Teknoloji nasıl sizleri birer Dory hâline getiriyor | Liam Stevens | TEDxBrentwoodCollegeSchool

Bu konuşma TED konferans formatı kullanılarak bir TEDx etkinliğinde verildi, ancak yerel bir topluluk tarafından bağımsız olarak düzenlendi. http://ted.com/tedx adresinden daha fazla bilgi edinin.

Hepimizin içinde biraz Dory var. Bazı şeyleri unuturuz, bazen de dikkatimiz dağılır. Ama içimizdeki Dory, dijital teknolojinin gelişinden bu yana giderek daha belirgin hâle geldi. Teknoloji insanları değiştirir. Bu oldukça kabul gören bir fikirdir. İyi bir kitap ve bazı araştırmalar sayesinde Liam, bu etkinin ne kadar bizi derinden işlediğini keşfetti. Konuşmasında, teknolojinin sizi daha da geliştirdiğini, siz ve dünya için ne anlama geldiğini iki şekilde göstermeyi amaçlıyor.

Bu Dory.

Herkes Dory'i tanır.

Kayıp Balık Nemo filminden herkesin
favorisi tatlı, mavi balık.

Herkes Dory'i sever.

Bence herkesin Dory'i sevme sebebi
onun ilişkilendirilebilir olması.

Hepimiz oldukça önemli iki açıdan
Dory'e benziyoruz:

Tıpkı Dory gibi, hepimiz çok
kısa dikkat aralığına sahibiz.

Doğru.

2000 yılında, ortalama insan dikkat
aralığı 12 saniye idi.

2015 yılında, bu süre 8.25 saniyeye düştü,
sekiz ve çeyrek saniye.

Biraz bağlam oluşturması için,

bir süs balığının ortalama dikkat aralığı
9 saniyedir.

Tıpkı Dory gibi bizler de konsantrasyonda
iyi değiliz.

Ve tıpkı Dory gibi, bizler de hafıza
kaybından muzdaribiz.

Sürekli söylediğim için üzgünüm ama;
tıpkı Dory gibi--

Dory'nin en önemli özelliklerinden
biri, kısa süreli hafıza kaybıdır.

Sizinki pek de o kadar kötü değil
ama kesinlikle kötü.

Her zaman Dory'e bu kadar benzemiyorduk.

Önceden daha çok Nemo'nun babası Marlin
gibiydik.

Gerçekten konsantre olup, bir şeyleri
hatırlayabilirdik.

Ama son 20, 30 yıldır,
daha Doryaque hâle geldik.

Bunun için bir neden var

ve bunun dijital teknolojinin patlamasıyla
bir ilgisi var

bu konseptin adı nöroplastisite.

Kulağa karmaşık geliyor, ancak değil.

Sadece beyninizin uyarlanabilir olduğu
düşüncesidir.

Kendini değiştirebilir ve yeniden
düzenleyebilir.

Çünkü beyniniz yaklaşık 21 milyar beyin
hücresi veya nörondan oluşur.

Ve hepsi aralarında bir çeşit bağlantı
oluştururlar.

Böylece düşünüyorsunuz.

Ne zaman bir şey tecrübe etseniz,

bu bağlantılar birazcık değişir

ve bu da öğrenmektir.

Diyelim ki yolda yürüyorum ve
köpeğini gezdiren birine rastlıyorum.

Çok tatlı, sevimli, küçük bir şey
ve sevmek için durdum.

O zaman beynim bağlantıyı pekiştirir,

''Oh! Köpekler tatlıdır ve çok sevimliler.
Onlardan korkmama gerek yok.''

Ama eğer yolda yürürken
birinin evinin önünden geçsem

ve ön bahçede bir hırıltılı, havlayan
bir rottweiler varsa

üzerime geliyorsa, ödüm patlar.

Beynim bağlantıları kurar,
''Biliyor musun? Köpekler korkunçtur.

Bundan sonra köpeklerin yanındayken
dikkatli olmalıyım.''

İşte bu nöroplastisite düşüncesidir.

