< Return to Video

Elektromənfilik

  • 0:00 - 0:02
    Bu videoda danışmaq istədiyim,
  • 0:02 - 0:06
    elektromənfilikdir,
  • 0:06 - 0:13
    elektro mənfilik,
  • 0:13 - 0:16
    və demək olar ki, elektrona
  • 0:16 - 0:22
    hərisliklə yaxındır.
  • 0:22 - 0:24
    Onlar yaxındılar və demək olar ki, əgər
  • 0:24 - 0:27
    bir şeyin yüksək elektromənfiliyi varsa,
  • 0:27 - 0:30
    yüksək elektrona hərisdir,
  • 0:30 - 0:31
    bu nə deməkdir?
  • 0:31 - 0:34
    Deməli, elektrona hərislik bir atomun nə
    qədər elektron cəzb
  • 0:34 - 0:38
    etməsidir, elektronları nə qədər sevir?
  • 0:38 - 0:42
    Bəlkə daha çox elektron istəyir?
  • 0:42 - 0:45
    Elektromənfilik biraz daha spesifikdir.
  • 0:45 - 0:49
    Bu elektron kovalent rabitənin bir növü
    olduqda olur,
  • 0:49 - 0:53
    başqa bir atomla elektron bölüşəndə,
  • 0:53 - 0:56
    bu kovalent rabitədə nə qədər
  • 0:56 - 0:59
    elektronları götürmək istəyir?
  • 0:59 - 1:02
    Elektron götürməklə nə demək istəyirəm?
  • 1:02 - 1:04
    Gəlin bunu yazaq.
  • 1:04 - 1:14
    Nə qədər elektron götürmək istəyir,
  • 1:14 - 1:16
    bu əslində qeyri-rəsmi izahdır,
  • 1:16 - 1:19
    elektronları götürmək, elektronları
    saxlamaq,
  • 1:19 - 1:21
    vaxtını onlarla daha çox xərcləmək, sonra
  • 1:21 - 1:24
    isə kovalent rabitədə başqa yer.
  • 1:24 - 1:28
    Bu da elektronları nə qədər istədikləridir,
  • 1:28 - 1:33
    ya da elektronlara qarşı nə qədər
    hərislikləri var.
  • 1:33 - 1:40
    Elektronları nə qədər istəyirlər.
  • 1:40 - 1:41
    Bilirsiniz ki, bunlar çox
  • 1:41 - 1:44
    yaxın anlayışlardır.
  • 1:44 - 1:46
    Bu kovalent rabitənin kontekstindədir,
  • 1:46 - 1:48
    nə qədər elektrona hərislik var?
  • 1:48 - 1:50
    Deməli, bu bunu biraz geniş bir
    anlayış kimi
  • 1:50 - 1:54
    düşünün, ancaq bu iki anlayış
    eyni oxda irəliləyirlər.
  • 1:54 - 1:56
    Elektronegativlik barədə
  • 1:56 - 1:58
    düşünmək, bunu biraz daha başa düşülən
    edir.
  • 1:58 - 2:00
    Gəlin ən məşhur olan kovalent
  • 2:00 - 2:01
    rabitələri düşünək
  • 2:01 - 2:03
    bu da su molekulunda görəcəyiniz şeydir.
  • 2:03 - 2:08
    Su, bildiyiniz kimi, H iki O-dur,
  • 2:08 - 2:11
    oksigen atomunuz var və
  • 2:11 - 2:14
    iki hidrogen atomunuz var.
  • 2:14 - 2:17
    Hər bir hidrogenin bir valent elektronu
    var
  • 2:17 - 2:21
    və gördüymüz kimi, oksigenin xarici
    təbəqəsində
  • 2:21 - 2:26
    1,2,3,4,5,6 valent elektronu var.
  • 2:26 - 2:31
    1,2,3,4,5,6 valent elektron.
  • 2:31 - 2:33
    Düşünə bilərsiniz, hidrogen iki
  • 2:33 - 2:35
    elektronu var imiş kimi davrana bilsə
  • 2:35 - 2:38
    xoşbəxtolardı, sabit elektron
    konfiqurasiyası olar,
  • 2:38 - 2:41
    ilk təbəqə, hansı ki, ancaq iki elektron
    tələb edir,
  • 2:41 - 2:43
    qalanları 8 tələb edir.
