Đừng dùng Sao Hỏa làm hành tinh dự phòng

Nhà thiên văn học chuyên về sao và Hội viên TED Cao cấp Lucianne Walkowicz đang làm việc cho dự án Kepler của NASA, tìm kiếm nơi nào trong vũ trụ có thể hỗ trợ sự sống. Vì vậy, ta nên nghe lời cô, suy nghĩ cẩn thận về Sao Hỏa. Trong bài nói ngắn ngày, cô đề nghị chúng ta nên dừng giấc mơ cuối cùng cũng chuyển tới sao Hỏa ở khi ta phá hoại Trái Đất, và nên bắt đầu nghĩ đến việc khám phá những hành tinh và bảo tồn Trái Đất như hai mặt của một mục đích. Cô nói, "Bạn càng tìm những hành tinh giống Trái Đất, bạn càng nâng niu hành tinh của chúng ta hơn."

Chúng ta đang ở thời khắc
trong lịch sử nhân loại

đứng giữa việc chiếm những ngôi sao
hay để mất cái hành tinh ta gọi là 'nhà'.

Chỉ trong vài năm gần đây, chúng ta
biết thêm rất nhiều

về việc Trái Đất hoà hợp
với vũ trụ như thế nào.

Dự án Kepler của NASA đã khám phá được

hàng ngàn hành tinh tiềm năng
quanh các ngôi sao khác,

chứng tỏ rằng Trái Đất chỉ là một
trong hàng tỷ hành tinh của dải ngân hà.

Kepler là kính viễn vọng không gian

đo sự mờ ánh sáng đột ngột của
các ngôi sao khi có hành tinh ngang qua,

làm cản một chút ánh sáng chiếu đến đó.

Dữ liệu của Kepler cho thấy kích cỡ

và khoảng cách giữa các ngôi sao
và ngôi sao chủ.

Nhờ đó, chúng ta biết được những hành tinh
liệu có nhỏ và gồ ghề đá

như các hành tinh
trong Hệ Mặt trời của ta,

và cũng như chúng nhận được
bao nhiêu ánh sáng từ mặt trời.

Từ đó, ta có manh mối xem
những hành tinh ta khám phá

có thích hợp với sự sống hay không.

Không may là trong lúc ta
đang khám phá kho báu về

những hành tinh có tiềm năng
nuôi sự sống này,

hành tinh của chúng ta đang
oằn xuống dưới sức nặng của nhân loại.

2014 là năm nóng kỷ lục.

Sông băng và đá biển ở với chúng ta
hằng thiên niên kỷ

đang mất dần chỉ trong vài thập niên.

Những thay đổi môi trường
quy mô toàn hành tinh do ta gây ra,

đang tiến triển nhanh
hơn khả năng ta thay đổi được tình hình.

Nhưng tôi không phải nhà khoa học khí hậu,
tôi là nhà thiên văn.

Tôi nghiên cứu khả năng sống ở địa cầu
dưới sự ảnh hưởng của các ngôi sao

với hi vọng sẽ tìm được
những nơi trong vũ trụ

mà ta có thể phát hiện được
sự sống ngoài Trái Đất.

Có thể nói tôi tìm bất động sản
ngoài hành tinh.

Là một người gắn kết sâu sắc
với cuộc tìm kiếm sự sống trong vũ trụ,

tôi nói với bạn rằng
càng tìm những hành tinh giống Trái Đất,

bạn càng nâng niu Trái Đất của chúng ta.

Mỗi một thế giới mới mời gọi
một sự so sánh

giữa hành tinh vừa tìm được
và các hành tinh ta biết rõ nhất:

những hành tinh trong Hệ Mặt trời.

Hãy xem hàng xóm sao Hỏa của chúng ta.

Sao Hỏa nhỏ, toàn đá,
và dù hơi xa Mặt trời,

có thể được coi là
một thế giới có tiềm năng sinh sống

nếu một dự án như Kepler tìm thấy nó.

Đúng là sao Hỏa có thể đã từng
được sinh sống trong quá khứ,

và cũng là một phần lý do
ta nghiên cứu nhiều về sao Hoả.

Các tàu thăm dò tự hành, như Curiosity,
bò khắp bề mặt nó,

tìm kiếm manh mối
về nguồn gốc sự sống mà ta biết.

