< Return to Video

Haitian Revolution (Part 2)

  • 0:01 - 0:03
    နောက်ဆုံး သင်ခန်းစာတုန်းက
  • 0:03 - 0:08
    Toussaint L'Ouverture ကို
  • 0:08 - 0:11
    သူ့ရဲ့ ညာလက်ရုံးတွေက သစ္စာဖောက်လိုက်တဲ့ အကြောင်းပြောခဲ့တယ်
  • 0:11 - 0:14
    သစ္စာဖောက်တဲ့သူတွေဟာ Leclerc ဘက်ကို ပူးပေါင်းသွားကြတယ်
  • 0:14 - 0:17
    ဒါမှမဟုတ်လည်း Leclerc ကို ဆက်ပြီး မပုန်ကန်နိုင်တော့တာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်
  • 0:17 - 0:19
    Leclerc က အဆိုးကြီး မဟုတ်ဘူးလို့ ယူဆလာကြတာကိုး
  • 0:19 - 0:21
    သူက ကျွန်စနစ်ကို ပြန်ပြီး အသက်သွင်းဖို့ အစီအစဉ်မရှိဘူး
  • 0:21 - 0:24
    အာဖရိကန်ပြည်သူတွေရဲ့
  • 0:24 - 0:27
    ရပိုင်ခွင့်ကိုလည်း မထိပါးလိုဘူး
  • 0:27 - 0:29
    ဒါက Leclerc ရဲ့ ပုံနောက်တစ်ပုံပါ
  • 0:29 - 0:32
    ဒီမှာ သူပေါ့
  • 0:32 - 0:35
    သူ့လက်မောင်းတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်
  • 0:35 - 0:37
    Leclerc နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ သွားစဉ်မှာပဲ
  • 0:37 - 0:38
    Leclerc က သူ့ကို အဆိပ်ခတ်တယ်
  • 0:38 - 0:39
    လှေတစ်စီးနဲ့
  • 0:39 - 0:41
    ပြင်သစ်ကို ပို့လိုက်တယ်
  • 0:41 - 0:42
    နောက်တစ်နှစ် ၁၈၀၃ ရောက်တော့ ဆုံးသွားတယ်
  • 0:42 - 0:47
    သူ သစ္စာဖောက်ခံလိုက်ရတာပါ
  • 0:47 - 0:51
    ၁၈၀၃ ခုနှစ်မှာ ထောင်နန်းစံပြီး ဆုံးခဲ့ရတာပါ
  • 0:51 - 0:53
    တကယ်တော့ သူဟာ
  • 0:53 - 0:55
    ဟေရှင်သမိုင်းစာမျက်နှာမှာတင်မဟုတ်ဘူး
  • 0:55 - 0:58
    ကမ္ဘာမှာ အရေးပါတဲ့ ခေါင်းဆောင်များထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်
  • 0:58 - 1:00
    ကျွန်တော် အရင်က ပြောခဲ့သလိုပဲ.. သူအာဏာသိမ်းတဲ့အချိန်မှာ
  • 1:00 - 1:02
    လူဖြူတွေကိုတောင် ကလဲ့စားချေခဲ့တာမဟုတ်ပါဘူး
  • 1:02 - 1:06
    ဟေတီနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာအောင်
  • 1:06 - 1:08
    ကူညီပေးခဲ့တယ်
  • 1:08 - 1:12
    အခုလက်ရှိ ဟေတီနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေဟာ သူ့စွမ်းဆောင်မှုကြောင့် ဖြစ်လာခဲ့တာ
  • 1:12 - 1:17
    Saint-Domingue က ဗြိတိသျှတောာ်ဝင်ရေတပ်ကို တော်လှန်ခဲ့တယ်
  • 1:17 - 1:18
    ကျွန်တော် တစ်ခုပြောဖို့မေ့သွားတယ်
  • 1:18 - 1:26
    အင်္ဂလိပ်ရေတပ်ကို ခုခံခဲ့တဲ့ ကာလက
  • 1:26 - 1:28
    အဲ့ဒီ အချိန်အနေနဲ့ဆိုရင်
  • 1:28 - 1:31
    ကမ္ဘာမှာ အင်္ဂလိပ်ရေတပ်အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်နေစဉ်ပေါ့
  • 1:31 - 1:34
    ဒါ့ကြောင့်ပဲ သူဒီလို
  • 1:34 - 1:35
    စစ်သူကြီးတစ်ယောက် အနေနဲ့
  • 1:35 - 1:37
    ထက်မြက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြုခံရတာဖြစ်ပါတယ်
  • 1:37 - 1:39
    သူပြန်ပြီး ကလဲ့စားချေတာမျိုးလည်းမလုပ်ခဲ့ဘူး
