0:00:00.000,0:00:02.000
Daha yeni, insanoğlunun

0:00:02.000,0:00:05.000
sırlarını barındıran bir topluluğun içinden geldim.

0:00:06.000,0:00:09.000
Burası kadınların kendilerini sergilemek için yarıştığı,

0:00:09.000,0:00:11.000
merhaba demek için cinsel ilişkiye girdiği,

0:00:11.000,0:00:13.000
o günün kurallarının oynandığı ve

0:00:13.000,0:00:16.000
eğlencenin ciddi bir iş olduğu bir yer.

0:00:16.000,0:00:18.000
Yo, bu yer Burning Man ( Nevada festivali )

0:00:18.000,0:00:20.000
ya da San Francisco değil.

0:00:20.000,0:00:22.000
(Gülüşler)

0:00:22.000,0:00:25.000
Hanımefendiler ve beyefendiler, sizi kuzenlerinizle tanıştırayım.

0:00:25.000,0:00:28.000
Burası Kongo'nun balta girmemiş ormanlarında

0:00:28.000,0:00:30.000
bonobo şempanzelerinin dünyası.

0:00:30.000,0:00:33.000
Diğer şempanzelerle birlikte bonobolar

0:00:33.000,0:00:36.000
sizlerin yaşayan en yakın akrabanızdır.

0:00:36.000,0:00:39.000
Bu demek oluyor ki

0:00:39.000,0:00:41.000
yaklaşık 6 milyon yıl önce yaşamış olan

0:00:41.000,0:00:44.000
evrimsel bir büyükanne.

0:00:45.000,0:00:47.000
Şimdi, şempanzeler agrasiflikleriyle

0:00:47.000,0:00:49.000
biliniyorlar.

0:00:49.000,0:00:52.000
(Gülüşler)

0:00:52.000,0:00:54.000
Fakat ne üzücü ki,

0:00:54.000,0:00:56.000
insanoğlu evrimini anlatırken

0:00:56.000,0:00:58.000
bu konu üzerine

0:00:58.000,0:01:01.000
gerçekten çok fazla vurgu yapmışız.

0:01:01.000,0:01:03.000
Fakat bonobolar bize

0:01:03.000,0:01:05.000
madalyanın diğer yüzünü gösteriyorlar.

0:01:05.000,0:01:07.000
Şempanzeler, büyük korkutucu adamların

0:01:07.000,0:01:10.000
hakimiyeti altında iken,

0:01:10.000,0:01:12.000
bonobo topluluğu

0:01:12.000,0:01:15.000
yetkilendirilmiş dişiler tarafından yönetilmektedir.

0:01:16.000,0:01:19.000
Bu adamlar gerçekten birşeyler halletmişler,

0:01:19.000,0:01:22.000
çünkü bu durum, ölümcül bir cezanın

0:01:22.000,0:01:24.000
henüz gözlenmediği

0:01:24.000,0:01:27.000
hayli yüksek toleransa sahip bir topluluğa yol açmış.

0:01:27.000,0:01:29.000
Fakat ne yazık ki,

0:01:29.000,0:01:31.000
bonobolar, kuyruksuz maymun türünün

0:01:31.000,0:01:33.000
en az anlaşılanı.

0:01:33.000,0:01:36.000
Onlar Kongo'nun balta girmemiş ormanlıklarının derinliklerinde yaşıyorlar,

0:01:36.000,0:01:39.000
ve bu yüzden onları incelemek çok zor.

0:01:39.000,0:01:42.000
Kongo bir paradoks--

0:01:42.000,0:01:46.000
olağanüstü biyolojik çeşitliliğin ve güzelliğe sahip bir memleket,

0:01:46.000,0:01:49.000
fakat aynı zamanda kendisi karanlığın kalbi--

0:01:49.000,0:01:52.000
on yıllarca sürmüş olan

0:01:52.000,0:01:54.000
vahşi çatışmaların sahnesi

0:01:54.000,0:01:57.000
ve yaklaşık Birinci Dünya Savaşı kadar

0:01:57.000,0:02:00.000
kayıbın olduğu iddia edildi.

0:02:01.000,0:02:03.000
Bu yıkımın bonobo maymunlarının

0:02:03.000,0:02:07.000
hayatta kalmalarını tehlikeye atması şaşırtıcı olmaz.

