< Return to Video

Guztiok izan beharko genuke feminista -Chimamanda Ngozi Adichie

  • 0:15 - 0:19
    Nire anaia Chucks eta nire lagunik onena,
    Ike, talde antolatzaileko partaide dira,
  • 0:19 - 0:23
    hortaz, etortzeko eskatu zidatenean,
    ezin nien ezezkorik eman.
  • 0:24 - 0:25
    Oso pozik nago.
  • 0:25 - 0:27
    Afrikaz arduratzen den
    talde zoragarria da.
  • 0:27 - 0:30
    Zoriontsua naiz hemen egoteagatik.
  • 0:30 - 0:34
    Esan didatenez, munduko neskatorik eder
  • 0:34 - 0:37
    eta zoragarriena entzuleen artean dago,
  • 0:37 - 0:38
    Kamzia Adichie du izena,
  • 0:38 - 0:42
    eta zutitzea nahi nuke...
    nire iloba da!
  • 0:42 - 0:47
    (Txaloak)
  • 0:51 - 0:57
    Okuloma zen nire haurtzaroko
    lagunik onenetakoa.
  • 0:57 - 0:59
    Kale berean bizi ginen,
  • 0:59 - 1:02
    eta neba zaharra balitz bezala
    zaintzen ninduen.
  • 1:02 - 1:06
    Mutiil bat atsegin banuen,
    Okulomari eskatzen nion iritzia.
  • 1:06 - 1:09
    2005eko abenduan, hegazkin-istripu batean
    hil zen Okuloma,
  • 1:09 - 1:13
    Nigeriako hegoaldean.
  • 1:13 - 1:15
    Duela zazpi urte, hain zuzen.
  • 1:16 - 1:22
    Okulomarekin eztabaida nezakeen,
    barre egin, edota gai serioez hitz egin.
  • 1:22 - 1:25
    Hark deitu zidan lehenik “feminista”.
  • 1:26 - 1:29
    14 urte inguru izango nituen. Haren
    etxean geunden, eztabaidan,
  • 1:29 - 1:33
    biok ere irakurritako liburu guztietako
    ezagutza mordoa ezin digerituta artean.
  • 1:33 - 1:37
    Ez dut gogoratzen zehazki zeri buruz
    ari ginen eztabaidan,
  • 1:37 - 1:40
    baina gogoan dut nire erretolikaren erdian
  • 1:40 - 1:44
    Okulomak zera esan zidala, begietara
    begira: —Badakizu feminista zarela?
  • 1:44 - 1:46
    Ez zen konplimendua.
  • 1:47 - 1:50
    Tonuagatik ohartu nintzen, tonu horrekin
    berarekin esan baiziezadakeen
  • 1:50 - 1:53
    “terrorismoa babesten duzu”.
  • 1:53 - 1:55
    (Barreak)
  • 1:55 - 1:59
    Nik ez nekien zer esan nahi zuen,
    zehazki, “feminista” hitz horrek.
  • 1:59 - 2:02
    Baina ez nuen nahi Okuloma
    nire ezjakintasunaz ohar zedin.
  • 2:02 - 2:05
    Ez nuen aintzat hartu eta
    eztabaidan jarraitu nuen.
  • 2:05 - 2:08
    Etxera iritsi bezain laster, baina,
  • 2:08 - 2:11
    hitza hiztegian bilatzeko lana hartu nuen.
  • 2:11 - 2:15
    Egin dezagun jauzi denboran.
    2003an eleberri bat idatzi nuen
  • 2:15 - 2:18
    emaztea jotzen duen gizon bati buruzkoa.
  • 2:18 - 2:20
    Istorioa ez da ongi amaitzen.
  • 2:20 - 2:23
    Nigerian eleberria sustatzen
    ari nintzen bitartean,
  • 2:23 - 2:29
    asmo oneko gizonezko kazetari batek
    aholku bat eman nahi zidala esan zidan.
  • 2:29 - 2:33
    Agian jakingo duzuen bezala,
    Nigeriarrak beti izaten dira
  • 2:33 - 2:38
    eskatu gabeko aholkuak emateko prest.
  • 2:39 - 2:43
    Aipatu zidan jendeak zioela
    eleberria feminista zela,
  • 2:43 - 2:45
    eta haren aholkua —
  • 2:45 - 2:48
    buruarekin ezetz eginez, triste bezala —
  • 2:48 - 2:51
    nire burua feminista gisa
    ez aurkeztea zen,
  • 2:51 - 2:55
    feministak zoritxarrekoak izaten direlako
    eta ezin izaten dutelako senarrik aurkitu.
  • 2:55 - 2:59
    (Barreak)
  • 3:00 - 3:03
    Hortaz, “feminista zoriontsu”
    gisa aurkeztea erabaki nuen.
  • 3:03 - 3:06
    Garai berean, akademiako
    emakume nigeriar batek
  • 3:06 - 3:09
    esan zidan feminismoa ez zela
    afrikar kulturaren parte
  • 3:09 - 3:11
    eta nire burua feministatzat nuela
  • 3:11 - 3:14
    “Mendebaldeko liburuen”
    eraginpean nengoelako.
  • 3:14 - 3:17
    Barre egin nuen, nire gaztaroko
    irakurgai gehienak
  • 3:17 - 3:19
    benetan antifeministak izan zirelako.
  • 3:19 - 3:22
    16 urte egiterako, irakurriak nituen
    Mills & Boonek
  • 3:22 - 3:24
    argitaratutako eleberri
    erromantiko guztiak.
  • 3:24 - 3:26
    Eta “feminismoaren testu klasikoak”
  • 3:26 - 3:29
    irakurtzen saiatu nintzen bakoitzean,
    aspertu,
  • 3:29 - 3:31
    eta lanak izaten nituen amaitzeko.
  • 3:31 - 3:33
    Edonola ere, feminismoa
    antiafrikarra zenez,
  • 3:33 - 3:37
    nire burua “feminista zoriontsu afrikar”
    gisa aurkezten hastea erabaki nuen.
  • 3:38 - 3:42
    Halako batean, gizonak gorrotatzen
    ez dituen eta ezpain-margoa eta takoiak
  • 3:42 - 3:44
    bere, eta ez gizonezkoen, gusturako
  • 3:44 - 3:47
    daramatzan feminista zoriontsu afrikarra
    izatera ere iritsi nintzen.
  • 3:48 - 3:50
    Noski, horren zati handi bat
    ironia baino ez zen,
  • 3:50 - 3:55
    baina “feminista” hitzak jasaten duen
    konnotazio-gainkargaren adierazgarria da.
  • 3:55 - 3:57
    Gizonak gorrotatzen dituzu,
  • 3:57 - 4:00
    titi-zorroak gorrotatzen dituzu,
    kultura afrikarra gorroto duzu...
