Isabel Behncke: Evrimin hediyesi olarak eğlence: bonobo şempanzelerinden insanoğluna
-
0:00 - 0:02Daha yeni, insanoğlunun
-
0:02 - 0:05sırlarını barındıran bir topluluğun içinden geldim.
-
0:06 - 0:09Burası kadınların kendilerini sergilemek için yarıştığı,
-
0:09 - 0:11merhaba demek için cinsel ilişkiye girdiği,
-
0:11 - 0:13o günün kurallarının oynandığı ve
-
0:13 - 0:16eğlencenin ciddi bir iş olduğu bir yer.
-
0:16 - 0:18Yo, bu yer Burning Man ( Nevada festivali )
-
0:18 - 0:20ya da San Francisco değil.
-
0:20 - 0:22(Gülüşler)
-
0:22 - 0:25Hanımefendiler ve beyefendiler, sizi kuzenlerinizle tanıştırayım.
-
0:25 - 0:28Burası Kongo'nun balta girmemiş ormanlarında
-
0:28 - 0:30bonobo şempanzelerinin dünyası.
-
0:30 - 0:33Diğer şempanzelerle birlikte bonobolar
-
0:33 - 0:36sizlerin yaşayan en yakın akrabanızdır.
-
0:36 - 0:39Bu demek oluyor ki
-
0:39 - 0:41yaklaşık 6 milyon yıl önce yaşamış olan
-
0:41 - 0:44evrimsel bir büyükanne.
-
0:45 - 0:47Şimdi, şempanzeler agrasiflikleriyle
-
0:47 - 0:49biliniyorlar.
-
0:49 - 0:52(Gülüşler)
-
0:52 - 0:54Fakat ne üzücü ki,
-
0:54 - 0:56insanoğlu evrimini anlatırken
-
0:56 - 0:58bu konu üzerine
-
0:58 - 1:01gerçekten çok fazla vurgu yapmışız.
-
1:01 - 1:03Fakat bonobolar bize
-
1:03 - 1:05madalyanın diğer yüzünü gösteriyorlar.
-
1:05 - 1:07Şempanzeler, büyük korkutucu adamların
-
1:07 - 1:10hakimiyeti altında iken,
-
1:10 - 1:12bonobo topluluğu
-
1:12 - 1:15yetkilendirilmiş dişiler tarafından yönetilmektedir.
-
1:16 - 1:19Bu adamlar gerçekten birşeyler halletmişler,
-
1:19 - 1:22çünkü bu durum, ölümcül bir cezanın
-
1:22 - 1:24henüz gözlenmediği
-
1:24 - 1:27hayli yüksek toleransa sahip bir topluluğa yol açmış.
-
1:27 - 1:29Fakat ne yazık ki,
-
1:29 - 1:31bonobolar, kuyruksuz maymun türünün
-
1:31 - 1:33en az anlaşılanı.
-
1:33 - 1:36Onlar Kongo'nun balta girmemiş ormanlıklarının derinliklerinde yaşıyorlar,
-
1:36 - 1:39ve bu yüzden onları incelemek çok zor.
-
1:39 - 1:42Kongo bir paradoks--
-
1:42 - 1:46olağanüstü biyolojik çeşitliliğin ve güzelliğe sahip bir memleket,
-
1:46 - 1:49fakat aynı zamanda kendisi karanlığın kalbi--
-
1:49 - 1:52on yıllarca sürmüş olan
-
1:52 - 1:54vahşi çatışmaların sahnesi
-
1:54 - 1:57ve yaklaşık Birinci Dünya Savaşı kadar
-
1:57 - 2:00kayıbın olduğu iddia edildi.
-
2:01 - 2:03Bu yıkımın bonobo maymunlarının
-
2:03 - 2:07hayatta kalmalarını tehlikeye atması şaşırtıcı olmaz.
-
2:07 - 2:10Et ticareti ve ormanların yokoluşu demek oluyor ki
-
2:10 - 2:13biz dünyadaki geride kalan bonoboları
-
2:13 - 2:15küçük bir stadyumun içine dolduramıyoruz --
-
2:15 - 2:18ve dürüst olmak gerekirse bunda da emin değiliz
-
2:19 - 2:23Buna rağmen, bu şiddet ve kaos topraklarında
-
2:23 - 2:26siz ağaçlarda sallanan
-
2:26 - 2:28gizli gülüşmeleri duyabilirsiniz.
