Ngozi Okonjo-Iweala: Kinh doanh ở Châu Phi

Chúng ta biết đến Châu Phi với những vẫn nạn như nạn đói và dịch bệnh, với những cuộc xung đột và nạn tham nhũng. Nhưng, như Ngozi Okonjo-Iweala nói, có một điều đã xảy ra tại các nước Châu Phi nhưng lại ít được người ta nói đến, đó là: Sự cải cách, kinh tế phát triển và các cơ hội kinh doanh.

Cảm ơn anh rất nhiều, Chris. Tất cả mọi người lên trên này đều

nói rằng họ sợ. Tôi không biết mình có sợ không

nhưng đây là lần đầu tiên tôi nói trước một nhóm khán giả như thế này.

Và tôi không có công nghệ thông minh nào cho các bạn nhìn vào.

Không có slide nào, nên các bạn sẽ phải chịu đựng cùng tôi.

(Cười).

Những gì tôi muốn làm vào buổi sáng hôm nay là chia sẻ với các bạn vài câu chuyện

và nói về một châu Phi khác.

Ngay sáng nay đã có một vài sự ám chỉ đến châu Phi

mà bạn lúc nào cũng nghe đến: châu Phi của HIV/AIDS,

châu Phi của bệnh sốt rét, của nghèo đói, xung đột,

và châu Phi của thảm họa.

Đúng là những điều đó đang diễn ra,

vẫn còn có một châu Phi mà bạn không nghe đến nhiều.

Và đôi khi tôi rất bối rối, tôi tự hỏi mình tại sao.

Đây là một châu Phi đang thay đổi, mà Chris đã ám chỉ tới.

Châu Phi của cơ hội.

Là một châu Phi nơi người dân muốn có trách nhiệm

về tương lai của bản thân mình và định mệnh của mình.

Đây là châu Phi nơi mọi người tìm kiếm sự hợp tác

để thực hiện điều đó. Đó là điều tôi muốn nói ngày hôm nay.

Và tôi muốn bắt đầu bằng việc kể cho bạn nghe

về câu chuyện về sự thay đổi đó ở châu Phi.

Vào ngày 15 tháng 9 năm 2005, Ông Diepreye Alamieyeseigha

một ủy viên của một trong những bang có trữ lượng dầu lớn của Nigeria,

bị bắt bởi cảnh sát thành phố London trong chuyến thăm đến London.

Ông bị bắt bởi đã có một số chuyển khoản trị giá 8 triệu đô la

vào những tài khoản không hoạt động

của ông và gia đình.

Cuộc bắt giữ diễn ra bởi sự hợp tác

giữa cảnh sát thành phố London

và Uỷ Ban Tội Phạm Kinh Tế và Tài Chính Nigeria --

lãnh đạo bởi một trong những người có khả năng và dũng cảm nhất của chúng ta: Ngài Nuhu Ribadu.

Alamieyeseigha bị buộc tội ở London.

Do có một vài thay đổi, ông ta đã thoát được trong khi giả dạng phụ nữ

và chạy khỏi London về đến Nigeria,

nơi mà theo luật của chúng tôi, những người làm công sở như

ủy viên, tổng thống -- như ở rất nhiều nước khác --

được miễn nhiễm và không bị xử tội. Nhưng người dân

đã rất nổi giận bởi hành vi này đến nỗi cơ quan lập pháp

của bang đã kết tội và tống ông ta khỏi nhiệm sở.

Ngày hôm nay, Alams -- theo cách chúng tôi gọi tắt tên ông ta -- đang ở trong tù.

Đây là câu chuyện về sự thật rằng người dân ở châu Phi

không còn muốn chịu đựng tham nhũng của các nhà lãnh đạo,

Đây là câu chuyện về sự thật rằng người dân muốn các tài nguyên được

quản lý một cách hợp lý vì quyền lợi của họ, và không bị lấy đi

khi chúng chỉ mang lợi cho một vài người cấp cao.

