0:00:00.784,0:00:03.659 Merhaba ben Refik. Medya sanatçısıyım. 0:00:03.683,0:00:05.658 Verileri bir pigment olarak kullanıyorum 0:00:05.682,0:00:10.669 ve yapay zeka destekli[br]bir düşünme fırçasıyla boyuyorum. 0:00:11.028,0:00:13.636 Mimari alanları tuval olarak kullanarak 0:00:13.636,0:00:16.458 binaların hayal kurması[br]ve halüsinasyon görmesi için 0:00:16.458,0:00:18.661 makinelerle iş birliği yapıyorum. 0:00:18.685,0:00:21.400 Tüm bunlar ne anlama geliyor,[br]merak ediyor olabilirsiniz. 0:00:21.424,0:00:25.089 Bu yüzden lütfen sizi işime[br]ve dünyama götürmeme izin verin. 0:00:25.851,0:00:29.590 İstanbul'da büyüyen bir çocukken,[br]sekiz yaşındayken 0:00:29.614,0:00:31.956 hayal gücünün gücüne şahit oldum. 0:00:31.980,0:00:37.978 Bir gün annem eve bilim kurgu filmi[br]"Blade Runner"ın video kasetini getirdi. 0:00:38.102,0:00:41.077 Daha önce hiç görmediğim bir yer olan 0:00:41.101,0:00:46.010 Los Angeles'ın geleceğinin[br]çarpıcı mimari vizyonuna 0:00:46.034,0:00:48.586 hayran kaldığımı açıkça hatırlıyorum. 0:00:48.610,0:00:53.697 Bu vizyon, hayallerimin[br]bir tür temelini oluşturdu. 0:00:54.031,0:00:56.793 2012'de Tasarım Medya Sanatları[br]yüksek lisans programı için 0:00:56.817,0:00:59.671 Los Angeles'a geldiğimde[br]bir araba kiraladım 0:00:59.671,0:01:05.150 ve yakın geleceğin o harika dünyasını[br]görmek için şehir merkezine gittim. 0:01:05.482,0:01:10.222 Kafamda tekrar tekrar oynamaya[br]devam eden bir sözü hatırlıyorum: 0:01:10.245,0:01:15.841 android Rachael'in anılarının aslında[br]ona ait olmadığını fark ettiği 0:01:16.103,0:01:20.754 ve Deckard'ın onların başka birinin[br]anıları olduğunu söylediği sahne. 0:01:20.778,0:01:22.011 O andan itibaren 0:01:22.035,0:01:24.915 ilham kaynaklarımdan biri de bu soru oldu. 0:01:25.561,0:01:29.900 Bir makine başkasının[br]anılarıyla ne yapabilir? 0:01:29.924,0:01:32.627 Ya da başka bir deyişle 0:01:32.651,0:01:36.402 21. yüzyılda yapay zekâ olmak[br]ne anlama geliyor? 0:01:37.441,0:01:39.538 Herhangi bir android veya YZ makinesi, 0:01:39.562,0:01:42.679 yalnızca onunla iş birliği yaptığımız[br]sürece akıllıdır. 0:01:43.327,0:01:45.389 İnsan zekasının üretmeyi amaçladığı, 0:01:45.389,0:01:50.046 ancak bunu yapma kapasitesi olmayan[br]şeyleri inşa edebilir. 0:01:51.373,0:01:55.178 Örneğin faaliyetlerinizi[br]ve sosyal ağlarınızı düşünün. 0:01:55.208,0:01:58.756 Onlarla etkileşime girdikçe[br]daha akıllı hâle geliyorlar. 0:01:58.780,0:02:03.249 Makineler anıları öğrenebilir[br]veya işleyebilirse 0:02:03.273,0:02:05.134 onlar da rüya görebilir mi? 0:02:05.158,0:02:06.644 Halüsinasyon görebilirler mi? 0:02:06.668,0:02:09.082 İstemeden hatırlıyorlayabilir mi 0:02:09.106,0:02:13.059 veya birden fazla insanın hayalleri[br]arasında bağlantılar kurabilirler mi? 0:02:13.083,0:02:19.106 21. yüzyılda yapay zekâ olmak,[br]hiçbir şeyi unutmamak anlamına mı geliyor? 