  • 1:39 - 1:41
    ကြာပွတ်နဲ့ ရိုက်တာမျိုးတွေ.... မီးရှို့သတ်တာမျိုးတွေ မလုပ်ခဲ့ဘူး
  • 1:41 - 1:44
    ရန်သူတွေကို အငြိုးနဲ့ မတုံ့ပြန်ဘူး
  • 1:44 - 1:46
    ဒါကြောင့်လည်း သစ္စာဖောက်ခံလိုက်ရတာဖြစ်မှာပါ
  • 1:46 - 1:49
    သေချာတာကတော့
  • 1:49 - 1:55
    Leclerc က မကောင်းဆိုးဝါးအစွယ်တွေရှိတာနဲ့ ထိုက်တန်တယ်ဆိုတာပဲ
  • 1:55 - 1:56
    သူ့ထက် ပိုယုတ်မာတဲ့သူရှိတယ်ဆိုတာတော့
  • 1:56 - 1:59
    အမှန်ပါပဲ
  • 1:59 - 2:01
    ဒါမှမဟုတ်လည်း
  • 2:01 - 2:03
    ထိုယုတ်မာတဲ့လူရဲ့ လက်ပါးစေလည်းဖြစ်မှာပေါ့
  • 2:03 - 2:07
    ၁၈၀၂ မေလမှာ
  • 2:07 - 2:12
    နပိုလီယမ်က
  • 2:12 - 2:17
    ကျွန်စနစ်ကို ပြန်လည်ပြဌာန်းတဲ့ ဥပဒေတစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်
  • 2:17 - 2:26
    ကျွန်စနစ်က ပြန်လည်ပေါ်ထွန်းလာတယ်
  • 2:26 - 2:28
    ဒွိဟဖြစ်စရာပါပဲ
  • 2:28 - 2:29
    ကျွန်စနစ်မပပျောက်သေးတဲ့
  • 2:29 - 2:32
    တစ်ချို့ဒေသတွေလည်းရှိသေးတယ်
  • 2:32 - 2:39
    ဘာတွေလဲဆိုတော့ မာတီးနီ
  • 2:39 - 2:44
    စိန့်လူဆီယာ... တိုဘက်ကို.. စတဲ့ ပြင်သစ်ကိုလိုနီဒေသတွေပါ
  • 2:44 - 2:45
    ဒါပေမဲ့... ဟေတီမှာကျတော့
  • 2:45 - 2:47
    သို့မဟုတ် စိန့်ဒိုမင်းမှာ ထိုစဉ်ကာလတုန်းက
  • 2:47 - 2:49
    ဒွိဟဖြစ်စရာတွေဖြစ်နေခဲ့တယ်
  • 2:49 - 2:51
    ကျွန်စနစ်အမှန်တကယ်ပျောက်ကွယ်သွားတာလား
  • 2:51 - 2:53
    မပျောက်ကွယ်သေးတာလားဆိုတာတွေပေါ့
  • 2:53 - 2:54
    သိသိသာသာဖြစ်နေတာကတော့.... ကျွန်တွေက ဟေတီမှာ လွတ်လပ်တယ်ဆိုတာပါ
  • 2:54 - 2:58
    ဆိုတော့ ဟေတီအတွက် ဘာမှန်းညာမှန်း မရေရာသေးပဲ ဖြစ်နေတာပေါ့
  • 2:58 - 3:00
    တစ်ချိန်တည်းမှာကျတော့
  • 3:00 - 3:01
    ဟေရှင်တွေက ... အဲ့လိုတွေဖြစ်နေမှန်းတောင် မသိဘူး
  • 3:01 - 3:04
    ၁၈၀၂ မေလမှာပေါ့
  • 3:04 - 3:07
    သေချာအောင်ပြောချင်တာကတော့
  • 3:07 - 3:12
    နပိုလီယန်က Leclerc ကို
  • 3:12 - 3:14
    ကျွန်စနစ်ကို အချိန်ကျရင်ပြန်လည်ပြဌာန်းဖို့ကို
  • 3:14 - 3:15
    လျို့ဝှက်စာအနေနဲ့ ပို့လိုက်တယ်ဆိုတာပဲ
  • 3:15 - 3:27
    အချိန်ရောက်ရင် ပြန်ပြီး ပြဌာန်းဖို့ကိုပေါ့
  • 3:27 - 3:30
    ဒီလူတွေက ခေသူတွေမဟုတ်ပါဘူး
  • 3:30 - 3:31
    အခြေအနေကို သဘောပေါက်ပါတယ်
  • 3:31 - 3:33
    သူတို့ကို ကူညီပေးဖို့
  • 3:33 - 3:38
    Toussaint L'Ouverture ရဲ့ရှေ့ဆောင် စစ်သူကြီးတစ်ချို့ကို လိုအပ်တာကို သဘောပေါက်တယ်
  • 3:38 - 3:40
    ညာလက်ရုံးကြီးတွေပေါ့
  • 3:40 - 3:42
    ဟေတီကို ထိန်းချုပ်ပေးဖို့ပေါ့
  • 3:42 - 3:44
    တကယ့်ရည်ရွယ်ချက်အမှန်ကတော့
  • 3:44 - 3:46
    သူတို့ အာဏာရလာတဲ့အခါမှာ
  • 3:46 - 3:49
    ကျွန်စနစ်ကို ပြန်လည်ပြဌာန်းပြီး ကွပ်ညှပ်မလို့ပါ
  • 3:49 - 3:53
    အသားအရောင်မခွဲခြားရေးကို ပြန်ပြီး အရောင်ဆိုးမလို့ပါ