Và do đó, khi bạn nghe về một châu Phi bị tham nhũng --

tham nhũng mọi lúc -- tôi muốn bạn hiểu rằng người dân

và các chính phủ đang chiến đấu để chống lại điều này

ở một vài nước, và đang có những thành công.

Điều đó có nghĩa là vấn đề đã kết thúc? Câu trả lời là không.

Quãng đường còn rất dài, nhưng đã có quyết tâm.

Và trong cuộc đấu này đang có những thành công được ghi dấu.

Do đó khi bạn nghe nói đến tham nhũng,

đừng chỉ nghĩ rằng không có ai làm gì với nó --

rằng bạn không thể làm ăn ở bất cứ nước châu Phi nào

vì nạn tham nhũng quá mức. Không phải thế.

Đã có ý chí chiến đấu và ở nhiều nước, cuộc chiến đó đang diễn ra

và nó đang dành phần thắng. Ở các nước khác, như nước tôi,

nơi đã có lịch sử lâu đời về sự độc tài ở Nigeria,

cuộc chiến vẫn tiếp diễn và chúng tôi còn có một chặng đường dài.

Nhưng sự thật của vấn đề là điều này đang diễn ra.

Kết quả đang cho thấy:

sự giám sát độc lập bởi Ngân hàng thế giới và các tổ chức khác

cho thấy rằng trong rất nhiều ví dụ, chiều hướng tham nhũng đang giảm

và sự lãnh đạo đang được cải tiến.

Một nghiên cứu bởi Ủy ban kinh tế Châu Phi cho thấy

xu hướng đi lên rõ ràng về sự lãnh đạo của 28 nước châu Phi.

Và tôi sẽ nói thêm một điều nữa

trước khi kết thúc vấn đề lãnh đạo.

Đó là con người đang nói về tham nhũng, tham nhũng.

Lúc nào khi họ nói về điều đó

bạn ngay lập tức nghĩ đến châu Phi.

Đó chính là hình ảnh những nước châu Phi. Nhưng tôi sẽ nói rằng

nếu Alams có thể chuyển 8 triệu đô la vào một tài khoản ở London --

nếu những người khác đã lấy tiền ước tính rằng

20 đến 40 tỉ của các nước đang phát triển

giờ đang nằm ở các nước phát triển -- nếu họ có thể làm điều đó,

nó là gì? chẳng phải là tham nhũng đó sao?

Ở đất nước này, nếu bạn nhận đồ ăn cắp, chẳng nhẽ bạn không bị xử phạt?

Do đó khi chúng ta nói đến kiểu tham nhũng này, chúng ta hãy nghĩ về

những điều đang xảy ra ở bên kia địa cầu --

nơi tiền đang được chuyển đến và làm cách nào để chặn nó.

Tôi đang làm một kế hoạch cùng với Ngân hàng thế giới,

về phụ hồi tài sản, cố gắng làm những gì có thể

để lấy lại số tiền bị đem ra ngoài --

số tiền của các nước đang phát triển -- để đem trở lại.

Bởi nếu chúng ta có thể lấy lại 20 tỉ đô ở bên ngoài về,

đối với nhiều nước nó sẽ còn nhiều hơn

tất cả các khoản viện trợ cộng lại.

(Vỗ tay).

Vấn đề thứ hai tôi muốn nói đến là ý chí cải cách.

Những người châu Phi -- họ đã mỏi mệt, chúng tôi cũng mệt

khi phải làm mục tiêu của sự hảo tâm là quan tâm của mọi người.

Chúng tôi rất biết ơn, nhưng cũng biết rằng

chúng tôi có thể tự lo đến vận mệnh của mình nếu có ý chí thay đổi.

Và những điều đang diễn ra ở nhiều nước châu Phi hiện giờ là sự nhận thức

rằng không ai có thể làm được điều đó ngoài chúng tôi. Chúng tôi phải làm điều đó.

Chúng tôi có thể mời các cộng sự để ủng hộ mình, nhưng chúng tôi cần phải tự bắt đầu.