-
2:28 - 2:31Kim bu kuzenler?
-
2:31 - 2:35Biz onları "sevişen, savaşmayan" maymunlar olarak biliyoruz
-
2:35 - 2:37çünkü onlar çok sık, her önüne gelenle
-
2:37 - 2:39ve biseksüel ilişkiye girmektediler
-
2:39 - 2:41çatışmaları kontrol etmek
-
2:41 - 2:43ve sosyal meseleleri çözmek için.
-
2:43 - 2:45Şimdi, Ben demiyorum ki bu
-
2:45 - 2:48insanlığın bütün problemlerinin bir çözümü --
-
2:49 - 2:51çünkü bonoboların hayatında
-
2:51 - 2:53Kama Sutra'dan daha fazlası var.
-
2:53 - 2:55Bonobolar, insanlar gibi,
-
2:55 - 2:57bütün hayatları boyunca oyun oynamayı severler.
-
2:57 - 2:59Oyun sadece çocuklar için değildir.
-
2:59 - 3:01Bizim için, onlar için,
-
3:01 - 3:04oyun, dostluklar kurmak ve
-
3:04 - 3:06toleransları artımak için bir temeldir.
-
3:06 - 3:08Oyun güvenmeyi öğrendiğimiz,
-
3:08 - 3:11oyun kurallarını öğrendiğimiz yerdir.
-
3:11 - 3:13Oyun yaratıcılığı,
-
3:13 - 3:16dayanımı artırır,
-
3:16 - 3:19ve oyun tamamiyle neslin çeşitliliği ile alakalıdır --
-
3:19 - 3:21etkileşim çeşitliliği
-
3:21 - 3:23davranış çeşitliliği
-
3:23 - 3:26ilişki çeşitliliği.
-
3:26 - 3:28Ve siz bonoboların oyunun izlediğinizde
-
3:28 - 3:31insanoğlunun gülüşü, dansı ve
-
3:31 - 3:33törelerinin çok evrimsel köklerini
-
3:33 - 3:35göreceksiniz.
-
3:35 - 3:37Oyun bizleri birarada tutan
-
3:37 - 3:39bir tutkaldır.
-
3:39 - 3:42Şimdi, sizin nasıl oynadığınız bilmiyorum
-
3:42 - 3:44fakat size bir çift emsalsiz klip izletmek istiyorum
-
3:44 - 3:46vahşi hayattan taptaze.
-
3:46 - 3:49Öncelikle, bu, bonobo tarzı bir top uyunu
-
3:49 - 3:52ve ben beysbolu kastetmiyorum.
-
3:52 - 3:54İşte burada,
-
3:54 - 3:56kovalamaca oyununa girmiş
-
3:56 - 3:59genç bir dişi ve erkek var
-
3:59 - 4:01Dişinin ne yaptığına bir bakın.
-
4:01 - 4:03Şu eski bir deyimin kökeni olmalı,
-
4:03 - 4:05"Onu taşaklarından yakaladı"
-
4:05 - 4:08(Gülüşler)
-
4:08 - 4:11Düşünüyorum erkek bundan oldukça memnun, değil mi.
-
4:12 - 4:14Evet.
-
4:14 - 4:16(Gülüşler)
-
4:16 - 4:18İşte, seks oyunu hem insanlarda
-
4:18 - 4:20hem de bonobolarda yaygın.
-
4:20 - 4:22Ve bu video gerçekten ilginç,
-
4:22 - 4:24Çünkü gösteriyor ki --
-
4:24 - 4:26Bu video gerçekten ilginç,
-
4:26 - 4:28çünkü oyuna alışık olmayan şeyler getirme
-
4:28 - 4:31yaratıcılığını gösteriyor,
-
4:31 - 4:34testisler gibi ---
-
4:34 - 4:37ve aynı zamanda oyunun nasıl
-
4:37 - 4:40güven gerektirdiği ve onu artırdığını gösteriyor
-
4:40 - 4:42müthiş eğlenceli olmasının yanında.