  • 3:53 - 3:56
    သူတို့တွေက တုံးလှတယ်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး
  • 3:56 - 3:58
    ဒယ်စလင်းကို သင်သိမှာပါ
  • 3:58 - 4:01
    ဒါက သူ့ရဲ့ ပုံတစ်ပုံဖြစ်ပါတယ်
  • 4:01 - 4:03
    သူဟာ ကွန်တစ်ယောက်ပါ
  • 4:03 - 4:07
    Toussaint L'Ouverture ရဲ့ ညာတောင်ပံအဖွဲ့ထဲက တစ်ယောက်ပေါ့
  • 4:07 - 4:10
    အလွန်ထိရောက်တဲ့ စစ်သူကြီးတစ်ယောက်ပေါ့
  • 4:10 - 4:11
    သင်မှတ်မိဦးမှာပေါ့
  • 4:11 - 4:14
    Leclerc ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ အမှုတွေပြီးခါနီးမှာ
  • 4:14 - 4:15
    Leclerc ကို အရှုံးပေးခဲ့တယ်
  • 4:15 - 4:16
    ပြောရရင်တော့
  • 4:16 - 4:18
    Toussaint L'Ouverture ကို သစ္စာဖောက်ခဲ့တယ်
  • 4:18 - 4:21
    ဒါပေမဲ့ သူနဲ့
  • 4:21 - 4:23
    Toussaint L'Ouverture ရဲ့ အရင်က နောက်လိုက်တွေက
  • 4:23 - 4:24
    နံရံပေါ်က ရေးသားချက်တွေကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရတယ်
  • 4:24 - 4:26
    အဲ့ဒီ လျို့ဝှက်သဝန်လွှာကို လမ်းမှာ တကူးတကဖြတ်ဖမ်းနေစရာတောင် မလိုဘူး
  • 4:26 - 4:31
    Martinique နဲ့ Tobago နဲ့ Saint Lucia ဆီက စာရတယ်
  • 4:31 - 4:35
    ကျွန်စနစ် ပြန်လည်ပြဌာန်းရမယ်ဆိုပြီး စာရတယ်
  • 4:35 - 4:37
    အဲ့ဒီ ကာလတုန်းက ဘယ်သူမှ ပြင်သစ်တွေကို
  • 4:37 - 4:39
    မယုံကြည်ကြဘူး ... မပတ်သတ်ကြဘူး
  • 4:39 - 4:42
    ကျွန်ကိစ္စနဲ့ ပတ်သတ်လာရင်ပေါ့
  • 4:42 - 4:51
    ဒီစလင်းနဲ့ သူ့ရဲဘော်တွေက ပြန်ပြီး လက်နက်သိမ်းလိုက်တယ်
  • 4:51 - 4:53
    ဒီစလင်းက
  • 4:53 - 4:55
    Toussaint L'Ouverture နဲ့ မတူဘူး
  • 4:55 - 4:57
    တူတာ တစ်ခုပဲရှိတယ်
  • 4:57 - 5:01
    နှစ်ယောက်လုံးက စစ်ရေးမှာ ဆရာကြီးတွေပဲ
  • 5:01 - 5:04
    လုံးဝမတူတဲ့ အချက်ကတော့
  • 5:04 - 5:13
    ဒီစလင်းက တုန့်ဆိုင်းနေတတ်တဲ့လူမိုျုးမဟုတ်ဘူး
  • 5:13 - 5:14
    ပြောရရင်
  • 5:14 - 5:19
    မျက်လုံးတစ်လုံးဆို မျက်လုံးတစ်လုံး ပြန်ယူရမှ ကျေနပ်တဲ့လူမျိုုး
  • 5:19 - 5:23
    ဒီစလင်း တာဝန်ကျတဲ့ အလုပ်က
  • 5:23 - 5:25
    ကျွန်တော်လှန်ရေးတပ်မတော်မှာပေါ့
  • 5:25 - 5:27
    အခြားတစ်ဖက်မှာကျတော့
  • 5:27 - 5:31
    စစ်သည် လေးသောင်းနဲ့ Leclerc က
  • 5:31 - 5:34
    နပိုလီယမ်နဲ့ ပေါင်းပြီး ရှိနေပြန်ရော
  • 5:34 - 5:37
    ဒီစလင်းအတွက်တော့ ကံကောင်းသွားပေမဲ့
  • 5:37 - 5:39
    အခြား လူတွေအတွက်တော့ ကံမကောင်းခဲ့ပါဘူး
  • 5:39 - 5:41
    ကျွန်တော် ပြောချင်တာက အသားဝါရောဂါကို ပြောတာပါ ... လူတွေအများကြီး သေဆုံးရတယ်
  • 5:41 - 5:43
    ကျွန်းပေါ်က အာဖရိကန်တွေ အတွက်တော့
  • 5:43 - 5:49
    စိတ်သက်သာရာရသွားတာပေါ့
  • 5:49 - 5:59
    အသားဝါရောဂါကြောင့် Leclerc လည်းကွယ်လွန်သွားတယ်
  • 5:59 - 6:02
    စစ်သားပေါင်း နှစ်သောင်းလောက်...
