WEBVTT

00:00:17.626 --> 00:00:18.901
Bu Dory.

00:00:18.902 --> 00:00:21.284
Herkes Dory'i tanır.

00:00:21.285 --> 00:00:25.567
Kayıp Balık Nemo filminden herkesin 
favorisi tatlı, mavi balık.

00:00:25.568 --> 00:00:27.249
Herkes Dory'i sever.

00:00:27.250 --> 00:00:30.959
Bence herkesin Dory'i sevme sebebi 
onun ilişkilendirilebilir olması.

00:00:30.969 --> 00:00:35.306
Hepimiz oldukça önemli iki açıdan
Dory'e benziyoruz:

00:00:35.307 --> 00:00:40.270
Tıpkı Dory gibi, hepimiz çok 
kısa dikkat aralığına sahibiz.

00:00:40.271 --> 00:00:42.025
Doğru.

00:00:42.026 --> 00:00:46.027
2000 yılında, ortalama insan dikkat 
aralığı 12 saniye idi.

00:00:46.028 --> 00:00:51.018
2015 yılında, bu süre 8.25 saniyeye düştü,
sekiz ve çeyrek saniye.

00:00:51.578 --> 00:00:53.330
Biraz bağlam oluşturması için,

00:00:53.331 --> 00:00:57.231
bir süs balığının ortalama dikkat aralığı
9 saniyedir.

00:00:58.991 --> 00:01:01.511
Tıpkı Dory gibi bizler de konsantrasyonda
iyi değiliz.

00:01:01.547 --> 00:01:06.114
Ve tıpkı Dory gibi, bizler de hafıza
kaybından muzdaribiz.

00:01:06.115 --> 00:01:09.202
Sürekli söylediğim için üzgünüm ama; 
tıpkı Dory gibi--

00:01:09.203 --> 00:01:12.742
Dory'nin en önemli özelliklerinden
biri, kısa süreli hafıza kaybıdır.

00:01:12.743 --> 00:01:16.108
Sizinki pek de o kadar kötü değil
ama kesinlikle kötü.

00:01:16.818 --> 00:01:20.567
Her zaman Dory'e bu kadar benzemiyorduk.

00:01:20.568 --> 00:01:23.227
Önceden daha çok Nemo'nun babası Marlin 
gibiydik.

00:01:23.228 --> 00:01:26.078
Gerçekten konsantre olup, bir şeyleri 
hatırlayabilirdik.

00:01:26.918 --> 00:01:31.794
Ama son 20, 30 yıldır, 
daha Doryaque hâle geldik.

00:01:32.288 --> 00:01:34.226
Bunun için bir neden var

00:01:34.227 --> 00:01:37.467
ve bunun dijital teknolojinin patlamasıyla
bir ilgisi var

00:01:37.468 --> 00:01:40.793
bu konseptin adı nöroplastisite.

00:01:40.810 --> 00:01:42.609
Kulağa karmaşık geliyor, ancak değil.

00:01:42.610 --> 00:01:45.165
Sadece beyninizin uyarlanabilir olduğu 
düşüncesidir.

00:01:45.165 --> 00:01:47.559
Kendini değiştirebilir ve yeniden 
düzenleyebilir.

00:01:48.019 --> 00:01:52.887
Çünkü beyniniz yaklaşık 21 milyar beyin
hücresi veya nörondan oluşur.

00:01:52.888 --> 00:01:55.736
Ve hepsi aralarında bir çeşit bağlantı 
oluştururlar.

00:01:55.737 --> 00:01:56.986
Böylece düşünüyorsunuz.

00:01:57.526 --> 00:01:59.547
Ne zaman bir şey tecrübe etseniz,

00:01:59.548 --> 00:02:01.501
bu bağlantılar birazcık değişir

00:02:01.502 --> 00:02:03.125
ve bu da öğrenmektir.

00:02:03.126 --> 00:02:06.937
Diyelim ki yolda yürüyorum ve 
köpeğini gezdiren birine rastlıyorum.

00:02:06.938 --> 00:02:09.574
Çok tatlı, sevimli, küçük bir şey
ve sevmek için durdum.

00:02:09.574 --> 00:02:11.629
O zaman beynim bağlantıyı pekiştirir,

00:02:11.630 --> 00:02:15.087
''Oh! Köpekler tatlıdır ve çok sevimliler.
Onlardan korkmama gerek yok.''

00:02:15.088 --> 00:02:18.189
Ama eğer yolda yürürken
birinin evinin önünden geçsem

00:02:18.190 --> 00:02:21.492
ve ön bahçede bir hırıltılı, havlayan 
bir rottweiler varsa

00:02:21.493 --> 00:02:23.454
üzerime geliyorsa, ödüm patlar.

