1
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
Çox sağ olun Chris. Bura gələn hər kəs

2
00:00:08,000 --> 00:00:12,000
qorxduqlarını deyirlər. Bilmirəm mən də qorxuram ya yox,

3
00:00:12,000 --> 00:00:16,000
amma bu mənim bu qədər izləyici qarşısındakı ilk çıxışımdır

4
00:00:16,000 --> 00:00:20,000
Və sizin diqqətinizi cəlb etmək üçün heç bir smart texnologiyadan da istifadə etmirəm

5
00:00:20,000 --> 00:00:23,000
Slaydlar da yoxdur, ona görə ancaq mənə yönəldin diqqətinizi.

6
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
(Gülüş)

7
00:00:26,000 --> 00:00:32,000
Bu gün burada sizinlə bir neçə hekayəmi bölüşmək və

8
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
fərqli bir Afrika barəsində danışmaq istəyirəm.

9
00:00:35,000 --> 00:00:39,000
Bugün məndən əvvəl siz artıq həmişə eşitdiyiniz Afrika haqqında

10
00:00:39,000 --> 00:00:44,000
bəzi fikirlər eşitdiniz:QİÇS/HİV viruslu Afrika, .

11
00:00:44,000 --> 00:00:50,000
maliyariya xəstəlikli Afrika, aclıq içindəki Afrika, münaqişəli Afrika

12
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
və fəlakətlərlə dolu Afrika.

13
00:00:53,000 --> 00:00:57,000
Bunların hamısı doğrudur, ancaq

14
00:00:57,000 --> 00:01:01,000
sizin haqqında çox da eşitmədiyiniz başqa bir Afrika da var.

15
00:01:01,000 --> 00:01:05,000
Bəzən mən də çaşıram və öz-özümə soruşuram ki, görəsən niyə.

16
00:01:05,000 --> 00:01:09,000
Chris də qeyd etdiyi kimi dəyişən bir Afrika var.

17
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
İmkanlarla dolu bir Afrika var.

18
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
İnsaların öz gələcəklərini və müqəddəratlarını özləri

19
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
qurmaq istəkləri olan bir Afrika var.

20
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
Və bu işləri görmək üçün tərəfdaşlara ehtiyac duyan

21
00:01:19,000 --> 00:01:23,000
insanlar var. Bu gün mən bunlar haqda danışmaq istəyirəm.

22
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
Afrikadakı dəyişiklik haqqında bir hekayə

23
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
ilə başlamaq istəyirəm.

24
00:01:28,000 --> 00:01:33,000
2005-ci il sentyabrın 15-də

25
00:01:33,000 --> 00:01:37,000
neftlə zəngin Nigeriyanın gubernatoru cənab Diepreye Alamieyeseigha

26
00:01:37,000 --> 00:01:44,000
Londana səfəri zamanı London Şəhər Metropolitan Polisi tərəfindən həbs olunmuşdur.

27
00:01:44,000 --> 00:01:49,000
Səbəb ona və ailəsinə məxsus olan

28
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
qeyri-fəal bank hesabına

29
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
8 milyon dollar pul köçürülməsi idi

30
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
Həbs London Metropoltan Polisi və

31
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
ən cəsarətli və güclü insanlardan biri olan

32
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
cənab Nuhu Ribadunun öhdəsinda olan

33
00:02:04,000 --> 00:02:11,000
Nigeriya İqtisadi Cinayət Komissiyasının birgə səyi nəticəsində baş tutmuşdur.

34
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
O, Londonda məsuliyyətə cəlb olunmuşdu.

