Ngozi Okonjo-Iweala Afrikada biznes qurmaq barəsində

Hamımız Afrikanın mənfi imici barədə məlumatlıyıq—aclıq və xəstəlik, münaqişə və korrupsiya. Amma Ngozi Okonjo- İveala, Afrika xalqlarının daha az müzəkirə olunan hekayələrinin: yenidənqurma, iqitisadi inkişaf və biznes imkanları, olduğunu deyir.

Çox sağ olun Chris. Bura gələn hər kəs

qorxduqlarını deyirlər. Bilmirəm mən də qorxuram ya yox,

amma bu mənim bu qədər izləyici qarşısındakı ilk çıxışımdır

Və sizin diqqətinizi cəlb etmək üçün heç bir smart texnologiyadan da istifadə etmirəm

Slaydlar da yoxdur, ona görə ancaq mənə yönəldin diqqətinizi.

(Gülüş)

Bu gün burada sizinlə bir neçə hekayəmi bölüşmək və

fərqli bir Afrika barəsində danışmaq istəyirəm.

Bugün məndən əvvəl siz artıq həmişə eşitdiyiniz Afrika haqqında

bəzi fikirlər eşitdiniz:QİÇS/HİV viruslu Afrika, .

maliyariya xəstəlikli Afrika, aclıq içindəki Afrika, münaqişəli Afrika

və fəlakətlərlə dolu Afrika.

Bunların hamısı doğrudur, ancaq

sizin haqqında çox da eşitmədiyiniz başqa bir Afrika da var.

Bəzən mən də çaşıram və öz-özümə soruşuram ki, görəsən niyə.

Chris də qeyd etdiyi kimi dəyişən bir Afrika var.

İmkanlarla dolu bir Afrika var.

İnsaların öz gələcəklərini və müqəddəratlarını özləri

qurmaq istəkləri olan bir Afrika var.

Və bu işləri görmək üçün tərəfdaşlara ehtiyac duyan

insanlar var. Bu gün mən bunlar haqda danışmaq istəyirəm.

Afrikadakı dəyişiklik haqqında bir hekayə

ilə başlamaq istəyirəm.

2005-ci il sentyabrın 15-də

neftlə zəngin Nigeriyanın gubernatoru cənab Diepreye Alamieyeseigha

Londana səfəri zamanı London Şəhər Metropolitan Polisi tərəfindən həbs olunmuşdur.

Səbəb ona və ailəsinə məxsus olan

qeyri-fəal bank hesabına

8 milyon dollar pul köçürülməsi idi

Həbs London Metropoltan Polisi və

ən cəsarətli və güclü insanlardan biri olan

cənab Nuhu Ribadunun öhdəsinda olan

Nigeriya İqtisadi Cinayət Komissiyasının birgə səyi nəticəsində baş tutmuşdur.

O, Londonda məsuliyyətə cəlb olunmuşdu.

Bəzi xətaların nətəcəsində o, qadın geyimində həbsdən qaçmış,

Londondan ölkə konstitusiyasına görə

ölkəni idarə edən şəxsin-- bəzi ölkələrdə prezident adlanır bu şəxs --

toxunulmazlığı olan

Nigeriya qaçmışdır.Ancaq sonra nə baş verdi?:

insanlar onun hərəkətlərinə o qədər qəzəblənmişdilər ki,

ölkə qanunvericiliyi onu ittiham edərək vəzifəsindən uzaqlaşdırmışdı.

Bu gün Alams-qısaca belə adlandırırlar onu- həbsdədir.

Bu Afrika xalqının artıq öz liderlərinin korrupsiyasına

göz yummadığını göstərən hekayədir.

Bu hekayə onu göstərir ki, insanlar

resursların bir neçə qrup arasında bölüşdürüləcəyi yerlərə daşınmasını deyil

insanların xeyrinə bölüşdürülməsini istəyirlər.

Bununla çatdırmaq istədiyim budur ki, hər yerdə korrupsiyalı Afrika haqda eşidəndə onu da nəzərə alasınız ki, bəzi ölkələrdə insalar və hökumət korrupsiyaya qarşı çox çalışırlar, və bəzi ölkələrdə bu mübarizə müvəffəqiyyət qazanır.

onu da nəzərə alasınız ki, bəzi ölkələrdə insalar və hökumət

korrupsiyaya qarşı çox çalışırlar, mübarizə aparırlar,

və bəzi ölkələrdə bu mübarizə müvəffəqiyyət qazanır.