0:02:20.365,0:02:21.548 Eğer öyleyse 0:02:21.572,0:02:25.826 yüzyıllardır medyada[br]tarihi yakalama çabamızda 0:02:25.850,0:02:30.762 deneyimlediğimiz en devrimci şey değil mi? 0:02:31.406,0:02:32.740 Diğer bir deyişle 0:02:32.764,0:02:36.217 Ridley Scott'ın "Blade Runner"ından[br]bu yana ne kadar ilerledik? 0:02:36.678,0:02:40.165 2014 yılında stüdyomu kurdum 0:02:40.189,0:02:42.200 ve mimarları, 0:02:42.224,0:02:44.660 bilgisayar ve veri bilimcilerini,[br]sinir bilimcileri, 0:02:44.660,0:02:47.467 müzisyenleri ve hatta hikayecileri 0:02:47.491,0:02:50.232 hayallerimi gerçekleştirmede[br]bana katılmaya davet ettim. 0:02:51.001,0:02:53.835 Veriler pigment olabilir mi? 0:02:53.859,0:02:56.446 Bu, medya sanatlarını[br]mimariye yerleştirme, 0:02:56.470,0:03:01.017 sanal ve fiziksel dünyalarla[br]çarpışma yolculuğumuza başlarken 0:03:01.041,0:03:03.699 sorduğumuz ilk soruydu. 0:03:04.555,0:03:09.294 Böylece verinin şiirselliği diyebileceğim[br]şeyi hayal etmeye başladık. 0:03:10.124,0:03:12.841 İlk projelerimizden biri olan[br]"Sanal Tasvirler," 0:03:12.865,0:03:17.712 San Francisco şehri tarafından istenilen[br]halka açık bir veri heykel parçasıydı. 0:03:17.712,0:03:23.167 Çalışma, şehrin kendisinin akışkan[br]bir bağlantı ağını tasvir ederek 0:03:23.181,0:03:25.104 izleyiciyi, yaşayan bir kentsel mekanda 0:03:25.104,0:03:30.415 muhteşem bir estetik deneyimin[br]parçası olmaya davet ediyor. 0:03:30.439,0:03:33.162 Aynı zamanda, burada temsil edilen 0:03:33.186,0:03:36.546 Twitter paylaşımları gibi günlük[br]hayatımızdaki görünmez verilerin 0:03:36.570,0:03:39.736 nasıl görünür hâle getirilebileceğini 0:03:39.760,0:03:41.888 ve kolektif olarak deneyimlenebilecek 0:03:41.912,0:03:47.609 duyusal bilgiye[br]dönüştürülebileceğini hatırlatır. 0:03:48.619,0:03:53.519 Aslında veriler ancak deneyimlendiğinde[br]bilgi haline gelebilir 0:03:53.543,0:03:57.519 ve bilgi ve deneyimin ne olduğu[br]pek çok farklı biçim alabilir. 0:03:57.543,0:03:59.303 Bu tür bağlantıları makine zekâsının 0:03:59.327,0:04:03.513 geniş potansiyeli aracılığıyla keşfederken 0:04:03.857,0:04:09.072 itina gösterdiğimiz bir bağlantı da[br]insan duyuları ile 0:04:09.096,0:04:12.747 makinelerin doğayı simüle etme kapasitesi[br]arasındaki bağlantı. 0:04:12.771,0:04:17.771 Bu araştırmalar rüzgâr verisi tablolar[br]üzerinde çalışırken başladı. 0:04:17.795,0:04:20.755 Rüzgar sensörlerinden topladığımız 0:04:20.779,0:04:25.593 gizli veri setlerine dayalı[br]görselleştirilmiş şiir şeklini aldılar. 0:04:25.617,0:04:28.430 Daha sonra rüzgar hızını, fırtınayı 0:04:28.454,0:04:32.645 ve yönü ruhani bir veri pigmentine[br]dönüştürmek için 0:04:32.669,0:04:35.303 üretken algoritmalar kullandık. 