De realiteit geherdefinieerd | Jordan B. Peterson | TEDxToronto

Dr Jordan B. Peterson, professor psychologie aan de University of Toronto, stelt dat onze realiteit in essentie niet bestaat uit objecten, maar uit chaos en orde. Hij spoort ons aan onze persoonlijke balans van die twee in kaart te brengen en te werken aan het verbeteren ervan. Met wat discipline groeien uit bescheiden middelen uiteindelijke de meest grootse dingen, suggereert hij.

Deze talk werd gehouden op een TEDx-evenement, in de stijl van de TED-conferenties, maar onafhankelijk georganiseerd door een lokaal team. Meer informatie hierover op http://ted.com/tedx

Hallo.

Ik hoorde pas van deze conferentie
twee weken geleden

en was het volgens mij Darius,
die de hele zaak organiseerde,

die contact met me opnam
en zei dat iemand in de gemeenschap

dacht dat ik iets te vertellen had

dat de moeite waard was
om naar te luisteren bij TEDx,

en ik dacht: Dat is geweldig.

Ik ken TED.

Ik moet een talk in elkaar zetten
over iets wat ik heel belangrijk vind.

Waarop Darius zei:

"Je hebt zes minuten."

(Gelach)

Misschien iets simpelers dan,
dacht ik toen.

Maar toen dacht ik:

nee, niks simpelers,

ik ga iets proberen
wat ik altijd al wilde doen

en dat was het herdefiniëren
van de realiteit in zes minuten.

(Gelach)

Hou je dus maar vast.

De realiteit waar ik het
vandaag over ga hebben,

is de realiteit van
de sprekers hier vandaag

die geïnspireerd waren;

het is de realiteit waar zij in leven.

En waar ik het over ga hebben,

is volgens mij geen metafysica.

Ik geloof oprecht
dat waar ik het over ga hebben,

het meest werkelijke is wat ik ken.

En de kennis daarvan
heeft mijn leven compleet veranderd.

Ik denk dat mensen
waar je vandaag naar luistert,

die ook hun leven hebben veranderd,
en de levens van anderen,

dit ook weten.

En ik denk ook dat wat ik
je vandaag ga vertellen,

dat jij dat ook al weet,

maar je weet niet dat je het weet.

En het is zo heerlijk
om iets te leren dat je al weet,

opdat het bewust en expliciet kan worden.

En dat ga ik proberen te doen.

Er zijn een hoop plaatjes
en een hoop woorden,

dus laten we beginnen.

Ten eerste denk ik dat mensen
meer lijden dan nodig is,

omdat ons begrip van wat echt is
diepgaand verkeerd is.

We worden verblind
voor wat echt fundamenteel is

door dingen die zich
het makkelijkst laten waarnemen.

Als gevolg beseffen we niet
wat het meest authentiek en belangrijk is.

We geloven dat de wereld
bestaat uit objecten.

Ik zou echter voorstellen

dat de wereld bestaat uit chaos en orde,

en dat de kwaliteit
van ons zijn afhankelijk is

van hoe we die twee in balans houden.

Chaos -- dat wat zich manifesteert
wanneer we niet weten wat we zien.

We zagen chaos toen
de Twin Towers instortten.

Het is chaos wat op je afkomt

wanneer je geliefde partner je vertelt
dat ze al lang een verhouding heeft.

Het is chaos wat je verzwelgt
als een geliefde overlijdt.

Chaos is het onbekende, het onverwachte,

de anomalie.

Het is de 'mater', de moeder,

de Latijnse stam van woorden
als 'matrix' en 'materie',

het weefsel van de realiteit.

Chaos is de vruchtbaarheid van de natuur
en de terreur van de tijd.

Het is de oceaan van mogelijkheden
die de cultuur van de mens omringt;

het is het reddende levenswater

voor hen die zijn uitgedroogd
door hun eigen droge vooroordelen;

en het is het vloed
ontketend door een boze God

als 's mens ideeën zo erg zijn vervormd
dat ze niet langer houdbaar zijn.

Het is het yin van de taoisten;

het is de verlammende gruwel
van de duisternis;

het is de verraderlijkheid
van onze fysieke vormen;

het is het monster onder het bed;

en het is de slang die eeuwig
op de loer ligt in de tuin.

Chaos ontmoet je ook

als je moedig gaat
waar niemand nog ooit ging.

Orde, daarentegen,

is waar je bent
als alles naar behoren werkt.

Als treinen op tijd rijden --

dat is orde.

Als je een gelukkig
en veilig thuis hebt --

dat is orde.

Orde houdt de operatiekamer schoon;

orde is wat God uit de chaos schept
in het begin van de tijd

en aanbiedt aan mannen en vrouwen
als een plaats om te leven.

Het is een eiland van stabiliteit
in een zee van onwetendheid;

het is het yang van de taoisten;

het zijn het muren om de stad;

het zijn de beginselen van de constitutie;

en het uniform van de politie.

Orde is de duurzame steen
die de barbaren op afstand houdt.

In extreme vorm, echter,

wordt orde tirannie

en brengt het de ziel in gevaar.

Als mensen de weg kwijt zijn,

worden we star en onvermurwbaar,

of losbandig en onverschillig.

We kunnen dan niet meer
creatief denken,

of we dobberen zonder doel
tot we verdrinken in de mogelijkheden.

We willen tirannie omdat we
verafschuwen wat we niet kennen,

of we willen anarchie
om de verantwoordelijkheid te mijden.

Hoe dan ook riskeren we
het tegenoverstelde af te roepen.

Te veel orde verhoogt de kans
op het wegglijden naar chaos.

Te veel chaos roept
de duivels van totalitarisme

uit de spelonken
waar ze zich verbergen.

De boeddhisten geloven
dat het leven lijden is.

Joden en christenen zijn het daarmee eens.

De eersten herinneren zich
een lange geschiedenis van vervolging;

De laatsten aanbidden een God

die tegelijk menselijk is --

en verraden en gekruisigd.

Als mannen en vrouwen de hemel aanroepen

in het gezicht van hun lijden,

waar zoeken ze dan naar?

Zin.

Zin is geen rationeel fenomeen.

We merken het op met ons wezen,
niet met ons intellect,

wat het zou moeten leiden
in plaats van volgen.

Als chaos en orde in balans zijn,
hebben we één voet in elk domein.

Dat is de zin waar het leven
overvloediger op steunt.

Op die plaats zijn we veilig
en vol vertrouwen,

maar met genoeg uitdagingen
om alert te zijn en ons te ontwikkelen.

Op die plaats spelen we ieder spel

niet alleen om te winnen,

maar om betere spelers te worden
in welk toekomstig spel dan ook.

Een dergelijke zin, wanneer gekoesterd,

kan liefde voor het leven creëren
en een dankbaarheid zo diep

dat de vreselijke beperkingen
van het leven gerechtigd zijn.

En op die manier
wordt het paradijs herwonnen.

Het alternatief is een leven in onbalans.

Dis is niet goed,

want de vreselijke krachten
van chaos en orde

zullen een mens in onbalans
uit elkaar rijten.

Hij raakt overweldigd, hopeloos,

bitter, haatdragend

en uiteindelijk wreed.

Zij wordt opzettelijk blind,

bekrompen, verveeld, cynisch en venijnig.

Als het leven in onbalans is,
vechten mensen ertegen,

omdat ze boos zijn op de ellendige
beperkte levensomstandigheden.

"Loop naar de hel!"

Dat is de vloek van de verbitterden.

Ze zijn op weg naar de hel

en zouden daar graag
iedereen mee naartoe slepen.

Dat is de wraak op God,

of op de levensomstandigheden --

hoe je het ook wilt noemen.

Het is gemotiveerd door het verlangen
dat dingen nog gebrekkiger worden

en ophouden te bestaan.

Hoe kan een persoon in de realiteit leven?

Dat is een empirische,
geen rationele vraag.

Begin met jezelf te bekijken

als iemand waar je
bitter weinig over weet;

zie wanneer je psychologisch
goed functioneert

en zie wanneer je dat niet doet.

Niet over nadenken.

Kijken.

Probeer dan meer tijd door te brengen
daar waar je wilt zijn.

Je bent daar dichterbij het paradijs
en verder van de hel.

Doe wat nodig is om daar te blijven.

Binnen een maand,
met toegewijde inzet,

ben je vaker op de juiste plaats.

Na een jaar veel vaker.

Na drie jaar, als je geluk hebt, meestal.

Toen hij werd gevraagd naar het hemelrijk

zei Christus:

"Het is als een mosterdzaadje,
het kleinste aller zaden,

maar als het op vruchtbare grond valt,
produceert het een enorme plant

en wordt het een schuilplaats
voor alle vogels uit de lucht.

Uit zulke bescheiden middelen
groeien de meest grootse dingen."

Dankjewel.

(Applaus)