1
00:00:00,429 --> 00:00:01,929
Bu videoda danışmaq istədiyim,

2
00:00:01,929 --> 00:00:05,717
elektromənfilikdir,

3
00:00:05,717 --> 00:00:13,071
elektro mənfilik,

4
00:00:13,071 --> 00:00:15,692
və demək olar ki, elektrona

5
00:00:15,692 --> 00:00:22,003
hərisliklə yaxındır.

6
00:00:22,003 --> 00:00:24,405
Onlar yaxındılar və demək olar ki, əgər

7
00:00:24,405 --> 00:00:27,328
bir şeyin yüksək elektromənfiliyi varsa,

8
00:00:27,328 --> 00:00:29,719
yüksək elektrona hərisdir,

9
00:00:29,719 --> 00:00:31,228
bu nə deməkdir?

10
00:00:31,228 --> 00:00:34,351
Deməli, elektrona hərislik bir atomun nə 
qədər elektron cəzb

11
00:00:34,351 --> 00:00:37,705
etməsidir, elektronları nə qədər sevir?

12
00:00:37,705 --> 00:00:41,667
Bəlkə daha çox elektron istəyir?

13
00:00:41,667 --> 00:00:45,283
Elektromənfilik biraz daha spesifikdir.

14
00:00:45,283 --> 00:00:49,085
Bu elektron kovalent rabitənin bir növü
olduqda olur,

15
00:00:49,085 --> 00:00:53,333
başqa bir atomla elektron bölüşəndə,

16
00:00:53,333 --> 00:00:55,891
bu kovalent rabitədə nə qədər

17
00:00:55,891 --> 00:00:58,873
elektronları götürmək istəyir?

18
00:00:58,873 --> 00:01:01,844
Elektron götürməklə nə demək istəyirəm?

19
00:01:01,844 --> 00:01:03,820
Gəlin bunu yazaq.

20
00:01:03,820 --> 00:01:13,871
Nə qədər elektron götürmək istəyir,

21
00:01:13,871 --> 00:01:15,815
bu əslində qeyri-rəsmi izahdır,

22
00:01:15,815 --> 00:01:18,803
elektronları götürmək, elektronları
saxlamaq,

23
00:01:18,803 --> 00:01:20,973
vaxtını onlarla daha çox xərcləmək, sonra

24
00:01:20,973 --> 00:01:23,572
isə kovalent rabitədə başqa yer.

25
00:01:23,572 --> 00:01:28,258
Bu da elektronları nə qədər istədikləridir,

26
00:01:28,258 --> 00:01:32,732
ya da elektronlara qarşı nə qədər
hərislikləri var.

27
00:01:32,732 --> 00:01:39,674
Elektronları nə qədər istəyirlər.

28
00:01:39,674 --> 00:01:41,043
Bilirsiniz ki, bunlar çox

29
00:01:41,043 --> 00:01:43,569
yaxın anlayışlardır.

30
00:01:43,569 --> 00:01:45,510
Bu kovalent rabitənin kontekstindədir,

31
00:01:45,510 --> 00:01:47,732
nə qədər elektrona hərislik var?

32
00:01:47,732 --> 00:01:50,104
Deməli, bu bunu biraz geniş bir
anlayış kimi

33
00:01:50,104 --> 00:01:54,052
düşünün, ancaq bu iki anlayış 
eyni oxda irəliləyirlər.

34
00:01:54,052 --> 00:01:55,883
Elektronegativlik barədə

35
00:01:55,883 --> 00:01:58,075
düşünmək, bunu biraz daha başa düşülən
edir.

36
00:01:58,075 --> 00:01:59,833
Gəlin ən məşhur olan kovalent

37
00:01:59,833 --> 00:02:00,855
rabitələri düşünək

38
00:02:00,855 --> 00:02:03,292
bu da su molekulunda görəcəyiniz şeydir.

39
00:02:03,292 --> 00:02:07,983
Su, bildiyiniz kimi, H iki O-dur,

40
00:02:07,983 --> 00:02:11,166
oksigen atomunuz var və

41
00:02:11,166 --> 00:02:13,934
iki hidrogen atomunuz var.