Chúng tôi phải thay đổi nền kinh tế, thay đổi sự lãnh đạo,

trở nên dân chủ hơn, mở rộng hơn cho sự thay đổi và cho thông tin.

Và đây là những gì chúng tôi đã làm

ở một trong những nước rộng nhất châu lục, Nigeria.

Trên thực tế, nếu bạn không ở Nigeria có nghĩa là bạn không ở châu Phi.

Tôi muốn nói với bạn điều đó.

(Cười)

Một trong bốn người châu Phi bán Sahara là người Nigeria,

và nó có 140 triệu người -- hỗn độn --

những là những người rất thú vị. Bạn sẽ không bao giờ biết chán.

(Cười).

Những gì chúng tôi bắt đầu làm là nhận thức rằng

chúng tôi phải nhận trách nhiệm và đổi mới mình.

Và với sự ủng hộ của một nhà lãnh đạo

người sẵn sàng, tại thời điểm đó, để thực hiện những cải cách

chúng tôi sẽ tiến hành một chương trình cải cách toàn diện

mà chúng tôi đã tự mình phát triển.

Không phải Quỹ tiền tệ quốc tế. Không phải Ngân hàng thế giới,

nơi tôi đã làm việc 21 năm và làm đến chức phó chủ tịch.

Không ai có thể làm điều đó cho bạn. Bạn phải tự mình làm.

Chúng tôi tiến hành một chương trình mà: bước một: đưa nhà nước

ra khỏi việc kinh doanh mà nó không có liên quan gì đến.

Nhà nước không nên tham gia vào việc

sản xuất hàng hóa và dịch vụ

bởi nó không có hiệu quả và không có tính cạnh tranh.

Do đó chúng tôi đã quyết định tư nhân hóa rất nhiều doanh nghiệp của mình.

(Vỗ tay).

Kết quả là, chúng tôi đã quyết định tự do hóa rất nhiều thị trường.

Bạn có tin được rằng trước khi cải cách --

bắt đầu vào cuối năm 2003, khi tôi rời Washinton

về nhận vị trí bộ trưởng Tài chính --

chúng tôi có một công ty viễn thông chỉ đủ để phát triển

4,500 đường dây đấu đất trong suốt 30 năm lịch sử?

(Cười).

Có điện thoại ở đất nước tôi là sự xa xỉ lớn.

Bạn không thể có được nó. Bạn phải hối lộ để có nó.

Phải làm bất cứ điều gì để có được đường điện thoại.

Khi tổng thống Obasanjo ủng hộ và tiến hành

tự do hóa ngành viễn thông,

chúng tôi phát triển từ 4,500 đường dây đến 32 triệu đường GSM và vẫn còn nhiều nữa.

Thị trường viễn thông ở Nigeria là thị trường phát triển nhanh thứ hai thế giới,

sau Trung Quốc. Chúng tôi đang thu hút đầu tư khoảng 1 tỉ đô la mỗi năm

cho truyền thông. Và không ai biết tới thị trường này, trừ một vài người thông minh.

(Cười).

Người thông minh nhất tiến vào đầu tiên

chính là công ty MTN của Nam Phi.

Và trong vòng 3 năm tôi là Bộ trưởng Tài chính,

họ kiếm được lợi nhuận trung bình 360 triệu đô một lăm.

360 triệu trong một thị trường -- ở một đất nước là nước nghèo,

với thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt dưới 500 đô.

Vậy là vẫn có thị trường.

Khi họ che dấu nó, vẫn nhanh chóng có những người khác biết được điều đó.

Người Nigeria bắt đầu tự phát triển

một vài công ty truyền thông không dây,

và ba hoặc bốn công ty nữa tiến vào thị trường.

Nhưng có một thị trường rộng lớn

và mọi người không biết hoặc không muốn biết về nó.

Do vậy tư nhân hóa là một trong những thứ mà chúng tôi đã làm.

Một việc khác chúng tôi làm quản lý tài chính tốt hơn.

Bởi vì không ai sẽ giúp đỡ hoặc ủng hộ bạn

nếu bạn không biết quản lý tốt tài chính của chính mình.