0:02:07.000,0:02:10.000
Et ticareti ve ormanların yokoluşu demek oluyor ki

0:02:10.000,0:02:13.000
biz dünyadaki geride kalan bonoboları

0:02:13.000,0:02:15.000
küçük bir stadyumun içine dolduramıyoruz --

0:02:15.000,0:02:18.000
ve dürüst olmak gerekirse bunda da emin değiliz

0:02:19.000,0:02:23.000
Buna rağmen, bu şiddet ve kaos topraklarında

0:02:23.000,0:02:26.000
siz ağaçlarda sallanan

0:02:26.000,0:02:28.000
gizli gülüşmeleri duyabilirsiniz.

0:02:28.000,0:02:31.000
Kim bu kuzenler?

0:02:31.000,0:02:35.000
Biz onları "sevişen, savaşmayan" maymunlar olarak biliyoruz

0:02:35.000,0:02:37.000
çünkü onlar çok sık, her önüne gelenle

0:02:37.000,0:02:39.000
ve biseksüel ilişkiye girmektediler

0:02:39.000,0:02:41.000
çatışmaları kontrol etmek

0:02:41.000,0:02:43.000
ve sosyal meseleleri çözmek için.

0:02:43.000,0:02:45.000
Şimdi, Ben demiyorum ki bu

0:02:45.000,0:02:48.000
insanlığın bütün problemlerinin bir çözümü --

0:02:49.000,0:02:51.000
çünkü bonoboların hayatında

0:02:51.000,0:02:53.000
Kama Sutra'dan daha fazlası var.

0:02:53.000,0:02:55.000
Bonobolar, insanlar gibi,

0:02:55.000,0:02:57.000
bütün hayatları boyunca oyun oynamayı severler.

0:02:57.000,0:02:59.000
Oyun sadece çocuklar için değildir.

0:02:59.000,0:03:01.000
Bizim için, onlar için,

0:03:01.000,0:03:04.000
oyun, dostluklar kurmak ve

0:03:04.000,0:03:06.000
toleransları artımak için bir temeldir.

0:03:06.000,0:03:08.000
Oyun güvenmeyi öğrendiğimiz,

0:03:08.000,0:03:11.000
oyun kurallarını öğrendiğimiz yerdir.

0:03:11.000,0:03:13.000
Oyun yaratıcılığı,

0:03:13.000,0:03:16.000
dayanımı artırır,

0:03:16.000,0:03:19.000
ve oyun tamamiyle neslin çeşitliliği ile alakalıdır --

0:03:19.000,0:03:21.000
etkileşim çeşitliliği

0:03:21.000,0:03:23.000
davranış çeşitliliği

0:03:23.000,0:03:26.000
ilişki çeşitliliği.

0:03:26.000,0:03:28.000
Ve siz bonoboların oyunun izlediğinizde

0:03:28.000,0:03:31.000
insanoğlunun gülüşü, dansı ve

0:03:31.000,0:03:33.000
törelerinin çok evrimsel köklerini

0:03:33.000,0:03:35.000
göreceksiniz.

0:03:35.000,0:03:37.000
Oyun bizleri birarada tutan

0:03:37.000,0:03:39.000
bir tutkaldır.

0:03:39.000,0:03:42.000
Şimdi, sizin nasıl oynadığınız bilmiyorum

0:03:42.000,0:03:44.000
fakat size bir çift emsalsiz klip izletmek istiyorum

0:03:44.000,0:03:46.000
vahşi hayattan taptaze.

0:03:46.000,0:03:49.000
Öncelikle, bu, bonobo tarzı bir top uyunu

0:03:49.000,0:03:52.000
ve ben beysbolu kastetmiyorum.

0:03:52.000,0:03:54.000
İşte burada,

0:03:54.000,0:03:56.000
kovalamaca oyununa girmiş

0:03:56.000,0:03:59.000
genç bir dişi ve erkek var

0:03:59.000,0:04:01.000
Dişinin ne yaptığına bir bakın.

0:04:01.000,0:04:03.000
Şu eski bir deyimin kökeni olmalı,

0:04:03.000,0:04:05.000
"Onu taşaklarından yakaladı"

0:04:05.000,0:04:08.000
(Gülüşler)

0:04:08.000,0:04:11.000
Düşünüyorum erkek bundan oldukça memnun, değil mi.

0:04:12.000,0:04:14.000
Evet.

0:04:14.000,0:04:16.000
(Gülüşler)

0:04:16.000,0:04:18.000
İşte, seks oyunu hem insanlarda

0:04:18.000,0:04:20.000
hem de bonobolarda yaygın.

