< Return to Video

Makine zekâsı çağında sanat

  • 0:01 - 0:04
    Merhaba ben Refik. Medya sanatçısıyım.
  • 0:04 - 0:06
    Verileri bir pigment olarak kullanıyorum
  • 0:06 - 0:11
    ve yapay zeka destekli
    bir düşünme fırçasıyla boyuyorum.
  • 0:11 - 0:14
    Mimari alanları tuval olarak kullanarak
  • 0:14 - 0:16
    binaların hayal kurması
    ve halüsinasyon görmesi için
  • 0:16 - 0:19
    makinelerle iş birliği yapıyorum.
  • 0:19 - 0:21
    Tüm bunlar ne anlama geliyor,
    merak ediyor olabilirsiniz.
  • 0:21 - 0:25
    Bu yüzden lütfen sizi işime
    ve dünyama götürmeme izin verin.
  • 0:26 - 0:30
    İstanbul'da büyüyen bir çocukken,
    sekiz yaşındayken
  • 0:30 - 0:32
    hayal gücünün gücüne şahit oldum.
  • 0:32 - 0:38
    Bir gün annem eve bilim kurgu filmi
    "Blade Runner"ın video kasetini getirdi.
  • 0:38 - 0:41
    Daha önce hiç görmediğim bir yer olan
  • 0:41 - 0:46
    Los Angeles'ın geleceğinin
    çarpıcı mimari vizyonuna
  • 0:46 - 0:49
    hayran kaldığımı açıkça hatırlıyorum.
  • 0:49 - 0:54
    Bu vizyon, hayallerimin
    bir tür temelini oluşturdu.
  • 0:54 - 0:57
    2012'de Tasarım Medya Sanatları
    yüksek lisans programı için
  • 0:57 - 1:00
    Los Angeles'a geldiğimde
    bir araba kiraladım
  • 1:00 - 1:05
    ve yakın geleceğin o harika dünyasını
    görmek için şehir merkezine gittim.
  • 1:05 - 1:10
    Kafamda tekrar tekrar oynamaya
    devam eden bir sözü hatırlıyorum:
  • 1:10 - 1:16
    android Rachael'in anılarının aslında
    ona ait olmadığını fark ettiği
  • 1:16 - 1:21
    ve Deckard'ın onların başka birinin
    anıları olduğunu söylediği sahne.
  • 1:21 - 1:22
    O andan itibaren
  • 1:22 - 1:25
    ilham kaynaklarımdan biri de bu soru oldu.
  • 1:26 - 1:30
    Bir makine başkasının
    anılarıyla ne yapabilir?
  • 1:30 - 1:33
    Ya da başka bir deyişle
  • 1:33 - 1:36
    21. yüzyılda yapay zekâ olmak
    ne anlama geliyor?
  • 1:37 - 1:40
    Herhangi bir android veya YZ makinesi,
  • 1:40 - 1:43
    yalnızca onunla iş birliği yaptığımız
    sürece akıllıdır.
  • 1:43 - 1:45
    İnsan zekasının üretmeyi amaçladığı,
  • 1:45 - 1:50
    ancak bunu yapma kapasitesi olmayan
    şeyleri inşa edebilir.
  • 1:51 - 1:55
    Örneğin faaliyetlerinizi
    ve sosyal ağlarınızı düşünün.
  • 1:55 - 1:59
    Onlarla etkileşime girdikçe
    daha akıllı hâle geliyorlar.
  • 1:59 - 2:03
    Makineler anıları öğrenebilir
    veya işleyebilirse
  • 2:03 - 2:05
    onlar da rüya görebilir mi?
  • 2:05 - 2:07
    Halüsinasyon görebilirler mi?
  • 2:07 - 2:09
    İstemeden hatırlıyorlayabilir mi
  • 2:09 - 2:13
    veya birden fazla insanın hayalleri
    arasında bağlantılar kurabilirler mi?
  • 2:13 - 2:19
    21. yüzyılda yapay zekâ olmak,
    hiçbir şeyi unutmamak anlamına mı geliyor?
