WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:03.416
Chúng ta đang ở thời khắc 
trong lịch sử nhân loại

00:00:03.416 --> 00:00:08.943
đứng giữa việc chiếm những ngôi sao
hay để mất cái hành tinh ta gọi là 'nhà'.

NOTE Paragraph

00:00:09.332 --> 00:00:12.062
Chỉ trong vài năm gần đây, chúng ta
biết thêm rất nhiều

00:00:12.062 --> 00:00:16.392
về việc Trái Đất hoà hợp 
với vũ trụ như thế nào.

00:00:16.392 --> 00:00:19.130
Dự án Kepler của NASA đã khám phá được

00:00:19.130 --> 00:00:22.079
hàng ngàn hành tinh tiềm năng
quanh các ngôi sao khác,

00:00:22.079 --> 00:00:26.273
chứng tỏ rằng Trái Đất chỉ là một
trong hàng tỷ hành tinh của dải ngân hà.

00:00:26.273 --> 00:00:28.143
Kepler là kính viễn vọng không gian

00:00:28.143 --> 00:00:32.434
đo sự mờ ánh sáng đột ngột của 
các ngôi sao khi có hành tinh ngang qua,

00:00:32.434 --> 00:00:35.282
làm cản một chút ánh sáng chiếu đến đó.

00:00:35.732 --> 00:00:38.332
Dữ liệu của Kepler cho thấy kích cỡ

00:00:38.332 --> 00:00:41.118
và khoảng cách giữa các ngôi sao 
và ngôi sao chủ.

00:00:41.118 --> 00:00:45.158
Nhờ đó, chúng ta biết được những hành tinh
liệu có nhỏ và gồ ghề đá

00:00:45.158 --> 00:00:47.713
như các hành tinh
trong Hệ Mặt trời của ta,

00:00:47.713 --> 00:00:51.079
và cũng như chúng nhận được
bao nhiêu ánh sáng từ mặt trời.

00:00:51.079 --> 00:00:54.957
Từ đó, ta có manh mối xem
những hành tinh ta khám phá

00:00:54.957 --> 00:00:57.418
có thích hợp với sự sống hay không.

NOTE Paragraph

00:00:57.418 --> 00:01:01.481
Không may là trong lúc ta
đang khám phá kho báu về

00:01:01.481 --> 00:01:03.594
những hành tinh có tiềm năng
nuôi sự sống này,

00:01:03.594 --> 00:01:07.054
hành tinh của chúng ta đang
oằn xuống dưới sức nặng của nhân loại.

00:01:07.054 --> 00:01:11.466
2014 là năm nóng kỷ lục.

00:01:11.466 --> 00:01:14.809
Sông băng và đá biển ở với chúng ta
hằng thiên niên kỷ

00:01:14.809 --> 00:01:17.944
đang mất dần chỉ trong vài thập niên.

00:01:17.944 --> 00:01:23.055
Những thay đổi môi trường
quy mô toàn hành tinh do ta gây ra,

00:01:23.055 --> 00:01:26.527
đang tiến triển nhanh
hơn khả năng ta thay đổi được tình hình.

NOTE Paragraph

00:01:27.347 --> 00:01:31.062
Nhưng tôi không phải nhà khoa học khí hậu,
tôi là nhà thiên văn.

00:01:31.062 --> 00:01:34.432
Tôi nghiên cứu khả năng sống ở địa cầu
dưới sự ảnh hưởng của các ngôi sao

00:01:34.432 --> 00:01:36.890
với hi vọng sẽ tìm được
những nơi trong vũ trụ

00:01:36.890 --> 00:01:39.862
mà ta có thể phát hiện được
sự sống ngoài Trái Đất.

00:01:39.862 --> 00:01:43.402
Có thể nói tôi tìm bất động sản 
ngoài hành tinh.

NOTE Paragraph

00:01:43.902 --> 00:01:48.244
Là một người gắn kết sâu sắc
với cuộc tìm kiếm sự sống trong vũ trụ,

00:01:48.244 --> 00:01:51.611
tôi nói với bạn rằng
càng tìm những hành tinh giống Trái Đất,

00:01:51.611 --> 00:01:55.257
bạn càng nâng niu Trái Đất của chúng ta.