  • 4:00 - 4:03
    Haurtzaroko istorio bat kontatuko dut.
  • 4:03 - 4:05
    Lehen hezkuntzan nengoela,
  • 4:05 - 4:09
    hiruhilekoaren hasieran azterketa
    jarriko zigula esan zigun irakasleak,
  • 4:09 - 4:13
    eta nota onena ateratzen zuena
    ikasgelako begiralea izango zela.
  • 4:13 - 4:15
    Ardura hori izatea ez zen
    ahuntzaren gauerdiko eztula.
  • 4:15 - 4:18
    Ikasgelako begiralea izanik,
  • 4:18 - 4:21
    zalaparta sortzen zutenen
    izen-abizenak hartu behar zenituen,
  • 4:21 - 4:24
    —botere-mozkorraldia eragiten du horrek―
  • 4:24 - 4:29
    baina gure irakasleak, gainera, makila
    ematen zizun, eskuan eraman zenezan
  • 4:29 - 4:33
    zalapartarien bila ikasgela goitik behera
    zeharkatzen zenuen bitartean.
  • 4:33 - 4:37
    Jakina, makila erabiltzea ez zegoen
    baimenduta.
  • 4:37 - 4:41
    Baina egoera zirraragarria zen hura,
    9 urteko ni bezalako neskato batentzat.
  • 4:41 - 4:43
    Ikasgelako begiralea izateko
    irrikan nengoen,
  • 4:43 - 4:46
    eta notarik onena atera nuen azterketan.
  • 4:46 - 4:50
    Nire harridurarako, irakasleak esan
    zuen begiraleak mutila izan behar zuela.
  • 4:50 - 4:54
    Hori ez zuen aldez aurretik azaldu;
    jakintzat eman zuen xehetasun hura.
  • 4:54 - 4:57
    (Barreak)
  • 4:57 - 5:00
    Bigarren nota onena mutiko batek
    atera zuen,
  • 5:00 - 5:02
    hortaz, mutikoa izan zen begiralea.
  • 5:03 - 5:05
    Interesgarriena da mutiko hura
  • 5:05 - 5:08
    izaki gozo eta atsegina zela;
  • 5:08 - 5:12
    ez zuen inolako interesik, makila eskuan,
    ikasgela zeharkatzeko.
  • 5:12 - 5:16
    Ni, aldiz, irrikan nengoen, esan bezala.
  • 5:17 - 5:19
    Baina ni emakumea nintzen,
    eta hura gizona;
  • 5:19 - 5:21
    hortaz, mutikoa izan zen begiralea.
  • 5:21 - 5:24
    Sekula ez dut ahaztu gertaera hura.
  • 5:24 - 5:27
    Sarri akats bera egiten dut:
    pentsatu ohi dut
  • 5:27 - 5:30
    niretzat agerikoa dena
    besteentzat ere hala izango dela.
  • 5:30 - 5:32
    Adibidez, Louis lagun maitea,
  • 5:32 - 5:34
    gizon azkar eta progresista.
  • 5:34 - 5:37
    Gure arteko elkarrizketetan,
    zera esaten zidan:
  • 5:37 - 5:41
    "Ez dakit zergatik diozun emakumeentzat
    gauzak ezberdinak eta zailagoak direla.
  • 5:41 - 5:44
    Beharbada, izango ziren lehen,
    baina ez gaur egun"
  • 5:44 - 5:48
    Nik ez nuen ulertzen Louis gai ez izatea
    itxuraz hain agerikoa zena ikusteko.
  • 5:48 - 5:52
    Halako gaualdi batean, Lagosen, Louis eta
    biok irten ginen, lagunekin batera.
  • 5:52 - 5:55
    Lagos ezagutzen ez duzuenontzat,
  • 5:55 - 5:57
    bada osagai zoragarri bat
    hiri-altzarien artean:
  • 5:57 - 6:02
    energiaz betetako gazteak, hainbat
    saltokiren aurrean zain egoten direnak
  • 6:02 - 6:05
    eta, keinu nabarmenak eginez, autoa
    aparkatzen “laguntzen” dizutenak.
  • 6:06 - 6:09
    Bereziki harritu ninduten
    gau hartan aparkalekua
  • 6:09 - 6:13
    aurkitu zigun gizonaren keinuek.
  • 6:13 - 6:16
    Hala, bagindoazenean, eskupekoa
    ematea erabaki nuen.
  • 6:16 - 6:18
    Poltsa ireki,
  • 6:18 - 6:20
    dirua ateratzeko eskua sartu,
  • 6:23 - 6:25
    eta gizonari eman nion,
  • 6:26 - 6:27
    Eta gizonak,
  • 6:27 - 6:30
    pozik eta esker onez,
  • 6:30 - 6:32
    dirua onartu,
  • 6:32 - 6:34
    eta zera esan zuen, Louisi begira:
  • 6:34 - 6:36
    —Eskerrik asko, jauna!
  • 6:36 - 6:41
    (Barreak)
  • 6:41 - 6:45
    Louisek, niri begira harrituta,
    galdetu zuen:
  • 6:45 - 6:49
    —Zergatik eman dizkit niri eskerrak?
    Dirua ez diot nik eman.
  • 6:49 - 6:53
    Orduan, azkenean ulertu zuela
    ikusi nuen haren aurpegian.
  • 6:53 - 6:56
    Gizonak uste zuen nik emandako dirua
  • 6:56 - 7:00
    Louisena zela.
  • 7:00 - 7:02
    Louis gizona delako.
  • 7:03 - 7:05
    Ezberdinak gara gizonak eta emakumeak.
  • 7:05 - 7:07
    Hormona ezberdinak,
    sexu-organo ezberdinak,
  • 7:07 - 7:10
    eta gaitasun biologiko ezberdinak ditugu:
  • 7:10 - 7:13
    emakumeek haurrak izan ditzakete;
    gizonezkoek ez.
  • 7:13 - 7:15
    Oraingoz behintzat.
  • 7:16 - 7:20
    Gizonek testosterona gehiago eta,
    oro har, indar fisiko handiagoa dute.
  • 7:21 - 7:24
    Munduan, biztanleria femeninoa
    pixka bat handiagoa da,
  • 7:24 - 7:27
    munduko biztanleen %52 dira emakumeak.
  • 7:27 - 7:31
    Hala ere, boterea eta prestigiozko
    kargu gehienak gizonezkoen eskuetan daude.
  • 7:31 - 7:34
    Wangari Maathai Bake Nobel
    saridun kenyarrak,
  • 7:34 - 7:37
    oso argi eta zuzen azaldu zuen:
  • 7:37 - 7:41
    “Zenbat eta gorago iritsi, orduan eta
    emakume gutxiago aurkituko dituzu”.