42
00:02:13,934 --> 00:02:17,074
Hər bir hidrogenin bir valent elektronu
var

43
00:02:17,074 --> 00:02:21,095
və gördüymüz kimi, oksigenin xarici 
təbəqəsində

44
00:02:21,095 --> 00:02:25,596
1,2,3,4,5,6 valent elektronu var.

45
00:02:25,596 --> 00:02:31,184
1,2,3,4,5,6 valent elektron.

46
00:02:31,184 --> 00:02:33,106
Düşünə bilərsiniz, hidrogen iki

47
00:02:33,106 --> 00:02:35,398
elektronu var imiş kimi davrana bilsə

48
00:02:35,398 --> 00:02:37,788
xoşbəxtolardı, sabit elektron
konfiqurasiyası olar,

49
00:02:37,788 --> 00:02:41,218
ilk təbəqə, hansı ki, ancaq iki elektron
tələb edir,

50
00:02:41,218 --> 00:02:42,621
qalanları 8 tələb edir.

51
00:02:42,621 --> 00:02:45,214
hidrogen düşünərdi ki, helium kimi
dayanıqlıyam, 1 dənə

52
00:02:45,214 --> 00:02:46,787
elektron alsa idi.

53
00:02:46,787 --> 00:02:49,288
Oksigen də düşünərdi ki, əgər iki elektron
alsam,

54
00:02:49,288 --> 00:02:51,159
neon kimi dayanıqlıyam.

55
00:02:51,159 --> 00:02:53,759
Baş verən şey, elektronlarını bir
istifadə edirlər.

56
00:02:53,759 --> 00:02:57,642
Bu elektron, bu elektronla hidrogen üçün

57
00:02:57,642 --> 00:02:59,206
bir işlədilə bilər.

58
00:02:59,206 --> 00:03:01,800
Hidrogen hiss edər ki, ikisini də işlədir
və daha

59
00:03:01,800 --> 00:03:03,125
dayanıqlı olur,

60
00:03:03,125 --> 00:03:04,676
xarici təbəqə dayanıqlı olur

61
00:03:04,676 --> 00:03:06,301
ya da hidrogeni sabitləşdirir.

62
00:03:06,301 --> 00:03:08,027
Oxşar olaraq, elektron hidrogenlə

63
00:03:08,027 --> 00:03:10,494
bir işlədilə bilər

64
00:03:10,494 --> 00:03:13,027
hidrogen də Heliumkimi hiss edər.

65
00:03:13,027 --> 00:03:14,465
Bu oksigen də

66
00:03:14,465 --> 00:03:16,487
sonra,

67
00:03:16,487 --> 00:03:18,467
bir şey üçün bir şeyin mübadiləsini
edir.

68
00:03:18,467 --> 00:03:20,236
elektron alır, bir elektron,

69
00:03:20,236 --> 00:03:22,856
bu hidrogenlərdən bir elektron bölüşür

70
00:03:22,856 --> 00:03:26,646
və sonra da elə hiss edər ki,

71
00:03:26,646 --> 00:03:30,261
Neon kimi sabitdir.

72
00:03:30,261 --> 00:03:32,447
Ancaq bu kovalent rabitələr olanda,

73
00:03:32,447 --> 00:03:34,193
ancaq eyni dərəcədə
elektroməfi

74
00:03:34,193 --> 00:03:35,882
olduqda elektronları

75
00:03:35,882 --> 00:03:37,203
bölüşərlər

76
00:03:37,203 --> 00:03:38,482
molekulda baş verəcəklər

77
00:03:38,482 --> 00:03:40,361
vacib ola bilər,

78
00:03:40,361 --> 00:03:42,323
amma belə olduqda,

79
00:03:42,323 --> 00:03:43,507
oksigen və hidrogen

80
00:03:43,507 --> 00:03:45,515
olanda, eyni elektromənfiliyi yoxdur.

81
00:03:45,515 --> 00:03:49,756
Oksigen Hidrogendən daha çox
elektron almağı sevir.

