< Return to Video

Nhập môn về Đàn Quay

  • 0:00 - 0:02
    Bây giờ,vì đây là TED-Toàn-Cầu,
  • 0:02 - 0:05
    vậy ai có thể cho tôi biết vật này trong tiếng Pháp gọi là gì?
  • 0:06 - 0:08
    Tôi đoán các bạn đều đã biết về lịch sử của "đàn quay"
  • 0:08 - 0:10
    trong tiếng Pháp là "vielle à roue"
  • 0:10 - 0:12
    hay tiếng Tây Ban Nha là "zanfona".
  • 0:12 - 0:14
    Và trong tiếng Ý là "ghironda", đúng không nào?
  • 0:14 - 0:17
    Đàn quay (tiếng Anh là "hurdy-gurdy", hoặc "wheel fiddle).
  • 0:17 - 0:20
    Đàn quay có nhiều loại và nhiều kiểu dáng
  • 0:20 - 0:23
    Đó là loại nhạc cụ duy nhất
  • 0:23 - 0:26
    sử dụng đến cần quay tay để điều khiển bánh xe
  • 0:26 - 0:29
    cọ lên những sợi dây, giống như cái vĩ của đàn vi-ô-lông,
  • 0:29 - 0:31
    để tạo ra tiếng nhac.
  • 0:31 - 0:34
    Có 3 loại dây đàn.
  • 0:34 - 0:37
    Thứ nhất là dây "drone"
  • 0:37 - 0:40
    phát ra một chuỗi âm thanh liên tục như bộ khí (kèn, sáo).
  • 0:42 - 0:44
    Loại thứ 2 là dây âm,
  • 0:44 - 0:47
    được chơi bằng một loại bàn phím gỗ mài bóng như trong cây dương cầm.
  • 0:53 - 0:55
    Loại thứ 3 khá là sáng tạo.
  • 0:55 - 0:57
    Đây cũng là loại nhạc cụ duy nhất
  • 0:57 - 1:00
    sử dụng đến kỹ thuật này.
  • 1:00 - 1:03
    Nó tác động lên thứ được gọi là "cầu ngựa" (buzzing bridge/ dog).
  • 1:04 - 1:07
    Khi tôi quay cần và tạo áp lực,
  • 1:10 - 1:13
    nó phát ra âm thanh giống tiếng chó sủa.
  • 1:14 - 1:16
    Tất cả những đặc điểm này khá là đột phá,
  • 1:16 - 1:18
    nếu bạn xét đến thực tế rằng
  • 1:18 - 1:20
    đàn quay đã xuất hiện khoảng một ngàn năm về trước
  • 1:20 - 1:22
    khi đó cần tới hai người để chơi nó
  • 1:22 - 1:24
    một người quay cần
  • 1:24 - 1:26
    và một người nữa - để tạo ra giai điệu
  • 1:26 - 1:29
    bằng cách xoay xoay những cái núm gỗ lớn.
  • 1:30 - 1:33
    May mắn thay, sau một vài thế kỷ, nhạc cụ này đã được cải tiến
  • 1:33 - 1:35
    để một người thôi cũng có thể chơi đàn
  • 1:35 - 1:37
    và gần như - - cái đàn khá nặng --
  • 1:37 - 1:40
    tự ôm được đàn quay.
  • 1:40 - 1:43
    Về mặt lịch sử, đàn quay đã được sử dụng suốt nhiều thế kỷ
  • 1:43 - 1:45
    hầu như làm nhạc nền để nhảy múa
  • 1:45 - 1:48
    bởi tính độc đáo của giai điệu
  • 1:48 - 1:51
    khi được phối hợp với chiếc trống nhịp ở đây.
  • 1:51 - 1:54
    Hiện nay, đàn quay được sử dụng trong tất cả các thể loại --
  • 1:54 - 1:56
    từ nhạc dân gian,
  • 1:56 - 1:58
    nhạc dance, nhạc tân thời
  • 1:58 - 2:01
    cho đến nhạc đương đại thế giới (world music)
  • 2:01 - 2:03
    ở các nước: Anh, Pháp, Tây Ban Nha
  • 2:03 - 2:05
    và Ý.
  • 2:05 - 2:08
    Loại đàn quay này, dù là ở đâu thì cũng mất 3 đến 5 năm để sản xuất.
  • 2:08 - 2:10
    Nó được chế tác bởi các thợ làm đàn chuyên nghiệp,
  • 2:10 - 2:12
    kể cả ở châu Âu.
  • 2:13 - 2:15
    Đàn quay rất khó lên dây.
  • 2:17 - 2:19
    Không chần chờ gì nữa, mọi người muốn nghe tiếng đàn quay chứ?
  • 2:19 - 2:21
    (Khán giả: Muốn)
  • 2:21 - 2:23
    Caroline Phillips: Tôi chưa nghe rõ. Mọi người muốn tôi chơi đàn chứ? (Khán giả: Muốn!)
  • 2:23 - 2:25
    CP: Vâng.
  • 2:25 - 2:27
    Bắt đầu thôi.
  • 2:28 - 2:30
    Tôi sẽ hát bằng tiếng Basque
  • 2:30 - 2:33
    - ngôn ngữ của vùng Basque, nơi tôi đang sống.
  • 2:33 - 2:35
    Basque nằm giữa Pháp và Tây Ban Nha.
  • 2:36 - 2:40
    (Nhạc nổi lên)
  • 2:45 - 2:50
    (Tiếng Basque)
  • 3:30 - 3:35
    (Nhạc)
  • 4:21 - 4:23
    Xin cảm ơn.
  • 4:23 - 4:25
    (Vỗ tay)
  • 4:25 - 4:28
    Bài hát này do tôi sáng tác
  • 4:28 - 4:31
    dựa trên giai điệu truyền thống của người Basque.
  • 4:31 - 4:34
    Bài này cũng mang âm hưởng của tộc người Celts.
  • 4:35 - 4:45
    (nhạc)
  • 5:15 - 5:17
    Cảm ơn. Cảm ơn.
  • 5:17 - 5:19
    (Vỗ tay)
Title:
Nhập môn về Đàn Quay
Speaker:
Caroline Phillips
Description:

Caroline Phillips chơi một loại nhạc cụ hiếm có - quay tay để phát ra tiếng nhạc: Đàn Quay ("hurdy-gurdy", tên khác là "wheel fiddle). Tiếp sau những kiến thức thú vị về kết cấu độc đáo và lịch sử 1 000 năm của Đàn Quay, cô sẽ giới thiệu giai điệu vùng Basque.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:20
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Dimitra Papageorgiou edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Dimitra Papageorgiou edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Duy Lê edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Duy Lê accepted Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Trúc Quỳnh Đặng edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Trúc Quỳnh Đặng edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Trúc Quỳnh Đặng edited Vietnamese subtitles for Hurdy-gurdy for beginners
Show all

Vietnamese subtitles

Revisions

  • Revision 6 Edited (legacy editor)
    Dimitra Papageorgiou
Our website uses cookies for analysis purposes.