  • 7:42 - 7:46
    AEBetako azken bozetan, etengabe entzun
    genuen Lilly Ledbetter Legearen berri,
  • 7:46 - 7:49
    baina, aliterazio arranditsutik
    harago joanez gero,
  • 7:49 - 7:51
    egoera honi erantzun nahi zion
    lege horrek:
  • 7:51 - 7:54
    gizon batek eta emakume batek
    lan bera egin dezakete,
  • 7:54 - 7:56
    prestakuntza bera izanda,
  • 7:56 - 7:58
    baina gizonak ordainsari hobea
    jasoko du, gizona delako.
  • 7:58 - 8:01
    Hala, zentzu hertsian, gizonezkoek
    gobernatzen dute mundua.
  • 8:01 - 8:05
    Horrek zentzua zuen orain dela
    milaka urte.
  • 8:05 - 8:08
    Garai hartan, gizakien iraupenerako
    ezaugarri behinena
  • 8:08 - 8:12
    indar fisikoa zen; pertsona batek
  • 8:12 - 8:17
    zenbat eta indar fisiko handiagoa izan,
    orduan eta aukera gehiago buruzagi izateko
  • 8:17 - 8:21
    Oro har, indartsuagoak dira
    gizonezkoak fisikoki.
  • 8:21 - 8:23
    Noski, salbuespen asko daude.
  • 8:23 - 8:27
    Gaur egun, erabat bestelakoa da mundua.
  • 8:28 - 8:32
    Buruzagia izateko gaitasun handiena duena
    ez da orain indar fisiko handiena duena,
  • 8:32 - 8:36
    baizik eta azkarrena,
    ezagutza gehien dituena,
  • 8:36 - 8:38
    sortzaileena edota berritzaileena.
  • 8:38 - 8:41
    Ezaugarri horiek izateko, ez dago
    hormonen beharrik.
  • 8:41 - 8:44
    Emakumeak gizonak adinako adimena
    izan dezake,
  • 8:44 - 8:47
    eta hura bezain sortzailea
    eta berritzailea izan daiteke.
  • 8:47 - 8:48
    Eboluzionatu egin dugu;
  • 8:48 - 8:51
    generoari buruzko ideiak, aldiz,
    ez dira maila berean bilakatu.
  • 8:51 - 8:56
    Orain gutxi, Nigeriako hotelik onenetako
    baten atartean sartu nintzenean,
  • 8:56 - 8:59
    —pentsatu nuen izena aipatzea,
    baina ez dut egingo—
  • 8:59 - 9:03
    atezain batek geldiarazi eta
    hainbat galdera deseroso egin zizkidan.
  • 9:04 - 9:07
    Mundu guztiak automatikoki
    pentsatzen baitu
  • 9:07 - 9:11
    hotel batean bakarrik sartzen den
    emakume nigeriarra sexu-langilea dela.
  • 9:11 - 9:12
    Bidenabar,
  • 9:12 - 9:15
    zergatik jartzen dute hotel horiek arreta
  • 9:15 - 9:19
    ustezko hornitzean eta ez
    sexu-langileen eskarian?
  • 9:20 - 9:24
    Lagosen, giro oneko klub eta taberna asko
    daude, baina ezin naiz bakarrik sartu.
  • 9:24 - 9:27
    Emakumeari ez diote
    bakarrik sartzen uzten,
  • 9:27 - 9:30
    gizon batek lagunduta sartu behar du.
  • 9:30 - 9:33
    Nigeriako jatetxe batean gizon batekin
    sartzen naizenero,
  • 9:33 - 9:36
    zerbitzariak gizona agurtzen du,
    eta ez ikusiarena egiten dit.
  • 9:37 - 9:41
    Zerbitzariak produktuak dira...
  • 9:42 - 9:45
    Gizonak emakumeak baino
    garrantzitsuagoak direla
  • 9:45 - 9:48
    irakatsi dien jendarte baten
    ondorio dira zerbitzariok.
  • 9:48 - 9:51
    Jakin badakit ez dutela
    asmo txarrez egiten,
  • 9:51 - 9:55
    baina gauza bat da zerbait jakitea, eta
    beste bat maila emozionalean sentitzea.
  • 9:55 - 9:58
    Aintzat hartzen ez nauten bakoitzean,
    ikusezin sentitzen naiz.
  • 9:58 - 10:00
    Haserretu egiten naiz.
  • 10:00 - 10:03
    Gogoa izaten dut gizona bezain
    gizaki naizela
  • 10:03 - 10:06
    eta agurra berdin-berdin
    merezi dudala esateko.
  • 10:07 - 10:08
    Txikikeriak dira,
  • 10:08 - 10:11
    baina, batzuetan, gauza txikienak
    izaten dira mingarrienak.
  • 10:11 - 10:14
    Orain gutxi, artikulu bat idatzi nuen
  • 10:14 - 10:17
    Lagosen emakume gaztea izatearen
    esperientziari buruz.
  • 10:17 - 10:21
    Editoreek esan zidaten amorruz
    betetako artikulua zela.
  • 10:21 - 10:23
    Noski amorruz beteta zegoela!
  • 10:23 - 10:25
    (Barreak)
  • 10:27 - 10:29
    Amorratuta nago.
  • 10:29 - 10:32
    Egungo egoera, generoari dagokionez,
    oso bidegabea da. Guztiok
  • 10:32 - 10:33
    egon beharko genuke haserre.
  • 10:33 - 10:37
    Amorruak historia luzea du,
    aldaketa positiboen eragile gisa;
  • 10:37 - 10:40
    baina, amorruaz gain,
    badut itxaropena ere.
  • 10:41 - 10:44
    Irmo sinesten dudalako gizakiek
    gaitasun handia dutela
  • 10:44 - 10:47
    beren burua onerako berreraikitzeko.
  • 10:47 - 10:49
    Generoak badu garrantzia mundu osoan,
  • 10:49 - 10:53
    baina Nigerian jarri nahi dut arreta,
    eta Afrikan orokorrean,
  • 10:53 - 10:55
    hori baita ezagutzen dudana,
  • 10:55 - 10:57
    eta bihotzean eramaten dudana.
  • 10:57 - 10:59
    Gaur, bestelako mundu bat egiteko
  • 10:59 - 11:02
    planarekin amesten has gaitezen
    eskatu nahi nuke.
  • 11:02 - 11:06
    Mundu bidezkoago bat,
  • 11:06 - 11:09
    beren buruarekin zoriontsuago
    eta zintzoago izango diren
  • 11:09 - 11:11
    emakumeez eta gizonez osatutako mundua.
  • 11:11 - 11:13
    Hauxe da horretan hasteko modua:
  • 11:13 - 11:15
    beste era batean hezi behar ditugu alabak,
  • 11:15 - 11:18
    baita semeak ere.
  • 11:18 - 11:21
    Gure semeak hazteko moduak ez die
    haiei batere mesederik egiten.
  • 11:21 - 11:24
    Umeen gizatasuna erreprimitu egiten dugu.
