< Return to Video

جادوی اعداد فیبوناچی

  • 0:01 - 0:04
    خب چرا رياضى ياد مىگيريم؟
  • 0:04 - 0:06
    اساسا، بخاطر سه دليل:
  • 0:06 - 0:08
    محاسبه،
  • 0:08 - 0:10
    كاربرد،
  • 0:10 - 0:12
    و آخرى، و متاسفانه كمترين
  • 0:12 - 0:15
    از لحاظ زمانى كه به اون اختصاص مىديم،
  • 0:15 - 0:16
    الهام بخش بودن ست.
  • 0:16 - 0:19
    رياضى علم الگوهاست،
  • 0:19 - 0:22
    و اون را مطالعه مىكنيم تا ياد بگيريم چطور منطقى، منتقدانه
  • 0:22 - 0:25
    و خلاقانه فكر كنيم،
  • 0:25 - 0:28
    اما بخش خيلى زيادى از رياضى كه تو مدرسه ياد مىگيريم
  • 0:28 - 0:30
    بطور موثرى برانگيزاننده نيست،
  • 0:30 - 0:31
    و وقتى شاگردهامون مىپرسند،
  • 0:31 - 0:33
    "چرا اين را ياد مىگيريم؟"
  • 0:33 - 0:35
    چيزى كه اغلب مىشنوند اين كه در كلاس رياضى
  • 0:35 - 0:38
    دراینده پيش رو يا درآزمون آتى لازم ميشه.
  • 0:38 - 0:40
    اما بهترنیست
  • 0:40 - 0:42
    اگر هر از گاهى رياضى را فقط صرف اين انجام بدیم
  • 0:42 - 0:45
    كه جالب يا زيباست
  • 0:45 - 0:48
    يا به اين خاطر كه ذهن را به هيجان مياره؟
  • 0:48 - 0:49
    الان، آدمهاى زيادى را مىشناسم
  • 0:49 - 0:52
    كه این فرصت را نداشتن ببین چطور مىتونه همچین اتفاقی بيفته،
  • 0:52 - 0:53
    خب بگذارید براتون مثالی بزنم
  • 0:53 - 0:56
    از سری اعداد دلخواهم،
  • 0:56 - 0:58
    اعداد فيبوناچى. (تشويق)
  • 0:58 - 1:01
    آهان! طرفدارهاى فيبوناچى هم كه اينجا هستند.
  • 1:01 - 1:02
    فوق العادهست.
  • 1:02 - 1:04
    الان این اعداد به طرق مختلف
  • 1:04 - 1:06
    مورد قدرانی قرار می گیرند.
  • 1:06 - 1:09
    از نقطه نظر محاسبه،
  • 1:09 - 1:10
    فهمیدنشون آسان است
  • 1:10 - 1:13
    مثلا یک بعلاوه یک که میشود دو.
  • 1:13 - 1:15
    بعد یک بعلاوه دو که میشود سه،
  • 1:15 - 1:18
    دو بعلاوه سه پنج میشود، سه بعلاوه پنج هم هشت،
  • 1:18 - 1:19
    و الی آخر.
  • 1:19 - 1:21
    در واقع، شخصی که فیبوناچی مینامیم
  • 1:21 - 1:25
    درواقع لئوناردولئوناردوی پیزا نام داشت،
  • 1:25 - 1:28
    و این ارقامی که در کتابش تحت عنوان « محاسبات (Liber abaci) » اومدند
  • 1:28 - 1:29
    به جهان غرب متدهایی از علم حساب را
  • 1:29 - 1:32
    آموزش میداد که امروزه استفاده میکنیم.
  • 1:32 - 1:34
    از لحاظ کاربردی،
  • 1:34 - 1:36
    اعداد فیبوناچی اغلب در طبیعت بطرزی
  • 1:36 - 1:38
    شگفت آور ظاهر میشوند.
  • 1:38 - 1:40
    تعداد گلبرگهای یک گل
  • 1:40 - 1:42
    عموما عددی فیبوناچی است،
  • 1:42 - 1:44
    یا تعداد مارپیچهای روی یک گل آفتابگردان
  • 1:44 - 1:46
    یا يك آناناس
  • 1:46 - 1:48
    همینطور از قاعده سری فیبوناچی پیروی میکنند.
  • 1:48 - 1:52
    در حقیقت، کابردهای خیلی بیشتری دربرگیرنده ارقام فیبوناچی میشه،
  • 1:52 - 1:54
    اما چیزی که بیش ازهمه دربارشون میابم
  • 1:54 - 1:57
    الگوهای عددی زیبایی هستند که نمایش میدهند.
  • 1:57 - 1:59
    بگذارید براتون یکی از موارد محبوبم را نشان بدم.
  • 1:59 - 2:01
    فرض کنیم شما از محاسبه مربع کامل اعداد خوشتون میاد،
