< Return to Video

Kulisy herbatki bostońskiej - Ben Labaree

  • 0:15 - 0:18
    Pewnie słyszeliście
    o herbatce bostońskiej,
  • 0:18 - 0:19
    czyli rozwścieczonych kolonistach,
  • 0:19 - 0:21
    przebranych za rdzennych Amerykanów,
  • 0:21 - 0:23
    wrzucających do wody skrzynie z herbatą.
  • 0:23 - 0:25
    Historia jest bardziej skomplikowana,
  • 0:25 - 0:27
    zawiera w sobie imperialną intrygę,
  • 0:27 - 0:28
    korporacyjny kryzys,
  • 0:28 - 0:29
    przemyt
  • 0:29 - 0:32
    i genezę rewolucji amerykańskiej.
  • 0:32 - 0:37
    Warto wiedzieć, że herbata
    była bardzo popularna w XVIII wieku.
  • 0:37 - 0:39
    W samej Anglii przeciętny obywatel
  • 0:39 - 0:42
    spożywał prawie 300 filiżanek rocznie.
  • 0:42 - 0:45
    Ponieważ Anglia skolonizowała Amerykę,
  • 0:45 - 0:47
    Amerykanie również uwielbiali herbatę.
  • 0:47 - 0:49
    Do roku 1760 wypijali
  • 0:49 - 0:51
    już ponad milion funtów suszu rocznie.
  • 0:51 - 0:53
    Kiedy więc Brytania chciała
    podnieść podatki
  • 0:53 - 0:55
    na herbatę w Ameryce,
  • 0:55 - 0:56
    obywatele byli niezadowoleni.
  • 0:56 - 0:59
    Nikt ich nie pytał o zdanie w kwestii
    podatków ustalonych w Londynie.
  • 0:59 - 1:01
    Pamiętacie słynne powiedzenie,
  • 1:01 - 1:03
    że nie ma opodatkowania
    bez reprezentowania?
  • 1:03 - 1:05
    Amerykanie od zawsze uważali,
  • 1:05 - 1:08
    że nie podlegają opodatkowaniu
    nałożonemu przez władzę ustawodawczą,
  • 1:08 - 1:10
    w której nie ma ich przedstawicieli.
  • 1:10 - 1:11
    Zamiast płacić podatki,
  • 1:11 - 1:14
    po prostu unikali poborców.
  • 1:14 - 1:16
    Wschodnie wybrzeże Ameryki
    rozciąga się na setki kilometrów
  • 1:16 - 1:19
    a Brytyjczycy byli niekonsekwentni
    w egzekwowaniu prawa,
  • 1:19 - 1:21
    więc około 3/4 herbaty wypijanej w Ameryce
  • 1:21 - 1:23
    pochodziło z przemytu,
    zazwyczaj z Holandii.
  • 1:23 - 1:25
    Brytyjczycy twierdzili,
    że parlament ma prawo
  • 1:25 - 1:27
    do nakładania podatków w koloniach,
  • 1:27 - 1:29
    zwłaszcza po tym,
    jak Brytania zadłużyła się
  • 1:29 - 1:31
    w czasie wojny siedmioletniej z Francją.
  • 1:31 - 1:33
    Próbując załatać dziurę budżetową,
  • 1:33 - 1:34
    Londyn liczył na Amerykanów.
  • 1:34 - 1:38
    W 1767 roku nałożono
    nowe podatki na towary importowane,
  • 1:38 - 1:41
    w tym na ukochaną
    przez Amerykanów herbatę.
  • 1:41 - 1:43
    Spotkało się to ze sprzeciwem Amerykanów.
  • 1:43 - 1:45
    Zbojkotowali importowaną od nich herbatę
  • 1:45 - 1:46
    i parzyli własną.
  • 1:46 - 1:48
    Grupa brytyjskich urzędników celnych
  • 1:48 - 1:51
    poprosiła Londyn o wysłanie wojska
    do pomocy przy pobieraniu podatków.
  • 1:51 - 1:53
    Sprawy przybrały gwałtowny obrót
  • 1:53 - 1:56
    i żołnierze brytyjscy
    otworzyli ogień do tłumu w Bostonie,
  • 1:56 - 1:57
    zabijając kilka osób.
  • 1:57 - 1:59
    Wkrótce potem zdarzenie to
    nazwano masakrą bostońską.
  • 1:59 - 2:02
    Według postanowień
    Ustawy o herbacie z 1773 roku,
  • 2:02 - 2:03
    Parlament stworzył nową strategię.
  • 2:03 - 2:06
    Kompania Wschodnioindyjska
    miała sprzedawać nadwyżki herbaty
  • 2:06 - 2:09
    bezpośrednio wybranym odbiorcom w Ameryce.