Ở Nigeria, với ngành dầu khí, đã có tai tiếng

về nạn tham nhũng và không quản lý tài chính công tốt.

Chúng tôi đã cố gắng làm gì? Chúng tôi giới thiệu một bộ luật tài khóa

tách rời ngân sách khỏi giá dầu.

Trước đó chúng tôi sử dụng ngân quỹ cho mọi số lượng dầu làm ra

bởi vì dầu khí là ngành lớn nhất và đem lại doanh thu cao nhất

cho nền kinh tế: 70% lợi nhuận của chúng tôi đến từ dầu.

Chúng tôi tách rời điều đó, và ngay khi chúng tôi làm thế, chúng tôi bắt đầu đặt ngân quỹ

tại giá thấp hơn giá dầu một chút

và có thể tiết kiệm được phần chênh lệch.

Chúng tôi không biết mình có thành công được không, thời điểm đó rất gây tranh cãi.

Nhưng những cái nó làm được ngay lập tức đó là sự thay đổi nhanh chóng

đã từng có trong sự phát triển kinh tế --

nơi mà, khi giá dầu càng lên cao, chúng tôi phát triển càng nhanh.

Khi dầu mất giá, chúng tôi cũng bị khốn đốn.

Và chúng tôi hầu như không thể chi trả bất cứ cái gì, kể cả tiền lương.. trong nền kinh tế.

Cải cách mọi thứ dễ chịu đi. Chúng tôi có thể tiết kiệm được, ngay trước khi tôi thôi nhiệm,

27 tỉ đô. Và nó đi vào dự trữ quốc gia --trong khi đó-

khi tôi đến vào năm 2003, chúng tôi chỉ có dự trữ 7 tỉ đô.

Vào lúc tôi đi, chúng tôi đã tăng đến mức gần 30 tỉ đô. Và khi

chúng ta đang ngồi đây, chúng tôi có 40 tỉ đô dự trữ

nhờ vào sự quản lý tài chính hợp lý.

Và nó thúc đẩy nền kinh tế, khiến nó trở nên bền vững.

Tỉ giá hối đoái đã từng dao động mọi lúc

giờ khá ổn định và đang được quản lý, để những nhà kinh doanh

có khả năng dự đoán giá cả của nền kinh tế.

Chúng tôi hạ mức lạm phát từ 28% xuống còn 11%.

Và tăng GDP từ trung bình 2.3% ở thập kỉ trước lên

tới khoảng 6.5% hiện giờ.

Do vậy tất cả những thay đổi và cải cách mà chúng tôi có thể làm được

đã có hiệu quả có thể đo được trong nền kinh tế.

Và điều quan trọng hơn, vì chúng tôi muốn thoát khỏi dầu,

đa dạng hóa nền kinh tế -- và còn rất nhiều cơ hội

khác ở đất nước to lớn này, cũng như nhiều nước khác ở châu Phi --

điều đáng lưu ý là rất nhiều trong số những tăng trưởng này đến

không đến từ ngành dầu khí, mà từ các ngành phi dầu khí.

Nông nghiệp tăng trưởng hơn 8%.

Cũng như ngành viễn thông, nhà ở và xây dựng,

và tôi có thể liệt kê mãi mãi. Điều này nhằm minh họa với bạn rằng

một khi bạn có được nền kinh tế vĩ mô ổn định,

những cơ hội ở các ngành khác là vô cùng.

Như tôi nói, chúng tôi có nhiều cơ hội trong nông nghiệp,

chúng tôi có cơ hội ở quặng khoáng. Chúng tôi có rất nhiều khoáng sản

mà chưa ai từng đầu tư hoặc khám phá. Và chúng tôi nhận ra rằng

thiếu những pháp chế thích hợp để biến nó thành có thể,

thì điều đó sẽ không xảy ra. Giờ chúng tôi đã có luật khoáng sản

có thể so sánh với một vài luật tốt nhất trên thế giới.

