0:00:17.852,0:00:21.118 Jest 17 marca 73 roku. 0:00:21.118,0:00:24.026 W starożytnym Rzymie[br]odbywają się liberalia, 0:00:24.026,0:00:25.748 coroczny festiwal 0:00:25.748,0:00:29.540 obchodzony, by uczcić[br]wolność obywateli Rzymu. 0:00:30.420,0:00:36.244 Przyjrzymy się 17-latkowi[br]o imieniu Lucjusz Popidius Secundus. 0:00:36.244,0:00:37.977 Nie pochodzi z biednej rodziny, 0:00:37.977,0:00:40.910 ale mieszka w części miasta zwanej Subura, 0:00:40.910,0:00:43.054 uboższej dzielnicy Rzymu, 0:00:43.054,0:00:46.078 znajdującej się jednak blisko centrum. 0:00:47.848,0:00:51.452 Mieszkania wypełnione są lokatorami, 0:00:51.452,0:00:53.971 co stanowi poważne ryzyko. 0:00:54.851,0:01:00.575 Po częstych pożarach[br]pozostaje popiół i dym. 0:01:01.635,0:01:06.410 Lucius od świtu wypełnia swoje obowiązki. 0:01:08.440,0:01:12.302 Jego 15-letni brat staje się pełnoletni. 0:01:12.302,0:01:16.836 Połowa dzieci w Rzymie umiera,[br]zanim osiągnie pełnoletność, 0:01:16.836,0:01:20.702 jest to więc szczególnie ważne wydarzenie. 0:01:20.702,0:01:23.833 Brat Lucjusza stoi w nowej todze 0:01:23.833,0:01:27.544 przed kapliczką[br]kryjącą bóstwa opiekuńcze ich domu 0:01:27.544,0:01:32.472 i kładzie w niej bullę, ochronny amulet, 0:01:32.472,0:01:35.260 wraz z dziękczynną modlitwą. 0:01:35.260,0:01:39.118 Bulla zadziałała i ochroniła go. 0:01:39.118,0:01:44.180 W przeciwieństwie do wielu innych[br]dożył wieku dorosłego. 0:01:44.180,0:01:49.802 Mając 17 lat,[br]Lucjusz prawie ukończył edukację. 0:01:49.802,0:01:53.318 Nauczono go jak się wysławiać,[br]przemawiać publicznie 0:01:53.318,0:01:57.218 oraz czytać i pisać po łacinie i grecku. 0:01:57.218,0:01:59.959 Ojciec natomiast nauczył go wielu rzeczy, 0:01:59.959,0:02:02.340 których nie da się opanować[br]w szkolnej ławie: 0:02:02.340,0:02:05.272 biegania, pływania 0:02:05.932,0:02:07.834 i walki. 0:02:08.324,0:02:13.418 Lucjusz mógł w wieku lat 17[br]zostać wojskowym trybunem 0:02:13.418,0:02:16.938 i dowodzić żołnierzami[br]na granicach Imperium. 0:02:18.048,0:02:21.955 Mimo wszystko Lucius jest wciąż dzieckiem. 0:02:21.955,0:02:25.235 Nie może samodzielnie[br]dokonywać transakcji handlowych. 0:02:25.235,0:02:30.091 Będzie się tym zajmował jego ojciec,[br]aż Lucjusz skończy 25 lat. 0:02:30.091,0:02:36.205 Zaaranżuje także jego małżeństwo[br]z 10 lat młodszą dziewczynką. 0:02:36.205,0:02:40.845 Jego ojciec ma oko[br]na rodzinę z 7-letnią córką. 0:02:41.485,0:02:42.983 Wracając do liberaliów... 0:02:42.983,0:02:45.443 Gdy Lucjusz wychodzi wraz z rodziną, 0:02:45.443,0:02:49.613 sklepy są otwarte,[br]a życie toczy się jak zwykle. 0:02:50.513,0:02:54.285 Ulice pełne są wędrownych handlarzy ozdób 0:02:54.285,0:02:57.918 i ludzi uwijających się tam i z powrotem. 0:02:57.918,0:03:02.784 Duże wozy nie mogą wjeżdżać do miasta[br]przed godziną dziewiątą, 0:03:02.784,0:03:05.383 ale i tak ulice są zatłoczone. 0:03:06.113,0:03:10.352 Ojcowie i wujkowie[br]zabierają dzieci na Forum Augusta, 0:03:10.352,0:03:13.975 żeby obejrzeć posągi[br]sławnych rzymskich wojowników, 0:03:14.000,0:03:15.000 takich jak Eneasz, 0:03:15.000,0:03:17.582 który poprowadził do Włoch[br]przodków Rzymian, Trojan. 