  • 2:20 - 2:22
    Eğer öyleyse
  • 2:22 - 2:26
    yüzyıllardır medyada
    tarihi yakalama çabamızda
  • 2:26 - 2:31
    deneyimlediğimiz en devrimci şey değil mi?
  • 2:31 - 2:33
    Diğer bir deyişle
  • 2:33 - 2:36
    Ridley Scott'ın "Blade Runner"ından
    bu yana ne kadar ilerledik?
  • 2:37 - 2:40
    2014 yılında stüdyomu kurdum
  • 2:40 - 2:42
    ve mimarları,
  • 2:42 - 2:45
    bilgisayar ve veri bilimcilerini,
    sinir bilimcileri,
  • 2:45 - 2:47
    müzisyenleri ve hatta hikayecileri
  • 2:47 - 2:50
    hayallerimi gerçekleştirmede
    bana katılmaya davet ettim.
  • 2:51 - 2:54
    Veriler pigment olabilir mi?
  • 2:54 - 2:56
    Bu, medya sanatlarını
    mimariye yerleştirme,
  • 2:56 - 3:01
    sanal ve fiziksel dünyalarla
    çarpışma yolculuğumuza başlarken
  • 3:01 - 3:04
    sorduğumuz ilk soruydu.
  • 3:05 - 3:09
    Böylece verinin şiirselliği diyebileceğim
    şeyi hayal etmeye başladık.
  • 3:10 - 3:13
    İlk projelerimizden biri olan
    "Sanal Tasvirler,"
  • 3:13 - 3:18
    San Francisco şehri tarafından istenilen
    halka açık bir veri heykel parçasıydı.
  • 3:18 - 3:23
    Çalışma, şehrin kendisinin akışkan
    bir bağlantı ağını tasvir ederek
  • 3:23 - 3:25
    izleyiciyi, yaşayan bir kentsel mekanda
  • 3:25 - 3:30
    muhteşem bir estetik deneyimin
    parçası olmaya davet ediyor.
  • 3:30 - 3:33
    Aynı zamanda, burada temsil edilen
  • 3:33 - 3:37
    Twitter paylaşımları gibi günlük
    hayatımızdaki görünmez verilerin
  • 3:37 - 3:40
    nasıl görünür hâle getirilebileceğini
  • 3:40 - 3:42
    ve kolektif olarak deneyimlenebilecek
  • 3:42 - 3:48
    duyusal bilgiye
    dönüştürülebileceğini hatırlatır.
  • 3:49 - 3:54
    Aslında veriler ancak deneyimlendiğinde
    bilgi haline gelebilir
  • 3:54 - 3:58
    ve bilgi ve deneyimin ne olduğu
    pek çok farklı biçim alabilir.
  • 3:58 - 3:59
    Bu tür bağlantıları makine zekâsının
  • 3:59 - 4:04
    geniş potansiyeli aracılığıyla keşfederken
  • 4:04 - 4:09
    itina gösterdiğimiz bir bağlantı da
    insan duyuları ile
  • 4:09 - 4:13
    makinelerin doğayı simüle etme kapasitesi
    arasındaki bağlantı.
  • 4:13 - 4:18
    Bu araştırmalar rüzgâr verisi tablolar
    üzerinde çalışırken başladı.
  • 4:18 - 4:21
    Rüzgar sensörlerinden topladığımız
  • 4:21 - 4:26
    gizli veri setlerine dayalı
    görselleştirilmiş şiir şeklini aldılar.
  • 4:26 - 4:28
    Daha sonra rüzgar hızını, fırtınayı
  • 4:28 - 4:33
    ve yönü ruhani bir veri pigmentine
    dönüştürmek için
  • 4:33 - 4:35
    üretken algoritmalar kullandık.
  • 4:36 - 4:40
    Sonuç, meditatif ancak
    spekülatif bir deneyimdi.