  • 2:43 - 2:45
    hidrogen düşünərdi ki, helium kimi
    dayanıqlıyam, 1 dənə
  • 2:45 - 2:47
    elektron alsa idi.
  • 2:47 - 2:49
    Oksigen də düşünərdi ki, əgər iki elektron
    alsam,
  • 2:49 - 2:51
    neon kimi dayanıqlıyam.
  • 2:51 - 2:54
    Baş verən şey, elektronlarını bir
    istifadə edirlər.
  • 2:54 - 2:58
    Bu elektron, bu elektronla hidrogen üçün
  • 2:58 - 2:59
    bir işlədilə bilər.
  • 2:59 - 3:02
    Hidrogen hiss edər ki, ikisini də işlədir
    və daha
  • 3:02 - 3:03
    dayanıqlı olur,
  • 3:03 - 3:05
    xarici təbəqə dayanıqlı olur
  • 3:05 - 3:06
    ya da hidrogeni sabitləşdirir.
  • 3:06 - 3:08
    Oxşar olaraq, elektron hidrogenlə
  • 3:08 - 3:10
    bir işlədilə bilər
  • 3:10 - 3:13
    hidrogen də Heliumkimi hiss edər.
  • 3:13 - 3:14
    Bu oksigen də
  • 3:14 - 3:16
    sonra,
  • 3:16 - 3:18
    bir şey üçün bir şeyin mübadiləsini
    edir.
  • 3:18 - 3:20
    elektron alır, bir elektron,
  • 3:20 - 3:23
    bu hidrogenlərdən bir elektron bölüşür
  • 3:23 - 3:27
    və sonra da elə hiss edər ki,
  • 3:27 - 3:30
    Neon kimi sabitdir.
  • 3:30 - 3:32
    Ancaq bu kovalent rabitələr olanda,
  • 3:32 - 3:34
    ancaq eyni dərəcədə
    elektroməfi
  • 3:34 - 3:36
    olduqda elektronları
  • 3:36 - 3:37
    bölüşərlər
  • 3:37 - 3:38
    molekulda baş verəcəklər
  • 3:38 - 3:40
    vacib ola bilər,
  • 3:40 - 3:42
    amma belə olduqda,
  • 3:42 - 3:44
    oksigen və hidrogen
  • 3:44 - 3:46
    olanda, eyni elektromənfiliyi yoxdur.
  • 3:46 - 3:50
    Oksigen Hidrogendən daha çox
    elektron almağı sevir.
  • 3:50 - 3:51
    Bu elektronlar birlikdə
  • 3:51 - 3:53
    vaxt keçirməyəcəklər.
  • 3:53 - 3:55
    Burada onları çəkməyə çalışdım,
  • 3:55 - 3:58
    bilirsiniz, bu valent elektronlar
    nöqtələr kimidir.
  • 3:58 - 3:59
    Ancaq bildiyimiz kimi, bu
  • 3:59 - 4:04
    elektronlar belə bir bulanıqlıqdadırlar,
  • 4:04 - 4:07
    nüvənin ətrafında,
  • 4:07 - 4:10
    atomu yaradan atomun ətrafında.
  • 4:10 - 4:12
    Deməli, belə tip kovalent rabitədə,
  • 4:12 - 4:15
    bu elektronlar, bu rabitənin təqdim etdiyi
    bu elektronlar,
  • 4:15 - 4:18
    hidrogenin ətrafından çox oksigenin
    ətrafında
  • 4:18 - 4:21
    vaxt keçirəcəklər.
  • 4:21 - 4:24
    Bu iki elektron oksigenin ətrafında
  • 4:24 - 4:25
    daha çox vaxt keçirəcək,
  • 4:25 - 4:27
    sonra isə hidrogenin ətrafında.
  • 4:27 - 4:30
    Oksigen daha elektromənfi olduğundan,
  • 4:30 - 4:32
    bunu barədə indi danışacağıq.