Bu problemin həlli deməkdir? Cavab təbii ki, xeyr.

Hələ gediləcək çox yol var, amma bunun üçün istək də var.

Və müvəffəqiyyətlər bu mübarizədə xüsusi rol oynayır.

Buna görə də korrupsiya haqda eşidəndə

heç bir şey edilmədiyini fikirləşməyin-

fikirləşməyin ki, yüksək səviyyəli korrupsiya görə heç bir Afrika ölkəsində

iş görmək mümkün deyil. Bu doğru deyil.

Mübarizə istəkləri var, bəzi ölkələrdə mübarizə davam edir və

qalib gəlinir. Mənim ölkəm,

uzunmüddətli diktatorluq tarixi olan Nigeriyanın da daxil olduğu bəzi ölkələrdə bu mübarizə davam edir

və gediləcək uzun yol var.

Ancaq məsələnin məğzi budur ki, davamlılıq var.

Nəticələr göz qabağındadır:

Dünya Bankı tərəfindən aparılan monitorinq göstərir ki,

korrupsiya meylləri azalır

və idarəçilik inkişaf etdirilir.

Afrika İqtisadi Komissiyasının tədqiqatı

28 Afrika ölkəsindəki idarəetmənin təkmilləşdirilməsi cəhdlərini təsdiq edir.

Və icazənizlə bu idarəçilik mövzusunu bitirməzdən əvvəl

bir şey də demək istəyirəm.

İnsanlar ancaq və ancaq korrupsiya haqda danışırlar.

İnsanlar korrupsiya haqda danışan kimi ağlınıza Afrika gəlir.

Budur Afrika xalqlarının

surəti. Ancaq başqa bir şeyi də nəzərinizə çatdırım:

Alams 8 milyon dolları Londondakı bank hesabına köçürdə bilirdisə,

insanlar İnkişaf Etmiş Ölkələrdə otura- otura

İnkişafda Olan Ölkələrin iqtisadiyyatından 20 ~ 40 milyard pul qazanırlarsa,

bunları etmək mümkündürsə, bunə nə deyirsiniz?

Bu sizcə korrupsiya deyil?

Bu ölkədə oğurluq mallar alırsansa məsuliyyətə cəlb olunmursan?

Buna görə də belə korrupsiya halları haqda danışanda

pulun ancaq daşındığı və qarşısı alınmalı olan

dünyanın o biri tərəfi haqda da fikirləşin.

Hal- hazırda Dünya Bankı ilə bərabarər bu mövzu haqqında işləyirəm.

Çalışıram ki,

İnkişafda Olan Ölkələrdən daşınmış resursları,

pulları geri gətirim.

Çünki, ordakı 20 milyard dolları geri gətirə bilsək,

bu ölkələrə edilən bütün

yardımlardan daha çox olar.

(Alqış)

Bu gün danışmaq istədiyim digər mövzu, yenidənqurma- islahat istəyidir.

Biz, afrikalılar, hər kəsin

kömək və qayğısından yorulmuşuq.

Biz minnətdarıq, ancaq

islahat arzumuzla öz tale yükümüzü özümüz daşımaq istəyirik.

Və bir çox Afrika ölkəsində hal-hazırda bu tam dərk olunub.

Buna ancaq özümüzün nail ola biləcəyimiz dərk olunub. Bunu etməli olduğumuz.

Başlanğıc üçün partnyorların dəvət olunması.

İndi iqtisadiyyatımızı inkişaf etdirməliyik, liderlərimiz dəyişməliyik,

dəyişmək və informasiya qovuşmaq üçün daha demokratik olmalıyıq.

Və Afrika qitəsinin ölkələrindən birində:

Nigeriyada etməyə başladığımız da bu oldu.

Əslində Nigeriyada deyilsinizsə Afrikada deyilsiz deməkdir.

Bunu bilməlisiniz məncə.

(Gülüş)

4 Sab- Sahara ölkəsindən biridir Nigeriya:

140 milyon əhalisi var- əasasən xaotik əhali-

amma çox maraqlıdırlar. Heç vaxt darıxmayacaqsınız.

(Gülüş)

Biz özümüz ölçülər götürüb

özümüz islahatlara başladıq.

Və həmin vaxt bunları etmək əzmi olan

liderimizin dəstəyi ilə

özümüz

islahat planlarımızı hazırladıq.

Beynəlxalq Valyuta Fondu deyil. 21 il işləyib

vitze- prezidenti olduğum Dünya Bankının da köməyi olmadan.