35
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
Bəzi xətaların nətəcəsində o, qadın geyimində həbsdən qaçmış,

36
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
Londondan ölkə konstitusiyasına görə

37
00:02:21,000 --> 00:02:25,000
ölkəni idarə edən şəxsin-- bəzi ölkələrdə prezident adlanır bu şəxs --

38
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
toxunulmazlığı olan

39
00:02:27,000 --> 00:02:32,000
Nigeriya qaçmışdır.Ancaq sonra nə baş verdi?:

40
00:02:32,000 --> 00:02:36,000
insanlar onun hərəkətlərinə o qədər qəzəblənmişdilər ki,

41
00:02:36,000 --> 00:02:42,000
ölkə qanunvericiliyi onu ittiham edərək vəzifəsindən uzaqlaşdırmışdı.

42
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Bu gün Alams-qısaca belə adlandırırlar onu- həbsdədir.

43
00:02:46,000 --> 00:02:51,000
Bu Afrika xalqının artıq öz liderlərinin korrupsiyasına

44
00:02:51,000 --> 00:02:56,000
göz yummadığını göstərən hekayədir.

45
00:02:57,000 --> 00:03:02,000
Bu hekayə onu göstərir ki, insanlar

46
00:03:02,000 --> 00:03:07,000
resursların bir neçə qrup arasında bölüşdürüləcəyi yerlərə daşınmasını deyil

47
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
insanların xeyrinə bölüşdürülməsini istəyirlər.

48
00:03:10,000 --> 00:03:14,000
Bununla çatdırmaq istədiyim budur ki, hər yerdə korrupsiyalı Afrika haqda eşidəndə onu da nəzərə alasınız ki, bəzi ölkələrdə insalar və hökumət korrupsiyaya qarşı çox çalışırlar, və bəzi ölkələrdə bu mübarizə müvəffəqiyyət qazanır.

49
00:03:14,000 --> 00:03:18,000
onu da nəzərə alasınız ki, bəzi ölkələrdə insalar və hökumət

50
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
korrupsiyaya qarşı çox çalışırlar, mübarizə aparırlar,

51
00:03:21,000 --> 00:03:25,000
və bəzi ölkələrdə bu mübarizə müvəffəqiyyət qazanır.

52
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Bu problemin həlli deməkdir? Cavab təbii ki, xeyr.

53
00:03:28,000 --> 00:03:32,000
Hələ gediləcək çox yol var, amma bunun üçün istək də var.

54
00:03:32,000 --> 00:03:36,000
Və müvəffəqiyyətlər bu mübarizədə xüsusi rol oynayır.

55
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Buna görə də korrupsiya haqda eşidəndə

56
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
heç bir şey edilmədiyini fikirləşməyin-

57
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
fikirləşməyin ki, yüksək səviyyəli korrupsiya görə heç bir Afrika ölkəsində

58
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
iş görmək mümkün deyil. Bu doğru deyil.

59
00:03:47,000 --> 00:03:53,000
Mübarizə istəkləri var, bəzi ölkələrdə mübarizə davam edir və

60
00:03:53,000 --> 00:03:57,000
qalib gəlinir. Mənim ölkəm,

61
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
uzunmüddətli diktatorluq tarixi olan Nigeriyanın da daxil olduğu bəzi ölkələrdə bu mübarizə davam edir

62
00:04:00,000 --> 00:04:04,000
və gediləcək uzun yol var.

63
00:04:04,000 --> 00:04:08,000
Ancaq məsələnin məğzi budur ki, davamlılıq var.

64
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Nəticələr göz qabağındadır:

65
00:04:11,000 --> 00:04:15,000
Dünya Bankı tərəfindən aparılan monitorinq göstərir ki,

66
00:04:15,000 --> 00:04:19,000
korrupsiya meylləri azalır

67
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
və idarəçilik inkişaf etdirilir.

68
00:04:22,000 --> 00:04:26,000
Afrika İqtisadi Komissiyasının tədqiqatı

69
00:04:26,000 --> 00:04:30,000
28 Afrika ölkəsindəki idarəetmənin təkmilləşdirilməsi cəhdlərini təsdiq edir.

