Historia czekolady - Deanna Pucciarelli

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-history-of-chocolate-deanna-pucciarelli

Jeśli nie możesz wyobrazić sobie życia bez czekolady, masz szczęście, że nie urodziłeś się przed 1500 rokiem, bo przedtem czekolada znana była tylko jako gorzki, pieniący się napój w Mezoameryce. Jak więc przeszliśmy drogę od cierpkiego napoju do dzisiejszych batoników czekoladowych? Deanna Pucciarelli podąża śladem fascynującej i często okrutnej historii czekolady.

Lekcja: Deanna Pucciarelli, animacja: TED-Ed.

Jeśli nie możesz wyobrazić sobie
życia bez czekolady,

to masz szczęście,
że urodziłeś się po 1500 roku.

Wcześniej czekoladę znano
tylko w Mezoameryce

w formie mocno różniącej się od obecnej.

Już około 1900 roku przed naszą erą

ludzie zamieszkujący ten region
nauczyli się się przygotowywać

ziarna miejscowych drzew kakaowych.

Z najstarszych źródeł wiemy,
że ziarna mielono i mieszano

z kaszką kukurydzianą
oraz papryczkami chili,

żeby powstał napój.

Nie odprężający kubek gorącego kakao,

ale gorzka, ożywcza,
pieniąca się mikstura.

Jeśli myślałeś, że dzisiaj robimy
wielkie halo wokół czekolady,

Mezoamerykanie z pewnością nas pokonali.

Wierzyli, że kakao
to niebiańskie pożywienie,

podarowane ludziom przez boga
pod postacią pierzastego węża,

znanego Majom jako Kukulkan,

a Aztekom jako Quetzalcoatl.

Aztekowie używali ziaren kakao jako waluty

i pili czekoladę podczas
królewskich uroczystości,

dawali ją wojownikom
w nagrodę za wygrane starcie

oraz używali podczas rytuałów.

Pierwsze transatlantyckie spotkanie
z czekoladą odbyło się w 1519 roku,

kiedy Hernán Cortés
odwiedził dwór Montezumy

w Tenochtitlanie.

Według zapisków porucznika Cortésa,

podczas wizyty podano 50 dzbanów napoju,
który później rozlano do złotych pucharów.

Kiedy konkwistadorzy wrócili
z ładunkiem dziwnych nowych ziaren,

relacje misjonarzy o lubieżności
tubylczych zwyczajów

nadały ziarnom reputację afrodyzjaku.

Pierwotnie dzięki gorzkiemu smakowi
były przydatne jako lek na dolegliwości,

na przykład na ból brzucha,

ale słodzenie kakao miodem,
cukrem czy wanilią spowodowało,

że czekolada szybko stała się popularnym
przysmakiem na hiszpańskim dworze.

Wkrótce nie było arystokratycznego domu
bez specjalnych naczyń do jej podawania.

Produkcja tego wykwintnego napoju
na dużą skalę była trudna i czasochłonna.

Proces wymagał plantacji
i importowanej siły niewolniczej

na Karaibach i wyspach u wybrzeży Afryki.

Świat czekolady miał zmienić się
na zawsze w 1828 roku,

kiedy Konrad Jan van Houten z Amsterdamu

wprowadził prasę do kakao.

Wynalazek van Houtena pozwalał oddzielić
naturalny tłuszcz kakaowy i masło kakaowe.

Proces pozostawiał proszek, który mógł
zostać zmieszany z pitnym roztworem

albo ponownie złączony z masłem kakaowym,

co daje znaną nam dziś twardą czekoladę.

Niedługo potem szwajcarski
producent czekolady, Daniel Peter,

dodał do mieszanki sproszkowane mleko,

tworząc czekoladę mleczną.

W XX wieku czekolada
nie była już luksusem,

ale stała się się
ogólnodostępnym smakołykiem.

Żeby sprostać masowemu popytowi,
wzmożono uprawę kakao,

które rosnąć może tylko w pobliżu równika.

Tym razem zamiast wysyłania
afrykańskich niewolników

do południowoamerykańskich
plantacji kakao,

produkcja została przeniesiona
do Afryki Zachodniej,

gdzie Wybrzeże Kości Słoniowej dostarczyło
dwie piąte światowej produkcji w 2015 r.

Jednak wraz z rozrostem przemysłu

nastąpiły straszliwe
pogwałcenia praw człowieka.

Wiele plantacji w Afryce Zachodniej

zaopatrujących zachodnie firmy,

wykorzystuje niewolników

i ponad 2 miliony dzieci
jako siłę roboczą.

Jest to złożony problem,
trwający pomimo wysiłków ze strony

poważnych spółek cukierniczych
we współpracy z afrykańskimi państwami,

żeby ograniczyć wykorzystywanie
dzieci i pracę przymusową.

Dziś czekolada zyskała sobie miejsce
w rytuałach współczesnej kultury.

Wskutek kolonialnych powiązań
z kulturami pierwotnymi,

w połączeniu z mocą reklamy,

czekolada zachowuje aurę
czegoś zmysłowego,

dekadenckiego

i zabronionego.

Jednak wiedząc więcej o jej fascynującej
i często okrutnej historii,

jak i produkcji w dzisiejszych czasach,

wiemy, skąd pochodzą te powiązania

i co kryją.

Tak więc kiedy rozpakujesz
kolejny batonik czekoladowy,

pomyśl chwilkę, że nie wszystko
związane z czekoladą jest takie słodkie.