  • 6:02 - 6:05
    ကျွန်တော် ဖတ်သလောက်တော့ လူပေါင်း ၂၄၀၀၀ ကျော်ပေါ့
  • 6:05 - 6:07
    ပြင်သစ် စစ်သားတွေပေါ့ ... အသက်ဆုံးတယ်
  • 6:07 - 6:08
    ၈၀၀၀ လောက်ကတော့ ဆေးရုံတင်လိုက်ရတယ်
  • 6:08 - 6:11
    စုစုပေါင်း လူပေါင်း ၃၂၀၀၀ လောက်ဖြစ်သွားတာပေါ့
  • 6:11 - 6:15
    ဆိုတော့ စစ်တပ်မှာ အယောက် ၈၀၀၀ လောက်ပဲကျန်ခဲ့တယ်
  • 6:15 - 6:18
    ရုတ်တရက် အခြေအနေတွေပြောင်းသွားတာပေါ့လေ
  • 6:18 - 6:21
    စစ်သားအရေအတွက်ပြောင်းလဲမှုဖြစ်သွားတယ်
  • 6:21 - 6:27
    တော်လှန်ရေးစစ်တပ်က ခုခံတွန်းလှန်ရမဲ့ အရေအတွက်ပေါ့
  • 6:27 - 6:32
    ဒါတင်မဟုတ်ပါဘူး.. ကျွန်တော့်အမြင်တော့ ဒါကောင်းတယ်လို့မြင်တယ်
  • 6:32 - 6:34
    Leclerc က ကျွန်တော်စောစောကပြောသလို အဆိပ်သိပ်မပြင်းတဲ့လူလေ
  • 6:34 - 6:36
    သူ့နေရာမှာ နောက်ပိုင်းအစားဝင်လာတဲ့သူက
  • 6:36 - 6:45
    တော်တော်ဆိုးတဲ့ Rochambeau ဆိုတဲ့သူပေါ့
  • 6:45 - 6:47
    သူ့ အဖေနဲ့ သူနဲ့ နာမည်အတူတူပဲဗျာ
  • 6:47 - 6:49
    မှားနေဦးမယ်
  • 6:49 - 6:53
    သူ့အဖေကတော့ အမေရိကန်တော်လှန်ရေးတုန်းက သူူရဲကောင်းတစ်ယောက်ပေါ့ဗျာ
  • 6:53 - 6:55
    အမေရိကန်တွေဘက်ကနေပြီး ပြင်သစ်တွေအတွက်တိုက်ပေးခဲ့တဲ့သူ
  • 6:55 - 6:57
    သူ့သားကလှည့်ကျတော့ ငါးပါးမှောက်ရောဗျာ
  • 6:57 - 6:59
    ကျွန်တော် သိသလောက်ဆိုရင်တော့
  • 6:59 - 7:00
    သူ့အဖေကတော်တော် ထူးချွန်တဲ့သူ
  • 7:00 - 7:04
    သားကျတော့ ဂျိုနဲ့ အစွယ်နဲ့
  • 7:04 - 7:05
    သမိုင်းစာမျက်နာတွေမှာလည်း
  • 7:05 - 7:09
    မမှိတ်မသုန်ရက်စက်လှပါချည်ရဲ့ဆိုတဲ့ သူတွေက ခပ်ရှားရှားရယ်
  • 7:09 - 7:11
    သူလည်း တစ်ယောက်အပါအဝင်ပေါ့ဗျာ
  • 7:11 - 7:13
    သူပျာပျာသလဲလဲတော့ ဖြစ်လိုက်သေးတယ်
  • 7:13 - 7:17
    သူ့တပည့်တပန်းတွေ အသားဝါဖြစ်တုန်းကပေါ့
  • 7:17 - 7:21
    သူရင်ဆိုင်နေရတာက ဒေါသထွက်နေတဲ့ ရန်သူတွေကိုး
  • 7:21 - 7:25
    သူလုပ်ခဲ့တာတွေကတော့ အစုံပဲ
  • 7:25 - 7:28
    ကျွန်တော် အဲ့ဒါတွေကို ချရေးပါရစေနော်
  • 7:28 - 7:33
    သူက အာဖရိကန်တွေကိုတောင် မြေမြုပ်ခဲ့တဲ့လူ
  • 7:33 - 7:34
    ကျွန်တော် အာဖရိကန် အမေရိကန်တွေလို့ပြောရင် ပိုမှန်မလားပဲ
  • 7:34 - 7:38
    ရှေးခေတ်ကျေးကျွန်တွေကိုမြေမြုပ်ခဲ့တဲ့လူဗျာ
  • 7:38 - 7:48
    ပိုးကောင်တွေရှိတဲ့ကျင်းတွေထဲမှာ အရှင်လတ်လတ်မြေမြုပ်သတ်ခဲ့တာပေါ့
  • 7:48 - 7:59
    သကာရေကျင်းတွေထဲလည်း လူတွေကို ထည့်ပြီး ပြုတ်ခဲ့တဲ့လူ
  • 7:59 - 8:02
    တစ်ခါမှာ သူက
  • 8:02 - 8:08
    ချမ်းသာတဲ့လူမျိုးရောတွေကို ဖိတ်ကြားတယ် ... ဘောလုံးတစ်လုံးကို ထားထားတယ်
  • 8:08 - 8:11
    ပါတီရှိတဲ့နေရာကို တည့်တည့်ချိန်ပြီးတော့ပေါ့ဗျာ
  • 8:11 - 8:13
    ညဉ့်သန်းခေါင်လည်းရောက်ရော
  • 8:13 - 8:15
    ရျိသမျှလူတွေကို သတ်မယ်ဆိုပြီး ထပြောလေရော
  • 8:15 - 8:19
    ရက်စက် ယုတ်မာချက်က တော့ဗျာ
  • 8:19 - 8:20
    သူရက်စက်သမျှကလည်း
  • 8:20 - 8:24
    သူလက်ဝါးကြီးအုပ်လို့ရတဲ့
  • 8:24 - 8:26
    အာဖရိကန်အနွယ်ဝင်တွေပဲဖြစ်နေတော့တာ
  • 8:26 - 8:30
    နည်းနည်းကောင်းသလိုလိုဖြစ်တဲ့တစ်ချက်ကတော့
  • 8:30 - 8:34
    ကျွန်းပေါ်က အာဖရိကန်အနွယ်ဝင်တွေကို
  • 8:34 - 8:37
    ပထမဆုံးအနေနဲ့ စုစည်းပေးခဲ့တာပဲ
  • 8:37 - 8:48
    မျိုးနွယ်စစ်ကျွန်တွေ
  • 8:48 - 8:57
    လူမျိုးရောတွေကိုပါ စုစည်းခဲ့တယ်
  • 8:57 - 9:03