00:02:23.455 --> 00:02:26.616
Beynim bağlantıları kurar,
''Biliyor musun? Köpekler korkunçtur.

00:02:26.617 --> 00:02:29.318
Bundan sonra köpeklerin yanındayken
dikkatli olmalıyım.''

00:02:29.319 --> 00:02:31.255
İşte bu nöroplastisite düşüncesidir.

00:02:31.256 --> 00:02:35.412
Beyninizin yaşadığınız tecrübeler
üzerine değişmesidir.

00:02:37.322 --> 00:02:41.276
Bunun anlamı, teknolojiyle her seferinde 
etkileşime girdiğinizde,

00:02:41.277 --> 00:02:43.896
telefonunuz, bilgisayarınız
olabilir, herhangi bir şey,

00:02:44.496 --> 00:02:46.406
beyniniz birazcık değişir.

00:02:47.709 --> 00:02:51.916
Dijital teknolojinin yaptığı şey, 
çoklu görevi teşvik etmektir.

00:02:51.917 --> 00:02:56.281
Dikkatinizi yeniden odaklamanız için sizi
çoklu göreve teşvik eder,

00:02:56.282 --> 00:02:58.978
tıpkı oturup masanızda bir şeyler 
yazıyorken

00:02:58.979 --> 00:03:01.834
telefonunuza bakıp
tekrar yazmaya devam etmeniz,

00:03:01.835 --> 00:03:04.701
sonra bir mail cevaplayıp 
tekrar yazmaya devam etmeniz gibi.

00:03:04.702 --> 00:03:07.694
20 ya da 30 yıl öncekine oranla

00:03:07.695 --> 00:03:09.618
dikkatinizi daha fazla dağıtıyorsunuz.

00:03:09.619 --> 00:03:12.995
Dijital teknoloji patlamadan önce.

00:03:12.996 --> 00:03:15.048
Beyniniz tıpkı bir kas gibi, değişir.

00:03:15.049 --> 00:03:18.160
Beyninizi daha çok kullandıkça
daha iyi ve güçlü hâle gelir

00:03:18.280 --> 00:03:21.149
ve daha az kullanırsanız,
daha zayıf hâle gelir.

00:03:21.626 --> 00:03:24.001
Bütün bu dikkatinizi değiştirme 
etkinlikleri

00:03:23.980 --> 00:03:26.643
çoklu görevde oldukça iyi
olduğunuz

00:03:26.644 --> 00:03:30.768
ancak konsantrasyon yeteneğinizin 
kaybolduğu anlamına geliyor.

00:03:32.648 --> 00:03:35.685
Aynı şey hafızanızın da başına geliyor

00:03:35.686 --> 00:03:37.500
geldi ve geliyor-

00:03:38.900 --> 00:03:40.713
eğer kullanmasanız, onu kaybedersiniz.

00:03:41.751 --> 00:03:45.126
İnsanlar geçişken bellek denilen bu sürece
sahiptirler.

00:03:45.127 --> 00:03:48.231
Ve yine kulağa süslü geliyor.
Ama oldukça basit.

00:03:48.232 --> 00:03:50.669
Eğer bir şeyi bilmiyorsam

00:03:50.670 --> 00:03:53.594
bilen birine sorarım düşüncesidir

00:03:53.595 --> 00:03:55.491
ve onlar bana söyleyebilirler.

00:03:55.492 --> 00:03:58.463
''Doctor Who'' hakkında çok fazla bir şey 
bilmiyorum

00:03:58.464 --> 00:03:59.894
ama arkadaşım Ben biliyor.

00:04:00.394 --> 00:04:03.388
Eğer ''Doctor Who'' uydurma olup 
olmadığını bilmek istiyorsam

00:04:03.389 --> 00:04:06.468
Ben'e sorabilirim ve o bana bunun olma 
ihtimalini söyleyebilir.

00:04:06.469 --> 00:04:09.408
Bilakis: Eğer Ben benim 
bildiğim bir şeyi bilmek isterse

00:04:09.409 --> 00:04:11.325
bana sorabilir ve ben 
söyleyebilirim.

00:04:11.545 --> 00:04:13.663
Geçişken belleğin
arkasındaki fikir budur:

00:04:13.664 --> 00:04:18.041
ki eğer büyüklüğü önemli 
olmayan sosyal bir gruptaki herkes,

00:04:18.043 --> 00:04:19.497
ben veya arkadaşım Ben,

00:04:19.498 --> 00:04:21.875
ya da ailem ve ben,
ya da arkadaşlarım ve ben,

00:04:21.877 --> 00:04:24.726
eğer bu gruptaki herkes, 
bilginin sadece bir parçasını

00:04:24.727 --> 00:04:26.976
hatırlamaktan sorumluysa,

00:04:27.736 --> 00:04:31.463
gruptaki herkes bilginin tamamına
erişebilir demektir,

00:04:31.464 --> 00:04:34.793
ki bu hepsinin tek başına 
hatırlayabileceğinden çok daha fazlasıdır.