70
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
Və icazənizlə bu idarəçilik mövzusunu bitirməzdən əvvəl

71
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
bir şey də demək istəyirəm.

72
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
İnsanlar ancaq və ancaq korrupsiya haqda danışırlar.

73
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
İnsanlar korrupsiya haqda danışan kimi ağlınıza Afrika gəlir.

74
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Budur Afrika xalqlarının

75
00:04:41,000 --> 00:04:45,000
surəti. Ancaq başqa bir şeyi də nəzərinizə çatdırım:

76
00:04:45,000 --> 00:04:51,000
Alams 8 milyon dolları Londondakı bank hesabına köçürdə bilirdisə,

77
00:04:53,000 --> 00:04:57,000
insanlar İnkişaf Etmiş Ölkələrdə otura- otura

78
00:04:57,000 --> 00:05:01,000
İnkişafda Olan Ölkələrin iqtisadiyyatından 20 ~ 40 milyard pul qazanırlarsa,

79
00:05:01,000 --> 00:05:04,000
bunları etmək mümkündürsə, bunə nə deyirsiniz?

80
00:05:04,000 --> 00:05:07,000
Bu sizcə korrupsiya deyil?

81
00:05:08,000 --> 00:05:12,000
Bu ölkədə oğurluq mallar alırsansa məsuliyyətə cəlb olunmursan?

82
00:05:13,000 --> 00:05:16,000
Buna görə də belə korrupsiya halları haqda danışanda

83
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
pulun ancaq daşındığı və qarşısı alınmalı olan

84
00:05:19,000 --> 00:05:23,000
dünyanın o biri tərəfi haqda da fikirləşin.

85
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
Hal- hazırda Dünya Bankı ilə bərabarər bu mövzu haqqında işləyirəm.

86
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
Çalışıram ki,

87
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
İnkişafda Olan Ölkələrdən daşınmış resursları,

88
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
pulları geri gətirim.

89
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Çünki, ordakı 20 milyard dolları geri gətirə bilsək,

90
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
bu ölkələrə edilən bütün

91
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
yardımlardan daha çox olar.

92
00:05:44,000 --> 00:05:51,000
(Alqış)

93
00:05:51,000 --> 00:05:55,000
Bu gün danışmaq istədiyim digər mövzu, yenidənqurma- islahat istəyidir.

94
00:05:55,000 --> 00:05:59,000
Biz, afrikalılar, hər kəsin

95
00:05:59,000 --> 00:06:04,000
kömək və qayğısından yorulmuşuq.

96
00:06:04,000 --> 00:06:08,000
Biz minnətdarıq, ancaq

97
00:06:08,000 --> 00:06:12,000
islahat arzumuzla öz tale yükümüzü özümüz daşımaq istəyirik.

98
00:06:13,000 --> 00:06:17,000
Və bir çox Afrika ölkəsində hal-hazırda bu tam dərk olunub.

99
00:06:17,000 --> 00:06:21,000
Buna ancaq özümüzün nail ola biləcəyimiz dərk olunub. Bunu etməli olduğumuz.

100
00:06:21,000 --> 00:06:25,000
Başlanğıc üçün partnyorların dəvət olunması.

101
00:06:25,000 --> 00:06:28,000
İndi iqtisadiyyatımızı inkişaf etdirməliyik, liderlərimiz dəyişməliyik,

102
00:06:28,000 --> 00:06:34,000
dəyişmək və informasiya qovuşmaq üçün daha demokratik olmalıyıq.

103
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Və Afrika qitəsinin ölkələrindən birində:

104
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
Nigeriyada etməyə başladığımız da bu oldu.

105
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Əslində Nigeriyada deyilsinizsə Afrikada deyilsiz deməkdir.

106
00:06:42,000 --> 00:06:43,000
Bunu bilməlisiniz məncə.