  • 4:32 - 4:35
    Bu kimyada doğrudan da vacib məsələdir,
  • 4:35 - 4:37
    əsasən də üzki kimyanı öyrəndiyinizdə.
  • 4:37 - 4:39
    Çünki, bilirik ki, oksigen daha
  • 4:39 - 4:40
    elektronmənfidir
  • 4:40 - 4:42
    və elektronlar hidrogenə
  • 4:42 - 4:44
    nisbətən oksigenin ətrafında daha çox
    vaxt keçirir,
  • 4:44 - 4:47
    bu tərəfdə yarım mənfi yük yaradır,
  • 4:47 - 4:51
    bu tərəfdə isə yarım müsbət yük,
  • 4:51 - 4:56
    suyun bu xüsusiyətlərə sahib olmasının
    səbəbi budur,
  • 4:56 - 4:59
    başqa videolarda bu barədə
    daha dərinə gedəcəyik.
  • 4:59 - 5:01
    Həm də, üzvi kimyanı öyrədiyinizdə
  • 5:01 - 5:03
    belə olacaq bir neçə reaksiya
  • 5:03 - 5:05
    proqnozlaşdırıla bilər
  • 5:05 - 5:07
    ya da elektromənfiliyə görə
  • 5:07 - 5:10
    yaranacaq rabitələ tapıla bilər.
  • 5:10 - 5:11
    Əsasən də, oksidləşmə
  • 5:11 - 5:12
    dərəcəsinə baxdıqda və belə
  • 5:12 - 5:15
    elektromənfilik bunlar barədə çox
    şey deyəcək.
  • 5:15 - 5:19
    Elektromənfiliyin nə olduğunu
    bildiyimizə görə,
  • 5:19 - 5:21
    gəlin biraz düşünək,
  • 5:21 - 5:24
    getdikcə, başlayırıq,
  • 5:24 - 5:28
    dövri sistemə baxanda,
  • 5:28 - 5:30
    deyək ki, 1-ci qrupdan başlayırıq
  • 5:30 - 5:35
    deyək ki, qrupdan keçdikcə,
  • 5:35 - 5:38
    gəlin deyək ki, halogenlər,
  • 5:38 - 5:43
    burdakı sarı sütun boyunca,
  • 5:43 - 5:44
    elektromənfilik necə olacağını
  • 5:44 - 5:48
    düşünürsünüz?
  • 5:48 - 5:49
    Bunu tapmaq üçün ifrat
  • 5:49 - 5:51
    nöqtələrini də düşünməkdir.
  • 5:51 - 5:54
    Natrium barədə düşünün,
    Xlor barədə düşünün,
  • 5:54 - 5:55
    tövsiyə edirəm ki,
  • 5:55 - 5:57
    videonu dayandırın və düşünün.
  • 5:57 - 5:59
    Düşünürəm ki, bildiniz,
  • 5:59 - 6:01
    bu da oxşar bir ideyadır,
  • 6:01 - 6:04
    ionlaşma enerjisi ilə oxşar ideyadır.
  • 6:04 - 6:06
    Natirumun xarici təbəqəsində 1
  • 6:06 - 6:08
    elektronu var.
  • 6:08 - 6:10
    Bu təbəqəni tamamlamaq
    çətin olardı
  • 6:10 - 6:12
    daha dayanıqlı hala getmək üçün
    sahib olduğu
  • 6:12 - 6:16
    1 elektronu vermək daha asandır,
  • 6:16 - 6:19
    beləlilə, Neon kimi dayanıqlı
    konfiqurasiyası ola bilər.
  • 6:19 - 6:23
    Bu da əslində elektron vermək istəyir.
  • 6:23 - 6:25
    İonlaşma enerjisi videosunda gördük ki,
  • 6:25 - 6:27
    az ionlaşma enerjisinin olmasının
    səbəbi
  • 6:27 - 6:30
    budur, qaz halında, çox enerji tələb
    eləmir,
  • 6:30 - 6:32
    Natirumdan bir elektron çıxarmaq.
  • 6:32 - 6:34
    Ancaq Xlor tam əksidir.