İslahatları heç kəs sənin əvəzinə edə bilməz. Sən özün etməlisən.♫

Biz 1-cisi: dövləti heç bir əlaqəsi

olmayan iqtisadiyyatdan ayırdıq.

Dövlət istehsalla məşğul olmamalı və

xidmət işlərinə qarışmamalıdır,

çünki bu səmərəsizdir.

Beləliklə biz bir çox sahələri özəlləşdirdik.

(Alqış)

Nəticədə bazarları də sərbəstləşdirməyə qərar verdik.

İnana bilərsiniz ki, islahatlardan əvvəl, 2003-cü ilin sonlarında,

mən Vaşinqtonu tərk edib İqtisadiyyat Naziri postunu almaq

üçün ölkəyə gedəndə bizim yalnız 30 illik tarixində ancaq

4,500 xətlə təhciz olunmuş

telekomunikasiya sistemimiz var idi.

( Gülüş)

Nigeriyada telefon xətti olmaq zənginlik hesab olunurdu.

Ona sahib ola bilməzdiniz.Bunun üçün gərək rüşvət verməli idiniz.

Telefona sahib olmaq üçün hər şey etməli idiniz.

Prezident Obasanjo telekomunikasiya sisteminin

özəlləşməsini təmin edəndən sonra

4500 simli telefonlardan 32 milyon GSM xətlərə qədər artım oldu və artım davam edir.

Nigeriyanın telekomunikasiya bazarı Çindən sonra dünyada ən sürətlə

inkişaf edən bazardır. Telekomunikasiya sahəsinə hər il 1 milyard dollara yaxın

investisiya qoyulur.Və bunu bəzi ağıllı insanlardan başqa heç kəs bilmir.

(Gülüş)

Ən ağıllı və birinci gələn investment

Cənubi Afrikanın MTN şirkəti idi.

Və mənim 3 il İqtisadiyyat Naziri olduğum dövrdə hər il orta hesabla

360 milyon dollar gəlir əldə etdilər.

Sərbəst bazarda 360 milyon dollar həm də kasıb bir ölkədə,

adam başına düşən orta aylıq gəliri 500 dollardan aşağı olan bir ölkədə.

Və gördüyünüz kimi: budur bazar.

Onlar bunu gizli saxlasalar da əvvəl axır ortaya çıxır.

Nigeriyalılar özləri də

simsiz telekomunikasiya şirkətləri yaratmağa başladılar,

və onların üç ya dördü mövcuddur.

Hələ burda böyük bir sərbəst bazar var,

ancaq insanlar bu haqda bilmirlər, bilmək istəmirlər.

Buna görə də özəlləşdirmə etdiyimiz ilk iş oldu.

Etdiyimiz digər şey isə iqtisadiyyatı daha yaxşı idarə etmək oldu.

Çünki öz iqtisadiyyatını yaxşı idarə edə bilməsən

heç kəs sənə kömək etməyəcək.

Və Nigeriyada neft sektoru korrupsiyaya uğradığı

və idarəçiliyi düzgün olmadığı bilinirdi.

Beləliklə biz nə etməyə çalışdıq? Biz neft qiymətlərindən

asılı olmayan büdcə planı hazırladıq.

Əvvəllər büdcəni neftdən gələn gəlirlərlə uyğunlaşdırırdıq,

çünki neft ən böyük gəlir mənbəyi idi,

gəlirin 70%-ni təşkil edirdi.

Bu asılılığı pozmaqla büdcə qiymətlərini

neft qiymətlərindən aşağı hesablamağa başladıq

və bu qiymətlərdən artıq olanları büdcədə yığdıq.

Qarşısını ala biləcəyimizi bilmirdik, çox mübahisəli məsələ idi.

Ancaq nəticə olaraq, neftin qiyməti

çox yüksək olduğu halda belə yüksək sürətlə inkişaf edən

və özüllü iqtisaqiyyat yarada bildik.

Onlar geriləyəndə bizdə eynisilə gerilədik.

Əməkhaqqlarını ödəyəcək qədər də pulumuz yox idi.

Ancaq hər şey yaxşı oldu. Mən vəzifədən getməzdən əvvəl

bizim 27 milyard dollar yığımımız var idi. Bu yığımlar 2003-cü ildə

mən vəzifəyə gələndə sadəcə 7 milyard dollardan ibarət olan ehtiyata (reserve ) köçürüldü.

Mən vəzifədən çıxanda bizim 30 milyarda yaxın pul var idi.