  • 11:25 - 11:27
    Maskulinitatea estu-estu zedarritzen dugu,
  • 11:27 - 11:30
    kaiola txiki eta gogorra da
    maskulinitatea,
  • 11:30 - 11:33
    eta hantxe sartzen ditugu mutikoak.
  • 11:33 - 11:36
    Ahuleziaren, sentiberatasunaren eta
  • 11:36 - 11:40
    izuaren beldur izaten irakasten diegu.
  • 11:41 - 11:43
    Benetan nor diren ezkutatzen
    irakasten diegu,
  • 11:43 - 11:48
    “gizon gogorrak” izan behar dutelako,
    Nigerian esaten dugun bezala.
  • 11:49 - 11:53
    Bigarren hezkuntzan, mutiko bat eta
    neskato bat, nerabeak biak,
  • 11:53 - 11:55
    elkarrekin ateratzen dira,
    patrikan sosik ez dutela.
  • 11:55 - 11:59
    Berdin dio, mutikoak ordaindu behar du
    kontua beti,
  • 11:59 - 12:02
    haren maskulinitatea agertzeko.
  • 12:02 - 12:05
    Gero, gure buruari galdetuko diogu
    zergatik lapurtzen dieten mutikoek
  • 12:05 - 12:07
    dirua gurasoei.
  • 12:08 - 12:11
    Neskei eta mutilei ez bagenie irakatsiko
  • 12:11 - 12:14
    maskulinitatea eta dirua
    elkarrekin lotzen?
  • 12:14 - 12:18
    Euren jarrera ez balitz izango
    “mutilak ordaindu behar du”
  • 12:18 - 12:21
    baizik eta “ordain dezala gehien duenak”?
  • 12:21 - 12:24
    Noski, abantaila historikoari esker,
  • 12:24 - 12:26
    gizonak eduki ohi du gehien gaur egun.
  • 12:26 - 12:28
    Seme-alabak bestela
    hazten hasiko bagina,
  • 12:28 - 12:31
    berrogeita hamar edo ehun urte barru,
  • 12:31 - 12:35
    mutilek ez lukete euren maskulinitatea
    erakutsi beharraren presioa sentituko.
  • 12:35 - 12:39
    Hala ere, mutikoei egiten diegun
    gauzarik okerrena,
  • 12:39 - 12:41
    gogorrak izan behar dutela sentiarazita,
  • 12:41 - 12:45
    ego hauskorrak bereganatzera
    bultzatzea da.
  • 12:45 - 12:49
    Gizon bat gogorra sentitzera
    zenbat eta gehiago behartu,
  • 12:50 - 12:52
    orduan eta hauskorragoa haren egoa.
  • 12:53 - 12:56
    Neskatoei ere mesede eskasa egiten diegu,
  • 12:56 - 13:00
    ego maskulino hauskor horren zerbitzura
    egoteko hazten ditugulako.
  • 13:01 - 13:04
    Neskei euren burua txikitzen,
    gutxiagotzen irakasten diegu.
  • 13:04 - 13:06
    Neskatoei esaten diegu:
  • 13:06 - 13:09
    “Izan dezakezu handinahia,
    baina ez gehiegi"
  • 13:09 - 13:12
    "Arrakasta izaten saiatu behar duzu,
    baina ez gehiegi,
  • 13:12 - 13:15
    bestela, gizonezkoei mehatxu
    egingo diezu".
  • 13:15 - 13:18
    Gizon batekiko harremanean
    sostengu ekonomikoa bazara,
  • 13:18 - 13:20
    disimula ezazu,
  • 13:20 - 13:24
    jendaurrean batik bat;
    bestela, gizona zikiratuko duzu.
  • 13:25 - 13:28
    Zer gertatuko litzateke,
    hori auzitan ipiniko bagenu?
  • 13:28 - 13:32
    Zergatik izan behar du emakumearen
    arrakastak mehatxu gizonarentzat?
  • 13:32 - 13:35
    Eta hitz hori, “zikiratu”,
    baztertuko bagenu, besterik gabe?
  • 13:35 - 13:40
    Ez dakit baden ere gehiago gorrota
    dezakedan beste hitzik.
  • 13:41 - 13:44
    Ezagun nigeriar batek galdetu zidan behin
  • 13:44 - 13:47
    ea gizonezkoak kikiltzeak
    kezkatzen ninduen.
  • 13:47 - 13:49
    Ni ez ninduen batere kezkatzen horrek.
  • 13:49 - 13:51
    Horretan pentsatu ere ez nuen egin,
  • 13:51 - 13:54
    nik kikiltzeko moduko gizon bat
  • 13:54 - 13:55
    batere interesik
  • 13:55 - 13:58
    sortzen ez didan gizona delako.
  • 13:58 - 14:05
    (Barreak)
    (Txaloak)
  • 14:05 - 14:08
    Hala ere, harritu egin ninduen galderak.
  • 14:08 - 14:13
    Emakumea naizenez, ezkontza da
    niretzat espero dena.
  • 14:13 - 14:15
    Nigandik espero dena da
    bizitzarako erabakiak hartzea,
  • 14:15 - 14:18
    sekula ahaztu gabe ezkontza dela
    garrantzitsuena.
  • 14:18 - 14:20
    Senar-emazte bizimodua ona izan daiteke,
  • 14:20 - 14:25
    plazera, maitasuna eta elkarrenganako
    babesa izan daitekeen neurrian.
  • 14:25 - 14:28
    Zergatik irakasten diegu neskatoei
    horren zain egoten
  • 14:28 - 14:31
    eta mutikoei, aldiz, ez?
  • 14:31 - 14:34
    Emakume nigeriar ezagun batek
    etxea saltzea erabaki zuen
  • 14:34 - 14:37
    ez zuelako kikildu nahi berarekin
    ezkondu nahiko zuen gizona.
  • 14:38 - 14:42
    Nigeriako emakume ezkongabe ezagun batek,
    mintegietara joaten denean,
  • 14:42 - 14:44
    ezkontza-eraztuna eramaten du,
  • 14:44 - 14:48
    berak dioenez, mintegian dauden
    beste lankideek
  • 14:48 - 14:51
    “errespeta dezaten” nahi duelako.
  • 14:51 - 14:53
    Ezagutzen ditut familiaren eta
    lagunen aldetik,
  • 14:53 - 14:57
    baita lan-esparrutik ere, ezkontzeko
    presio handia duten gazteak,
  • 14:57 - 14:59
    eta presio horrek erabaki ikaragarriak
    hartzera eramaten ditu.
  • 14:59 - 15:02
    Ezkongabetasuna porrot pertsonaltzat
    hartzen
  • 15:02 - 15:07
    irakasten die gure gizarteak
    adin bateko neska ezkongabeei.