  • 4:41 - 4:44
    "İstanbul Boğazı" adlı
    bu kinetik veri heykeli,
  • 4:44 - 4:48
    doğal olayları yeniden
    hayal etme kapasitemizi
  • 4:48 - 4:50
    sorgulamaya benzer bir girişimdi.
  • 4:51 - 4:56
    Marmara Denizi'nin yüksek frekanslı
    radar koleksiyonlarını kullanarak
  • 4:56 - 4:58
    deniz yüzeyi verilerini topladık
  • 4:58 - 5:01
    ve dinamik hareketi
    makine zekâsı ile projelendirdik.
  • 5:02 - 5:04
    Sakin ama sürekli değişen
  • 5:04 - 5:08
    sentetik deniz manzarasına
    dalma hissi yaratıyoruz.
  • 5:10 - 5:14
    Beyinle görmeye genellikle
    hayal gücü denir
  • 5:14 - 5:17
    ve benim için mimariyi hayal etmek,
  • 5:17 - 5:20
    cam, metal veya betonun ötesinde,
  • 5:20 - 5:24
    daha ileri gitme olasılıkları
    ve yapılı çevrelerde
  • 5:24 - 5:29
    algımızı artırmanın yollarını denemek.
  • 5:29 - 5:32
    Yapay zekâ araştırmaları
    her geçen gün artıyor
  • 5:32 - 5:36
    ve bizi kendimizden daha büyük
    ve daha bilgili bir sisteme
  • 5:36 - 5:40
    bağlılık hissi ile baş başa bırakıyor.
  • 5:40 - 5:46
    2017 yılında, İstanbul'da açık kaynaklı
    bir kültürel belge kitaplığı keşfettik
  • 5:46 - 5:50
    ve dünyadaki ilk yapay zekâ odaklı
    kamu kurulumlarından biri olan
  • 5:50 - 5:54
    ve 270 yıla yayılan yaklaşık
    1,7 milyon belgeyi araştıran
  • 5:54 - 6:01
    bir yapay zekâ olan "Arşiv Rüyası"
    üzerinde çalışmaya başladık.
  • 6:02 - 6:05
    Bu süreçteki ilham kaynağımız
  • 6:05 - 6:11
    Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in
    "Babil Kütüphanesi" adlı kısa öyküsüydü.
  • 6:11 - 6:17
    Hikâyede yazar, belirli bir format
    ve karakter setine sahip
  • 6:17 - 6:23
    tüm olası 410 sayfalık kitapları içeren
    kütüphane biçiminde bir evren tasarlar.
  • 6:23 - 6:25
    Bu ilham verici görüntü sayesinde,
  • 6:25 - 6:30
    makine zekâsı çağında geniş bilgi
    arşivlerini fiziksel olarak keşfetmenin
  • 6:30 - 6:32
    bir yolunu hayal ediyoruz.
  • 6:32 - 6:34
    Sonuçta ortaya çıkan çalışma,
    görebileceğiniz gibi,
  • 6:34 - 6:36
    kullanıcı odaklı, sürükleyici bir alandı.
  • 6:37 - 6:44
    "Arşiv Rüyası," makine zekâsı çağında
    kütüphane deneyimini derinden değiştirdi.
  • 6:44 - 6:48
    "Makine Halüsinasyonu," New York City'nin
  • 6:48 - 6:53
    halka açık fotoğraf arşivlerinde yaşanan
    zaman ve mekanın keşfi.
  • 6:53 - 6:55
    Türünün tek örneği olan
    bu sürükleyici proje için
  • 6:55 - 6:58
    makine öğreniöli algoritmalar kullanarak
  • 6:58 - 7:02
    şehrin 100 milyonun üzerinde
    fotoğrafını bulup işledik.
  • 7:03 - 7:06
    Yeni görüntüleri tahmin etmek
    veya hayal etmek için
  • 7:06 - 7:12
    yapay zekâyı kullanan yenilikçi
    bir anlatım sistemi tasarladık,
  • 7:12 - 7:16
    böylece izleyicinin geçmiş
    ve gelecek New York'un
  • 7:16 - 7:19
    rüya gibi bir füzyonuna
    adım atmasını sağladık.