Các tàu trong quỹ đạo như MAVEN
lấy mẫu khí quyển sao Hỏa,

cố gắng hiểu tại sao nó mất đi
sự sống đã từng có.

Các công ty tư nhân giờ cung cấp không chỉ
một chuyến đi ngắn tới vũ trụ gần

mà còn khả năng sinh sống
trên sao Hỏa, như trêu ngươi vậy.

Nhưng dù những viễn cảnh này về sao Hỏa

giống như những sa mạc
ở thế giới của chúng ta,

những nơi gợi sự tưởng tượng
về sự tiên phong, mở rộng bờ cõi,

so với Trái Đất

sao Hỏa là một nơi kinh khủng để sống.

Xét việc ta vẫn chưa định cư

tại những sa mạc của hành tinh chúng ta,

những nơi vẫn còn tươi tốt hơn sao Hỏa.

Ngay cả những nơi khô cằn nhất,
cao nhất trên Trái Đất,

không khí vẫn ngọt và dày khí oxy

thải ra từ những cánh rừng nhiệt đới
cách đó hàng ngàn dặm

Tôi lo lắm, lo rằng sự phấn khởi về việc
chiếm đóng sao Hỏa và những hành tinh khác

đi kèm với một cái bóng dài và tối:

sự ám chỉ và niềm tin của nhiều người rằng

sao Hỏa sẽ sẵn sàng cứu chúng ta
khỏi sự hủy diệt ta tự tạo ra

cho hành tinh duy nhất ta biết
có khả năng sinh sống, Trái Đất.

Tôi có yêu việc
thám hiểm các hành tinh thế nào

thì cũng không đồng ý với cách nghĩ đó.

Có nhiều lý do chính đáng để tới sao Hỏa,

nhưng có ai đó nói rằng sao Hỏa
sẽ là nơi dự phòng cho nhân loại

thì như chuyện thuyền trưởng tàu Titanic
bảo rằng bữa tiệc thật sự

sẽ diễn ra tí nữa trên các tàu cứu sinh.

(Tiếng cười)

(Vỗ tay)

Cám ơn.

Nhưng những mục tiêu của việc
thám hiểm hành tinh và bảo tồn hành tinh

hoàn toàn không đối chọi nhau.

Không, chúng thật ra là hai mặt
của cùng một mục tiêu:

hiểu, bảo tồn và cải thiện
sự sống trong tương lai.

Những môi trường khắc nghiệt của Trái Đất
là những khung cảnh ngoài hành tinh.

Chúng chỉ ở gần ta hơn.

Nếu ta có thể hiểu cách tạo ra và duy trì
không gian có thể sinh sống được

từ những nơi khắc nghiệt,
khó ưa ngay trên Trái Đất,

có lẽ ta sẽ đáp ứng được nhu cầu
cả về bảo tồn môi trường của ta

và đi xa hơn thế.

Tôi cho bạn một thí nghiệm tư tưởng:

nghịch lý Fermi.

Nhiều năm trước,
nhà vật lý Enrico Fermi hỏi rằng,

nếu cho giả thuyết là
vũ trụ này đã tồn tại rất lâu

và rằng ta nghĩ có nhiều hành tinh
trong đó,

thì lẽ ra giờ ta đã tìm được bằng chứng
của người ngoài hành tinh rồi.

Vậy họ ở đâu?

Một giải pháp khả thi
cho nghịch lý Fermi là

khi các nền văn minh
tiến bộ đủ xa về kỹ thuật

để xét đến việc sống giữa những vì sao,

họ quên quan trọng thế nào
việc bảo vệ ngôi nhà thể giới,

nơi nuôi nấng sự tiến bộ đó lúc đầu.

Thật ngạo mạn khi tin rằng
chỉ việc chiếm đóng những hành tinh khác

sẽ cứu chúng ta khỏi chúng ta,

nhưng bảo tồn hành tinh
và thám hiểm hành tinh khác

có thể đi đôi với nhau.

Nếu ta thật sự tin vào khả năng của mình

để biến các môi trường sao Hỏa khắc nghiệt
thành nơi con người trú ngụ,

thì ta chắc phải chinh phục được
nhiệm vụ dễ dàng hơn,

đó là bảo tồn khả năng
sinh sống của Trái Đất.

Xin cảm ơn.

(vỗ tay)