  • 2:09 - 2:10
    Obniżało to cenę dla konsumentów,
  • 2:10 - 2:13
    czyniąc brytyjską herbatę
    konkurencją dla przemytu
  • 2:13 - 2:15
    przy zachowaniu niektórych podatków.
  • 2:15 - 2:17
    Ale koloniści przejrzeli brytyjski plan
  • 2:17 - 2:18
    i stwierdzili, że jest to monopol.
  • 2:18 - 2:22
    W zimny deszczowy poranek
    16 grudnia 1773 roku
  • 2:22 - 2:24
    około 5 tysięcy Bostończyków zebrało się
  • 2:24 - 2:25
    w budynku Old South Meeting House,
  • 2:25 - 2:27
    czekając na nowy transport herbaty,
  • 2:27 - 2:29
    który przybył na wybrzeże
  • 2:29 - 2:30
    i miał być rozładowany.
  • 2:30 - 2:32
    Kiedy kapitan jednego ze statków ogłosił,
  • 2:32 - 2:34
    że nie odpłynie z towarem na pokładzie,
  • 2:34 - 2:36
    Sam Adams wstał i krzyknął:
  • 2:36 - 2:39
    "To zgromadzenie nie może zrobić
    nic więcej dla ratowania kraju".
  • 2:39 - 2:42
    Krzyki o parzeniu herbaty w zatoce
  • 2:42 - 2:43
    rozległy się wśród tłumu.
  • 2:43 - 2:44
    Około 50 mężczyzn,
  • 2:44 - 2:46
    niektórzy najwyraźniej przebrani
    za rdzennych Amerykanów,
  • 2:46 - 2:48
    przeszło nabrzeżem Griffina,
  • 2:48 - 2:49
    wdarło się na pokład trzech statków
  • 2:49 - 2:53
    i wrzuciło 340 skrzyń z herbatą do morza.
  • 2:53 - 2:55
    W odpowiedzi rozwścieczony rząd brytyjski
  • 2:55 - 2:57
    uchwalił tak zwane
    Ustawy przymusowe roku 1774.
  • 2:57 - 2:59
    Zamykały one między innymi
  • 2:59 - 3:02
    port bostoński do chwili,
    gdy miejscowi nie wyrównają strat
  • 3:02 - 3:04
    Kompanii Wschodnioindyjskiej.
  • 3:04 - 3:05
    Tak się nigdy nie stało.
  • 3:05 - 3:07
    Przedstawiciele kolonii
  • 3:07 - 3:08
    zebrali się w Filadelfii,
  • 3:08 - 3:12
    by rozważyć najlepszą reakcję
    na ciągły ucisk brytyjski.
  • 3:12 - 3:15
    Pierwszy Kongres Kontynentalny
    poparł czyn zniszczenia herbaty
  • 3:15 - 3:17
    i zobowiązał się do wspierania bojkotu.
  • 3:17 - 3:20
    Członkowie Kongresu rozjechali się
    pod koniec października 1774 roku.
  • 3:20 - 3:22
    Byli jeszcze bardziej zjednoczeni
  • 3:22 - 3:24
    w postanowieniu ochrony praw i wolności.
  • 3:24 - 3:27
    Herbatka bostońska
    zapoczątkowała reakcję łańcuchową,
  • 3:27 - 3:28
    która z małą przerwą doprowadziła
  • 3:28 - 3:30
    do powstania Deklaracji Niepodległości
  • 3:30 - 3:32
    i krwawego buntu,
  • 3:32 - 3:34
    po którym w kraju można
    było pić własną herbatę
  • 3:34 - 3:36
    we względnym spokoju.
Title:
Kulisy herbatki bostońskiej - Ben Labaree
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-story-behind-the-boston-tea-party-ben-labaree

Przed wojną o niepodległość Stanów Zjednoczonych amerykańscy koloniści zostali słono opodatkowani za import herbaty z Wielkiej Brytanii. Koloniści, którzy nie byli entuzjastycznie nastawieni do opodatkowania bez reprezentacji, zareagowali wyrzuceniem herbaty do morza w porcie bostońskim. Wydarzenia tej nocy znane są pod nazwą herbatki bostońskiej. Ben Labaree przedstawia nam szczegóły tego słynnego rewolucyjnego czynu.

Lekcja: Ben Labaree, animacja: Nick Fox-Gieg Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:48

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.