  • 7:20 - 7:22
    Projelerimiz bilgiyi hatırlama
  • 7:22 - 7:25
    ve aktarmada daha derinlere inerken
  • 7:25 - 7:30
    anıların nasıl statik derlemeler değil,
    geçmiş olayların
  • 7:30 - 7:34
    sürekli değişen yorumları olduğu
    hakkında daha çok düşündük.
  • 7:34 - 7:37
    Makinelerin bilinç dışı
    ve bilinçaltı olayları
  • 7:37 - 7:40
    nasıl simüle edebileceğine kafa yorduk.
  • 7:40 - 7:44
    rüya görme, hatırlama,
    halüsinasyon görme gibi.
  • 7:45 - 7:48
    Böylece hatırlama anını
    görselleştirmek için
  • 7:48 - 7:51
    "Eriyen Anılar"ı yaptık.
  • 7:52 - 7:54
    İlham, trajik bir olaydan ileri gelmişti,
  • 7:55 - 7:58
    amcama Alzheimer's teşhisi
    konduğunu öğrenmiştim.
  • 8:00 - 8:02
    O zaman tek düşünebildiğim,
  • 8:02 - 8:07
    hâlâ yapabiliyorken nasıl
    ve neyi hatırladığımızı kutlamanın
  • 8:07 - 8:09
    bir yolunu bulmaktı.
  • 8:09 - 8:13
    Anıların kaybolduğunu değil,
  • 8:13 - 8:16
    eridiğini ya da şekil değiştirdiğini
    düşünmeye başladım.
  • 8:16 - 8:18
    Makine zekâsı yardımıyla
  • 8:18 - 8:22
    California Üniversitesi'ndeki
    Neuroscape Laboratuvarı'ndaki
  • 8:22 - 8:24
    bilim insanlarıyla birlikte çalıştık
  • 8:24 - 8:29
    ve bize beyin sinyallerini anı oluştukça
    nasıl anlayacağımızı gösterdiler.
  • 8:29 - 8:34
    Kendi amcamın, anıları işleme yeteneğini
    kaybetmesine rağmen,
  • 8:34 - 8:38
    EEG verilerinden oluşan sanat eseri
  • 8:38 - 8:41
    hatırlamanın önemliliğini ortaya koydu
  • 8:41 - 8:46
    ve amcamın kaybettiklerine
    bir övgü olarak kaldı.
  • 8:49 - 8:51
    çağdaş Los Angeles hakkında
    neredeyse hiçbir şey
  • 8:52 - 8:55
    çocukluk beklentilerimi karşılamadı.
  • 8:55 - 8:58
    Harika bir bina hariç:
  • 8:58 - 9:02
    Frank Gehry tarafından tasarlanan
    Walt Disney Konser Salonu,
  • 9:02 - 9:04
    hayatımın kahramanlarımdan biri.
  • 9:04 - 9:08
    2018 yılında LA Filarmoni'den
    bir telefon aldım,
  • 9:08 - 9:14
    ünlü senfoninin yüzüncü yıl dönümü
    kutlaması için kurulum arıyorlardı.
  • 9:14 - 9:17
    Bunun için şunları sormaya karar verdik,
  • 9:17 - 9:20
    "Bir bina öğrenebilir mi?
    Hayal edebilir mi?"
  • 9:21 - 9:22
    Bu soruyu yanıtlamak için
  • 9:22 - 9:28
    LA Phil ve WDCH arşivlerinde kayıtlı olan
    her şeyi toplamaya karar verdik.
  • 9:28 - 9:33
    Kesin olarak, 77 terabayt dijital olarak
    arşivlenmiş bellek.