Beyninizin yaşadığınız tecrübeler
üzerine değişmesidir.

Bunun anlamı, teknolojiyle her seferinde
etkileşime girdiğinizde,

telefonunuz, bilgisayarınız
olabilir, herhangi bir şey,

beyniniz birazcık değişir.

Dijital teknolojinin yaptığı şey,
çoklu görevi teşvik etmektir.

Dikkatinizi yeniden odaklamanız için sizi
çoklu göreve teşvik eder,

tıpkı oturup masanızda bir şeyler
yazıyorken

telefonunuza bakıp
tekrar yazmaya devam etmeniz,

sonra bir mail cevaplayıp
tekrar yazmaya devam etmeniz gibi.

20 ya da 30 yıl öncekine oranla

dikkatinizi daha fazla dağıtıyorsunuz.

Dijital teknoloji patlamadan önce.

Beyniniz tıpkı bir kas gibi, değişir.

Beyninizi daha çok kullandıkça
daha iyi ve güçlü hâle gelir

ve daha az kullanırsanız,
daha zayıf hâle gelir.

Bütün bu dikkatinizi değiştirme
etkinlikleri

çoklu görevde oldukça iyi
olduğunuz

ancak konsantrasyon yeteneğinizin
kaybolduğu anlamına geliyor.

Aynı şey hafızanızın da başına geliyor

geldi ve geliyor-

eğer kullanmasanız, onu kaybedersiniz.

İnsanlar geçişken bellek denilen bu sürece
sahiptirler.

Ve yine kulağa süslü geliyor.
Ama oldukça basit.

Eğer bir şeyi bilmiyorsam

bilen birine sorarım düşüncesidir

ve onlar bana söyleyebilirler.

''Doctor Who'' hakkında çok fazla bir şey
bilmiyorum

ama arkadaşım Ben biliyor.

Eğer ''Doctor Who'' uydurma olup
olmadığını bilmek istiyorsam

Ben'e sorabilirim ve o bana bunun olma
ihtimalini söyleyebilir.

Bilakis: Eğer Ben benim
bildiğim bir şeyi bilmek isterse

bana sorabilir ve ben
söyleyebilirim.

Geçişken belleğin
arkasındaki fikir budur:

ki eğer büyüklüğü önemli
olmayan sosyal bir gruptaki herkes,

ben veya arkadaşım Ben,

ya da ailem ve ben,
ya da arkadaşlarım ve ben,

eğer bu gruptaki herkes,
bilginin sadece bir parçasını

hatırlamaktan sorumluysa,

gruptaki herkes bilginin tamamına
erişebilir demektir,

ki bu hepsinin tek başına
hatırlayabileceğinden çok daha fazlasıdır.

Bu da siz görerek öğrenenler için okumak
isterseniz diye.

Geneleksel olarak, insanlar
belleklerine güvendikleri kişileri

geçişken hafıza eşi
olarak kullanmaya alışkınlardır.

Ancak Dijital Bellek kolaylıkla
ulaşılabilir olduğundan beri

biz geçişken bellek eşi olarak
bilgisayarlara güvenmeye başladık

ki bu da oldukça havalı.

Olay şu ki; bilgisayarlar hatırlama
konusunda insanlardan daha iyi.

(a) Unutmazlar,

(ve b) internet sayesinde neredeyse
her şeyi bilirler.

Bu da bilgisayarı geçişken bellek
eşi olarak her kullanışınızda

sizin anlayamayacağınız şeyleri bile
hatırlamada

çok çok çok iyi olan bir süper insanla

etkileşime geçiyormuşsunuz anlamına gelir.

Bu 20, 30 yıl önce

yaşayabileceğiniz,
geçişken bellek işlemlerini

yaptığınız zamandan
çok daha farklı bir tecrübe.

Beyninizin farklı
tepkiler verdiği

ve bunun yüzünden değiştiği

farklı bir deneyim.