  • 15:07 - 15:10
    Aitzitik, adin bateko gizona
  • 15:10 - 15:13
    oraindik aukeratzen ari delako
    izango da ezkongabea.
  • 15:13 - 15:15
    (Barreak)
  • 15:15 - 15:17
    Erraza da esatea emakumeek
  • 15:17 - 15:19
    “ez” esan diezaioketela horri guztiari.
  • 15:19 - 15:21
    Errealitatea zailagoa eta konplexuagoa da.
  • 15:21 - 15:23
    Guztiok gara izaki sozialak. Denok
  • 15:23 - 15:24
    barneratzen ditugu
  • 15:24 - 15:26
    ideiak sozializazioaren bidez.
  • 15:26 - 15:28
    Gure mintzairak ere
  • 15:28 - 15:31
    horixe frogatzen du.
  • 15:31 - 15:34
    Ezkontzarekin loturiko hizkera
    maiz oinarritzen da jabetzan
  • 15:34 - 15:37
    adiskidetasunean oinarritu beharrean.
  • 15:37 - 15:40
    “Errespetu” hitza erabiltzen dugu
  • 15:40 - 15:43
    emakumeak gizonari zor diona adierazteko
  • 15:43 - 15:46
    baina ia inoiz ez gizonak emakumeari
    zor dionaz mintzatzeko.
  • 15:46 - 15:49
    Nigerian gizonek zein emakumeek
    esaten dute
  • 15:49 - 15:52
    —barrea eginarazten didan esaldia da—
  • 15:52 - 15:55
    "Honakoa egin dut,
    senar-emazte bizimoduan bakea izateko".
  • 15:55 - 15:57
    Gizonek esaten dutenean,
  • 15:57 - 16:00
    egin beharko ez luketen zerbaitez ari dira.
  • 16:00 - 16:02
    (Barreak)
  • 16:02 - 16:04
    Batzuek euren lagunei esaten diete,
  • 16:04 - 16:08
    samindura-kutsuz esaten diete,
  • 16:08 - 16:11
    azken batean euren maskulinitatea
    erakusten duen zerbait da:
  • 16:13 - 16:16
    "O, emazteak esan dit ezin naizela
    gauero joan diskoteketara,
  • 16:16 - 16:18
    eta, horregatik, asteburuetan
    baino ez naiz ateratzen".
  • 16:18 - 16:20
    (Barreak)
  • 16:20 - 16:24
    Emakumeak dioenean “honakoa egin
    dut bikote bizimoduan bakea izateko”
  • 16:24 - 16:27
    lanpostu, helburu profesional
  • 16:27 - 16:29
    edota amets bati,
  • 16:29 - 16:31
    uko egin diotelako izan ohi da.
  • 16:31 - 16:34
    Neskei erakusten diegu emakumeek
    egiten dutela uko gehien
  • 16:34 - 16:37
    gizonen eta emakumeen arteko harremanetan.
  • 16:37 - 16:40
    Euren artean lehiakide izateko
    hazten ditugu emakumeak,
  • 16:40 - 16:43
    gizonezkoen arretari begira,
  • 16:43 - 16:45
    eta ez lanpostu edo lorpenetan lehiakide.
  • 16:46 - 16:49
    Emakumeei izaki sexualak ezin direla izan
    irakasten diegu,
  • 16:49 - 16:51
    ez gizonen maila berean.
  • 16:51 - 16:55
    Semeak izanez gero, ez zaigu axola
    neska-laguna dutela jakitea.
  • 16:55 - 16:57
    Baina gure alabek mutil-laguna?
    Jainkoarren, ez.
  • 16:57 - 16:58
    (Barreak)
  • 16:58 - 17:00
    Baina, noski, unea iristean,
  • 17:00 - 17:04
    espero dugu gizon perfektua ekarriko
    duela etxera, harekin ezkon dadin.
  • 17:04 - 17:05
    Poliziarena egiten
  • 17:05 - 17:06
    dugu neskekin.
  • 17:06 - 17:07
    Euren birjintasunaz
  • 17:07 - 17:08
    laudorioak egiten dizkiegu;
  • 17:08 - 17:10
    mutilei, ordea, ez.
  • 17:10 - 17:13
    Neure buruari galdetzen diot
    nolatan ote den hori,
  • 17:13 - 17:16
    zeren...
    (Barreak)
  • 17:16 - 17:23
    (Txaloak)
  • 17:24 - 17:29
    birjintasuna galtzea genero ezberdineko
    bi pertsona behar dituen prozesua baita...
  • 17:29 - 17:31
    Duela gutxi, neska bat taldean bortxatu
  • 17:31 - 17:33
    zuten Nigeriako unibertsitate batean.
  • 17:33 - 17:35
    Gutako batzuek ezagutzen dugu kasua.
  • 17:35 - 17:37
    Eta, neska zein mutil,
  • 17:37 - 17:38
    gazte nigeriar askoren
  • 17:38 - 17:39
    erreakzioa
  • 17:39 - 17:40
    halako zerbait izan zen:
  • 17:40 - 17:43
    "Ados, gaizki dago bortxatzea.
  • 17:43 - 17:47
    Baina zertan ari zen emakume hura
    bakarrik lau mutilekin logela batean?"
  • 17:47 - 17:52
    Ahantz dezagun, ahal izanez gero,
    erreakzio horren gizagabetasun ikaragarria
  • 17:52 - 17:57
    Emakumeak berez errudunak direla pentsa
    dezaten hezi dituzte nigeriar horiek,
  • 17:58 - 18:01
    eta gizonezkoengandik hain gutxi
    espero izateko hazi dituzte,
  • 18:01 - 18:05
    ezen izaki basati eta autokontrolik
    gabeak izan daitezkeelako ideia ere
  • 18:05 - 18:06
    onargarri samarra izan daitekeen.
  • 18:06 - 18:09
    Lotsatiak izaten irakasten diegu neskei.
  • 18:09 - 18:12
    “Itxi hankak”
    “Estal zaitez”
  • 18:12 - 18:14
    Emakume jaiotze hutsagatik
  • 18:14 - 18:16
    zerbaiten errudun direla
    sentiarazten diegu.
  • 18:16 - 18:19
    Eta gertatzen dena da neskatoak
  • 18:19 - 18:21
    desira esperimentatzen dutela
  • 18:21 - 18:24
    esan ezin duten emakume bihurtzen direla.
  • 18:25 - 18:29
    Benetan pentsatzen dutena esan ezin duten
  • 18:29 - 18:30
    emakume bihurtzen dira.
  • 18:30 - 18:32
    Eta, hauxe da okerrena,
  • 18:32 - 18:37
    arte bilakatu dute itxurak egitea.
