستێرەی تەواوی دەبوو تا -
1:01 - 1:05کەنار دەریایەکی ٩ بە ٩ مەتر و نزیکەی
.مەترێك قوڵی پڕبکردبا -
1:06 - 1:09هەروەها سەرتاسەری زەوی
بەشی پێویست کەنار دەریای نییە -
1:09 - 1:11.تا هەموو ئەستێرەکانی گەردوون بگرێتە خۆی
-
1:11 - 1:16کەنار دەریایەکی لەو جۆرە هەبایە ئەوا
.بەردەوام دەبوو بەدرێژایی ١٠٠ ملیۆن میل -
1:16 - 1:19،بۆ خاتری ستیڤن هاوکینگ
!ڕێژەیەکی زۆر ئەستێرە دەگرێتەوە -
1:20 - 1:22بەڵام ئێستا ئەم و زاناكانی
فیزیا پێیان وایە -
1:22 - 1:25.کە سەرسوڕهێنەرانە گەورەیە
-
1:26 - 1:30مەبەستم ١٠٠ ملیار گەلە ئەستێرەی
کە لە مەودای تەلەسکۆبەکانمان -
1:30 - 1:33.تەنها بەشێکی بچوکی سەرجەمی گەردوونن
-
1:33 - 1:36بۆشایی ئاسمان بۆخۆی لە فراوان بووندایە
،لە مەودایەکی خێرادا -
1:37 - 1:39زۆرینەی گەلە ئەستێرەکان
-
1:39 - 1:41ئەوەندە خێرا لێمان جیا دەبنەوە
-
1:41 - 1:43.کە ڕەنگە ڕۆشنایەکانیان نەگەنە ئێمە
-
1:43 - 1:46هەروەها واقیعی جەستەییمان لێرە لەسەر زەوی
-
1:46 - 1:50،پەیوەندی هەیە بەو گەلەئەستێرە
.نەبینراو و دوورانەوە -
1:50 - 1:52دەتوانین وا بیریان لێبکەینەوە کە
.بەشێکن لە گەردوون -
1:53 - 1:55هەریەکەیان وەك تەلارێکی زەبەلاح وان
-
1:55 - 1:59پەیڕەوی هەمان یاسای فیزیایی دەکەن و
هەمووشیان هەمان جۆری ئەتۆم، ئەلیکترۆن -
1:59 - 2:02پرۆتۆن، کوارك و نیوترۆن دروست بوون
.کە من و تۆی لێ دروست دەبین -
2:03 - 2:05،هەرچەندە بیردۆزی نوێ لە فیزیادا
-
2:05 - 2:07یەکێک لەوانە بەناوی
بیردۆزی دەزووە -
2:07 - 2:11کە پێمان دەڵێن
،ڕەنگە گەردوونی بێشومار هەبن -
2:11 - 2:12دروست کرابن لە گەردی جیاوازتر
-
2:12 - 2:15لەگەڵ خاسیەتی جیاواز
،پەیڕەوکردنی یاسای جیا -
2:15 - 2:17زۆربەی ئەم گەردوونانە ڕەنگە
،هەرگیز بەکەڵکی ژیان نەیێت -
2:17 - 2:21،وە ڕەنگە نەمێنن لە کەمتر لە چرکەیەکدا
-
2:21 - 2:23بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا
هەموویان پێکەوە دەکرێت -
2:23 - 2:26بۆشاییەك دروست بکەن کە
لە چەند گەردوونێك پێك هاتبێت -
2:26 - 2:31بەخاسیەتی سەروو ١١ ڕەهەندی و تایبەتمەندی
.سەروو خەیاڵی ئێمەوە -
2:32 - 2:33هەروەها بەشی نوێی بیردۆزی دەزوو
-
2:33 - 2:37پێشبینی بۆشاییەك دەکات کە
.لە ١٠ بۆ ٥٠٠ گەردوون دروست بووبێت -
2:37 - 2:40،کە دەکاتە ژمارە ١ و بەدوایدا ٥٠٠ سفر
-
2:40 - 2:45ژمارەیەك بەو زۆرییە کە ئەگەر هەموو
ئەتۆمێکی گەردوونی خۆمان -
2:45 - 2:47گەردوونێکی هەبایە
-
2:47 - 2:49وە هەموو ئەتۆمەکانی ئەو گەردوونانە
-
2:49 - 2:51،هەریەکەیان گەردوونی خۆیان هەبایە
-
2:52 - 2:54ئەم ژماردنە دووبارە
بکردایەوە بۆ دووخولی تر -
2:54 - 2:57هێشتا هەر لە ڕێژەیەکی
کەمی بۆشاییەکەدا دەبوویت -
2:57 - 3:01بۆ نمونە: یەك ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن
ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن -
3:01 - 3:06.ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن
ترلیۆن ترلیۆن لەدواوە دەبوویت -