Və hal-hazırda iqtisadiyyatın xüsusi təşkilinin nəticəsi olaraq

bu rəqəm 40 milyarddır.

Və bu pul iqtisadiyyata dayaq verir və stabilləşdirir.

Adətən qeyri-sabit olan iqtisadiyyatımız indi müəyyən qədər sabit və planlıdır,

bazarda iş adamlarının təxmin edə biləcəkləri

qiymətlər mövcuddur.

Biz infilyasiyanı 28%-dən 11%-ə endirdik.

Keçən onillikdə ortalama 2,3 artan ÜDM-i (Ümumdaxıili Məhsul),

bu onillikdə 6,5%-ə çatdırdıq.

Yəni etdiyimiz bütün dəyişikliklər və irəliləyişlər

iqtisadi göstəricilərlə də təsdiqlənmiş oldu.

Daha da vacibi odur ki, biz-

əvvəllər ancaq neft sektorundan gələn gəlirlərlə

inkişaf edən Afrika ölkələri

qeyri- neft sektorunda da imkanlar

yaratmaq istəyirik.

Kənd təsərrüfatında 8%-ə yaxın inkişaf müşahidə olundu.

Bütün telekomunikasiya sistemi, tikinti sahələri inkişaf etdi,

və bu siyahını davam etdirmək olar. Bununla onu demək istəyirəm ki,

makroiqtisadiyyat gücləndikcə

bütün sektorlarda böyük imkanlar yaranır.

Əvvəl də nəzərinizə çatdırdığım kimi kənd təsərrüfatında böyük imkanlar var.

Mineral sahələrində imkanlar var. Sərmayə qoyulmamış,

hətta kəşf olunmamış coxlu minerallar var. Və bilirik ki,

normal qanunvericilik olmadan investisiya qoyuluşu

mümkün deyil . Buna uyğun olaraq

dünyada ən yaxşı mədən sənayesi qanunvericiliklərindən birini yaratmışıq.

Mənzil tikintisi və daşınmaz əmlak bazarında yaxşı fürsətlər var.

140 milyonluq ölkədə heç nə yox idi-

burda olduğu kimi alış-veriş mərkəzləri mövcud deyildi.

Bu insanların arzularını reallaşdırmaq istəyən

investorlar üçün əla şans idi.

Və bu investorlar alış-veriş mərkəzlərindən təxminlərindən

4 qat artıq artıq pul görtürürlər.

Əvvəl də dediyim kimi, tikinti , daşınmaz əmlak,

ipoteka sahələrində böyük yatırım lazımdır.

Maliyyə xidmət sahələri: 89 bank var idi. Çoxu həqiqi fəaliyyətdən uzaq.

Biz onlardan kapitallarını artırmaq və bölüşdürməyi

tələb etməklə 80 bankın 25 bankda birləşməsinə nail olduq .

Və göstəricilər 25 milyon dollardan 150 milyon dollara qədər dəyişdi.

İndi korporativ banklar və gücləndirilmiş bank sistemi

xarici isvestorları da cəlb edir.

Birləşmiş Krallığın Barclays Bankı 500 milyon investisiya qoyub.

Standard Chartered bankı 140 milyon.

Və daha başqalarını da saya bilərəm. Dollarlar sistemə qoşulmağa davam edir.

Sığorta sahəsində də eyni şeyi edirik.

Maliyyə sahəsində böyük şanslar var.

Turizm sahəsində: bir çox Afrika ölkəsində böyük imaklar.

Bir çox insan elə Şərqi Afrikanı turizmə görə tanıyır:

vəhşi həyat, fillər və s.

Ancaq turizm sahəsini insanlara xeyir verəcək şəkildə

təşkil etmək çox vacibdir.

Beləliklə demək istədiklərim bunlardır. Demək istəyirəm ki,

qitədə yeni cərəyan var.

2000-ci ildən bəri ölkələrinin 2/3-ündə çox partiyalı sistem

mövcud olan

yeni demokratiya dalğası.

Onların hamısı qüsursuz deyil və qüsursuz da olmayacaq,

amma mövcud ənənə aydındır.

Demək istəyirəm ki,

bütün qitədə illik artım son üç ildə

2,3 %-dən 5%-ə çatdırılıb.

Bu bir çox İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (İƏİT) ölkəsindən daha yaxşı göstəricidir

Aydındır ki, hər şey dəyişir.

Qitədəki konfliktlər həll olunur;

10 il əvvəlki 12 konfliktdən

3~4-ü qalıb,

Ən dəhşətli Darfur onlardan biridir təbii ki.