82
00:03:49,756 --> 00:03:51,416
Bu elektronlar birlikdə

83
00:03:51,416 --> 00:03:52,617
vaxt keçirməyəcəklər.

84
00:03:52,617 --> 00:03:54,639
Burada onları çəkməyə çalışdım,

85
00:03:54,639 --> 00:03:57,941
bilirsiniz, bu valent elektronlar
nöqtələr kimidir.

86
00:03:57,941 --> 00:03:59,490
Ancaq bildiyimiz kimi, bu

87
00:03:59,490 --> 00:04:03,575
elektronlar belə bir bulanıqlıqdadırlar,

88
00:04:03,575 --> 00:04:06,665
nüvənin ətrafında,

89
00:04:06,665 --> 00:04:09,507
atomu yaradan atomun ətrafında.

90
00:04:09,507 --> 00:04:11,971
Deməli, belə tip kovalent rabitədə,

91
00:04:11,971 --> 00:04:15,459
bu elektronlar, bu rabitənin təqdim etdiyi
bu elektronlar,

92
00:04:15,459 --> 00:04:18,316
hidrogenin ətrafından çox oksigenin 
ətrafında

93
00:04:18,316 --> 00:04:20,829
vaxt keçirəcəklər.

94
00:04:20,829 --> 00:04:23,564
Bu iki elektron oksigenin ətrafında

95
00:04:23,564 --> 00:04:25,144
daha çox vaxt keçirəcək,

96
00:04:25,144 --> 00:04:27,425
sonra isə hidrogenin ətrafında.

97
00:04:27,425 --> 00:04:30,360
Oksigen daha elektromənfi olduğundan,

98
00:04:30,360 --> 00:04:31,773
bunu barədə indi danışacağıq.

99
00:04:31,773 --> 00:04:34,656
Bu kimyada doğrudan da vacib məsələdir,

100
00:04:34,656 --> 00:04:36,915
əsasən də üzki kimyanı öyrəndiyinizdə.

101
00:04:36,915 --> 00:04:39,091
Çünki, bilirik ki, oksigen daha

102
00:04:39,091 --> 00:04:40,407
elektronmənfidir

103
00:04:40,407 --> 00:04:41,761
və elektronlar hidrogenə

104
00:04:41,761 --> 00:04:44,377
nisbətən oksigenin ətrafında daha çox
vaxt keçirir,

105
00:04:44,377 --> 00:04:47,135
bu tərəfdə yarım mənfi yük yaradır,

106
00:04:47,135 --> 00:04:50,517
bu tərəfdə isə yarım müsbət yük,

107
00:04:50,517 --> 00:04:55,712
suyun bu xüsusiyətlərə sahib olmasının
səbəbi budur,

108
00:04:55,712 --> 00:04:59,292
başqa videolarda bu barədə
daha dərinə gedəcəyik.

109
00:04:59,292 --> 00:05:00,984
Həm də, üzvi kimyanı öyrədiyinizdə

110
00:05:00,984 --> 00:05:02,830
belə olacaq bir neçə reaksiya

111
00:05:02,830 --> 00:05:04,745
proqnozlaşdırıla bilər

112
00:05:04,745 --> 00:05:06,525
ya da elektromənfiliyə görə

113
00:05:06,525 --> 00:05:09,833
yaranacaq rabitələ tapıla bilər.

114
00:05:09,833 --> 00:05:10,872
Əsasən də, oksidləşmə

115
00:05:10,872 --> 00:05:12,404
dərəcəsinə baxdıqda və belə

116
00:05:12,404 --> 00:05:15,436
elektromənfilik bunlar barədə çox 
şey deyəcək.