0:04:36.387,0:04:40.418 Sonuç, meditatif ancak[br]spekülatif bir deneyimdi. 0:04:41.349,0:04:44.212 "İstanbul Boğazı" adlı[br]bu kinetik veri heykeli, 0:04:44.236,0:04:48.033 doğal olayları yeniden[br]hayal etme kapasitemizi 0:04:48.033,0:04:49.982 sorgulamaya benzer bir girişimdi. 0:04:51.299,0:04:55.736 Marmara Denizi'nin yüksek frekanslı[br]radar koleksiyonlarını kullanarak 0:04:55.760,0:04:57.990 deniz yüzeyi verilerini topladık 0:04:58.014,0:05:01.195 ve dinamik hareketi[br]makine zekâsı ile projelendirdik. 0:05:01.874,0:05:03.972 Sakin ama sürekli değişen 0:05:03.996,0:05:08.175 sentetik deniz manzarasına[br]dalma hissi yaratıyoruz. 0:05:09.524,0:05:13.612 Beyinle görmeye genellikle[br]hayal gücü denir 0:05:13.636,0:05:16.864 ve benim için mimariyi hayal etmek, 0:05:16.864,0:05:19.845 cam, metal veya betonun ötesinde, 0:05:19.869,0:05:24.370 daha ileri gitme olasılıkları[br]ve yapılı çevrelerde 0:05:24.394,0:05:28.507 algımızı artırmanın yollarını denemek. 0:05:28.531,0:05:32.184 Yapay zekâ araştırmaları[br]her geçen gün artıyor 0:05:32.208,0:05:36.086 ve bizi kendimizden daha büyük[br]ve daha bilgili bir sisteme 0:05:36.110,0:05:39.544 bağlılık hissi ile baş başa bırakıyor. 0:05:39.904,0:05:45.819 2017 yılında, İstanbul'da açık kaynaklı[br]bir kültürel belge kitaplığı keşfettik 0:05:46.198,0:05:49.658 ve dünyadaki ilk yapay zekâ odaklı[br]kamu kurulumlarından biri olan 0:05:49.682,0:05:53.976 ve 270 yıla yayılan yaklaşık[br]1,7 milyon belgeyi araştıran 0:05:54.000,0:06:00.975 bir yapay zekâ olan "Arşiv Rüyası"[br]üzerinde çalışmaya başladık. 0:06:01.788,0:06:04.630 Bu süreçteki ilham kaynağımız 0:06:04.654,0:06:11.169 Arjantinli yazar Jorge Luis Borges'in[br]"Babil Kütüphanesi" adlı kısa öyküsüydü. 0:06:11.336,0:06:17.065 Hikâyede yazar, belirli bir format[br]ve karakter setine sahip 0:06:17.089,0:06:23.000 tüm olası 410 sayfalık kitapları içeren[br]kütüphane biçiminde bir evren tasarlar. 0:06:23.024,0:06:25.187 Bu ilham verici görüntü sayesinde, 0:06:25.187,0:06:29.811 makine zekâsı çağında geniş bilgi[br]arşivlerini fiziksel olarak keşfetmenin 0:06:29.811,0:06:31.762 bir yolunu hayal ediyoruz. 0:06:31.786,0:06:34.298 Sonuçta ortaya çıkan çalışma,[br]görebileceğiniz gibi, 0:06:34.298,0:06:36.491 kullanıcı odaklı, sürükleyici bir alandı. 0:06:36.515,0:06:43.820 "Arşiv Rüyası," makine zekâsı çağında[br]kütüphane deneyimini derinden değiştirdi. 0:06:44.187,0:06:48.255 "Makine Halüsinasyonu," New York City'nin 0:06:48.279,0:06:52.732 halka açık fotoğraf arşivlerinde yaşanan[br]zaman ve mekanın keşfi. 0:06:52.756,0:06:55.382 Türünün tek örneği olan[br]bu sürükleyici proje için 0:06:55.406,0:06:58.070 makine öğreniöli algoritmalar kullanarak 0:06:58.094,0:07:02.256 şehrin 100 milyonun üzerinde[br]fotoğrafını bulup işledik. 