0:03:17.680,0:03:21.732 Jest też Romulus, założyciel Rzymu, 0:03:21.732,0:03:23.884 a także wszyscy[br]wielcy generałowie Republiki 0:03:23.884,0:03:26.156 sprzed ponad stu lat. 0:03:27.276,0:03:33.468 Możemy sobie wyobrazić ojców[br]i opiekunów z dorosłymi dziećmi 0:03:33.468,0:03:36.902 rozpamiętujących historie[br]pełne rzymskiej chwały, 0:03:36.902,0:03:41.532 opowiadających o czynach[br]i przemyśleniach wielkich mężów: 0:03:41.532,0:03:44.237 ich radach na temat przykładnego życia 0:03:44.237,0:03:47.492 i przezwyciężania kaprysów młodości. 0:03:47.492,0:03:50.253 Czuć w tym miejscu ducha historii, 0:03:50.253,0:03:52.584 który wciąż unosi się[br]w ich teraźniejszości. 0:03:53.354,0:03:58.795 Rzymianie stworzyli imperium[br]niekończące się w czasie i przestrzeni. 0:03:58.795,0:04:02.659 Dzięki działaniom wojennym,[br]Rzym miał być wieczny. 0:04:02.659,0:04:06.903 Wojny były nieodłącznym elementem życia[br]nawet w roku 73. 0:04:06.903,0:04:10.438 Prowadzono kampanie[br]w północnej Anglii i Szkocji, 0:04:10.438,0:04:13.702 na północ od Dunaju w Rumunii 0:04:13.702,0:04:18.834 oraz na granicy Syrii[br]i Iraku na wschodzie. 0:04:18.834,0:04:22.618 Jest ósma godzina, czas na kąpiel. 0:04:22.618,0:04:26.803 Lucjusz i jego rodziną[br]przechodzą przez Via Lata, ulicę szeroką, 0:04:26.803,0:04:31.684 na Pole Marsowe[br]i do ogromnych term Agryppy. 0:04:31.684,0:04:35.537 Członkowie rodziny pozostawiają klientów[br]i wyzwoleńców na zewnątrz 0:04:35.537,0:04:38.958 i wchodzą do środka[br]z osobami równymi rangą. 0:04:38.958,0:04:42.101 Łaźnie zostały przekształcone[br]z ciemnych i parnych 0:04:42.101,0:04:44.184 na pełne światła. 0:04:44.184,0:04:47.768 Rzymianie udoskonalili szklane okna. 0:04:47.768,0:04:51.235 Bywalcy przechodzą z pomieszczenia zimnego 0:04:51.235,0:04:52.941 do letniego, 0:04:53.841,0:04:56.108 a następnie do gorącego. 0:04:57.218,0:05:01.872 Godzinę później[br]kąpiący się wychodzą wymasowani, 0:05:01.872,0:05:03.470 naoliwieni 0:05:03.960,0:05:08.558 i obskrobani z pozostałego brudu. 0:05:10.148,0:05:14.268 O godzinie dziewiątej,[br]siedem godzin po wyjściu z domu, 0:05:14.268,0:05:17.362 mężczyźni wracają na uroczysty obiad. 0:05:17.922,0:05:20.268 To spotkanie w małym gronie, 0:05:20.268,0:05:24.834 gdzie dziewięć osób układa się[br]w pozycji półleżącej wokół niskiego stołu. 0:05:24.834,0:05:27.372 Niewolnicy[br]spełniają wszelkie ich zachcianki, 0:05:27.372,0:05:32.790 gdy tylko biesiadnicy[br]gestem zażądają więcej jedzenia lub wina. 0:05:33.650,0:05:38.290 Pod koniec dnia słychać turkot wozów. 0:05:38.290,0:05:43.820 Klienci i wyzwoleńcy po solidnym,[br]choć gorszym posiłku, 0:05:43.820,0:05:49.453 wybiorą się do letnich teraz łaźni,[br]nim wrócą do domów. 0:05:49.453,0:05:54.588 W domu Lucjusza uczta trwa do nocy. 0:05:54.588,0:05:57.532 Lucjusz i jego przyrodni brat[br]nie wyglądają zbyt dobrze. 0:05:57.532,0:05:59.318 Niewolnik stoi w pogotowiu, 0:05:59.318,0:06:02.584 na wypadek gdyby któryś z nich[br]miał wymiotować. 0:06:04.734,0:06:08.022 Z perspektywy czasu[br]znamy przyszłość Lucjusza. 0:06:08.022,0:06:11.452 Za 20 lat najmłodszy syn[br]cesarza Wespazjana, 0:06:11.452,0:06:15.483 Domicjan, jako cesarz,[br]zaprowadzi rządy terroru. 0:06:15.495,0:06:18.365 Czy Lucjusz przetrwa?