0:04:20.000,0:04:22.000
Ve bu video gerçekten ilginç,

0:04:22.000,0:04:24.000
Çünkü gösteriyor ki --

0:04:24.000,0:04:26.000
Bu video gerçekten ilginç,

0:04:26.000,0:04:28.000
çünkü oyuna alışık olmayan şeyler getirme

0:04:28.000,0:04:31.000
yaratıcılığını gösteriyor,

0:04:31.000,0:04:34.000
testisler gibi ---

0:04:34.000,0:04:37.000
ve aynı zamanda oyunun nasıl

0:04:37.000,0:04:40.000
güven gerektirdiği ve onu artırdığını gösteriyor

0:04:40.000,0:04:42.000
müthiş eğlenceli olmasının yanında.

0:04:42.000,0:04:44.000
Fakat oyun şekil değiştiren bir şey.

0:04:44.000,0:04:47.000
(Gülüşler)

0:04:47.000,0:04:49.000
Fakat oyun şekil değiştiren bir şey,

0:04:49.000,0:04:51.000
ve birçok forma girebilir,

0:04:51.000,0:04:53.000
bunlardan bazıları daha sessizdir,

0:04:53.000,0:04:55.000
daha haya gücüne dayalı, daha meraklı,

0:04:55.000,0:04:58.000
belki merağın yeniden keşfedildiği bir yer.

0:04:58.000,0:05:00.000
Ve sizin görmenizi istiyorum,

0:05:00.000,0:05:02.000
Bu Fuku, genç bir dişi,

0:05:02.000,0:05:04.000
ve o sessizce suyla oynuyor.

0:05:04.000,0:05:06.000
Düşünüyorum da, o gibi,

0:05:06.000,0:05:08.000
biz de bazen tekbaşına oynarız

0:05:08.000,0:05:10.000
ve biz iç ve dış dünyamızın

0:05:10.000,0:05:13.000
sınırlarını keşfederiz.

0:05:13.000,0:05:15.000
Ve bu öyle bir oyunlu bir merak ki

0:05:15.000,0:05:18.000
bizi araştırmaya, etkileşime itiyor.

0:05:19.000,0:05:22.000
Ve sonra kurduğumuz umulmadık bağlantılar

0:05:22.000,0:05:25.000
yaratıcılığın gerçek yuvası oluyor.

0:05:26.000,0:05:29.000
Bunlar bonoboların bize

0:05:29.000,0:05:31.000
geçmiş ve mevcut zamanımızın içlerine

0:05:31.000,0:05:34.000
sunduğu küçük tatlandırıcılar.

0:05:34.000,0:05:37.000
Fakat onlar aynı zamanda geleceğimiz içinde sırlar barındırıyorlar.

0:05:37.000,0:05:39.000
zorlayıcılığı artan bir dünyaya

0:05:39.000,0:05:42.000
adapte olmamız için ihtiyaç duyduğumuz bir gelecek

0:05:42.000,0:05:44.000
daha büyük yaratıcılık ve

0:05:44.000,0:05:46.000
daha büyük işbirliği aracığılıyla.

0:05:46.000,0:05:49.000
Sır şu ki

0:05:49.000,0:05:51.000
oyun bütün bu kapasitelerin anahtarı.

0:05:51.000,0:05:53.000
Diğer bir deyişle,

0:05:53.000,0:05:55.000
oyun bizim uyumsal vahşi kartımız.

0:05:55.000,0:05:57.000
zorlayıcılığı artan bir dünyaya

0:05:57.000,0:05:59.000
başarılı bir şekilde uyum sağlayabilmek için

0:05:59.000,0:06:02.000
oyuna ihtiyacımız var.

0:06:03.000,0:06:06.000
Ama oyunumuzun çoğunu yapacak mıyız?

0:06:06.000,0:06:08.000
Oyun anlamsız bir şey değil;

0:06:08.000,0:06:10.000
oyun olmazsa olmaz.

0:06:10.000,0:06:13.000
Bonobo ve insanlar için

0:06:13.000,0:06:16.000
hayat sadece diş ve tırnaktaki kırmızılık değil.

0:06:16.000,0:06:19.000
Oyunun en gereksiz olduğu görüldüğü zaman

0:06:19.000,0:06:22.000
en elzem olduğu zaman olabilir.

0:06:23.000,0:06:26.000
Ve işte, benim primat akranlarım,

0:06:26.000,0:06:29.000
Haydi evrimden gelen bu hediyeyi kucaklayalım

0:06:29.000,0:06:31.000
birlikte oynayalım,

0:06:31.000,0:06:34.000
ve yaratıcılığı, dostluğu ve

0:06:34.000,0:06:36.000
merağı yeniden keşfedelim.

0:06:36.000,0:06:38.000
Teşekkür ederim.

0:06:38.000,0:06:40.000
(Alkışlar)