3:08 - 3:11بەڵام تەنانەت ئەو ژمارەیەش
زۆر بچووکە بە بەراورد -
3:11 - 3:14.بە ژمارەیەکی تر ئەویش ناکۆتایە
-
3:14 - 3:17هەندێ زانای فیزیا پێیانوایە
زنجیرەی بۆشای-کات -
3:17 - 3:19بەتەواوی ناکۆتایە وە ژمارەیەکی ناکۆتای
-
3:19 - 3:22.گەردوونی تێدایە بە خاسیەتی جیاوازەوە
-
3:22 - 3:24حاڵی مێشکت چۆنە؟
-
3:25 - 3:27بەڵام بیردۆزی كوانتهم
کێشەیەکی تر زیاد دەکات -
3:27 - 3:29،هەرچەندە بیردۆزەکە بە بێگومان سەلمێنراوە
-
3:29 - 3:32.بەڵام لێکدانەوەی قورس و سەمەرەیە
-
3:32 - 3:35هەندێ زانای فیزیا پێیانوایە کە
دەکرێت ئاسان بێت -
3:35 - 3:38ئەگەر خەیاڵی ژمارەیەکی گەورەی
گەردوونی هاوچەشن بکەیت -
3:38 - 3:40،کە هەموو ساتێک بەرهەم دێن
-
3:40 - 3:43وە زۆربەیان ڕەنگە هەر
.وەك جیهانەکەی ئێمە وابن -
3:43 - 3:46.کە چەند کۆپیەکی تۆیان تێدابێت
-
3:46 - 3:50لە گەردوونێكدا، بەشانازییەوە خوێندن تەواو
.دەکەی، هاوسەرگیری لەگەڵ کەسێ دەکەی -
3:50 - 3:53،لە دانەیەکی تردا زۆر بەو شێوەیە نییە
-
3:53 - 3:55هێشتاش چەند زانایەکی فیزیا
.هەن کە دەڵێن بێ مانایە -
3:55 - 4:01تاکە وەڵامی مانادار بۆ پرسیاری کە چەند
،گەردوون هەیە ئەوەیە کە یەك دانەیە -
4:01 - 4:02.تەنها یەك دانە
-
4:03 - 4:05وە هەندێك فەیلەسوف و پیاوانی ئایینی
-
4:05 - 4:09ڕەنگە مشتومڕی ئەوە بکەن کە تەنانەت ئەم
،گەردوونەی خۆشمان (وەهمێك) بێت -
4:09 - 4:13بۆیە هەر وەك دەیبینیت هیچ هاوڕاییەك
،نییە لەسەر ئەو پرسیارە -
4:13 - 4:15.تەنانەت لە یەکتریشەوە نزیك نین
-
4:15 - 4:18ئەوەندەی دەزانین ئەوەیە کە وەڵامەکە
.لەنێوان سفرو بێکۆتایە -
4:19 - 4:21:باشە، پێموایە شتێکی تریش دەزانین
-
4:22 - 4:25ئەم سەردەمە نایابترین
.کاتە تا لە فیزیادا بخوێنیت -
4:25 - 4:28ئێمە ڕووبەرووی سەردەمێك بوینەتەوە
-
4:28 - 4:32کە ڕەنگە گەورەترین گۆڕانکاری ڕوبدات
.تا ئێستا مرۆڤ بەخۆیەوە بینیبێتی
- Title:
- چەند گەردوون هەیە؟ - كریس ئەندرسن
- Speaker:
- Chris Anderson
- Description:
-
more » « less
ئەو ڕاستییەی کە هیچ کەس وەڵامی ئەم پرسیارە نازانێت وا لە پرسیارەکە دەکات کە وروژێنەر بێت. چیرۆکی فیزیا یەکێك بووە لەو زانیارییە هەمیشە فراوانانەی تێگەشتن لە پێوەری ڕەهای واقیع، هەتا ئاستێك کە زانایانی فیزیا ئێستا وادەخەمڵێنن کە ڕەنگە گەردوونی زۆر زیاتر هەبێت لەمەی خۆمان
.کریس ئەندرسن توێژینەوە لەسەر پێشنیاری ئەم بیرۆکە ناوازەیە دەکات - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:43
|
Ahmed Yousify approved Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
|
Ahmed Yousify edited Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
Taban Khdir accepted Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
|
Taban Khdir edited Kurdish subtitles for How many universes are there? | |
|
Kakalaw Mohammed edited Kurdish subtitles for How many universes are there? |