  • 6:34 - 6:36
    Təbəqəni tamamlamaqdan bir elektron
    uzaqdır.
  • 6:36 - 6:38
    Etmək istədiyi son şey elektron
    vermək
  • 6:38 - 6:41
    olar, doğrudan da bir elektron almaq
    istəyir,
  • 6:41 - 6:43
    beləliklə, Arqon kimi elektron
    konifqurasiyası
  • 6:43 - 6:46
    olacaq, 3-cü təbəqəsini tamamlaya biləcək.
  • 6:46 - 6:49
    Burada məntiq odur ki, Natrium
    elektron
  • 6:49 - 6:51
    verə bilər,
  • 6:51 - 6:53
    o zaman ki, Xlor da elektron almaq
    istəyir.
  • 6:53 - 6:55
    Xlor elektronları daha çox almaq
    istəyir,
  • 6:55 - 7:00
    ancaq Natirum elektron almaq istəməz,
  • 7:00 - 7:01
    Burada mövzu isə,
  • 7:01 - 7:03
    soldan sağa getdikcə,
  • 7:03 - 7:05
    elektromənfilik, gəlin bunu
    yazım,
  • 7:05 - 7:07
    daha elektromənfi olursunuz.
  • 7:07 - 7:14
    Sağa getdikcə elektromənfilik
  • 7:14 - 7:17
    artır.
  • 7:17 - 7:18
    Bir qrupda aşağı düşdükcə,
  • 7:18 - 7:22
    elektromənfiliyə nə olacağını
    düşünürsünüz?
  • 7:22 - 7:26
    Aşağı getdikcə nə olacaq?
  • 7:26 - 7:27
    Bir işarə verəcəm.
  • 7:27 - 7:31
    Atom radiusu barədə düşünün,
  • 7:31 - 7:32
    dayanın və
  • 7:32 - 7:33
    düşünün.
  • 7:33 - 7:35
    Aşağı getdikcə çox elektromənfilik
  • 7:35 - 7:37
    olacaq yoxsa az?
  • 7:37 - 7:39
    Düşünürəm ki, bunu etdiniz,
  • 7:39 - 7:42
    atom radiusu videosundan
    bilirik ki,
  • 7:42 - 7:44
    atom daha da böyüyür,
  • 7:44 - 7:46
    daha çox təbəqə əlavə etdiikcə.
  • 7:46 - 7:51
  • 7:51 - 7:52
  • 7:52 - 7:56
  • 7:56 - 7:58
  • 7:58 - 7:59
  • 7:59 - 8:02
  • 8:02 - 8:03
  • 8:03 - 8:06
  • 8:06 - 8:08
  • 8:08 - 8:12
  • 8:12 - 8:14
  • 8:14 - 8:17
  • 8:17 - 8:18
  • 8:18 - 8:21
  • 8:21 - 8:25
  • 8:25 - 8:28
  • 8:28 - 8:31
  • 8:31 - 8:33
  • 8:33 - 8:39
  • 8:39 - 8:41
  • 8:41 - 8:45
  • 8:45 - 8:46
  • 8:46 - 8:47
  • 8:47 - 8:50
  • 8:50 - 8:52
  • 8:52 - 8:55
  • 8:55 - 8:57
  • 8:57 - 8:59
  • 8:59 - 9:01
  • 9:01 - 9:03
  • 9:03 - 9:04
  • 9:04 - 9:06
  • 9:06 - 9:10
  • 9:10 - 9:12
  • 9:12 - 9:14
  • 9:14 - 9:16
  • 9:16 - 9:18
  • 9:18 - 9:20
  • 9:20 - 9:22
  • 9:22 - 9:25
  • 9:25 - 9:28
  • 9:28 - 9:29
  • 9:29 - 9:30
  • 9:30 - 9:32
  • 9:32 - 9:34
  • 9:34 - 9:36
  • 9:36 - 9:39
  • 9:39 - 9:41
  • 9:41 - 9:43
  • 9:43 - 9:45
  • 9:45 - 9:49
Title:
Elektromənfilik
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
09:54

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions