< Return to Video

Życie nastolatków w starożytnym Rzymie – Ray Laurence

  • 0:18 - 0:21
    Jest 17 marca 73 roku.
  • 0:21 - 0:24
    W starożytnym Rzymie
    odbywają się liberalia,
  • 0:24 - 0:26
    coroczny festiwal
  • 0:26 - 0:30
    obchodzony, by uczcić
    wolność obywateli Rzymu.
  • 0:30 - 0:36
    Przyjrzymy się 17-latkowi
    o imieniu Lucjusz Popidius Secundus.
  • 0:36 - 0:38
    Nie pochodzi z biednej rodziny,
  • 0:38 - 0:41
    ale mieszka w części miasta zwanej Subura,
  • 0:41 - 0:43
    uboższej dzielnicy Rzymu,
  • 0:43 - 0:46
    znajdującej się jednak blisko centrum.
  • 0:48 - 0:51
    Mieszkania wypełnione są lokatorami,
  • 0:51 - 0:54
    co stanowi poważne ryzyko.
  • 0:55 - 1:01
    Po częstych pożarach
    pozostaje popiół i dym.
  • 1:02 - 1:06
    Lucius od świtu wypełnia swoje obowiązki.
  • 1:08 - 1:12
    Jego 15-letni brat staje się pełnoletni.
  • 1:12 - 1:17
    Połowa dzieci w Rzymie umiera,
    zanim osiągnie pełnoletność,
  • 1:17 - 1:21
    jest to więc szczególnie ważne wydarzenie.
  • 1:21 - 1:24
    Brat Lucjusza stoi w nowej todze
  • 1:24 - 1:28
    przed kapliczką
    kryjącą bóstwa opiekuńcze ich domu
  • 1:28 - 1:32
    i kładzie w niej bullę, ochronny amulet,
  • 1:32 - 1:35
    wraz z dziękczynną modlitwą.
  • 1:35 - 1:39
    Bulla zadziałała i ochroniła go.
  • 1:39 - 1:44
    W przeciwieństwie do wielu innych
    dożył wieku dorosłego.
  • 1:44 - 1:50
    Mając 17 lat,
    Lucjusz prawie ukończył edukację.
  • 1:50 - 1:53
    Nauczono go jak się wysławiać,
    przemawiać publicznie
  • 1:53 - 1:57
    oraz czytać i pisać po łacinie i grecku.
  • 1:57 - 2:00
    Ojciec natomiast nauczył go wielu rzeczy,
  • 2:00 - 2:02
    których nie da się opanować
    w szkolnej ławie:
  • 2:02 - 2:05
    biegania, pływania
  • 2:06 - 2:08
    i walki.
  • 2:08 - 2:13
    Lucjusz mógł w wieku lat 17
    zostać wojskowym trybunem
  • 2:13 - 2:17
    i dowodzić żołnierzami
    na granicach Imperium.
  • 2:18 - 2:22
    Mimo wszystko Lucius jest wciąż dzieckiem.
  • 2:22 - 2:25
    Nie może samodzielnie
    dokonywać transakcji handlowych.
  • 2:25 - 2:30
    Będzie się tym zajmował jego ojciec,
    aż Lucjusz skończy 25 lat.
  • 2:30 - 2:36
    Zaaranżuje także jego małżeństwo
    z 10 lat młodszą dziewczynką.
  • 2:36 - 2:41
    Jego ojciec ma oko
    na rodzinę z 7-letnią córką.
  • 2:41 - 2:43
    Wracając do liberaliów...
  • 2:43 - 2:45
    Gdy Lucjusz wychodzi wraz z rodziną,
  • 2:45 - 2:50
    sklepy są otwarte,
    a życie toczy się jak zwykle.
  • 2:51 - 2:54
    Ulice pełne są wędrownych handlarzy ozdób
  • 2:54 - 2:58
    i ludzi uwijających się tam i z powrotem.
  • 2:58 - 3:03
    Duże wozy nie mogą wjeżdżać do miasta
    przed godziną dziewiątą,
  • 3:03 - 3:05
    ale i tak ulice są zatłoczone.
  • 3:06 - 3:10
    Ojcowie i wujkowie
    zabierają dzieci na Forum Augusta,
  • 3:10 - 3:14
    żeby obejrzeć posągi
    sławnych rzymskich wojowników,
  • 3:14 - 3:15
    takich jak Eneasz,
  • 3:15 - 3:18
    który poprowadził do Włoch
    przodków Rzymian, Trojan.
  • 3:18 - 3:22
    Jest też Romulus, założyciel Rzymu,
  • 3:22 - 3:24
    a także wszyscy
    wielcy generałowie Republiki
  • 3:24 - 3:26
    sprzed ponad stu lat.
  • 3:27 - 3:33
    Możemy sobie wyobrazić ojców
    i opiekunów z dorosłymi dziećmi
  • 3:33 - 3:37
    rozpamiętujących historie
    pełne rzymskiej chwały,
  • 3:37 - 3:42
    opowiadających o czynach
    i przemyśleniach wielkich mężów:
  • 3:42 - 3:44
    ich radach na temat przykładnego życia
  • 3:44 - 3:47
    i przezwyciężania kaprysów młodości.
  • 3:47 - 3:50
    Czuć w tym miejscu ducha historii,
  • 3:50 - 3:53
    który wciąż unosi się
    w ich teraźniejszości.
  • 3:53 - 3:59
    Rzymianie stworzyli imperium
    niekończące się w czasie i przestrzeni.
  • 3:59 - 4:03
    Dzięki działaniom wojennym,
    Rzym miał być wieczny.
  • 4:03 - 4:07
    Wojny były nieodłącznym elementem życia
    nawet w roku 73.
  • 4:07 - 4:10
    Prowadzono kampanie
    w północnej Anglii i Szkocji,
  • 4:10 - 4:14
    na północ od Dunaju w Rumunii
  • 4:14 - 4:19
    oraz na granicy Syrii
    i Iraku na wschodzie.
  • 4:19 - 4:23
    Jest ósma godzina, czas na kąpiel.
  • 4:23 - 4:27
    Lucjusz i jego rodziną
    przechodzą przez Via Lata, ulicę szeroką,
  • 4:27 - 4:32
    na Pole Marsowe
    i do ogromnych term Agryppy.
  • 4:32 - 4:36
    Członkowie rodziny pozostawiają klientów
    i wyzwoleńców na zewnątrz
  • 4:36 - 4:39
    i wchodzą do środka
    z osobami równymi rangą.
  • 4:39 - 4:42
    Łaźnie zostały przekształcone
    z ciemnych i parnych
  • 4:42 - 4:44
    na pełne światła.
  • 4:44 - 4:48
    Rzymianie udoskonalili szklane okna.
  • 4:48 - 4:51
    Bywalcy przechodzą z pomieszczenia zimnego
  • 4:51 - 4:53
    do letniego,
  • 4:54 - 4:56
    a następnie do gorącego.
  • 4:57 - 5:02
    Godzinę później
    kąpiący się wychodzą wymasowani,
  • 5:02 - 5:03
    naoliwieni
  • 5:04 - 5:09
    i obskrobani z pozostałego brudu.
  • 5:10 - 5:14
    O godzinie dziewiątej,
    siedem godzin po wyjściu z domu,
  • 5:14 - 5:17
    mężczyźni wracają na uroczysty obiad.
  • 5:18 - 5:20
    To spotkanie w małym gronie,
  • 5:20 - 5:25
    gdzie dziewięć osób układa się
    w pozycji półleżącej wokół niskiego stołu.
  • 5:25 - 5:27
    Niewolnicy
    spełniają wszelkie ich zachcianki,
  • 5:27 - 5:33
    gdy tylko biesiadnicy
    gestem zażądają więcej jedzenia lub wina.
  • 5:34 - 5:38
    Pod koniec dnia słychać turkot wozów.
  • 5:38 - 5:44
    Klienci i wyzwoleńcy po solidnym,
    choć gorszym posiłku,
  • 5:44 - 5:49
    wybiorą się do letnich teraz łaźni,
    nim wrócą do domów.
  • 5:49 - 5:55
    W domu Lucjusza uczta trwa do nocy.
  • 5:55 - 5:58
    Lucjusz i jego przyrodni brat
    nie wyglądają zbyt dobrze.
  • 5:58 - 5:59
    Niewolnik stoi w pogotowiu,
  • 5:59 - 6:03
    na wypadek gdyby któryś z nich
    miał wymiotować.
  • 6:05 - 6:08
    Z perspektywy czasu
    znamy przyszłość Lucjusza.
  • 6:08 - 6:11
    Za 20 lat najmłodszy syn
    cesarza Wespazjana,
  • 6:11 - 6:15
    Domicjan, jako cesarz,
    zaprowadzi rządy terroru.
  • 6:15 - 6:18
    Czy Lucjusz przetrwa?
Title:
Życie nastolatków w starożytnym Rzymie – Ray Laurence
Speaker:
Ray Laurence
Description:

Wyświetl całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/a-glimpse-of-teenage-life-in-ancient-rome-ray-laurence

Witaj w świecie Luciusa Popidiusa Secundusa, 17- latka mieszkającego w Rzymie w 73 roku. Prowadzi on zwyczajne życie pełne aranżowanych małżeństw, świętowania pełnoletności, oraz publicznych łaźni. Zobacz tę niezwykle szczegółową lekcję o życiu przeciętnego rzymskiego nastolatka 2 tysiące lat temu.

Lekcja: Ray Laurence, animacja: Cognitive Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:35

  • Maciej Mackiewicz

    Liberaria nie muszą być pisane dużą literą, podobnie słowa "łacinie" i "grecku". Imię Lucius można przetłumaczyć na Lucjusz, tak to zostało zrobione w innej prelekcji tego samego autora, w której polskie napisy zostały zaakceptowane.

    Niektóre napisy można było rozdzielić, inne trochę skrócić, żeby się wygodniej czytało.

    Słowo liberalia odmienia się na liberaliów, a nie liberalii.

    Zamiast Anaeus (sic!) - ang. Aeneas, pol. Eneasz. Często osoby oglądające prelekcje chcą zebrać trochę więcej informacji na omawiany temat, naszą rolą jest ułatwienie im tego, a nie utrudnienie :)

    Baths of Agrippa - termy Agryppy

    Peer group - nie tylko grupa rówieśnicza, ale też osoby równe rangą, w tym kontekście lepiej pasuje drugi wariant.

    Tłumaczenie ogólnie dobre, następnym razem radzę zrobić trochę więcej researchu, jeżeli będą pojawiać się nazwy własne, albo jakieś naukowe terminy. Polecam też wykonać jakąś transkrypcję, żeby poczuć się swobodniej z dostosowywaniem tekstu do czasu i prędkości wyświetlania, czasem nie wystarczy podstawianie polskich słów do angielskiej transkrypcji i trzeba ją trochę prze-aranżować :)

    Pozdrawiam, Maciek

  • Ilona Świerczyńska

    Bardzo dziękuję za korektę napisów i za rady na przyszłość :)

    Pozdrawiam,
    Ilona

  • Ilona Świerczyńska

    Bardzo dziękuję za korektę napisów i za rady na przyszłość :)

    Pozdrawiam,
    Ilona

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.