    ၁၈၀၃ မှာပေါ့
  • 9:03 - 9:05
    ကျွန်တော်ပြောခဲ့သလိုပဲ
  • 9:05 - 9:11
    အဲ့ဒီအချိန်က အင်္ဂလိပ်နဲ့ စစ်ဖြစ်နေတုန်းပဲ
  • 9:11 - 9:14
    အဂ်လိပ်တွေက
  • 9:14 - 9:18
    ကမ္ဘာမှာ အင်အားအကြီးဆုံးရေတပ်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားတယ်
  • 9:18 - 9:26
    တော်တော်ကို အင်အားကြီးတာပါ
  • 9:26 - 9:30
    သူဘယ်လောက်ပဲ ယုတ်မာတယ်ဆိုဆို
  • 9:30 - 9:31
    နပိုလီယန်ကတော့ အကူအညီလိုနေခဲ့တာတော့ အမှန်ပေါ့
  • 9:31 - 9:34
    ဒီစလင်းကို အနိုင်ရဖို့ အတွက်ပေါ့
  • 9:34 - 9:37
    သေချာရှင်းအောင် ပြောရရင်
  • 9:37 - 9:39
    ဒီစလင်းက
  • 9:39 - 9:42
    မျက်လုံးတစ်ဖက်ဆို တစ်ဖက်ယူဖို့ ဝန်မလေးတဲ့သူ
  • 9:42 - 9:43
    တစ်ခါတုန်းက
  • 9:43 - 9:48
    Rochambeau က သူပုန်အကျဉ်းသား ၅၀၀ ကို အရှင်လတ်လတ် မြေမြုပ်ဖူးတယ်
  • 9:48 - 9:53
    ဒီစလင်းက ပြင်သစ်အကျဉ်းသား ၅၀၀ ကို ကြိုးပေးလိုက်တယ်
  • 9:53 - 9:54
    ဆိုတော့ သူက
  • 9:54 - 9:59
    သွေးချောင်းစီးဖို့ ဝန်လေးနေတဲ့သူမျိုးမဟုတ်ဘူး
  • 9:59 - 10:02
    Toussaint L'Ouverture နဲ့တော့ သိပ်ကွာတာပေါ့
  • 10:02 - 10:02
    သင်ခန်းစာတစ်ခုလို့သတ်မှတ်ရမှာပေါ့
  • 10:02 - 10:05
    သင်ဟာ ရန်သူကို တိုက်ခိုက်နေချိန်ဆို
  • 10:05 - 10:12
    ရန်သူဘက်က ခေါင်းဆောင်ပိုကျတဲ့ လူတွေကို ရှောင်နိုင်လေလေ
  • 10:12 - 10:17
    သင် ဦးဆောင်သူတစ်ဦးဖြစ်ဖို့နီးလာလေလေပဲ
  • 10:17 - 10:19
    သင်အဖြစ် ဒါမှမဟုတ် သင်ရက်စက်နိုင်တဲ့အတိုင်းအတာအထိလောက်ပေါ့
  • 10:19 - 10:23
    သင် ခေါင်းဆောင်တွေကိုသစ္စာဖောက်ခဲ့ရင် အဲ့လိုဖြစ်လာလိမ့်မယ်
  • 10:23 - 10:25
    ကျွန်တော့် ထင်မြင်ချက်တွေ ဒီလောက်ဆိုတော်ပါပြီ
  • 10:25 - 10:27
    အခြေအနေကတော့
  • 10:27 - 10:28
    အင်္ဂလန်နဲ့ စစ်ဖြစ်သွားတဲ့ရလဒ်ပဲ
  • 10:28 - 10:32
    အင်္ဂလန်တွေက ပင်လယ်တွေတော်တော်များများပိုင်တယ် ... အထူးသဖြင့် Caribbean ပင်လယ်ပေါ့
  • 10:32 - 10:35
    ခေတ်ဟောင်းကျွန်တော်လှန်သူတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်ကို
  • 10:35 - 10:42
    ရင်ဆိုင်ဖို့ဆိုတာက သူ့အတွက်တော့ နောက်ခံ အင်အားကြီးကြီးမားမား လိုတယ်
  • 10:42 - 10:46
    နပိုလီယမ်ကတော့ သူ့ကို ကူညီနိုင်ပါလိမ့်မယ်
  • 10:46 - 10:47
    အီဂျစ်က သူ့ရဲ့တပ်တွေနဲ့ အဲ့ဒီကိစ္စကို လုပ်လိုက်တယ်
  • 10:47 - 10:49
    တကယ်ကတော့ သူက ဂရုစိက်တတ်တဲ့လူမျိုး မဟုတ်ပါဘူး
  • 10:49 - 10:51
    ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်... တစ်ယောက်ချင်းဆီတော့ ဘယ်သူမှ ဂရုမစိုက်လောက်ဘူး
  • 10:51 - 10:54
    သူဂရုစိုက်တယ်ဆိုတာ သူ့ရဲ့ အတ္တနဲ့ သူ့ရဲ့ အာဏာတည်မြဲရေးပဲ
  • 10:54 - 11:03
    ဆိုတော့ နပိုလီယမ်က နောက်ဆုံးမှာ သူတို့ကို တန်းလန်းကြီးထားခဲ့တာပေါ့
  • 11:03 - 11:04
    နပိုလီယမ်လည်း နံရံပေါ်က စာတွေကို မြင်ခဲ့တယ်
  • 11:04 - 11:07
    အင်္ဂလန်တွေရဲ့ တပ်တွေကို သူ့အနေနဲ့ ဘယ်လိုမှ ဖြိုခွင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး
  • 11:07 - 11:08
    တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ
  • 11:08 - 11:10
    ဥရောပတစ်တိုက်လုံးမှာ နပိုလီယမ်ရဲ့ စစ်ပွဲတွေချည်းပဲလည်းဖြစ်နေတယ်
  • 11:10 - 11:12
    သင်မှတ်မိမှာပါ .... ပြင်သစ်တော်လှန်ရေးတစ်ခုလုံးက
  • 11:12 - 11:14
    ငွေကြေးအခက်အခဲကြောင့် ကျရှုံးခဲ့ရတယ်