00:04:34.794 --> 00:04:37.961
Bu da siz görerek öğrenenler için okumak 
isterseniz diye.

00:04:39.251 --> 00:04:43.677
Geneleksel olarak, insanlar
belleklerine güvendikleri kişileri

00:04:43.678 --> 00:04:46.181
geçişken hafıza eşi 
olarak kullanmaya alışkınlardır.

00:04:47.131 --> 00:04:50.706
Ancak Dijital Bellek kolaylıkla 
ulaşılabilir olduğundan beri

00:04:50.707 --> 00:04:53.905
biz geçişken bellek eşi olarak 
bilgisayarlara güvenmeye başladık

00:04:53.906 --> 00:04:56.711
ki bu da oldukça havalı.

00:04:57.511 --> 00:05:01.416
Olay şu ki; bilgisayarlar hatırlama 
konusunda insanlardan daha iyi.

00:05:01.974 --> 00:05:03.910
(a) Unutmazlar,


00:05:03.911 --> 00:05:07.996
(ve b) internet sayesinde neredeyse 
her şeyi bilirler.

00:05:08.673 --> 00:05:12.781
Bu da bilgisayarı geçişken bellek 
eşi olarak her kullanışınızda

00:05:12.782 --> 00:05:15.633
sizin anlayamayacağınız şeyleri bile 
hatırlamada

00:05:15.634 --> 00:05:18.503
çok çok çok iyi olan bir süper insanla

00:05:18.504 --> 00:05:20.642
etkileşime geçiyormuşsunuz anlamına gelir.

00:05:21.812 --> 00:05:23.378
Bu 20, 30 yıl önce

00:05:23.379 --> 00:05:25.783
yaşayabileceğiniz,
geçişken bellek işlemlerini

00:05:25.784 --> 00:05:30.163
yaptığınız zamandan 
çok daha farklı bir tecrübe.

00:05:30.164 --> 00:05:31.735
Beyninizin farklı
tepkiler verdiği

00:05:32.615 --> 00:05:36.319
ve bunun yüzünden değiştiği

00:05:36.320 --> 00:05:38.777
farklı bir deneyim.

00:05:39.467 --> 00:05:42.943
İşte nasıl değiştiği -aslında 
bunun hakkında bir çalışma yapıldı-

00:05:42.944 --> 00:05:44.269
ve buldukları şey şu ki;

00:05:44.270 --> 00:05:48.092
eğer bir bilgisayarı geçişken 
bellek eşi olarak kullanırsanız

00:05:48.872 --> 00:05:52.334
o bilgiyi hatırlamakta 
bir miktar kötüsünüzdür

00:05:52.335 --> 00:05:55.808
ki bu mantıklıdır; geçişken bellek
eşlerinin yaptığı şey budur.

00:05:55.809 --> 00:05:58.874
Diyelim ki bana okumam için bilgiler 
verildi ve

00:05:58.875 --> 00:06:01.415
benden hatırlayabildiğim 
kadarını hatırlamam istendi.

00:06:02.205 --> 00:06:05.458
Eğer bu bilgileri başta 
bir bilgisayara kopyalarsam

00:06:05.459 --> 00:06:07.292
bilgilerin daha azını hatırlayacağım.

00:06:07.293 --> 00:06:09.468
Çünkü onları bilgisayara kopyalayarak

00:06:09.469 --> 00:06:12.549
bilgisayarı bir geçişken bellek eşi 
olarak kullanıyorum.

00:06:12.550 --> 00:06:13.673
İstemsizce diyorum ki

00:06:13.674 --> 00:06:16.422
''Bunları benim yerime hatırlıyor
öyleyse bana gerek yok''

00:06:16.423 --> 00:06:18.116
ve bilgilerin bazılarını unuturum.

00:06:18.117 --> 00:06:21.229
Olacak olan şey şudur ki;

00:06:21.230 --> 00:06:24.454
bilgileri hatırlamak için ne kadar 
çalıştığımın bir önemi yoktur.

00:06:25.774 --> 00:06:30.256
Bence bu istemsiz hareketin bilgilerin bir
parçasını benim yerime hatırlaması için

00:06:30.257 --> 00:06:32.975
bu bilgisayara güvenmesi,

00:06:32.976 --> 00:06:39.009
bilincimin hatırlamak için 
sarf ettiği çabadan daha baskın.

00:06:40.679 --> 00:06:45.581
Bir bilgisayarın sizinle geçişken 
bellek sürecine girdiği her seferde

00:06:46.311 --> 00:06:49.753
o konu hakkında bir miktar 
hafıza kaybına sebep olur.