117
00:05:15,436 --> 00:05:19,037
Elektromənfiliyin nə olduğunu
bildiyimizə görə,

118
00:05:19,037 --> 00:05:21,435
gəlin biraz düşünək,

119
00:05:21,435 --> 00:05:24,062
getdikcə, başlayırıq,

120
00:05:24,062 --> 00:05:27,880
dövri sistemə baxanda,

121
00:05:27,880 --> 00:05:29,687
deyək ki, 1-ci qrupdan başlayırıq

122
00:05:29,687 --> 00:05:35,177
deyək ki, qrupdan keçdikcə,

123
00:05:35,177 --> 00:05:38,464
gəlin deyək ki, halogenlər,

124
00:05:38,464 --> 00:05:42,700
burdakı sarı sütun boyunca,

125
00:05:42,700 --> 00:05:44,131
elektromənfilik necə olacağını

126
00:05:44,131 --> 00:05:47,848
düşünürsünüz?

127
00:05:47,848 --> 00:05:49,232
Bunu tapmaq üçün ifrat

128
00:05:49,232 --> 00:05:50,629
nöqtələrini də düşünməkdir.

129
00:05:50,629 --> 00:05:53,965
Natrium barədə düşünün,
Xlor barədə düşünün,

130
00:05:53,965 --> 00:05:54,935
tövsiyə edirəm ki,

131
00:05:54,935 --> 00:05:56,930
videonu dayandırın və düşünün.

132
00:05:56,930 --> 00:05:58,624
Düşünürəm ki, bildiniz,

133
00:05:58,624 --> 00:06:01,293
bu da oxşar bir ideyadır,

134
00:06:01,293 --> 00:06:03,537
ionlaşma enerjisi ilə oxşar ideyadır.

135
00:06:03,537 --> 00:06:06,451
Natirumun xarici təbəqəsində 1

136
00:06:06,451 --> 00:06:07,785
elektronu var.

137
00:06:07,785 --> 00:06:09,855
Bu təbəqəni tamamlamaq
çətin olardı

138
00:06:09,855 --> 00:06:12,036
daha dayanıqlı hala getmək üçün
sahib olduğu

139
00:06:12,036 --> 00:06:15,706
1 elektronu vermək daha asandır,

140
00:06:15,706 --> 00:06:18,688
beləlilə, Neon kimi dayanıqlı
konfiqurasiyası ola bilər.

141
00:06:18,688 --> 00:06:22,625
Bu da əslində elektron vermək istəyir.

142
00:06:22,625 --> 00:06:24,668
İonlaşma enerjisi videosunda gördük ki,

143
00:06:24,668 --> 00:06:26,783
az ionlaşma enerjisinin olmasının
səbəbi

144
00:06:26,783 --> 00:06:29,590
budur, qaz halında, çox enerji tələb 
eləmir,

145
00:06:29,590 --> 00:06:32,196
Natirumdan bir elektron çıxarmaq.

146
00:06:32,196 --> 00:06:33,620
Ancaq Xlor tam əksidir.

147
00:06:33,620 --> 00:06:35,708
Təbəqəni tamamlamaqdan bir elektron
uzaqdır.

148
00:06:35,708 --> 00:06:37,580
Etmək istədiyi son şey elektron
vermək

149
00:06:37,580 --> 00:06:40,682
olar, doğrudan da bir elektron almaq
istəyir,

150
00:06:40,682 --> 00:06:42,937
beləliklə, Arqon kimi elektron 
konifqurasiyası

151
00:06:42,937 --> 00:06:45,984
olacaq, 3-cü təbəqəsini tamamlaya biləcək.

152
00:06:45,984 --> 00:06:49,118
Burada məntiq odur ki, Natrium 
elektron

153
00:06:49,118 --> 00:06:50,578
verə bilər,

154
00:06:50,578 --> 00:06:52,880
o zaman ki, Xlor da elektron almaq 
istəyir.

155
00:06:52,880 --> 00:06:55,471
Xlor elektronları daha çox almaq
istəyir,

156
00:06:55,471 --> 00:06:59,727
ancaq Natirum elektron almaq istəməz,

157
00:06:59,727 --> 00:07:00,953
Burada mövzu isə,

158
00:07:00,953 --> 00:07:02,505
soldan sağa getdikcə,

159
00:07:02,505 --> 00:07:04,815
elektromənfilik, gəlin bunu
yazım,

160
00:07:04,815 --> 00:07:07,089
daha elektromənfi olursunuz.