  • 11:14 - 11:17
    နပိုလီယမ်က သူ့ကို စိတ်လျှော့လိုက်ရုံတင်မဟုတ်ဘူး
  • 11:17 - 11:18
    သူနဲ့ထိုက်တန်တာကိုပါပေးသွားသေးတယ်
  • 11:18 - 11:22
    သူ့ကိုလိုနီနယ်မြေတွေ အားလုံးကို ထိန်းသိမ်းပြုပြင်ပေးခြင်းလည်းမရှိတော့ဘူး
  • 11:22 - 11:25
    Western Hemisphere က ဘယ်နေရာမှလည်းမပါဝင်တော့ဘူး
  • 11:25 - 11:27
    ဆိုတော့ ရန်ပုံငွေတိုးပွားလာအောင်လို့
  • 11:27 - 11:31
    နပိုလီယမ်က လူစီယားနားကိုတောင် အမေရိကန်တွေဆီရောင်းလိုက်ရတယ်
  • 11:31 - 11:34
    လူစီယားနားလို့ ကျွန်တော်ပြောတဲ့ အချိန်မှာ
  • 11:34 - 11:37
    ခုလောလောဆယ် ရှိနေတဲ့ လူစီယားနား ကိုတင်ကျွန်တော်ပြောနေတာမဟုတ်ပါဘူး
  • 11:37 - 11:38
    ကျယ်ပြောတဲ့ ပမာဏကိုတင်ပြောနေတာ မဟုတ်ဘူးပေါ့
  • 11:38 - 11:40
    အဲ့ဒါ ကျွန်တော့် မွေးရပ်မြေဗျ
  • 11:40 - 11:41
    ပြောချင်တာက
  • 11:41 - 11:44
    အမေရိကတိုက်ရဲ့ ၃ ပုံ ၁ ပုံလောက်ကို ရှိတယ်ဆိုတာကို ပြောချင်တာဗျ
  • 11:44 - 11:48
    အဲ့ဒီ ပမာဏကြီးကို ရောင်းလိုက်တယ်ဆိုပါတော့ဗျာ
  • 11:48 - 11:49
    တကယ်ကို ရက်ရက်ရောရော ရောင်းလိုက်တာပါ
  • 11:49 - 11:56
    ၁၅ မီလီယန် ဒေါ်လာနဲ့ ရောင်းလိုက်တာ
  • 11:56 - 12:03
    ပြင်သစ်ဒေါ်လာ သန်း ၆၀ ပေါ့
  • 12:03 - 12:05
    ဒီနေ့ ကာလနဲ့ ပြောရရင်
  • 12:05 - 12:09
    ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယန်လောက်ရှိမယ်ဗျ
  • 12:09 - 12:10
    ပြောချင်တာကတော့
  • 12:10 - 12:13
    တစ်ယောက်ယောက်က သင့်ကို ၁၀ ဘီလီယန်လို့ ပြောလိုက်မယ်ဆိုရင်
  • 12:13 - 12:15
    သေချာတာကတော့ အမေရိကတိုက်ရဲ့ ၃ ပုံ ၁ ပုံကို ခင်ဗျားပိုင်ပြီ ဆိုတာပဲ
  • 12:15 - 12:17
    တော်တော်မျှတတဲ့ အပေးအယူတစ်ခုလို့ ခင်ဗျားတော့ ထင်မှာပဲ
  • 12:17 - 12:19
    ဒီနေ့ခေတ် ၁၀ ဘီလီယန်ကိုပေါ့
  • 12:19 - 12:23
    ၁၈၀၃ ခုနှစ်က ၁၅ မီလီယန် ဒေါ်လာပေါ့ ... ဒီကနေ့မှာတော့ ၁၀ ဘီလီယန်ပေါ့
  • 12:23 - 12:25
    အဲံတုန်းက သိပ်များတဲ့ ပမာဏမဟုတ်ပေမဲ့ သူသိပ်ကို ဆန္ဒပြင်းပြနေခဲ့တယ်
  • 12:25 - 12:27
    ဒီကမ္ဘာကြီးမှာ အင်္ဂလိပ်တွေ ပင်လယ်တွေကို ပိုင်နေသ၍
  • 12:27 - 12:29
    ထိန်းချုပ်ချင်တိုင်း ထိန်းချုပ်လို့ မရဘူးဆိုတာ
  • 12:29 - 12:30
    သူသဘောပေါက်လာတယ်
  • 12:30 - 12:34
    ဥရောပမှာကို သူ့အရှုပ်တော်ပုံတွေက ရှိသေးတယ်
  • 12:34 - 12:36
    အမေရိကန်တွေကတော့ တော်တော်မြတ်သွားတာပေါ့လေ
  • 12:36 - 12:39
    ရှင်းရှင်းပြောရရင် အမေရိကန်တွေကို ရောင်းလိုက်တာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး
  • 12:39 - 12:41
    အင်္ဂလန်တွေ အမေရိကန်တွေက
  • 12:41 - 12:44
    ဒီတိုင်း ယူလိုက်လည်းရပါတယ်
  • 12:44 - 12:48
    နပိုလီယန်ဆီထားရင်လည်း ပျက်ဆီးမှာပဲ
  • 12:48 - 12:53
    ဒီစလင်းက Rochambeau ကို ဖျက်ဆီးလို့ရပြီးသား
  • 12:53 - 13:00
    ပြီးတော့ .... စိန့်ဒိုမင်း အတွက် လွတ်လပ်ရေးကိုလည်း ကြေညာလို့ရသေးတယ်
  • 13:00 - 13:09
    ၁၈၀၄ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ
  • 13:09 - 13:13
    ဒီစလင်းက လွတ်လပ်ရေးပေးလိုက်တယ်
  • 13:13 - 13:16
    ပြီးတော့ အဲဒီနိုင်ငံ အသစ်ကို ဟေတီဆိုပြီး နာမည်အသစ်ပေးလိုက်တယ်
  • 13:16 - 13:19
    ဒီနာမည်က ကွနိးပေါ်မှာနေတဲ့လူတွေရဲ့ နာမည်လို့လည်းပြောလို့ရပါတယ်
  • 13:19 - 13:21
    အဓိပ္ပာယ်က တောင်တန်းတွေရဲ့မြေပါ