107
00:06:43,000 --> 00:06:44,000
(Gülüş)

108
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
4 Sab- Sahara ölkəsindən biridir Nigeriya:

109
00:06:48,000 --> 00:06:53,000
140 milyon əhalisi var- əasasən xaotik əhali-

110
00:06:54,000 --> 00:06:58,000
amma çox maraqlıdırlar. Heç vaxt darıxmayacaqsınız.

111
00:06:58,000 --> 00:06:59,000
(Gülüş)

112
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Biz özümüz ölçülər götürüb

113
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
özümüz islahatlara başladıq.

114
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Və həmin vaxt bunları etmək əzmi olan

115
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
liderimizin dəstəyi ilə

116
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
özümüz

117
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
islahat planlarımızı hazırladıq.

118
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
Beynəlxalq Valyuta Fondu deyil. 21 il işləyib

119
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
vitze- prezidenti olduğum Dünya Bankının da köməyi olmadan.

120
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
İslahatları heç kəs sənin əvəzinə edə bilməz. Sən özün etməlisən.♫

121
00:07:22,000 --> 00:07:26,000
Biz 1-cisi: dövləti heç bir əlaqəsi

122
00:07:26,000 --> 00:07:30,000
olmayan iqtisadiyyatdan ayırdıq.

123
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
Dövlət istehsalla məşğul olmamalı və

124
00:07:32,000 --> 00:07:33,000
xidmət işlərinə qarışmamalıdır,

125
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
çünki bu səmərəsizdir.

126
00:07:36,000 --> 00:07:40,000
Beləliklə biz bir çox sahələri özəlləşdirdik.

127
00:07:40,000 --> 00:07:44,000
(Alqış)

128
00:07:45,000 --> 00:07:49,000
Nəticədə bazarları də sərbəstləşdirməyə qərar verdik.

129
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
İnana bilərsiniz ki, islahatlardan əvvəl, 2003-cü ilin sonlarında,

130
00:07:52,000 --> 00:07:56,000
mən Vaşinqtonu tərk edib İqtisadiyyat Naziri postunu almaq

131
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
üçün ölkəyə gedəndə bizim yalnız 30 illik tarixində ancaq

132
00:08:00,000 --> 00:08:04,000
4,500 xətlə təhciz olunmuş

133
00:08:04,000 --> 00:08:09,000
telekomunikasiya sistemimiz var idi.

134
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
( Gülüş)

135
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
Nigeriyada telefon xətti olmaq zənginlik hesab olunurdu.

136
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
Ona sahib ola bilməzdiniz.Bunun üçün gərək rüşvət verməli idiniz.

137
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
Telefona sahib olmaq üçün hər şey etməli idiniz.

138
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Prezident Obasanjo telekomunikasiya sisteminin

139
00:08:21,000 --> 00:08:25,000
özəlləşməsini təmin edəndən sonra

140
00:08:26,000 --> 00:08:34,000
4500 simli telefonlardan 32 milyon GSM xətlərə qədər artım oldu və artım davam edir.

141
00:08:34,000 --> 00:08:39,000
Nigeriyanın telekomunikasiya bazarı Çindən sonra dünyada ən sürətlə

142
00:08:39,000 --> 00:08:44,000
inkişaf edən bazardır. Telekomunikasiya sahəsinə hər il 1 milyard dollara yaxın

143
00:08:44,000 --> 00:08:50,000
investisiya qoyulur.Və bunu bəzi ağıllı insanlardan başqa heç kəs bilmir.

144
00:08:50,000 --> 00:08:53,000
(Gülüş)

145
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
Ən ağıllı və birinci gələn investment

146
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
Cənubi Afrikanın MTN şirkəti idi.

147
00:08:59,000 --> 00:09:03,000
Və mənim 3 il İqtisadiyyat Naziri olduğum dövrdə hər il orta hesabla

148
00:09:03,000 --> 00:09:06,000
360 milyon dollar gəlir əldə etdilər.

