-
Üzr istəyirəm.
-
Dünən septum əməliyatı olmuşam ona görə
səsim yaxşı deyil.
-
Bu gün ion mövzusu
-
haqqında danışacayıq.
-
İonlar haqqında danışmamışdan öncə
-
element haqqında danışaq.
-
Məsələn deyək ki, karbon elementim var
-
1 karbon atomumuz var.
-
Bu karbon atomu haqqında nə deyə bilərik?
-
Karbon atomunun tərifindən bilik ki
6 protonu var.
-
Bu bizim 6 protonumuz.
-
Əgər neytral karbon atomudursa,
-
eyni miqdarda elektronu olacaq.
-
Bu da bizim 6 elektronumuz.
-
Və atomudu neytral edən də budur.
-
6 müsbət yük
-
və 6 mənfi yük.
-
İndi karbon üçün o qədər səciyyəvi
olmasa da,
-
karbon ionuna sahib ola bilərsiniz.
-
Atomun ion olmasının səbəbi, eyni sayda
-
proton və elektronun olmamasıdır.
-
Məsələn: 6 proton
-
və 5 elektronunuz var.
-
6 protonumuz var və
-
yadda saxlıyın, elementi müəyyən edən
-
onun protonlarıdır.
-
Deməli, elementimiz karbondur,
-
amma indi mənfi yükdən bir dənə çox
-
müsbət yükümüz var.
-
Deməli bu karbonnun üzərinə də
1 müsbət yük
-
olacaq və ya bu cür də yaza bilərsiniz.
-
Bu karbona, karbon atomu kimi baxırsınız.
-
Bu karbona isə artıq karbon
ionu deyirsiniz,
-
çünki artıq yükü var.
-
Fərqli sayda proton və elektronu var.
-
Bəs əskinə olsa necə olar?
-
5 proton və
-
6 elektronumuz olsa.
-
Bu nə olacaq?
-
Yaddan çıxartmayın elementi müəyyən
-
edən onun proton sayıdır.
-
indi hansı elementin beş protona
sahib olduğuna baxaq.
-
Bor.
-
Deməli elementimiz bordur.
-
Neytral borun 5 proton və 5 elektronu var.
-
Amma burda 1ılavə elektronu var,
-
yəni mənfi bir yükü var.
-
Bu cür yaza bilərsiniz, 1 mənfi.
-
Ya da sadəcə deyə bilərsiniz ki,
mənfi yükü var.
-
Burdakı bor ionudur.
-
Əgər proton və elektron arasında
-
qeyri-balans varsa, artıq onu
-
atom yox ion adlandırırsınız.
-
Gəlin bununla bağlı bir suala baxaq.
-
Sualda
-
deyir ki,
-
Platin atomunun kütləsi 195-dir.
-
Gəlin periodik cədvəldə platini tapaq.
-
Gördüyünüz kimi platin düz burda yerləşir.
-
Platinin atom kütləsi 195-dir.
-
195, cədvəldəki atom kütləsinə
-
olduqca yaxın rəqəmdir.
-
və
-
74 elektronu var.
-
Neçə proton və neytronu var
-
və yükü neçədir?
-
Yaxşı, gəlin bu barədə bir az düşünək.
-
Platinə baxaq.
-
Bilirik ki, platinin 78 protonu var.
-
78 proton.
-
Məsələdə deyilir ki, 74 elektronu var.
-
74 elektron.
-
Görürük ki, protonun sayı elektrondan
-
4 dənə çoxdur.
-
Yəni müsbət 4 yükü olacaq.
-
Mənfi yükdən 4 dənə çox
-
müsbət yük var.
-
Beləcə platin plus 4 yük yaza bilərsiniz.
-
Bu müsbət platin ionudur.
-
Müsbət ionun ümumi adı
-
kationdur.
-
Bu müsbət iondur.
-
Yuxarıda dediyimiz bor ionu isə
-
mənfi iondur, yəni aniondur.
-
Bunu sadəcə terminləri
-
öyrənmək üçün edirik.
-
Amma hələ sualı tam cavablamamışıq.
-
Deyilir ki, platinin atom kütləsi 195-dir
-
və 74 elektronu var.
-
Neçə proton, neytronu var
-
və yükü neçədir?
-
Yükünü tapdıq.
-
Proton sayını da bilirik.
-
Platinin 78 protonu var.
-
Bəs neçə neytronu var?
-
Proton və neytron cəmi
-
atom kütləsnini verir yəni
-
bərabər olacaq 195-ə.
-
Deməli 78 proton üstəgəl n (neytron)
-
bərabərdir 195.
-
Hər iki tərəfdən 78 çıxanda nə alınır?
-
Neytron sayı bərabərdir...
-
70 çıxsam, 125 alacam,
-
bir də 8 çıxsam, 117 alacam.
-
117 neytron və bitirdik.
-
Ana fikrimiz odur ki, proton və elektron
-
sayı bərabər olan atomu
-
neytral adlandırırıq.
-
Ancaq neytral olmadığımız anda,
-
ya çox elektrona, ya da çox protona olarsa
-
bu atom və ya molekulu
-
ion adlandıracağıq.
-
Daha dəqiq desək,
-
müsbət ion kation
-
mənfi ion isə anion adlanır.
Khan Academy