00:01:55.257 --> 00:01:57.950
Mỗi một thế giới mới mời gọi 
một sự so sánh

00:01:57.950 --> 00:02:01.572
giữa hành tinh vừa tìm được
và các hành tinh ta biết rõ nhất:

00:02:01.572 --> 00:02:03.662
những hành tinh trong Hệ Mặt trời.

NOTE Paragraph

00:02:03.662 --> 00:02:05.624
Hãy xem hàng xóm sao Hỏa của chúng ta.

00:02:05.624 --> 00:02:09.409
Sao Hỏa nhỏ, toàn đá,
và dù hơi xa Mặt trời,

00:02:09.409 --> 00:02:11.934
có thể được coi là
một thế giới có tiềm năng sinh sống

00:02:11.934 --> 00:02:13.936
nếu một dự án như Kepler tìm thấy nó.

00:02:13.936 --> 00:02:17.303
Đúng là sao Hỏa có thể đã từng
được sinh sống trong quá khứ,

00:02:17.303 --> 00:02:20.740
và cũng là một phần lý do
ta nghiên cứu nhiều về sao Hoả.

00:02:20.740 --> 00:02:24.130
Các tàu thăm dò tự hành, như Curiosity,
bò khắp bề mặt nó,

00:02:24.130 --> 00:02:27.380
tìm kiếm manh mối
về nguồn gốc sự sống mà ta biết.

00:02:27.380 --> 00:02:30.886
Các tàu trong quỹ đạo như MAVEN
lấy mẫu khí quyển sao Hỏa,

00:02:30.886 --> 00:02:34.578
cố gắng hiểu tại sao nó mất đi
sự sống đã từng có.

00:02:34.578 --> 00:02:39.143
Các công ty tư nhân giờ cung cấp không chỉ
một chuyến đi ngắn tới vũ trụ gần

00:02:39.143 --> 00:02:42.844
mà còn khả năng sinh sống
trên sao Hỏa, như trêu ngươi vậy.

NOTE Paragraph

00:02:42.844 --> 00:02:44.794
Nhưng dù những viễn cảnh này về sao Hỏa

00:02:44.794 --> 00:02:47.349
giống như những sa mạc
ở thế giới của chúng ta,

00:02:47.349 --> 00:02:52.921
những nơi gợi sự tưởng tượng
về sự tiên phong, mở rộng bờ cõi,

00:02:52.921 --> 00:02:54.589
so với Trái Đất

00:02:54.599 --> 00:02:57.904
sao Hỏa là một nơi kinh khủng để sống.

00:02:57.904 --> 00:03:01.164
Xét việc ta vẫn chưa định cư

00:03:01.164 --> 00:03:03.068
tại những sa mạc của hành tinh chúng ta,

00:03:03.068 --> 00:03:05.901
những nơi vẫn còn tươi tốt hơn sao Hỏa.

00:03:05.901 --> 00:03:08.687
Ngay cả những nơi khô cằn nhất,
cao nhất trên Trái Đất,

00:03:08.687 --> 00:03:11.287
không khí vẫn ngọt và dày khí oxy

00:03:11.287 --> 00:03:15.374
thải ra từ những cánh rừng nhiệt đới
cách đó hàng ngàn dặm

NOTE Paragraph

00:03:15.374 --> 00:03:21.318
Tôi lo lắm, lo rằng sự phấn khởi về việc
chiếm đóng sao Hỏa và những hành tinh khác

00:03:21.318 --> 00:03:24.429
đi kèm với một cái bóng dài và tối:

00:03:24.429 --> 00:03:26.449
sự ám chỉ và niềm tin của nhiều người rằng

00:03:26.449 --> 00:03:30.002
sao Hỏa sẽ sẵn sàng cứu chúng ta
khỏi sự hủy diệt ta tự tạo ra

00:03:30.002 --> 00:03:34.135
cho hành tinh duy nhất ta biết
có khả năng sinh sống, Trái Đất.

00:03:34.135 --> 00:03:36.573
Tôi có yêu việc
thám hiểm các hành tinh thế nào

00:03:36.573 --> 00:03:38.918
thì cũng không đồng ý với cách nghĩ đó.