  • 18:37 - 18:43
    (Txaloak)
  • 18:43 - 18:46
    Ezagutzen dut emakume bat
    etxeko lanak gorroto dituena,
  • 18:46 - 18:47
    benetan gorroto ditu,
  • 18:47 - 18:50
    baina gustatzen zaizkiolako
    plantak egiten ditu,
  • 18:50 - 18:54
    irakatsi diotelako “ezkongai egokia
    izateko"
  • 18:54 - 18:59
    “etxeko emakumea” izan behar duela
    —Nigeriako beste kontzeptu bat erabilita—.
  • 19:00 - 19:01
    Azkenean ezkondu egin zen.
  • 19:01 - 19:03
    Aurki hasi zen senarraren familia kexaka,
  • 19:03 - 19:07
    aldatu egin zela esanez.
  • 19:07 - 19:08
    Ez zen aldatu,
  • 19:08 - 19:10
    plantak egiteaz nekatu zen, besterik gabe.
  • 19:11 - 19:13
    Generoaren arazoa zera da,
  • 19:13 - 19:16
    nolakoak izan behar dugun agintzen digu,
  • 19:16 - 19:19
    benetan nolakoak garen
    aintzat hartu beharrean.
  • 19:20 - 19:22
    Imajinatu zein zoriontsu, libre
    izango ginatekeen,
  • 19:22 - 19:26
    benetan garena izanez,
  • 19:26 - 19:29
    generoaren espektatiben zama nozitu gabe.
  • 19:29 - 19:34
    Ukaezina da mutilak eta neskak
    ezberdinak direla biologikoki,
  • 19:34 - 19:37
    baina sozializazioak puztu egiten ditu
    ezberdintasun horiek,
  • 19:37 - 19:40
    eta gero hasten da atzera
    elikatzen den prozesua.
  • 19:40 - 19:42
    Errepara iezaiozue, adibidez, sukaldeari.
  • 19:42 - 19:46
    Gaur egun, eskuarki emakumeak
    arduratzen dira sukaldean egiteaz
  • 19:46 - 19:47
    eta garbitzeaz.
  • 19:47 - 19:49
    Baina zergatik?
  • 19:49 - 19:52
    Emakumeak sukalderako
    genearekin jaiotzen direlako,
  • 19:52 - 19:53
    (Barreak)
  • 19:53 - 19:54
    edo sukaldean aritzea
  • 19:54 - 19:57
    euren zeregina dela sinesteko
    sozializatu dituztelako?
  • 19:57 - 19:58
    Sukaldean aritzeko
  • 19:58 - 20:00
    genearekin jaio direla
    esan behar nuen
  • 20:00 - 20:04
    baina orduan gogoratu naiz munduko
    sukaldari ospetsu gehienak,
  • 20:04 - 20:07
    “chef” titulu dotorea
    jasotzen duten horiek,
  • 20:07 - 20:08
    gizonezkoak direla.
  • 20:09 - 20:11
    Nik amona miresten nuen,
  • 20:11 - 20:13
    emakume bikaina zen,
  • 20:13 - 20:15
    eta nire buruari galdetzen nion
  • 20:15 - 20:18
    nolakoa izango ote zen gizonezkoen
    aukera berak izan balitu.
  • 20:19 - 20:22
    Egun, aukera gehiago ditugu emakumeok
  • 20:22 - 20:24
    nire amonaren garaian baino,
  • 20:24 - 20:27
    politikan eta legeetan izandako
    aldaketei esker,
  • 20:27 - 20:28
    eta oso garrantzitsuak dira horiek.
  • 20:28 - 20:32
    Eta, hala ere, generoari buruzko
    gure jarrerak eta pentsaerak
  • 20:32 - 20:35
    pisu handiagoa izaten jarraitzen dute.
  • 20:36 - 20:38
    Zer gertatuko litzateke gure seme-alabak
    heztean
  • 20:38 - 20:42
    generoari baino, gaitasunari
    erreparatuko bagenio?
  • 20:42 - 20:43
    Eta generoari baino,
  • 20:43 - 20:47
    interesei erreparatuko bagenie?
  • 20:47 - 20:50
    Ezagutzen dut bi seme-alaba
    dituen familia bat.
  • 20:50 - 20:51
    Eskolan distiratsuak dira,
  • 20:51 - 20:53
    ume zoragarriak dira.
  • 20:53 - 20:56
    Mutila gose denean, gurasoek
    esaten diote neskari:
  • 20:56 - 20:59
    “Zoaz nebari berehalako
    fideo batzuk prestatzera”.
  • 20:59 - 21:03
    Neskatoak ez du atsegin
    berehalako fideoak prestatzea,
  • 21:03 - 21:06
    baina neska da, eta ezinbestean
    egin behar du.
  • 21:06 - 21:07
    Lehen unetik gurasoek
  • 21:07 - 21:08
    biei irakatsi izan baliete
  • 21:08 - 21:14
    sukaldean egiten, zer?
  • 21:14 - 21:15
    Sukaldean aritzea
  • 21:15 - 21:17
    gaitasun praktikoa da mutil batentzat ere.
  • 21:17 - 21:22
    Beti pentsatu izan dut ez duela
    zentzu handirik
  • 21:22 - 21:25
    halako funtsezko kontu bat,
    nork bere burua elikatzeko gaitasuna,
  • 21:25 - 21:27
    inoren esku uzteak.
  • 21:27 - 21:32
    (Txaloak)
  • 21:32 - 21:36
    Nire ezagun batek senarraren titulu
    akademiko eta lanpostu berdinak ditu.
  • 21:36 - 21:39
    Lanetik bueltan emakumeak
    egiten ditu etxeko lan gehienak,
  • 21:39 - 21:41
    senar-emazte askorekin
    gertatzen den bezalaxe,
  • 21:41 - 21:43
    baina egun batean arreta eman zidan
  • 21:43 - 21:46
    gizonak haurtxoari pixoihala
    aldatzen zion bakoitzean,
  • 21:46 - 21:48
    emakumeak eskerrak ematen zizkiola.
  • 21:49 - 21:54
    Zer gertatuko litzateke emakumeak
    ohiko eta normaltzat joko balu
  • 21:54 - 21:57
    gizonak haurtxoa zaintzen laguntzea?
  • 22:00 - 22:03
    Saiakera egiten ari naiz hazi bitartean
  • 22:03 - 22:06
    barneratutako genero-ikasgai
    asko desikasteko.
  • 22:06 - 22:08
    Hala ere, batzuetan kaltebera
    sentitzen naiz
  • 22:08 - 22:11
    oraindik ere genero-espektatiben aurrean.
  • 22:11 - 22:14
    Lehen aldiz graduondoko idazketa-eskola
    eman nuenean
  • 22:14 - 22:16
    kezkatuta nengoen.
  • 22:16 - 22:19
    Ez ikasgai-zerrendagatik,
    ondo prestatuta nuelako
  • 22:19 - 22:21
    eta gustuko gaia irakatsiko nuelako.