0:07:03.008,0:07:06.090 Yeni görüntüleri tahmin etmek[br]veya hayal etmek için 0:07:06.114,0:07:12.317 yapay zekâyı kullanan yenilikçi[br]bir anlatım sistemi tasarladık, 0:07:12.341,0:07:16.264 böylece izleyicinin geçmiş[br]ve gelecek New York'un 0:07:16.288,0:07:18.689 rüya gibi bir füzyonuna[br]adım atmasını sağladık. 0:07:19.832,0:07:22.355 Projelerimiz bilgiyi hatırlama 0:07:22.355,0:07:25.351 ve aktarmada daha derinlere inerken 0:07:25.375,0:07:29.653 anıların nasıl statik derlemeler değil,[br]geçmiş olayların 0:07:29.653,0:07:33.698 sürekli değişen yorumları olduğu[br]hakkında daha çok düşündük. 0:07:34.269,0:07:36.658 Makinelerin bilinç dışı[br]ve bilinçaltı olayları 0:07:36.658,0:07:40.428 nasıl simüle edebileceğine kafa yorduk. 0:07:40.428,0:07:44.340 rüya görme, hatırlama,[br]halüsinasyon görme gibi. 0:07:45.356,0:07:48.260 Böylece hatırlama anını[br]görselleştirmek için 0:07:48.284,0:07:50.705 "Eriyen Anılar"ı yaptık. 0:07:51.824,0:07:54.491 İlham, trajik bir olaydan ileri gelmişti, 0:07:54.515,0:07:58.026 amcama Alzheimer's teşhisi[br]konduğunu öğrenmiştim. 0:07:59.602,0:08:02.023 O zaman tek düşünebildiğim, 0:08:02.047,0:08:07.110 hâlâ yapabiliyorken nasıl[br]ve neyi hatırladığımızı kutlamanın 0:08:07.134,0:08:09.128 bir yolunu bulmaktı. 0:08:09.152,0:08:13.232 Anıların kaybolduğunu değil, 0:08:13.256,0:08:16.168 eridiğini ya da şekil değiştirdiğini[br]düşünmeye başladım. 0:08:16.192,0:08:18.253 Makine zekâsı yardımıyla 0:08:18.277,0:08:21.740 California Üniversitesi'ndeki[br]Neuroscape Laboratuvarı'ndaki 0:08:21.764,0:08:23.603 bilim insanlarıyla birlikte çalıştık 0:08:23.627,0:08:29.184 ve bize beyin sinyallerini anı oluştukça[br]nasıl anlayacağımızı gösterdiler. 0:08:29.208,0:08:34.311 Kendi amcamın, anıları işleme yeteneğini[br]kaybetmesine rağmen, 0:08:34.335,0:08:38.362 EEG verilerinden oluşan sanat eseri 0:08:38.362,0:08:41.184 hatırlamanın önemliliğini ortaya koydu 0:08:41.208,0:08:45.588 ve amcamın kaybettiklerine[br]bir övgü olarak kaldı. 0:08:48.533,0:08:51.487 çağdaş Los Angeles hakkında[br]neredeyse hiçbir şey 0:08:51.511,0:08:55.272 çocukluk beklentilerimi karşılamadı. 0:08:55.296,0:08:58.386 Harika bir bina hariç: 0:08:58.410,0:09:01.799 Frank Gehry tarafından tasarlanan[br]Walt Disney Konser Salonu, 0:09:01.823,0:09:03.554 hayatımın kahramanlarımdan biri. 0:09:04.198,0:09:07.565 2018 yılında LA Filarmoni'den[br]bir telefon aldım, 0:09:07.565,0:09:13.526 ünlü senfoninin yüzüncü yıl dönümü[br]kutlaması için kurulum arıyorlardı. 0:09:13.638,0:09:17.010 Bunun için şunları sormaya karar verdik, 0:09:17.034,0:09:20.134 "Bir bina öğrenebilir mi?