Chúng tôi có những cơ hội về nhà cửa và địa ốc.

Đã từng không có một thứ gì trong đất nước 140 triệu người --

không có khu mua sắm như bạn đang thấy.

Đây là một cơ hội đầu tư cho người

thực sự muốn đầu tư.

Và giờ chúng tôi có những doanh nghiệp ở khu mua sắm này

đạt được gấp 4 lần doanh thu dự kiến.

Vậy đó, một vấn đề lớn khác là các ngành xây dựng, địa ốc,

thị trường nhà đất. Dịch vụ tài chính:

chúng tôi có 89 nhà băng,rất nhiều trong số đó không thực sự làm công việc của mình.

Chúng tôi củng cố lại từ 89 xuống còn 25 nhà bằng bằng cách yêu cầu

họ tăng vốn -- vốn đầu tư.

Và nó tăng từ 25 triệu lên đến 150 triệu đô.

Ngành ngân hàng -- những ngân hàng đang được củng cố, và ổn định lại

hệ thống ngân hàng đã thu hút được rất nhiều đầu tư bên ngoài.

Ngân hàng Barclays của nước Anh đang mang đến 500 triệu.

Standard Chartered mang đến 140 triệu.

Và tôi có thể liệt kê thêm. Những đồng đô la, cứ nhiều nữa được đưa vào hệ thống.

Cũng tương tự với ngành bảo hiểm.

Vậy trong dịch vụ tài chính, chúng tôi có rất nhiều cơ hội.

Ngành du lịch, rất nhiều nước châu Phi cũng có cơ hội lớn.

Và đó là điều nhiều người biết đến Đông Phi với

cuộc sống hoang dã, những chú voi, và nhiều nữa.

Nhưng quản lý thị trường du lịch theo một cách

có thể làm lợi cho mọi người là rất quan trọng.

Vậy tôi đang cố nói gì? Tôi đang cố nói với bạn rằng

có một làn sóng mới trong lục địa.

Một làn sóng của sự mở cửa và dân chủ hóa mà, kể từ năm 2000,

hơn hai phần ba các nước châu Phi đã có

bầu cử dân chủ nhiều đảng.

Không phải tất cả họ đều hoàn hảo, hoặc sẽ hoàn hảo,

nhưng xu hướng là rất rõ rệt.

Tôi đang cố nói với bạn rằng kể từ 3 năm trở lại đây,

tỉ lệ tăng trưởng trung bình của châu lục đã tăng

từ 2.5 đến khoảng 5% một năm.

Điều này tốt hơn ở các nhiều nước OECD.

Vậy đã rõ ràng là mọi thứ đang thay đổi.

Mâu thuẫn dần lắng ở châu lục;

từ khoảng 12 xung đột ở thập kỉ trước,

chúng ta còn có 3 đến 4 xung đột.

Một trong những xung đột lớn nhất, tất nhiên, là Darfur.

Và bạn biết đấy, bạn phải chịu hiệu ứng của các nước láng giềng nơi mà

nếu một vài vấn đề đang xảy ra ở một phần của châu lục,

nó làm dường như cả châu lục bị ảnh hưởng.

Nhưng bạn cũng nên biết rằng châu lục này không vậy --

nó là châu lục của rất nhiều nước, không phải chỉ một nước.

Và nếu chúng ta giảm xuống còn 3 đến 4 xung đột,

nó có nghĩa là có rất nhiều cơ hội để đầu tư

vào những nền kinh tế hấp dẫn, đang phát triển ổn định

khi có rất nhiều cơ hội đầu tư.

Và tôi chỉ muốn nêu một điểm về sự đầu tư này.

Phương pháp tốt nhất để giúp những người châu Phi ngày nay

là giúp họ đứng lên bằng chính đôi chân của mình.

Và cách tốt nhất để làm điều đó là giúp tạo thêm việc làm.

Tôi không phản đối việc chống lại căn bệnh sốt rét và thêm tiền vào đó

để cứu sống trẻ em. Điều này thất sự rất tuyệt.