  • 22:21 - 22:24
    Jantzi behar nuen arropak
    kezkatzen ninduen.
  • 22:25 - 22:27
    Serio har nintzaten nahi nuen.
  • 22:27 - 22:29
    Jakitun nintzen emakume izateagatik
  • 22:29 - 22:33
    nire baliozkotasuna erakutsi
    beharko nuela.
  • 22:33 - 22:35
    Femeninoegi jarduteak kezkatzen ninduen.
  • 22:35 - 22:38
    Ez nindukete serio hartuko.
  • 22:38 - 22:42
    Ezpain-margoa eta gona polit bat
    jartzeko gogoa nuen,
  • 22:42 - 22:43
    baina halakorik ez egitea
  • 22:43 - 22:45
    erabaki nuen. Oso serio
  • 22:45 - 22:46
    jantzita joan nintzen,
  • 22:46 - 22:49
    oso maskulino eta oso itsusi.
  • 22:50 - 22:53
    Auziaren egia gordina da:
    itxurari dagokionez
  • 22:53 - 22:55
    gizonezkoa dugu oraindik estandar,
  • 22:55 - 22:56
    arau.
  • 22:56 - 22:59
    Lan-bilerara doan gizonak
  • 22:59 - 23:00
    ez dio bere buruari galdetzen
  • 23:00 - 23:03
    serio hartuko ote duten
    arroparen arabera.
  • 23:03 - 23:06
    Lan-bilerara doan emakumeak ordea,
  • 23:06 - 23:10
    femeninoegi agertzeaz kezkatu behar du,
  • 23:10 - 23:13
    eta horren arabera hartuko
    ote duten serio edo ez.
  • 23:14 - 23:17
    Nahiago nuke halako jantzi itsusirik
    eraman izan ez banu.
  • 23:17 - 23:20
    Izan ere, dagoeneko ez dut armairuan.
  • 23:21 - 23:26
    Ni neu izateko egungo konfiantza
    izan banu,
  • 23:26 - 23:29
    ikasle haiek etekin handiagoa
    aterako zieten nire eskolei.
  • 23:29 - 23:31
    Erosoago sentituko nintzelako,
  • 23:31 - 23:33
    eta “ni neu” gehiago, modu osoagoan
    eta benetakoagoan.
  • 23:34 - 23:38
    Nire feminitateaz gehiago ez lotsatzea
  • 23:38 - 23:40
    erabaki dut.
  • 23:40 - 23:47
    (Txaloak)
  • 23:47 - 23:50
    Eta errespetua nahi dut, naizen
    bezain femeninoa izanda,
  • 23:50 - 23:52
    merezi dudalako.
  • 23:52 - 23:55
    Ez da erraza generoari buruzko
    elkarrizketak izatea.
  • 23:56 - 23:58
    Gizonekoek nahiz emakumeek
  • 23:58 - 24:01
    joera izaten dute genero-arazoei
    garrantzia berehala kentzeko.
  • 24:01 - 24:04
    Irudika dezaket hemen hainbat lagun
    euren buruari esaten:
  • 24:04 - 24:07
    "Emakumeak, benetakoak"?
  • 24:08 - 24:10
    Gizonezko batzuek pentsatuko dute:
  • 24:10 - 24:12
    "Ados, hori dena interesgarria da,
  • 24:12 - 24:15
    baina nik ez dut horrela pentsatzen".
  • 24:15 - 24:17
    Hortik dator, izan ere,
    arazoaren zati bat.
  • 24:17 - 24:20
    Gizon askok ez dutelako aktiboki
    pentsatzen generoan
  • 24:20 - 24:22
    eta ez diotelako erreparatzen.
  • 24:22 - 24:24
    Generoaren arazoaren zati bat da hori.
  • 24:24 - 24:26
    Gizon askok esaten dutelako,
    Louis lagunak bezala,
  • 24:26 - 24:29
    orain ondo dagoela dena.
  • 24:29 - 24:32
    Eta gizon askok ez dutelako
    ezertxo egiten hori aldatzeko.
  • 24:32 - 24:35
    Gizona izanik jatetxe batean sartzen
    bazara emakume batekin
  • 24:35 - 24:37
    eta zerbitzariak zu bakarrik
    agurtzen bazaitu,
  • 24:37 - 24:39
    galdetzen al diozu:
  • 24:39 - 24:42
    “Zergatik ez duzu agurtu
    nirekin dagoen emakumea?”
  • 24:47 - 24:54
    (Barreak)
  • 25:00 - 25:04
    Generoa gai deserosoa suerta daitekeenez,
  • 25:04 - 25:07
    badira elkarrizketari amaiera emateko
    modu errazak.
  • 25:07 - 25:10
    Badira bilakaera biologikoaz
    eta tximinoez
  • 25:10 - 25:11
    hitz egiten dutenak,
  • 25:11 - 25:15
    tximino-emeak arren aurrean
    makurtu egiten direla
  • 25:15 - 25:17
    eta antzekoak aipatuz.
  • 25:17 - 25:19
    Baina kontua da gu ez garela tximinoak.
  • 25:19 - 25:25
    (Barreak)
    (Txaloak)
  • 25:26 - 25:30
    Tximinoak zuhaitzetan bizi dira,
    eta zizareak jaten dituzte.
  • 25:30 - 25:32
    Guk ez.
  • 25:32 - 25:33
    Badira esaten dutenak:
  • 25:33 - 25:36
    “Beno, gizonezkoek ere
    gaizki pasatzen dute”.
  • 25:36 - 25:39
    Eta egia da.
  • 25:39 - 25:41
    Baina hori ez da...
    (Barreak)
  • 25:41 - 25:44
    Baina hori ez da elkarrizketa honen gaia.
  • 25:46 - 25:49
    Generoa eta klase soziala zapalkuntza
    modu ezberdinak dira.
  • 25:49 - 25:53
    Gizon beltzekin mintzatzearen mintzatzeaz
  • 25:53 - 25:55
    asko ikasi dut zapalkuntza-sistemez
  • 25:55 - 25:58
    eta elkarrenganako itsutasunaz.
  • 25:58 - 26:01
    Behin batean, genero-kontuez
    hitz egiten ari nintzela
  • 26:01 - 26:02
    batek zera esan zidan:
  • 26:02 - 26:04
    "Zergatik hitz egin behar duzu
  • 26:04 - 26:06
    emakume gisa?
  • 26:06 - 26:07
    Zergatik ez duzu
  • 26:07 - 26:10
    hitz egiten gizaki gisa?”
  • 26:11 - 26:13
    Bide batez, gizon horrek
    maiz hitz egiten zuen
  • 26:13 - 26:16
    gizon beltz moduan zuen esperientziaz.
  • 26:18 - 26:21
    Generoak garrantzia du. Modu ezberdinean
    bizi dugu mundua gizon eta emakumeok.