[br]Hayal edebilir mi?" 0:09:20.614,0:09:22.389 Bu soruyu yanıtlamak için 0:09:22.389,0:09:27.670 LA Phil ve WDCH arşivlerinde kayıtlı olan[br]her şeyi toplamaya karar verdik. 0:09:27.670,0:09:32.535 Kesin olarak, 77 terabayt dijital olarak[br]arşivlenmiş bellek. 0:09:32.559,0:09:35.640 Makine zekasını kullanarak 0:09:35.640,0:09:38.166 100 yıl öncesine dayanan tüm arşiv, 0:09:38.190,0:09:41.195 binanın dış görünümünde[br]yansımalar haline geldi, 0:09:41.219,0:09:45.163 Los Angeles'ın kalbinde[br]bu fütürist kamu deneyimini 0:09:45.187,0:09:47.362 gerçekleştirmek için 42 projektör gerekti 0:09:47.386,0:09:51.369 ve "Blade Runner"ın Los Angeles'ina[br]bir adım daha yaklaştık. 0:09:52.146,0:09:54.660 Bir bina hayal edebiliyorsa 0:09:54.684,0:09:56.361 bu bina ederdi. 0:09:59.703,0:10:04.449 Sizi bir makinenin zihninde[br]son bir yolculuğa davet ediyorum. 0:10:05.877,0:10:09.241 Şu anda, son 30 yılda küratörlüğü yapılan 0:10:09.265,0:10:13.813 her TED Konuşmasının veri evrenine[br]tamamen dalmış durumdayız. 0:10:13.837,0:10:20.439 Bu, bu veri setinin TED sahnesinden[br]7.705 konuşma içerdiği anlamına gelir. 0:10:21.094,0:10:25.635 Bu konuşmalar 7,4 milyon saniyeye çevrildi 0:10:25.659,0:10:29.754 ve her saniye burada[br]bu veri evreninde temsil ediliyor. 0:10:29.778,0:10:31.849 Burada gördüğünüz her görüntü, 0:10:31.873,0:10:34.945 bu konuşmalardan[br]eşsiz anları temsil ediyor. 0:10:34.969,0:10:36.842 Makine zekası kullanarak 0:10:36.866,0:10:41.167 487 bin cümleyi[br]330 benzersiz konu kümesine çevirdik; 0:10:41.191,0:10:45.580 doğa, küresel emisyonlar, 0:10:45.604,0:10:48.890 yok olma, ırk sorunları, hesaplama, 0:10:48.914,0:10:52.454 güven, duygular, su ve mülteciler gibi. 0:10:52.478,0:10:56.644 Bu kümeler daha sonra[br]bir algoritmayla birbirine bağlanıyor 0:10:56.644,0:11:00.479 ve 113 milyon parça oluşturuyor, 0:11:00.503,0:11:03.606 bu da beraberinde[br]yeni kavramsal ilişkiler ortaya çıkarıyor. 0:11:03.630,0:11:10.185 Sahnede sorulmuş olan tüm soruları[br]hatırlayabilmek harika olmaz mıydı? 0:11:11.507,0:11:12.946 Burada, 0:11:12.970,0:11:16.336 sayısız büyük düşünürün[br]ve bir makinenin zihnindeyim, 0:11:16.336,0:11:19.579 öğrenmeye, hatırlamaya, sorgulamaya 0:11:19.603,0:11:21.968 ve hayal etmeye atfedilen 0:11:21.992,0:11:24.228 çeşitli duygularla 0:11:24.252,0:11:27.619 aynı anda etkileşime giriyor, 0:11:27.643,0:11:29.918 zihnin gücünü genişletiyorum. 0:11:31.034,0:11:33.431 Benim için tam burada olmak 0:11:33.455,0:11:37.407 aslında 21. yüzyılda[br]yapay zekâ olmanın anlamı. 0:11:38.184,0:11:40.477 Sadece hayal edebileceğimiz şeyi öğrenmek 0:11:40.501,0:11:44.017 ve hatırlamak için bu zihni eğitmek 0:11:44.041,0:11:46.134 bizim, insanların elinde. 0:11:47.258,0:11:48.408 Teşekkür ederim.