İşte nasıl değiştiği -aslında
bunun hakkında bir çalışma yapıldı-

ve buldukları şey şu ki;

eğer bir bilgisayarı geçişken
bellek eşi olarak kullanırsanız

o bilgiyi hatırlamakta
bir miktar kötüsünüzdür

ki bu mantıklıdır; geçişken bellek
eşlerinin yaptığı şey budur.

Diyelim ki bana okumam için bilgiler
verildi ve

benden hatırlayabildiğim
kadarını hatırlamam istendi.

Eğer bu bilgileri başta
bir bilgisayara kopyalarsam

bilgilerin daha azını hatırlayacağım.

Çünkü onları bilgisayara kopyalayarak

bilgisayarı bir geçişken bellek eşi
olarak kullanıyorum.

İstemsizce diyorum ki

''Bunları benim yerime hatırlıyor
öyleyse bana gerek yok''

ve bilgilerin bazılarını unuturum.

Olacak olan şey şudur ki;

bilgileri hatırlamak için ne kadar
çalıştığımın bir önemi yoktur.

Bence bu istemsiz hareketin bilgilerin bir
parçasını benim yerime hatırlaması için

bu bilgisayara güvenmesi,

bilincimin hatırlamak için
sarf ettiği çabadan daha baskın.

Bir bilgisayarın sizinle geçişken
bellek sürecine girdiği her seferde

o konu hakkında bir miktar
hafıza kaybına sebep olur.

Bu kulağa korkutucu geliyor.

Tıpkı, ''Olamaz! Artık Dory gibi olmak
istemiyorum.

Bunun hoş bir sunum olacağını
düşünmüştüm.''

Endişelenmeyin; söyleyebileceğim tek şey:

biz insanlar teknolojiyi kullandığımız
sürece,

beynimiz değişmeye ve
buna uyum sağlamaya devam edecek.

Bu iyi veya kötü bir şey değil, durum bu.

Yaşamımızın şuandaki hakikati.

Ama sizin bunu görmezden
gelebileceğinizi düşünmüyorum.

Eğer bunu görmezden gelirseniz
ve teknolojiyi kullanmaya devam ederseniz

sizi nasıl değiştirip değiştiremediğini
bilemezsiniz.

Beğenseniz de beğenmeseniz de
bu süreçten geçeceksiniz.

Size bunu söylememin,

sizinle bunu paylaşmamın

teknolojinin sizi nasıl ve niçin
etkileyebileceğini söylememin asıl nedeni;

teknolojiyi kabul edebilmeniz
ve hakkında bir şeyler yapmanız içindir.

Çünkü bu bilgiyi bir kere
kabul ettiğinizde,

kendinize sorular sormaya başlayacaksınız,

kendinize ''Biliyor musun?'' gibi
şeyler söyleyeceksiniz

''Kendimi konsantre olmak konusunda
tekrar eğiteceğim''

--çünkü bunu yapabilirsiniz.

Konsantrasyon çalışmaları yapmamak
sizi kötü hâle getirdiyse

öyleyse çalışırsanız
daha iyi hâle gelirsiniz.

Veya kendinize,

''Biliyor musun? Bu kısa dikkat aralığını
kavrayacağım

ve bir çoklu görev makinesi
hâline geleceğim.

Bu son derece geçerli bir seçenek.

Fakat en önemlisi, hangi yolda
ilerleyeceğinizi siz seçtiniz.

Hadi dürüst olalım:

Hepimiz Dory'e benziyoruz ve
teknoloji bizi bu hâle getirdi.

Hepiniz Dory'e benziyorsunuz.

Ve bu sizin büyük ihtimalle

benim konuşmamın çoğuna
dikkat edemediğiniz anlamına gelir.

Bana bir iyilik yapın ve

sizlere verdiğim bilgileri kabul edin.

Konu hakkında düşündüğünüzde paniklemeyin,
sadece kabullenin ve sonra kullanın.

Kendi hareket rotanızı belirleyin.

Derin bir nefes alın ve rotayı takip edin.

Zorlu, tuhaf veya korkutucu olsa bile

paniklemeyin, sadece yüzmeye devam edin.

Teşekkürler.

(Alkış)