-
4:42 - 4:44Fakat oyun şekil değiştiren bir şey.
-
4:44 - 4:47(Gülüşler)
-
4:47 - 4:49Fakat oyun şekil değiştiren bir şey,
-
4:49 - 4:51ve birçok forma girebilir,
-
4:51 - 4:53bunlardan bazıları daha sessizdir,
-
4:53 - 4:55daha haya gücüne dayalı, daha meraklı,
-
4:55 - 4:58belki merağın yeniden keşfedildiği bir yer.
-
4:58 - 5:00Ve sizin görmenizi istiyorum,
-
5:00 - 5:02Bu Fuku, genç bir dişi,
-
5:02 - 5:04ve o sessizce suyla oynuyor.
-
5:04 - 5:06Düşünüyorum da, o gibi,
-
5:06 - 5:08biz de bazen tekbaşına oynarız
-
5:08 - 5:10ve biz iç ve dış dünyamızın
-
5:10 - 5:13sınırlarını keşfederiz.
-
5:13 - 5:15Ve bu öyle bir oyunlu bir merak ki
-
5:15 - 5:18bizi araştırmaya, etkileşime itiyor.
-
5:19 - 5:22Ve sonra kurduğumuz umulmadık bağlantılar
-
5:22 - 5:25yaratıcılığın gerçek yuvası oluyor.
-
5:26 - 5:29Bunlar bonoboların bize
-
5:29 - 5:31geçmiş ve mevcut zamanımızın içlerine
-
5:31 - 5:34sunduğu küçük tatlandırıcılar.
-
5:34 - 5:37Fakat onlar aynı zamanda geleceğimiz içinde sırlar barındırıyorlar.
-
5:37 - 5:39zorlayıcılığı artan bir dünyaya
-
5:39 - 5:42adapte olmamız için ihtiyaç duyduğumuz bir gelecek
-
5:42 - 5:44daha büyük yaratıcılık ve
-
5:44 - 5:46daha büyük işbirliği aracığılıyla.
-
5:46 - 5:49Sır şu ki
-
5:49 - 5:51oyun bütün bu kapasitelerin anahtarı.
-
5:51 - 5:53Diğer bir deyişle,
-
5:53 - 5:55oyun bizim uyumsal vahşi kartımız.
-
5:55 - 5:57zorlayıcılığı artan bir dünyaya
-
5:57 - 5:59başarılı bir şekilde uyum sağlayabilmek için
-
5:59 - 6:02oyuna ihtiyacımız var.
-
6:03 - 6:06Ama oyunumuzun çoğunu yapacak mıyız?
-
6:06 - 6:08Oyun anlamsız bir şey değil;
-
6:08 - 6:10oyun olmazsa olmaz.
-
6:10 - 6:13Bonobo ve insanlar için
-
6:13 - 6:16hayat sadece diş ve tırnaktaki kırmızılık değil.
-
6:16 - 6:19Oyunun en gereksiz olduğu görüldüğü zaman
-
6:19 - 6:22en elzem olduğu zaman olabilir.
-
6:23 - 6:26Ve işte, benim primat akranlarım,
-
6:26 - 6:29Haydi evrimden gelen bu hediyeyi kucaklayalım
-
6:29 - 6:31birlikte oynayalım,
-
6:31 - 6:34ve yaratıcılığı, dostluğu ve
-
6:34 - 6:36merağı yeniden keşfedelim.
-
6:36 - 6:38Teşekkür ederim.
-
6:38 - 6:40(Alkışlar)
- Title:
- Isabel Behncke: Evrimin hediyesi olarak eğlence: bonobo şempanzelerinden insanoğluna
- Speaker:
- Isabel Behncke
- Description:
-
Daha önce hiç izlenmemiş videolarla, primatolist Isabel Behncke Izquierdo, bonobo maymun toplumunun tek kişilik, arkadaşlı, seks oyunlarından ne öğrendiklerini gösteriyor.Aslında, oyun bonoboların sorun çözme ve çatışma yönetim anahtarı olarak gözüküyor. Eğer bu onlar için tutuyorsa niye bizim için olmasın?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:41