1
00:00:00,000 --> 00:00:04,000
{hyrje:muzikë e temës}

2
00:00:04,000 --> 00:00:05,000
>>DR.STEVEN ZUCKER:Jemi në muzeun e Luvrit

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
dhe po e shikojmë veprën e Delacroix "Liria duke Udhëhequr Njerëzit".

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Kjo është një ndër pikturat më të rëndësishme historike

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
në këtë koleksion.

6
00:00:12,000 --> 00:00:13,000
>>DR.BETH HARRIS:Dhe është e rëndësishme të kujtojmë

7
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
mendoj,sa radikale ishte kjo pikturë.

8
00:00:16,000 --> 00:00:20,000
Politikat revolucionare republikane e saj ishte e dukshme.

9
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
Mendoj,pak,ndoshta e humbur sot.

10
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
Piktura tregon revolucionin e 1830-ës

11
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
në rrugët e Parisit.

12
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
Dhe ajo që shohim është një barrikadë,

13
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
e cila ishte bllokadë e improvizuar.

14
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
>>ZUCKER:Dhe të kujtojmë se Parisi në këtë kohë

15
00:00:33,000 --> 00:00:34,000
ishte në të vërtetë qytet mesjetar.

16
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
Dhe kështu rrugët ishin të ngushta,

17
00:00:36,000 --> 00:00:37,000
dhe ishin të pështjellura,

18
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
kështu ishte e lehtë të bllokojnë jashtë trupat franceze.

19
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
Dhe ato ishin të bëra prej orendive.

20
00:00:41,000 --> 00:00:42,000
Ato ishin të bëra prej vagonëve.

21
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Ato ishin të bëra vecanërisht prej gur kalldrëmi.

22
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
Dhe mund të shihni gurët e kalldrëmit

23
00:00:46,000 --> 00:00:47,000
poshtë shumë qartë.

24
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
>>HARRIS:Nëpër ato gurë

25
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
ec një figurë të cilën një nuk do mundej

26
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
në të vërtetë ta shihte në rrugët e Parisit.

27
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
Kështu e dimë këtë përzierje të realës dhe jo realës,

28
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
sepse kemi këtë figurë alegorike të vetë Lirisë,

29
00:00:59,000 --> 00:01:03,000
duke e mbajtur flamurin tringjyrësh francez e cila përfaqëson

30
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
barazinë,vëllazërinë,dhe lirinë-

31
00:01:06,000 --> 00:01:07,000
vlerat e revolucionit.

32
00:01:07,000 --> 00:01:08,000
>>ZUCKER:Kështu në Shtetet e Bashkuara

33
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
ne mund ta njohim këtë figurë si Statujën e Lirisë,

34
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
jo një njeri i vecantë,por në fakt

35
00:01:13,000 --> 00:01:16,000
mishërim ose personifikim të një ideje,

36
00:01:16,000 --> 00:01:17,000
idesë së lirisë.

37
00:01:17,000 --> 00:01:18,000
>>HARRIS:Eshtë e rëndësishme të kujtojmë këtu

38
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
ajo që kishte ndodhur ishte që monarkia

39
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
ishte kthyer në Francë dhe kjo ishte

40
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
politikisht shumë shtypëse.

41
00:01:24,000 --> 00:01:28,000
Dhe revolucioni ne Korrik të 1830-ës e cila ishte kundër

42
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
e rikthej Mbretin Charles të Dhjetë

43
00:01:30,000 --> 00:01:34,000
dhe sjelli në fuqi monarki kushtetuese.

44
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Me sa duket,një mbret i cili do jetë më i afërt

45
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
me nevojat e shoqërisë së mesme.

46
00:01:39,000 --> 00:01:40,000
>>ZUCKER:Kështu atje ishin tre ditë ..

47
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
përtej protestave,të nje lufte të hapur

48
00:01:43,000 --> 00:01:44,000
në rrugët e Parisit.

49
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Charles i Dhjetë në fakt ikën nga Franca.

50
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Dhe kushëriri i tij Louis Philippe është vendosur në fron.

51
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Dhe Delacroix po e sheh këtë nga dritarja e tij.

52
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
>>HARRIS:Dhe dhuna është me të vërtetë frikësuese.

53
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
Kemi në prapavijë pjesëmarrës të vdekur

54
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
në të dyja anët e kësaj lufte.

55
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
>>ZUCKER:Figura në të majtë ishtë me të vërtetë brutale.

56
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
Nëse shikoni afër,duket qartë që ai është në këmishë të natës.

57
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
Dhe një nga praktikat shtypëse të

58
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
qeverisë ishte që të shkonte pas kundërshtuesve

59
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
në shtëpitë e tyre,ti rrihte ata deri në vdekje,

60
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
dhe ti zvarritë ata nëpër rrugët e Parisit dhe si kujtim:"Mos e bëni këtë".

61
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
Ja ku është e famshja e Daumier:"Rue Transnonain"

62
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
e cila tregon se një familje është vrarë

63
00:02:18,000 --> 00:02:19,000
në dhomat e tyre.

64
00:02:19,000 --> 00:02:20,000
>>HARRIS:Dhe në të dhjathtë,

65
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
një anëtar i anës së forcave të mbretit

66
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
I cili është i vdekur ose i lënduar në prapavijë.

67
00:02:26,000 --> 00:02:27,000
>>ZUCKER:Dhe kjo është e rëndësishme sepse

68
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
mendoj që është një kujtues se

69
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
edhe trupat mbretërore mund të mposhten.

