Return to Video

Aztek ebesinin yaşamındaki bir gün

  • 0:07 - 0:11
    Güneş Tanrı 7-Monkey
    denen günde doğuyor,
  • 0:11 - 0:14
    parmakları al bir parıltıda
    yavaşça yayılıyor;
  • 0:14 - 0:17
    bu parıltı, Tenochtitlan'daki
    birçok şömine ateşinden
  • 0:17 - 0:19
    yükselen dumanlara hafifçe karışıyor.
  • 0:19 - 0:24
    Ebe Xoquauhtli'nin zor bir
    seçim yapması gerekiyor.
  • 0:24 - 0:29
    Yağmur mevsiminden kurak mevsime
    önemli bir geçiş başlamak üzere.
  • 0:29 - 0:32
    Bütün yaz boyunca, tanrılar insanların
    mısırla beslenmesini sağladı
  • 0:32 - 0:35
    fakat verimli yaz ayları kayboluyor.
  • 0:35 - 0:39
    Festival esnasında yaşanan bu günde,
  • 0:39 - 0:42
    tanrıların insanları
    beslediği yaz mevsimi ile
  • 0:42 - 0:44
    bunun karşılığında
    insanların tanrıları beslediği
  • 0:44 - 0:46
    kış mevsimi arasında değişiklik oluyor.
  • 0:46 - 0:50
    Xoquauhtli'nin, efendisi
    Teteoinnan'a borcu var.
  • 0:50 - 0:54
    Teteoinnan, bu festivalin merkezindeki
    savaşçı bir kadın tanrıça.
  • 0:54 - 0:58
    Teteoinnan, hem kadınların
    doğdukları savaş alanlarına
  • 0:59 - 1:02
    hem de Tenochtilan'ın düşmanlarıyla
    savaşan erkeklere savaş açıyor.
  • 1:02 - 1:06
    O memnun edilmeli
    yoksa kötü şans getirecek.
  • 1:06 - 1:08
    Ebenin bugün festivale katılması gerek
  • 1:08 - 1:12
    fakat hastalarından birinin
    doğumu her an başlayabilir.
  • 1:12 - 1:16
    Xoquauhtli önce hastasını
    kontrol etmeye karar veriyor.
  • 1:16 - 1:19
    Hamile kadın çok sıkı çalışmadı,
    sakız çiğnemedi
  • 1:19 - 1:20
    ya da çok ağır şeyler kaldırmadı.
  • 1:20 - 1:23
    Ailesi ona iyi bakıyor.
  • 1:23 - 1:26
    Tabii ki Xoquauhtli'nin tanrıçasını
    onurlandırması biraz zaman alabilir.
  • 1:26 - 1:31
    Çırağını görevde bırakıp
    şehrin merkezine doğru yola çıkıyor.
  • 1:31 - 1:34
    Yol boyunca, festivale hazırlanmak için
  • 1:34 - 1:37
    caddeleri süpüren ve su kabağı
    asan kadınlar görüyor.
  • 1:37 - 1:40
    Sonunda, Büyük Piramit'e ulaşıyor.
  • 1:40 - 1:42
    En tepede iki tapınak var,
  • 1:42 - 1:46
    kuzeyde yazın yağmur tanrısını
    onurlandırma ritüelleri yapılıyor
  • 1:46 - 1:50
    ve güneyde kışın savaş tanrısını
    onurlandırma ritüelleri yapılıyor.
  • 1:50 - 1:54
    Ekinoksta güneş
    iki taraf arasında yükseliyor.
  • 1:54 - 1:57
    Seremoni, ebeler ile
    diğer doktorlar arasındaki
  • 1:57 - 1:59
    yalancı bir savaşla başlıyor.
  • 1:59 - 2:01
    Xoquauhtli'nin takımı yürekten savaşıyor;
  • 2:01 - 2:03
    frenk incirleri, kadife çiçekleri
  • 2:03 - 2:06
    ve kamış ile yosundan
    yapılmış toplar fırlatıyor.
  • 2:06 - 2:10
    Şaka yapıyorlar, rakiplerinin isimlerini
    haykırıyorlar ve kahkaha atıyorlar.
  • 2:10 - 2:13
    Fakat sonra bir kız koşarak gelip
    Xoquauhtli'ye bir mesaj getiriyor.
  • 2:13 - 2:16
    Hastası doğuruyor!
  • 2:16 - 2:17
    Aceleyle eve dönüyor.
  • 2:17 - 2:19
    Sülaledeki bütün yaşlı kadınlar
  • 2:19 - 2:22
    doğum için çoktan toplanmışlar,
  • 2:22 - 2:25
    eğer bir şey ters giderse bu deneyim