161
00:07:07,089 --> 00:07:13,811
Sağa getdikcə elektromənfilik

162
00:07:13,811 --> 00:07:16,623
artır.

163
00:07:16,623 --> 00:07:18,237
Bir qrupda aşağı düşdükcə,

164
00:07:18,237 --> 00:07:22,403
elektromənfiliyə nə olacağını 
düşünürsünüz?

165
00:07:22,403 --> 00:07:25,774
Aşağı getdikcə nə olacaq?

166
00:07:25,774 --> 00:07:27,250
Bir işarə verəcəm.

167
00:07:27,250 --> 00:07:31,246
Atom radiusu barədə düşünün,

168
00:07:31,246 --> 00:07:31,973
dayanın və

169
00:07:31,973 --> 00:07:32,896
düşünün.

170
00:07:32,896 --> 00:07:34,747
Aşağı getdikcə çox elektromənfilik

171
00:07:34,747 --> 00:07:36,871
olacaq yoxsa az?

172
00:07:36,871 --> 00:07:39,267
Düşünürəm ki, bunu etdiniz,

173
00:07:39,267 --> 00:07:41,810
atom radiusu videosundan
bilirik ki,

174
00:07:41,810 --> 00:07:44,093
atom daha da böyüyür,

175
00:07:44,093 --> 00:07:46,191
daha çox təbəqə əlavə etdiikcə.

176
00:07:46,191 --> 00:07:50,838


177
00:07:50,838 --> 00:07:52,150


178
00:07:52,150 --> 00:07:55,854


179
00:07:55,854 --> 00:07:57,620


180
00:07:57,620 --> 00:07:59,471


181
00:07:59,471 --> 00:08:01,746


182
00:08:01,746 --> 00:08:03,282


183
00:08:03,282 --> 00:08:05,810


184
00:08:05,810 --> 00:08:08,334


185
00:08:08,334 --> 00:08:12,156


186
00:08:12,156 --> 00:08:14,460


187
00:08:14,460 --> 00:08:16,792


188
00:08:16,792 --> 00:08:18,403


189
00:08:18,403 --> 00:08:20,513


190
00:08:20,513 --> 00:08:24,780


191
00:08:24,780 --> 00:08:27,698


192
00:08:27,698 --> 00:08:30,752


193
00:08:30,752 --> 00:08:33,159


194
00:08:33,159 --> 00:08:39,045


195
00:08:39,045 --> 00:08:41,115


196
00:08:41,115 --> 00:08:44,586


197
00:08:44,586 --> 00:08:46,016


198
00:08:46,016 --> 00:08:47,467


199
00:08:47,467 --> 00:08:50,447


200
00:08:50,447 --> 00:08:52,478


201
00:08:52,478 --> 00:08:54,634


202
00:08:54,634 --> 00:08:56,837


203
00:08:56,837 --> 00:08:59,092


204
00:08:59,092 --> 00:09:01,133


205
00:09:01,133 --> 00:09:02,597


206
00:09:02,597 --> 00:09:03,896


207
00:09:03,896 --> 00:09:06,119


208
00:09:06,119 --> 00:09:09,855


209
00:09:09,855 --> 00:09:11,524


210
00:09:11,524 --> 00:09:13,620


211
00:09:13,620 --> 00:09:15,570


212
00:09:15,570 --> 00:09:18,328


213
00:09:18,328 --> 00:09:19,569


214
00:09:19,569 --> 00:09:21,835


215
00:09:21,835 --> 00:09:25,333


216
00:09:25,333 --> 00:09:27,510


217
00:09:27,510 --> 00:09:28,525


218
00:09:28,525 --> 00:09:29,547


219
00:09:29,547 --> 00:09:31,813


220
00:09:31,813 --> 00:09:34,145


221
00:09:34,145 --> 00:09:35,925


222
00:09:35,925 --> 00:09:39,448


223
00:09:39,448 --> 00:09:40,718


224
00:09:40,718 --> 00:09:42,562


225
00:09:42,562 --> 00:09:44,787


226
00:09:44,787 --> 00:09:48,787