70
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
>>HARRIS:Liria sulmon përpara.

71
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Ajo është jashtëzakonisht e fuqishme.

72
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
Më e rëndësishmja,Delacroix po i jep asaj

73
00:02:38,000 --> 00:02:39,000
një lloj realizmi.

74
00:02:39,000 --> 00:02:43,000
Kjo ishte shumë e rëndësishme,mendoj,në kushtet

75
00:02:43,000 --> 00:02:44,000
e këtij mesazhi.

76
00:02:44,000 --> 00:02:45,000
Mendoj se në qoftëse kjo figurë do ishte

77
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
një figurë e vjetër Greke,

78
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
ne do të kishim humbur pak nga fuqia e këtij imazhi.

79
00:02:51,000 --> 00:02:54,000
E shohim atë në profilë,me ndricim të zymtë,

80
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
me një lloj ndricimi CARAVAGGIO-eske.

81
00:02:57,000 --> 00:03:01,000
Krahu i saj përpara duke e mbajtur flamurin,krahu i tjetër duke mbajtur

82
00:03:01,000 --> 00:03:03,000
bajonetën,në barrikadë.

83
00:03:03,000 --> 00:03:08,000
Një figurë që i udhëheq njerëzit me idenë e lirisë.

84
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
>>ZUCKER:E kuptoj cfarë po thoni.

85
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
Por gjithashtu nuk pajtohem.

86
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Sepse mendoj se Delacroix nuk e shikon

87
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
këtë figurë me gjithë ato atribute shumë njerëzore

88
00:03:16,000 --> 00:03:17,000
për të cilat po flasim.

89
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
E gjithë ai kuptim i ushëheqjes dhe i të gjithave

90
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
fuqive alegorike që ajo përfaqëson.

91
00:03:23,000 --> 00:03:24,000
Por në të njëjtën kohë,mendoj që Delacroix

92
00:03:24,000 --> 00:03:28,000
është në fakt duke vizatuar me dashje në mënyrën e traditave të vjetra.

93
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
Profili perfekt,e cila është mënyra më fisnike

94
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
e përfaqësimit të fytyrës duke u bazuar në botën klasike

95
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
e cila na kujton monedhën romake,si shembull.

96
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
>>HARRIS:Pra nuk është sikur Delacroix po e shikon

97
00:03:38,000 --> 00:03:39,000
këtë nga dritarja e tij.

98
00:03:39,000 --> 00:03:40,000
Dhe kjo nuk është vetëm për shkak të

99
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
fugurës alegorike të Lirisë.

100
00:03:42,000 --> 00:03:46,000
Figurat janë të kompozuara me kujdes në formë të një piramide.

101
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Dhe Delacroix ka përfshirë me qëllim tipe

102
00:03:48,000 --> 00:03:50,000
të ndryshme të figurave

103
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
Duke e treguar shtrirjen e njerëzve të cilët morrën pjesë

104
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
në revolucionin e 1830-ës.

105
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
>>ZUCKER:Kështu nuk ke vetëm njeriun i cili ka vënë një kapelë të lartë,

106
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
anëtar i borgjezëve,të shoqërisë së mesme,

107
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
por afër tij është një zejtar-punëtor-

108
00:04:02,000 --> 00:04:03,000
në mëngët e bluzës,

109
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
i cili me sa duket nuk mund të përballojë atë pushkë të mirë.

110
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
Por ata janë së bashku duke kundërshtuar monarkinë.

111
00:04:09,000 --> 00:04:10,000
>>HARRIS:Dhe kështu atje ishte një

112
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
mesazh politik i vërtetë i fuqisë së njerëzve

113
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
të përmbys një qeveri.

114
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Dhe qeveria e Louis Philippe i cili erdhi

115
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
në pushtet e bleu këtë pikturë,

116
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
por më vonë ky mesazh fiiloi të ndihej

117
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
pak i mundimshëm.

118
00:04:25,000 --> 00:04:26,000
>>ZUCKER:Paksi shumë radikale.

119
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
>>HARRIS:Paksi shumë radikale.Në fakt,qeveria e Louis Philippe,

120
00:04:28,000 --> 00:04:33,000
edhe pse monarki kushtetuese,ende vetëm një pjesë e vogël

121
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
e francezëve ishin të lirë të votonin.

122
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Po flasim për një qeveri e cila ishte ende

123
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
favorizuese vetëm e interesave të elitës së vërtetë.

124
00:04:40,000 --> 00:04:44,000
Dhe kështu fuqia e njerëzve që e shohim në këtë pikturë

125
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
u bë e rrezikshme,dhe piktura u largua

126
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
dhe nuk u ekspozua deri në revolucionin e 1848-ës.

127
00:04:50,000 --> 00:04:53,000
>>ZUCKER:Le të shikojmë, për shembull,në anën e dhjathtë të pikturës

128
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
dhe mund të vëreni dy kullat e Notre Dame

129
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
duke u ngritur mbi tymin e betejës.

130
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Dhe nëse shikoni me kujdes mund të vëreni tringjyrat

131
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
në simbolin e monarkisë.

132
00:05:02,000 --> 00:05:06,000
Dhe kështu kjo ishte një imazh shumë radikal.

133
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
>>HARRIS:Liria po lëviz në drejtim të hapësirës tonë

134
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
duke drejtuar njerëzit përpara.

135
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Mund ta kuptoni se pse kjo pikturë përfundoi

136
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
para së gjithash në ruajtje.

137
00:05:15,000 --> 99:59:59,999
{fundi:muzikë}