-
{hyrje:muzikë e temës}
-
>>DR.STEVEN ZUCKER:Jemi në muzeun e Luvrit
-
dhe po e shikojmë veprën e Delacroix "Liria duke Udhëhequr Njerëzit".
-
Kjo është një ndër pikturat më të rëndësishme historike
-
në këtë koleksion.
-
>>DR.BETH HARRIS:Dhe është e rëndësishme të kujtojmë
-
mendoj,sa radikale ishte kjo pikturë.
-
Politikat revolucionare republikane e saj ishte e dukshme.
-
Mendoj,pak,ndoshta e humbur sot.
-
Piktura tregon revolucionin e 1830-ës
-
në rrugët e Parisit.
-
Dhe ajo që shohim është një barrikadë,
-
e cila ishte bllokadë e improvizuar.
-
>>ZUCKER:Dhe të kujtojmë se Parisi në këtë kohë
-
ishte në të vërtetë qytet mesjetar.
-
Dhe kështu rrugët ishin të ngushta,
-
dhe ishin të pështjellura,
-
kështu ishte e lehtë të bllokojnë jashtë trupat franceze.
-
Dhe ato ishin të bëra prej orendive.
-
Ato ishin të bëra prej vagonëve.
-
Ato ishin të bëra vecanërisht prej gur kalldrëmi.
-
Dhe mund të shihni gurët e kalldrëmit
-
poshtë shumë qartë.
-
>>HARRIS:Nëpër ato gurë
-
ec një figurë të cilën një nuk do mundej
-
në të vërtetë ta shihte në rrugët e Parisit.
-
Kështu e dimë këtë përzierje të realës dhe jo realës,
-
sepse kemi këtë figurë alegorike të vetë Lirisë,
-
duke e mbajtur flamurin tringjyrësh francez e cila përfaqëson
-
barazinë,vëllazërinë,dhe lirinë-
-
vlerat e revolucionit.
-
>>ZUCKER:Kështu në Shtetet e Bashkuara
-
ne mund ta njohim këtë figurë si Statujën e Lirisë,
-
jo një njeri i vecantë,por në fakt
-
mishërim ose personifikim të një ideje,
-
idesë së lirisë.
-
>>HARRIS:Eshtë e rëndësishme të kujtojmë këtu
-
ajo që kishte ndodhur ishte që monarkia
-
ishte kthyer në Francë dhe kjo ishte
-
politikisht shumë shtypëse.
-
Dhe revolucioni ne Korrik të 1830-ës e cila ishte kundër
-
e rikthej Mbretin Charles të Dhjetë
-
dhe sjelli në fuqi monarki kushtetuese.
-
Me sa duket,një mbret i cili do jetë më i afërt
-
me nevojat e shoqërisë së mesme.
-
>>ZUCKER:Kështu atje ishin tre ditë ..
-
përtej protestave,të nje lufte të hapur
-
në rrugët e Parisit.
-
Charles i Dhjetë në fakt ikën nga Franca.
-
Dhe kushëriri i tij Louis Philippe është vendosur në fron.
-
Dhe Delacroix po e sheh këtë nga dritarja e tij.
-
>>HARRIS:Dhe dhuna është me të vërtetë frikësuese.
-
Kemi në prapavijë pjesëmarrës të vdekur
-
në të dyja anët e kësaj lufte.
-
>>ZUCKER:Figura në të majtë ishtë me të vërtetë brutale.
-
Nëse shikoni afër,duket qartë që ai është në këmishë të natës.
-
Dhe një nga praktikat shtypëse të
-
qeverisë ishte që të shkonte pas kundërshtuesve
-
në shtëpitë e tyre,ti rrihte ata deri në vdekje,
-
dhe ti zvarritë ata nëpër rrugët e Parisit dhe si kujtim:"Mos e bëni këtë".
-
Ja ku është e famshja e Daumier:"Rue Transnonain"
-
e cila tregon se një familje është vrarë
-
në dhomat e tyre.
-
>>HARRIS:Dhe në të dhjathtë,
-
një anëtar i anës së forcave të mbretit
-
I cili është i vdekur ose i lënduar në prapavijë.
-
>>ZUCKER:Dhe kjo është e rëndësishme sepse
-
mendoj që është një kujtues se
-
edhe trupat mbretërore mund të mposhten.