Nhưng hãy tưởng tưởng tầm ảnh hưởng đến một gia đình: nếu bố mẹ có việc làm

và đảm bảo rằng con cái họ được đến trường,

họ có thể mua thuốc để chống lại bệnh tật.

Nếu chúng ta có thể đầu tư vào những nơi mà bạn tự kiếm được tiền

trong lúc tạo ra nhiều việc làm và giúp mọi người đứng vững tự thân mình,

đó không phải là cơ hội rất tuyệt vời sao? Chẳng phải đó chính là cách làm đúng?

Và tôi muốn nói rằng một trong những người tốt nhất nên đầu tư

vào châu lục này chính là phụ nữ.

(Vỗ tay).

Tôi có chiếc CD ở đây. Tôi xin lỗi là tôi đã không nói mọi thứ đúng giờ.

Không thì tôi đã có thể cho các bạn xem cái này.

Nó có tựa "Châu Phi: Mở cửa cho việc kinh doanh"

Và nó là một bộ phim đã được giải

phim tư liệu hay nhất của năm.

Hãy hiểu rằng người phụ nữ làm ra nó

chuẩn bị đến Tanzaniz, nơi người ta có buổi họp vào tháng 6.

Nhưng nó cho bạn thấy người châu Phi, và phụ nữ châu Phi nói riêng, những người

đã phát triển doanh nghiệp, một vài trong số đó có đẳng cấp thế giới.

Một trong những phụ nữ trong bộ phim này, Adenike Ogunlesi

đang sản xuất quần áo trẻ em --

và bà đã bắt đầu từ một việc giải trí và phát triển nó thành việc kinh doanh.

Pha trộn những nguyên liệu châu Phi mà chúng tôi có

với những vật liệu từ các nơi khác.

Do đó, bà ấy đã làm một đôi quần lao động với nhung kẻ,

với nguyên liệu từ châu Phi trong đó. Những mẫu thiết kế rất sáng tạo.

Và đã phát triển đến độ bà ấy còn có đơn đặt hàng từ Wal-Mart.

(Cười)

Cho 10:00 chiếc.

Nó cho bạn thấy rằng chúng tôi có những người có khả năng.

Và phụ nữ thường rất chăm chỉ: họ tập trung và làm việc chăm chỉ.

Tôi có thể tiếp tục đưa ra nhiều ví dụ:

Beatrice Gakuba ở Rwanda, người đã mở doanh nghiệp hoa

và giờ đang xuất khẩu sang khu đấu giá của người Hà lan ở Amsterdam mỗi buổi sáng,

và đang tuyển dụng 200 phụ nữ và đàn ông khác để làm việc cùng bà.

Tuy vậy, rất nhiều trong số này đang cần đến vốn để mở rộng,

bởi không ai tin rằng vượt ra ngoài đất nước của chúng tôi

những điều chúng tôi có thể làm là cần thiết. Không ai nghĩ đến một thị trường.

Không ai nghĩ đến cơ hội.

Nhưng tôi đứng ở đây và nói rằng những người lỡ cơ hội ngày hôm nay,

sẽ lỡ nó mãi mãi.

Do đó nếu bạn muốn ở châu Phi, hãy nghĩ đến việc đầu tư.

Nghĩ đến những Beatrice và Adenike của thế giới này,

những người đang làm những điều tuyệt diệu, mang họ lại với

nền kinh tế thế giới, trong lúc đảm bảo rằng

những người đàn ông và phụ nữ của đất nước họ có việc làm,

và lũ trẻ trong nhà được giáo dục

bởi bố mẹ chúng đang có mức lương xứng đáng.

Do đó tôi mời bạn đến khám phá những cơ hội.

Khi bạn đến Tanzania, hãy lắng nghe kĩ lưỡng,

bởi tôi chắc chắn rằng bạn sẽ nghe đến rất nhiều sự khai trương mà sẽ có

chỗ cho bạn tham gia và làm lợi

cho lục địa này, cho người dân và cho bản thân bạn.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Vỗ tay)