  • 9:33 - 9:36
    Makine zekasını kullanarak
  • 9:36 - 9:38
    100 yıl öncesine dayanan tüm arşiv,
  • 9:38 - 9:41
    binanın dış görünümünde
    yansımalar haline geldi,
  • 9:41 - 9:45
    Los Angeles'ın kalbinde
    bu fütürist kamu deneyimini
  • 9:45 - 9:47
    gerçekleştirmek için 42 projektör gerekti
  • 9:47 - 9:51
    ve "Blade Runner"ın Los Angeles'ina
    bir adım daha yaklaştık.
  • 9:52 - 9:55
    Bir bina hayal edebiliyorsa
  • 9:55 - 9:56
    bu bina ederdi.
  • 10:00 - 10:04
    Sizi bir makinenin zihninde
    son bir yolculuğa davet ediyorum.
  • 10:06 - 10:09
    Şu anda, son 30 yılda küratörlüğü yapılan
  • 10:09 - 10:14
    her TED Konuşmasının veri evrenine
    tamamen dalmış durumdayız.
  • 10:14 - 10:20
    Bu, bu veri setinin TED sahnesinden
    7.705 konuşma içerdiği anlamına gelir.
  • 10:21 - 10:26
    Bu konuşmalar 7,4 milyon saniyeye çevrildi
  • 10:26 - 10:30
    ve her saniye burada
    bu veri evreninde temsil ediliyor.
  • 10:30 - 10:32
    Burada gördüğünüz her görüntü,
  • 10:32 - 10:35
    bu konuşmalardan
    eşsiz anları temsil ediyor.
  • 10:35 - 10:37
    Makine zekası kullanarak
  • 10:37 - 10:41
    487 bin cümleyi
    330 benzersiz konu kümesine çevirdik;
  • 10:41 - 10:46
    doğa, küresel emisyonlar,
  • 10:46 - 10:49
    yok olma, ırk sorunları, hesaplama,
  • 10:49 - 10:52
    güven, duygular, su ve mülteciler gibi.
  • 10:52 - 10:57
    Bu kümeler daha sonra
    bir algoritmayla birbirine bağlanıyor
  • 10:57 - 11:00
    ve 113 milyon parça oluşturuyor,
  • 11:01 - 11:04
    bu da beraberinde
    yeni kavramsal ilişkiler ortaya çıkarıyor.
  • 11:04 - 11:10
    Sahnede sorulmuş olan tüm soruları
    hatırlayabilmek harika olmaz mıydı?
  • 11:12 - 11:13
    Burada,
  • 11:13 - 11:16
    sayısız büyük düşünürün
    ve bir makinenin zihnindeyim,
  • 11:16 - 11:20
    öğrenmeye, hatırlamaya, sorgulamaya
  • 11:20 - 11:22
    ve hayal etmeye atfedilen
  • 11:22 - 11:24
    çeşitli duygularla
  • 11:24 - 11:28
    aynı anda etkileşime giriyor,
  • 11:28 - 11:30
    zihnin gücünü genişletiyorum.
  • 11:31 - 11:33
    Benim için tam burada olmak
  • 11:33 - 11:37
    aslında 21. yüzyılda
    yapay zekâ olmanın anlamı.
  • 11:38 - 11:40
    Sadece hayal edebileceğimiz şeyi öğrenmek
  • 11:41 - 11:44
    ve hatırlamak için bu zihni eğitmek
  • 11:44 - 11:46
    bizim, insanların elinde.
  • 11:47 - 11:48
    Teşekkür ederim.
Title:
Makine zekâsı çağında sanat
Speaker:
Refik Anadol
Description:

Bir makinenin zihni nasıl görünür? "Blade Runner"daki fütürist Los Angeles mimari vizyonundan ilham alan medya sanatçısı Refik Anadol, stüdyosunun mimarlar, veri bilimciler, sinir bilimciler, müzisyenler ve daha fazlasıyla yaptığı işbirliğinde sanatı yapay zeka ile harmanlıyor. Teknolojinin ve yaratıcılığın geleceğini yeniden düşünmenizi sağlayabilecek başka dünyadan kurulumlara tanık olun.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:01

Turkish subtitles

Revisions