00:06:52.393 --> 00:06:53.867
Bu kulağa korkutucu geliyor.

00:06:53.868 --> 00:06:56.488
Tıpkı, ''Olamaz! Artık Dory gibi olmak 
istemiyorum.

00:06:56.489 --> 00:06:58.621
Bunun hoş bir sunum olacağını 
düşünmüştüm.''

00:06:58.622 --> 00:07:01.164
Endişelenmeyin; söyleyebileceğim tek şey:

00:07:01.165 --> 00:07:05.047
biz insanlar teknolojiyi kullandığımız 
sürece,

00:07:05.048 --> 00:07:07.674
beynimiz değişmeye ve 
buna uyum sağlamaya devam edecek.

00:07:07.675 --> 00:07:10.779
Bu iyi veya kötü bir şey değil, durum bu.

00:07:10.780 --> 00:07:12.917
Yaşamımızın şuandaki hakikati.

00:07:13.897 --> 00:07:16.651
Ama sizin bunu görmezden 
gelebileceğinizi düşünmüyorum.

00:07:16.652 --> 00:07:20.107
Eğer bunu görmezden gelirseniz 
ve teknolojiyi kullanmaya devam ederseniz

00:07:20.108 --> 00:07:23.186
sizi nasıl değiştirip değiştiremediğini 
bilemezsiniz.

00:07:23.187 --> 00:07:26.423
Beğenseniz de beğenmeseniz de 
bu süreçten geçeceksiniz.

00:07:27.023 --> 00:07:29.234
Size bunu söylememin,

00:07:29.235 --> 00:07:30.991
sizinle bunu paylaşmamın

00:07:30.992 --> 00:07:34.617
teknolojinin sizi nasıl ve niçin 
etkileyebileceğini söylememin asıl nedeni;

00:07:35.337 --> 00:07:39.394
teknolojiyi kabul edebilmeniz
ve hakkında bir şeyler yapmanız içindir.

00:07:39.884 --> 00:07:42.133
Çünkü bu bilgiyi bir kere 
kabul ettiğinizde,

00:07:42.133 --> 00:07:44.221
kendinize sorular sormaya başlayacaksınız,

00:07:44.221 --> 00:07:46.912
kendinize ''Biliyor musun?'' gibi 
şeyler söyleyeceksiniz

00:07:48.522 --> 00:07:51.153
''Kendimi konsantre olmak konusunda 
tekrar eğiteceğim''

00:07:51.153 --> 00:07:52.529
--çünkü bunu yapabilirsiniz.

00:07:52.529 --> 00:07:55.433
Konsantrasyon çalışmaları yapmamak 
sizi kötü hâle getirdiyse

00:07:55.434 --> 00:07:57.620
öyleyse çalışırsanız 
daha iyi hâle gelirsiniz.

00:07:57.621 --> 00:07:59.220
Veya kendinize,

00:07:59.221 --> 00:08:03.490
''Biliyor musun? Bu kısa dikkat aralığını 
kavrayacağım

00:08:03.491 --> 00:08:05.660
ve bir çoklu görev makinesi
hâline geleceğim.

00:08:05.661 --> 00:08:07.894
Bu son derece geçerli bir seçenek.

00:08:07.895 --> 00:08:12.514
Fakat en önemlisi, hangi yolda
ilerleyeceğinizi siz seçtiniz.

00:08:14.844 --> 00:08:17.026
Hadi dürüst olalım:

00:08:17.027 --> 00:08:19.989
Hepimiz Dory'e benziyoruz ve 
teknoloji bizi bu hâle getirdi.

00:08:19.990 --> 00:08:21.398
Hepiniz Dory'e benziyorsunuz.

00:08:21.399 --> 00:08:22.695
Ve bu sizin büyük ihtimalle

00:08:22.696 --> 00:08:26.107
benim konuşmamın çoğuna 
dikkat edemediğiniz anlamına gelir.

00:08:27.737 --> 00:08:29.643
Bana bir iyilik yapın ve

00:08:31.313 --> 00:08:33.249
sizlere verdiğim bilgileri kabul edin.

00:08:33.729 --> 00:08:38.356
Konu hakkında düşündüğünüzde paniklemeyin,
sadece kabullenin ve sonra kullanın.

00:08:38.357 --> 00:08:40.474
Kendi hareket rotanızı belirleyin.

00:08:41.094 --> 00:08:43.212
Derin bir nefes alın ve rotayı takip edin.

00:08:43.214 --> 00:08:46.119
Zorlu, tuhaf veya korkutucu olsa bile

00:08:46.120 --> 00:08:48.881
paniklemeyin, sadece yüzmeye devam edin.

00:08:48.882 --> 00:08:50.027
Teşekkürler.

00:08:50.028 --> 00:08:51.358
(Alkış)