  • 26:22 - 26:25
    Generoak ematen dio kolorea
    mundua bizitzeko moduari.
  • 26:25 - 26:27
    Baina aldatu dezakegu.
  • 26:27 - 26:29
    Bada jendea esaten duena:
  • 26:29 - 26:32
    "O, baina emakumeek dute benetako boterea,
  • 26:32 - 26:33
    beheko boterea”.
  • 26:33 - 26:36
    Nigeriako esamoldea da hori,
  • 26:36 - 26:38
    gizonezkoengandik gauzak lortzeko
  • 26:38 - 26:42
    euren sexualitateaz baliatzen diren
    emakumeei buruzkoa.
  • 26:42 - 26:45
    Baina beheko botere hori
    ez da benetako boterea.
  • 26:47 - 26:50
    Beheko boterea duen emakumea
    ez delako boteretsua bere kabuz,
  • 26:50 - 26:53
    beste pertsona baten boterea
  • 26:53 - 26:56
    lortzeko sarbidea baino ez dauka.
  • 26:56 - 26:57
    Jakina, irudika dezakegu
  • 26:57 - 26:59
    zer gertatzen den gizona
  • 26:59 - 27:00
    umore txarrez,
  • 27:00 - 27:02
    gaixorik,
  • 27:02 - 27:03
    edota aldi baterako inpotente dagoenean.
  • 27:03 - 27:07
    (Barreak)
  • 27:08 - 27:13
    Bada esaten duenik emakumeak gizonezkoen
    menpekoak direla, gure kultura delako.
  • 27:14 - 27:16
    Baina etengabe aldatzen da kultura.
  • 27:16 - 27:19
    Hamabost urteko iloba biki
    ederrak dauzkat.
  • 27:19 - 27:20
    Lagosen bizi dira.
  • 27:20 - 27:23
    Orain dela ehun urte jaio izan balira
  • 27:23 - 27:25
    eraman eta hil egingo zituzten.
  • 27:25 - 27:29
    Igboen kulturak uste zuelako
    seinale txarra zela bikiak jaiotzea.
  • 27:29 - 27:32
    Zer zentzu du kulturak?
  • 27:35 - 27:40
    Kulturak herri baten babesa
    eta iraupena ditu helburu.
  • 27:40 - 27:41
    Gure familian,
  • 27:41 - 27:45
    ni naiz garenari buruzko historian
    interes handiena duen alaba,
  • 27:45 - 27:46
    gure tradizioaren eta
  • 27:46 - 27:48
    gure antzinako lurren gainekoan.
  • 27:48 - 27:51
    Anai-arrebek ez dute hainbesteko
    interesik gai horietan.
  • 27:51 - 27:53
    Hala ere, baztertuta nago auzi horietatik,
  • 27:53 - 27:55
    ezin dut joan haien bileretara,
  • 27:55 - 27:57
    ez dut hitzik.
  • 27:57 - 27:59
    Emakumea naizelako.
  • 27:59 - 28:01
    Kulturak ez du jendea egiten,
  • 28:01 - 28:03
    jendeak egiten du kultura.
  • 28:05 - 28:08
    (Txaloak)
  • 28:09 - 28:12
    Emakumeak eskubide guztiak dituzten
    gizakiak ez izatea
  • 28:12 - 28:16
    gure kulturaren parte bada, orduan
    gure kultura aldatu behar dugu.
  • 28:17 - 28:22
    Askotan gogoratzen naiz
    nire lagun Okulomaz,
  • 28:22 - 28:27
    jarrai dezatela bakean
    atseden hartzen berak
  • 28:27 - 28:29
    eta Sosolisoko hegazkin-istripuan
    hildako guztiek.
  • 28:29 - 28:33
    Maite dugunok beti izango dugu gogoan.
  • 28:33 - 28:36
    Arrazoi zuen orain dela hainbeste urte
  • 28:36 - 28:38
    feminista deitu zidanean.
  • 28:38 - 28:40
    Feminista naiz.
  • 28:40 - 28:43
    Hitza hiztegian bilatu nuenean,
  • 28:43 - 28:44
    hauxe aurkitu nuen:
  • 28:44 - 28:45
    “Feminista:
  • 28:45 - 28:47
    sexuen arteko berdintasun
    sozial, politiko
  • 28:47 - 28:50
    eta ekonomikoan sinesten duen pertsona”.
  • 28:51 - 28:53
    Entzun ditudan istorioen arabera,
  • 28:53 - 28:54
    gure birramona ere,
  • 28:54 - 28:56
    feminista zen.
  • 28:56 - 28:59
    Senartzat nahi ez zuen
    gizonaren etxetik ihes egin,
  • 28:59 - 29:02
    eta berak aukeratutako gizonarekin
    ezkondu zen.
  • 29:02 - 29:05
    Emakume izateagatik lurrak eta aukerak
    kentzen ari zitzaizkiola
  • 29:05 - 29:11
    sentitu zuenean, ez zuen onartu;
    protesta egin, eta egoera salatu zuen.
  • 29:11 - 29:14
    Birramonak ez zuen “feminista”
    hitza ezagutzen,
  • 29:14 - 29:17
    baina horrek ez du esan nahi ez zenik.
  • 29:17 - 29:20
    Askoz ere jende gehiagok aldarrikatu
    beharko luke hitza.
  • 29:21 - 29:24
    Neuk ematen dudan definizioaren arabera,
  • 29:24 - 29:26
    feminista da honako hau esaten duen
  • 29:26 - 29:28
    edozein gizon edo emakume...
  • 29:28 - 29:38
    (Barreak)
    (Txaloak)
  • 29:38 - 29:41
    feminista da honako hau esaten duen
    edozein gizon edo emakume:
  • 29:41 - 29:44
    "Bai, gaur egun genero-egoerarekin
    arazorik bada,
  • 29:44 - 29:46
    eta konpondu behar badira,
  • 29:46 - 29:48
    gauzak hobeto egin behar ditugu".
  • 29:49 - 29:50
    Ezagutzen dudan feministarik onena
  • 29:50 - 29:53
    nire anaia Kenny da.
  • 29:54 - 29:58
    Oso gizon atsegin, eder
    eta maitagarria da,
  • 29:58 - 30:00
    eta oso maskulinoa.
  • 30:00 - 30:02
    Eskerrik asko.
  • 30:02 - 30:07
    (Txaloak)
Title:
Guztiok izan beharko genuke feminista -Chimamanda Ngozi Adichie
Description:

Elkarrizketa atsegin eta zintzo honetan, genero-rolak ezbaian jartzen ditu Chimamanda Adichiek eta haiei buruz pentsatzeko modu ezberdin bat jartzen du mahai gaiean, gizonezko eta emakumezkoen arteko benetako berdintasuna ekarriko duena.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
30:17

Basque subtitles

Revisions