-
>>HARRIS:Liria sulmon përpara.
-
Ajo është jashtëzakonisht e fuqishme.
-
Më e rëndësishmja,Delacroix po i jep asaj
-
një lloj realizmi.
-
Kjo ishte shumë e rëndësishme,mendoj,në kushtet
-
e këtij mesazhi.
-
Mendoj se në qoftëse kjo figurë do ishte
-
një figurë e vjetër Greke,
-
ne do të kishim humbur pak nga fuqia e këtij imazhi.
-
E shohim atë në profilë,me ndricim të zymtë,
-
me një lloj ndricimi CARAVAGGIO-eske.
-
Krahu i saj përpara duke e mbajtur flamurin,krahu i tjetër duke mbajtur
-
bajonetën,në barrikadë.
-
Një figurë që i udhëheq njerëzit me idenë e lirisë.
-
>>ZUCKER:E kuptoj cfarë po thoni.
-
Por gjithashtu nuk pajtohem.
-
Sepse mendoj se Delacroix nuk e shikon
-
këtë figurë me gjithë ato atribute shumë njerëzore
-
për të cilat po flasim.
-
E gjithë ai kuptim i ushëheqjes dhe i të gjithave
-
fuqive alegorike që ajo përfaqëson.
-
Por në të njëjtën kohë,mendoj që Delacroix
-
është në fakt duke vizatuar me dashje në mënyrën e traditave të vjetra.
-
Profili perfekt,e cila është mënyra më fisnike
-
e përfaqësimit të fytyrës duke u bazuar në botën klasike
-
e cila na kujton monedhën romake,si shembull.
-
>>HARRIS:Pra nuk është sikur Delacroix po e shikon
-
këtë nga dritarja e tij.
-
Dhe kjo nuk është vetëm për shkak të
-
fugurës alegorike të Lirisë.
-
Figurat janë të kompozuara me kujdes në formë të një piramide.
-
Dhe Delacroix ka përfshirë me qëllim tipe
-
të ndryshme të figurave
-
Duke e treguar shtrirjen e njerëzve të cilët morrën pjesë
-
në revolucionin e 1830-ës.
-
>>ZUCKER:Kështu nuk ke vetëm njeriun i cili ka vënë një kapelë të lartë,
-
anëtar i borgjezëve,të shoqërisë së mesme,
-
por afër tij është një zejtar-punëtor-
-
në mëngët e bluzës,
-
i cili me sa duket nuk mund të përballojë atë pushkë të mirë.
-
Por ata janë së bashku duke kundërshtuar monarkinë.
-
>>HARRIS:Dhe kështu atje ishte një
-
mesazh politik i vërtetë i fuqisë së njerëzve
-
të përmbys një qeveri.
-
Dhe qeveria e Louis Philippe i cili erdhi
-
në pushtet e bleu këtë pikturë,
-
por më vonë ky mesazh fiiloi të ndihej
-
pak i mundimshëm.
-
>>ZUCKER:Paksi shumë radikale.
-
>>HARRIS:Paksi shumë radikale.Në fakt,qeveria e Louis Philippe,
-
edhe pse monarki kushtetuese,ende vetëm një pjesë e vogël
-
e francezëve ishin të lirë të votonin.
-
Po flasim për një qeveri e cila ishte ende
-
favorizuese vetëm e interesave të elitës së vërtetë.
-
Dhe kështu fuqia e njerëzve që e shohim në këtë pikturë
-
u bë e rrezikshme,dhe piktura u largua
-
dhe nuk u ekspozua deri në revolucionin e 1848-ës.
-
>>ZUCKER:Le të shikojmë, për shembull,në anën e dhjathtë të pikturës
-
dhe mund të vëreni dy kullat e Notre Dame
-
duke u ngritur mbi tymin e betejës.
-
Dhe nëse shikoni me kujdes mund të vëreni tringjyrat
-
në simbolin e monarkisë.
-
Dhe kështu kjo ishte një imazh shumë radikal.
-
>>HARRIS:Liria po lëviz në drejtim të hapësirës tonë
-
duke drejtuar njerëzit përpara.
-
Mund ta kuptoni se pse kjo pikturë përfundoi
-
para së gjithash në ruajtje.
-
{fundi:muzikë}