    onlar için çok değerli olacak.
  • 2:25 - 2:31
    En önemli aracı olan parmakları için
    şükredip dua ederken kendini hazırlıyor.
  • 2:31 - 2:33
    Daha sonra, bebeği çıkarmaya
    yardımcı olması için
  • 2:33 - 2:35
    hastasına bir doz
    "cihuapatli" ilacı veriyor,
  • 2:35 - 2:39
    hastasına buhar kulübesinde
    masaj yapıyor ve karnını tütünle ovuyor.
  • 2:39 - 2:42
    Teteoinnan'a dua etmesini önerirken
  • 2:42 - 2:46
    hastasını bir savaşçı gibi
    davranması için teşvik ediyor.
  • 2:46 - 2:49
    Güçlü bir kız bebek,
    onu bekleyen ellerle buluşuyor
  • 2:49 - 2:52
    ve yaşlı kadınlar zafer çığlıkları atıyor.
  • 2:52 - 2:57
    Xoquauhtli yeşim kâseden birkaç damla
    su alıp oraya nefes veriyor
  • 2:57 - 3:00
    ve su damlalarını bebeğin
    ufacık diline koyuyor.
  • 3:00 - 3:03
    Ona küçük savaşçı anlamına gelen
    değerli yeşim taşı diye sesleniyor
  • 3:03 - 3:06
    ve Dokuzuncu Göğün Hanımı ile Beyinin
  • 3:06 - 3:11
    ona nasıl can verip bu sıkıntı
    ve azap yerine gönderdiğini anlatıyor.
  • 3:11 - 3:15
    Daha sonra yeni anneye
    dönüp ona şükrediyor,
  • 3:15 - 3:20
    savaşçı bir kartal ve jaguar
    gibi olduğunu söylüyor.
  • 3:20 - 3:25
    İşleri bittiğinde saat geç oluyor
    ve ateşin alevleri sönüyor.
  • 3:25 - 3:29
    Xoquauhtli kalan sıcak kömürleri
    şöminenin ortasına istifliyor,
  • 3:29 - 3:32
    yanmaya devam etmesi için
    tıka basa dolduruyor.
  • 3:32 - 3:37
    Bebeği örme bir sepete koyup
    yüzünü sıcak ateşe çeviriyor.
  • 3:37 - 3:39
    Bu onun "tonalli"sini ısıtacak,
  • 3:39 - 3:44
    tonalli, sağlık ve refahın merkezinde olan
    vücuttaki önemli bir "ruh" merkezi.
  • 3:44 - 3:46
    Neredeyse gece yarısı oldu,
  • 3:46 - 3:47
    Xoquauhtli acele ederse
  • 3:47 - 3:51
    festivalin doruk noktasını görmek için
    tapınağa geri dönebilir.
  • 3:51 - 3:53
    O, şehir merkezine doğru ilerlerken
  • 3:53 - 3:57
    bir papaz da sırtında bir kadın taşıyarak
    piramidin tepesine çıkıyor.
  • 3:57 - 4:01
    Yeni mevsime başlamak ve tanrıları
    beslemek için bu kadının kafası kesilecek,
  • 4:01 - 4:05
    bu, mısırın tarlalarda nasıl
    kesildiğinin simgesi.
  • 4:05 - 4:09
    Daha sonra, Teteoinnan Hanım
    olarak yeniden doğuyor
  • 4:09 - 4:12
    ve yeni savaşçıların göreve
    alınmasına başkanlık ediyor.
Title:
Aztek ebesinin yaşamındaki bir gün
Speaker:
Kay Read
Description:

Tüm dersi görüntülemek için tıklayın: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-aztec-midwife-kay-read

Ebe Xoquauhtli'nin zor bir seçim yapması gerekiyor. Efendisi Teteoinnan'a borcu var. Efendisi Aztek mevsim festivalinin merkezindeki savaşçı bir kadın tanrıça. Teteoinnan, mutlu edilmesi veya kötü şans getirecek bir tanrıça. Xoquauhtli'nin bugün festivale katılması gerek fakat hastalarından birinin doğumu her an başlayabilir. Kay Read, bir Aztek ebesinin yaşamındaki bir günü özetliyor.

Ders: Kay Read, yöneten: AIM Creative Studios.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:13

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.