  • 13:21 - 13:24
    ကျွန်တော်နောက်ဆုံးအနေနဲ့ ပြောချင်တာတစ်ခုရှိပါတယ်
  • 13:24 - 13:27
    သင်သတိထားမိချင်မှ သတိထားမိပါလိမ့်မယ်
  • 13:27 - 13:31
    ဟေတီက အခုထိလည်း အရမ်းဆင်းရဲဆဲ နိုင်ငံတစ်ခုပါ
  • 13:31 - 13:35
    ပြီးတော့လည်း ...ဒီစလင်းပြီးတော့ သူတို့မှာ အများကြီးပဲ ......
  • 13:35 - 13:37
    နောက်ဆုံးကြတော့ .... အဲ့ဒါနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သင်ခန်းစာတွေ ထပ်တင်ပေးပါ့မယ်
  • 13:37 - 13:39
    အာဏာရှင်တွေ တစ်ယောက်ပြီး တစ်ယောက် အကြောင်းပေါ့လေ
  • 13:39 - 13:41
    လူတွေလည်း ဒုက္ခတွေ တော်တော် ရောက်ကြပါတယ်
  • 13:41 - 13:43
    ကျွန်တော် ရှင်းအောင် ပြောပြပါ့မယ်
  • 13:44 - 13:45
    ခြေဗလာ ဘဝနဲ့ သူတို့စခဲ့ကြတာပါ တော်တော်ဆိုးပါတယ်
  • 13:45 - 13:48
    ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီစလင်းက ၁၈၀၄ မှာ
  • 13:48 - 13:52
    လွတ်လပ်ရေးကို ကြေညာခဲ့တာတောင်
  • 13:52 - 13:59
    ၁၈၀၅ မှားလို့ ၁၈၂၅ အထိ ပြင်သစ်တွေက ဟေတီကို သတိမပြုမိကြပါဘူး
  • 13:59 - 14:03
    သူတို့သတိမပြုမိဘူးဆိုတာကလည်း
  • 14:03 - 14:05
    အင်းပေါ့လေ.... သတိမပြုမိဘူးဆိုတာကလည်း
  • 14:05 - 14:08
    ဘယ်သူက ဂရုစိုက်တာကို စိတ်ဝင်စားကြလို့လဲ
  • 14:08 - 14:11
    ကိုလိုနီရှေ့ဆောင်တွေ ဘာတွေးခဲ့လည်းဆိုတာ ဘယ်သူဂရုစိုက်လို့လဲ
  • 14:11 - 14:13
    ဒါပေမဲ့ ဂရုစိုက်မခံရမချင်း
  • 14:13 - 14:14
    သူတို့တွေက ဟေတီကို ဆိပ်ကမ်းသွားလာခွင့်တွေ ပိတ်ပင်ထားတုန်းပဲ
  • 14:14 - 14:16
    ဟေတီနဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေပြုလုပ်ဖို့
  • 14:16 - 14:18
    ဘာ ကုန်သွယ်မှုမှလည်း မပြုလုပ်ကြဘူး
  • 14:18 - 14:20
    ဆိုတော့ သေနတ်ပြောင်းဝတည့်တည့်မှာ ရပ်နေရသလိုပဲပေါ့
  • 14:20 - 14:24
    အသိအမှတ်ပြုခံရဖို့က
  • 14:24 - 14:39
    ဟေတီက ပြင်သစ်ကို အကြွေး အနေနဲ့ ပြင်သစ်ဒေါ်လာ ၉၀ မီလီယန် ပေးချေမှ ရမှာ
  • 14:39 - 14:42
    ဒီ ပိုက်ဆဆံ ပမာဏနဲ့ ပတ်သတ်လို့က
  • 14:42 - 14:48
    ဒီမှာ ကျွန်းသေးသေးလေး ဒီမှာ လွတ်မြောက်သွားတဲ့ ကျွန်အသစ်တွေရဲ့
  • 14:48 - 14:50
    ကျွန်းတစ်ဝက်ပုံလေးပါ
  • 14:50 - 14:54
    ပြီးတော့ ပြင်သစ်တွေကို အကြွေးတင်တယ်ဆိုတာလည်း အတင်းအကြွေးတင်ခံရတာ
  • 14:54 - 14:59
    တကယ်တော့ ဒီလိုတွေ ဖြစ်ဖို့ဆိုတာက
  • 14:59 - 15:00
    အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိသျှတို့က အတင်းတိုက်တွန်းလို့ ဖြစ်လာတာ
  • 15:00 - 15:01
    ဆိုတော့ သမိုင်းကြောင်းမှာ
  • 15:01 - 15:04
    ဆင်းရဲသေးနုတ်တဲ့ ကျွန်းတွေကို ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်တဲ့နေရာမှာတော့
  • 15:04 - 15:08
    အရင်က ရန်သူတွေလည်း သဘောတူကောင်းတူမှာပါ
  • 15:08 - 15:10
    သို့ပင်မဲ့ ပြင်သစ်ကို
  • 15:10 - 15:14
    အမေရိက က Louisiana ကို ဝယ်ထားတာထက်
  • 15:14 - 15:18
    ၁.၅ ဆ လောက် အကြွေးတင်နေတယ်
  • 15:18 - 15:20
    ပြင်သစ်ငွေနဲ့ဆိုရင် ၆၀ မီလီယန် ဒေါ်လာလောက်ရှိလိမ့်မယ်
  • 15:20 - 15:21
    Louisiana ဘက်ခြမ်းအားလုံးကို သူတို့ရသွားပါတယ်
  • 15:21 - 15:25
    ကဲ အခုတော့ ... ပြင်သစ်က ဟေတီကို ပြောနေပြီ ... သူတို့ကို အကြွေး ပြင်သစ်ငွေ ၉၀ မီလီယံလောက်ကျန်သေးတယ်ဆိုပြီးတော့
  • 15:25 - 15:27
    ဒီကနေ့ခေတ်ငွေနဲ့ဆိုရင် ....