00:03:38.918 --> 00:03:41.611
Có nhiều lý do chính đáng để tới sao Hỏa,

00:03:41.611 --> 00:03:45.025
nhưng có ai đó nói rằng sao Hỏa
sẽ là nơi dự phòng cho nhân loại

00:03:45.025 --> 00:03:48.133
thì như chuyện thuyền trưởng tàu Titanic
bảo rằng bữa tiệc thật sự

00:03:48.133 --> 00:03:50.504
sẽ diễn ra tí nữa trên các tàu cứu sinh.

00:03:50.504 --> 00:03:53.453
(Tiếng cười)

00:03:53.453 --> 00:03:56.355
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:03:56.355 --> 00:03:59.142
Cám ơn.

NOTE Paragraph

00:03:59.142 --> 00:04:02.928
Nhưng những mục tiêu của việc
thám hiểm hành tinh và bảo tồn hành tinh

00:04:02.928 --> 00:04:05.109
hoàn toàn không đối chọi nhau.

00:04:05.109 --> 00:04:07.640
Không, chúng thật ra là hai mặt
của cùng một mục tiêu:

00:04:07.640 --> 00:04:11.982
hiểu, bảo tồn và cải thiện
sự sống trong tương lai.

00:04:11.982 --> 00:04:16.045
Những môi trường khắc nghiệt của Trái Đất
là những khung cảnh ngoài hành tinh.

00:04:16.045 --> 00:04:17.926
Chúng chỉ ở gần ta hơn.

00:04:17.926 --> 00:04:22.105
Nếu ta có thể hiểu cách tạo ra và duy trì
không gian có thể sinh sống được

00:04:22.105 --> 00:04:25.495
từ những nơi khắc nghiệt,
khó ưa ngay trên Trái Đất,

00:04:25.495 --> 00:04:28.932
có lẽ ta sẽ đáp ứng được nhu cầu
cả về bảo tồn môi trường của ta

00:04:28.932 --> 00:04:31.161
và đi xa hơn thế.

NOTE Paragraph

00:04:31.161 --> 00:04:33.471
Tôi cho bạn một thí nghiệm tư tưởng:

00:04:33.471 --> 00:04:35.166
nghịch lý Fermi.

00:04:35.166 --> 00:04:39.228
Nhiều năm trước,
nhà vật lý Enrico Fermi hỏi rằng,

00:04:39.228 --> 00:04:42.875
nếu cho giả thuyết là
vũ trụ này đã tồn tại rất lâu

00:04:42.875 --> 00:04:45.545
và rằng ta nghĩ có nhiều hành tinh 
trong đó,

00:04:45.545 --> 00:04:48.633
thì lẽ ra giờ ta đã tìm được bằng chứng
của người ngoài hành tinh rồi.

00:04:48.633 --> 00:04:50.676
Vậy họ ở đâu?

00:04:50.676 --> 00:04:54.043
Một giải pháp khả thi
cho nghịch lý Fermi là

00:04:54.043 --> 00:04:57.526
khi các nền văn minh
tiến bộ đủ xa về kỹ thuật

00:04:57.526 --> 00:04:59.848
để xét đến việc sống giữa những vì sao,

00:04:59.848 --> 00:05:04.802
họ quên quan trọng thế nào 
việc bảo vệ ngôi nhà thể giới,

00:05:04.802 --> 00:05:06.760
nơi nuôi nấng sự tiến bộ đó lúc đầu.

00:05:06.760 --> 00:05:11.248
Thật ngạo mạn khi tin rằng
chỉ việc chiếm đóng những hành tinh khác

00:05:11.248 --> 00:05:13.129
sẽ cứu chúng ta khỏi chúng ta,

00:05:13.129 --> 00:05:16.658
nhưng bảo tồn hành tinh
và thám hiểm hành tinh khác

00:05:16.658 --> 00:05:18.552
có thể đi đôi với nhau.

NOTE Paragraph

00:05:18.552 --> 00:05:20.675
Nếu ta thật sự tin vào khả năng của mình

00:05:20.675 --> 00:05:24.181
để biến các môi trường sao Hỏa khắc nghiệt
thành nơi con người trú ngụ,

00:05:24.181 --> 00:05:27.767
thì ta chắc phải chinh phục được
nhiệm vụ dễ dàng hơn,

00:05:27.767 --> 00:05:29.940
đó là bảo tồn khả năng
sinh sống của Trái Đất.

NOTE Paragraph

00:05:29.940 --> 00:05:30.986
Xin cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:05:30.996 --> 00:05:37.516
(vỗ tay)