Və, belə bir sərhəd effekti var ki,

əgər qitənin hansısa hissəsində nəsə baş verirsə,

bu bütün qitəyə təsir göstərir.

Ancaq nəzərə almalıyıq ki,

qitə yalnız bir ölkədən deyil, bir neçə ölkədən ibarətdir.

Və əgər konfliktlərin sayı azalıbsa,

bu ona işarə edir ki, çoxlu imkanlar olan

stabil, inkişafda olan iqtisadiyyatlara

investisiya qoymaq lazımdır.

Və bu investisiyalar haqda bir şey də demək istəyirəm.

İndi Afrikaya kömək etməyin ən yaxşı yolu

onlara öz ayaqları üstündə durmasına kömək etməkdir.

Və bunu etməyin ən yaxşı yolu yeni iş yerləri açmaqdır.

Malyariyaya qarşı mübarizə və bu sahəyə pul ayrılmasına

heç bir etirazımız yoxdur. Bunu deməyə çalışmıram. Bu yaxşı işdir.

Ancaq ailədə işləyən valideyinlərin olmasını təsəvvür edin: onlar

uşaqlarının məktəbə getməsini təmin edə bilər,

özləri dərman alıb xəstəliklə mübarizə apara bilərlər.

Əgər özünüzünə pul qazandırmaqla bərabər,

insanların işləməsinə və öz ayaqları üstündə dayanmasına

kömək edə bilirsinizsə, bu böyük iş deyilmi? Bu ediləcək ən yaxşı iş deyilmi?

Və onu da deyim ki, qitədə qadınlara investisiya qoymaq

yaxşı fikirdir.

(Alqış)

Özümlə bərabər CD gətirmişdim. Bağışlayın ki əvvəldən məlumat vermədim.

Buna baxmağınızı çox istərdim.

Burada: " Afrika: Biznes üçün açıqdır." yazılıb.

Və əslində bu vidio ilin sənədli filmi

mükafatını qazanıb.

Bilməyinizi istəyirəm ki, bu videonu

hazırlayan xanım, İyun sesiyasının keçiriləcəyi Tanzaniyadandır.

Bu göstərir ki, Afrikalılar, xüsusilə qadınlar bütün çətinliklərə baxmayaraq,

bəziləri hətta dünya standartlarına uyğun olan biznes qurmağı bacarıblar.

Bu qadınlardan biri Adenike Ogunlesi,

hobbi olaraq başladığı uşaq paltarları tikməyi

biznesə çevirdi.

O, Afrikaya xas matetialları başqa materiallarla qatmaqla

buna nail oldu.

O, Afrika materiallarınnın qarışığı olan

velvet parçadan paltarlar hazırlayır.Çox yaradıcı dizaynları var.

Ona hətta Wall-Mart dan da sifarişlər gəlir.

(Gülüş)

10,000 dəst.

Bu göstərir ki, bizim bacarıqlı insanlarımız var.

Və qadınlar çalışqandırlar, onlar işlərinə diqqət verir, çox işləyirlər

Digər nümunələrlə davam edəcəm.

Rvandadan Beatris Gabuka gül biznesi ilə məşğul olur və

hal hazırda hər gün Amsterdamdakı holland gül bazarına gül ixrac edir,

200-dən çox qadını işlə təmin edir.

Ancaq bu bizneslərin hamısı kapital azlığından əziyyət çəkir, çünki

bizdən başqa heç kəs bizim

bacarığımıza inanmır. Heç kəs Afrikada bazar haqda fikirləşmir.

Heç kəs mövcud imkanlar haqda fikirləşmir.

Və mən burada deyirəm ki, indi qayığa minməyənlər

bir də qayığı görməyəcəklər.

Əgər Afrikada olmaq istəyirsinizsə, investisiya qoymaq haqda fikirləşin.

Dünyadakı Beatrislər, Adenikelər haqda fikirləşin,

onları qlobal iqtisadiyyata gətirən işləri,

ətrafınkadı qadınları işlə təmin etməkləri,

valideyinləri işlədiyinə görə

təhsil ala bilən uşaqlar haqda

fikirləşin.

Sizi imkanlardan istifadə etməyə dəvət edirəm.

Tanzaniyada olarkən diqqətlə qulaq asın,

çünki eşitdikləriniz həm sizə həm də başqalarına xeyir

gətirəcək imkanlar

aça bilər.

Çox sağ olun.

(Alqış)