  • 15:27 - 15:31
    ၁၄ သို့မဟုတ် ၁၅ ဘီလီယံလောက်တောင်ရှိလိမ့်မယ်
  • 15:31 - 15:34
    ပြီးတော့ အဲ့ဒါက ...
  • 15:34 - 15:36
    လွတ်လပ်ပြီးတဲ့ ကျေးကျွန်တွေစုစုပေါင်း တစ်သန်းလောက်ရဲ့ တစ်ဝက်လောက်တော့ အနည်းလေးရှိလိမ့်မယ်
  • 15:36 - 15:38
    ဆိုတော့ တော်တော် ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အကြွေးပမာဏပေါ့
  • 15:38 - 15:40
    သေချာရှင်းအောင်ပြောရရင် ...
  • 15:40 - 15:45
    ၁၉ ရာစုအစောပိုင်းလောက်က ... ခပ်ရူးရူး ကိုလိုနီတွေလိုတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့
  • 15:45 - 15:46
    သူတို့တုန်းကတော့ အတင်းလုပ်ခိုင်းခဲ့တာလေ
  • 15:46 - 15:59
    ၁၉၄၇ မတိုင်ခင်အထိ .... အကြွေးကို အတိုးနဲ့ မပေးခဲ့ရဘူး
  • 15:59 - 16:00
    ဒီတိုင်းပဲ အကြွေး ဆက်ပေးတယ်
  • 16:00 - 16:03
    ပြီးတော့ ဒဏ်ရာကို ဘယ်လိုဆားသိပ်လည်းဆိုတော့
  • 16:03 - 16:10
    အကြွေးဆပ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းက . သူတို့ပြောပုံအတိုင်းဆိုရင်... ဆုံးသွားတဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုအတွက်ပဲ
  • 16:10 - 16:12
    ဒါကြောင့်မို့လို့ ... ပြင်သစ်ကနေပြီးတော့
  • 16:12 - 16:18
    ဟေတီကို ဆုံးသွားတဲ့ ပစ္စည်းတွေအတွက် ... အကြွေးဆိုပြီးတောင်းတာပေါ့
  • 16:18 - 16:21
    အဲ့ဒီစာရင်းထဲမှာ ပါတာတွေကတော့
  • 16:21 - 16:23
    မြေယာနဲ့ ကျွန်တွေပဲဖြစ်တယ်
  • 16:23 - 16:26
    ပြောရရင် သင်လွတ်လပ်ရေး ရပြီပဲထား
  • 16:26 - 16:29
    ပိုက်ဆံတစ်ပုံတစ်ခေါင်းကြီးတော့ အကြွေးတင်နေသေးတယ်
  • 16:29 - 16:31
    အခုခေတ်မှာ သင်တို့ကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ ကျွန်စနစ်မှ မရှိတော့ပဲကိုး
  • 16:31 - 16:33
    အဲ့ဒါက ဒဏ်ရာကို ဆားသိပ်တာပဲပေါ့
  • 16:33 - 16:34
    တကယ်တော့ ... ကျွန်တော် လန့်သွားတာတစ်ခုက
  • 16:34 - 16:35
    ပထမဆုံး ဒီဂဏန်းကြားကြားချင်းမှာပဲ
  • 16:35 - 16:38
    ဒီလောက် ဆင်းရဲလှတဲ့
  • 16:38 - 16:43
    နိုင်ငံသေးသေးလေးက အကြွေးတွေ ဆပ်နေရတယ်ဆိုတာပဲ
  • 16:43 - 16:45
    ၁၉၄၇ အထိ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေပါပြီဆိုတဲ့အနောက်တိုင်းနိုင်ငံကို
  • 16:45 - 16:50
    အကြွေးတွေ ဆပ်နေရတယ်လေ
  • 16:50 - 16:53
    သူတို့ရဲ့ လွတ်လပ်ရေးကို ဝယ်ယူဖို့အတွက်ပေါ့
Title:
Haitian Revolution (Part 2)
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
16:54

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.