  • 2:01 - 2:04
    و بدون تعارف، کی خوشش نمیاد؟ (خنده)
  • 2:04 - 2:06
    به این مربعهای کامل
  • 2:06 - 2:08
    از چند تا عدد اول فيبوناچى نگاه كنيم.
  • 2:08 - 2:10
    خب مربع كامل يك، يك است،
  • 2:10 - 2:12
    مربع كامل دو، چهار ميشه، مربع كامل سه، نه ميشه،
  • 2:12 - 2:16
    پنج هم ميشه ٢٥ و غيره.
  • 2:16 - 2:18
    خب اين شگفت انگيز نيست
  • 2:18 - 2:20
    كه وقتى اعداد متوالى فيبوناچى را جمع كنيد
  • 2:20 - 2:22
    عدد فيبوناچى بعدى را به دست مياريد. اينطور نيست؟
  • 2:22 - 2:24
    اين طريقى كه اونها خلق ميشوند.
  • 2:24 - 2:26
    اما شما وقتى مربعهاى كامل را با هم جمع مىكنيد
  • 2:26 - 2:29
    انتظار نداريد چيز خاصى اتفاق بيفته.
  • 2:29 - 2:30
    اما اين را ببينيد.
  • 2:30 - 2:32
    يك بعلاوه يك، دو را به ما مىده،
  • 2:32 - 2:35
    و يك بعلاوه چهار به ما پنج ميده.
  • 2:35 - 2:37
    و چهار بعلاوه نه ميشود ١٣،
  • 2:37 - 2:40
    نه بعلاوه ٢٥ ميشود ٣٤،
  • 2:40 - 2:43
    و بله، این الگو ادامه داره.
  • 2:43 - 2:44
    در واقع، يكى ديگه هم هست.
  • 2:44 - 2:46
    فرض كنيد كه ميخواستيد
  • 2:46 - 2:49
    مربعهاى كامل چند تا عدد فيبوناچى اول را جمع كنيد.
  • 2:49 - 2:50
    بگذارييد ببينيم به كجا ميرسيم.
  • 2:50 - 2:53
    خب يك بعلاوه يك بعلاوه چهار، ميشه شش
  • 2:53 - 2:56
    و با اضافه كردن نه به اون، ١٥ حاصل ميشه.
  • 2:56 - 2:58
    ٢٥ اضافه كنيم، ٤٠ حاصل ميشه.
  • 2:58 - 3:01
    با افزودن ٦٤، ١٠٤ بدست مياد.
  • 3:01 - 3:02
    حال به اون اعداد نگاه كنيد.
  • 3:02 - 3:05
    اونها اعداد فيبوناچى نيستند،
  • 3:05 - 3:06
    اگه با دقت بهشون نگاه كنيد،
  • 3:06 - 3:08
    خواهيد ديد كه اعداد فيبوناچى
  • 3:08 - 3:11
    درون اونها مخفى است.
  • 3:11 - 3:13
    آيا اون را ديديد؟ بهتون نشونش ميدم.
  • 3:13 - 3:16
    شش مساوى دو ضربدر سه است، ١٥ مساوى سه ضربدر پنج،
  • 3:16 - 3:18
    ٤٠ پنج برابر هشت است،
  • 3:18 - 3:21
    دو، سه، پنج، هشت، از كى بايد قدردانى كرد؟
  • 3:21 - 3:23
    (خنده)
  • 3:23 - 3:25
    فيبوناچى! البته.
  • 3:25 - 3:28
    خب، همونقدر كه الان كشف كردن اين الگوها جالبه،
  • 3:28 - 3:31
    فهميدن اين كه چرا اونها حقيقى هستند
  • 3:31 - 3:33
    رضايت بخشتره.
  • 3:33 - 3:35
    خب به اون معادله آخر نگاه كنيد.
  • 3:35 - 3:39
    چرا بايد مربع كامل يك، يك، دو، سه، پنج و هشت
  • 3:39 - 3:41
    به هشت ضربدر ١٣ بيفزايد؟
  • 3:41 - 3:44
    با کشیدن یک تصویر ساده نشونتون خواهم داد.
  • 3:44 - 3:47
    با یک مربع یک در یک شروع میکنم
  • 3:47 - 3:51
    و بعدش یک مربع یک در یک دیگر میگذارم.
  • 3:51 - 3:54
    با هم دیگه، اونها مستطیل یک در دویی را تشکیل میدهند.
  • 3:54 - 3:57
    زیر اون، مربع دو در دویی را قرار میدم،
  • 3:57 - 4:00
    و بغل اون، یک مربع سه در سه،
  • 4:00 - 4:02
    زیر اون، یک مربع پنج در پنج.
  • 4:02 - 4:04
    و بعديك مربع هشت در هشت
  • 4:04 - 4:06
    يك مستطيل گنده را خلق مىكند، اينطور نيست؟
  • 4:06 - 4:08
    خب حالا بگذارييد سوالى ساده ازتون بپرسم:
  • 4:08 - 4:12
    مساحت مستطيل چيه؟
  • 4:12 - 4:14
    خب، از يك طرف،
  • 4:14 - 4:16
    جمع مساحتهاى
  • 4:16 - 4:18
    مربعهاى داخل اون است، اينطور نيست؟
  • 4:18 - 4:20
    درست همانطور كه اون را خلق كرديم.
  • 4:20 - 4:22
    یک مربع كامل بعلاوه یک مربع كامل
  • 4:22 - 4:24
    بعلاوه مربع كامل دو بعلاوه مربع كامل سه
  • 4:24 - 4:27
    بعلاوه مربع كامل پنج بعلاوه مربع كامل هشت. اینطور نیست؟
  • 4:27 - 4:28
    اون مساحت است.
  • 4:28 - 4:31
    از سوى ديگه، چون مستطيل است.
  • 4:31 - 4:34
    مساحت اون برابر حاصلضرب ارتفاع در پايه است،
  • 4:34 - 4:36
    و ارتفاع هم كه هشت است،
  • 4:36 - 4:39
    و مبنا پنج بعلاوه هشت است،
  • 4:39 - 4:43
    كه عدد فيبوناچى بعدى است، يعنى ١٣. نه؟
  • 4:43 - 4:47
    بنابراين مساحت همچنين هشت در ١٣ است.
  • 4:47 - 4:49
    چون مساحت را به دو روش مختلف
  • 4:49 - 4:51
    به درستى محاسبه كرديم،
  • 4:51 - 4:53
    بايدعددمون یکسان باشه،
  • 4:53 - 4:56
    و بهمين خاطر كه مربعهاى كامل يك،
    يك، دو، سه، پنج و هشت
  • 4:56 - 4:58
    تا هشت در ١٣ افزایش پیدا میکنند.
  • 4:58 - 5:01
    خب الان اگر به اين فرايند ادامه بديم،
  • 5:01 - 5:05
    مستطيلهاىی با اعداد ٢١ در ١٣، ۲۱ در ۳۴
  • 5:05 - 5:07
    توليد خواهيم كرد و الى آخر.
  • 5:07 - 5:09
    خب الان اين را امتحان كنيد.
  • 5:09 - 5:11
    اگر ١٣ را تقسيم بر ٨ كنيد،
  • 5:11 - 5:13
    به ١/٦٢٥ مىرسيد.
  • 5:13 - 5:16
    و اگر عدد بزرگتر را به عدد كوچكتر تقسيم كنيم،
  • 5:16 - 5:19
    اين ضريبها به رقمى در حدود
  • 5:19 - 5:22
    ١/٦١٨ نزديك و نزديكتر مىشود،
  • 5:22 - 5:25
    كه از سوى خيلىها بعنوان ضريب طلايى شناخته مىشود،
  • 5:25 - 5:28
    رقمى كه رياضيدانها، دانشمندان و هنرمندان
  • 5:28 - 5:31
    را قرنهاست كه مجذوب كرده است.
  • 5:31 - 5:33
    الان، همه اينها را به شما نشون مىدم،
  • 5:33 - 5:35
    چون مثل بيشتر رياضى
  • 5:35 - 5:37
    جنبه زيبايى هم داره
  • 5:37 - 5:39
    كه مىترسم توجه كافى را در مدارسمون
  • 5:39 - 5:41
    بخودش جلب نكنه.
  • 5:41 - 5:44
    ما زمان زيادى را صرف يادگيرى درباره محاسبه كردن مىكنيم،
  • 5:44 - 5:46
    اما بياييد كاربرد را فراموش نكنيم،
  • 5:46 - 5:50
    از جمله، شايد، مهمترين كاربرد از همه آنها،
  • 5:50 - 5:52
    ياد بگيريم چطور فكر كنيم.
  • 5:52 - 5:54
    اگر بتوانم این را در یک جمله خلاصه کنم،
  • 5:54 - 5:55
    این می شود:
  • 5:55 - 5:59
    ریاضیات تنها حل کردن پارامتر مجهول نیست،
  • 5:59 - 6:02
    بلکه پی بردن به دليل اون هم هست.
  • 6:02 - 6:03
    خیلی خیلی از شما سپاسگذارم.
  • 6:03 - 6:08
    (تشویق)
Title:
جادوی اعداد فیبوناچی
Speaker:
آرتور بنجامین
Description:

ریاضیات منطق هست، کاربردهست و همینطور باحال. آرتور بنجامین ریاضیدان ویژگیهای پنهان آن سری از اعداد عجیب و فوق‌العاده را بررسی می‌کند، سری اعداد فیبوناچی. ( و به شما خاطرنشان می‌کند که ریاضیات هم می‌تواند الهام‌بخش باشد!)

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:24

Persian subtitles

Revisions