149
00:09:08,000 --> 00:09:14,000
Sərbəst bazarda 360 milyon dollar həm də kasıb bir ölkədə,

150
00:09:14,000 --> 00:09:18,000
adam başına düşən orta aylıq gəliri 500 dollardan aşağı olan bir ölkədə.

151
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
Və gördüyünüz kimi: budur bazar.

152
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
Onlar bunu gizli saxlasalar da əvvəl axır ortaya çıxır.

153
00:09:25,000 --> 00:09:28,000
Nigeriyalılar özləri də

154
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
simsiz telekomunikasiya şirkətləri yaratmağa başladılar,

155
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
və onların üç ya dördü mövcuddur.

156
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Hələ burda böyük bir sərbəst bazar var,

157
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
ancaq insanlar bu haqda bilmirlər, bilmək istəmirlər.

158
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Buna görə də özəlləşdirmə etdiyimiz ilk iş oldu.

159
00:09:43,000 --> 00:09:49,000
Etdiyimiz digər şey isə iqtisadiyyatı daha yaxşı idarə etmək oldu.

160
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Çünki öz iqtisadiyyatını yaxşı idarə edə bilməsən

161
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
heç kəs sənə kömək etməyəcək.

162
00:09:56,000 --> 00:10:00,000
Və Nigeriyada neft sektoru korrupsiyaya uğradığı

163
00:10:00,000 --> 00:10:05,000
və idarəçiliyi düzgün olmadığı bilinirdi.

164
00:10:05,000 --> 00:10:09,000
Beləliklə biz nə etməyə çalışdıq? Biz neft qiymətlərindən

165
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
asılı olmayan büdcə planı hazırladıq.

166
00:10:12,000 --> 00:10:16,000
Əvvəllər büdcəni neftdən gələn gəlirlərlə uyğunlaşdırırdıq,

167
00:10:16,000 --> 00:10:21,000
çünki neft ən böyük gəlir mənbəyi idi,

168
00:10:21,000 --> 00:10:24,000
gəlirin 70%-ni təşkil edirdi.

169
00:10:24,000 --> 00:10:28,000
Bu asılılığı pozmaqla büdcə qiymətlərini

170
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
neft qiymətlərindən aşağı hesablamağa başladıq

171
00:10:31,000 --> 00:10:35,000
və bu qiymətlərdən artıq olanları büdcədə yığdıq.

172
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Qarşısını ala biləcəyimizi bilmirdik, çox mübahisəli məsələ idi.

173
00:10:39,000 --> 00:10:42,000
Ancaq nəticə olaraq, neftin qiyməti

174
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
çox yüksək olduğu halda belə yüksək sürətlə inkişaf edən

175
00:10:45,000 --> 00:10:49,000
və özüllü iqtisaqiyyat yarada bildik.

176
00:10:49,000 --> 00:10:51,000
Onlar geriləyəndə bizdə eynisilə gerilədik.

177
00:10:51,000 --> 00:10:55,000
Əməkhaqqlarını ödəyəcək qədər də pulumuz yox idi.

178
00:10:56,000 --> 00:11:00,000
Ancaq hər şey yaxşı oldu. Mən vəzifədən getməzdən əvvəl

179
00:11:00,000 --> 00:11:06,000
bizim 27 milyard dollar yığımımız var idi. Bu yığımlar 2003-cü ildə

180
00:11:06,000 --> 00:11:10,000
mən vəzifəyə gələndə sadəcə 7 milyard dollardan ibarət olan ehtiyata (reserve ) köçürüldü.

181
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
Mən vəzifədən çıxanda bizim 30 milyarda yaxın pul var idi.

182
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Və hal-hazırda iqtisadiyyatın xüsusi təşkilinin nəticəsi olaraq

183
00:11:18,000 --> 00:11:22,000
bu rəqəm 40 milyarddır.

184
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Və bu pul iqtisadiyyata dayaq verir və stabilləşdirir.

185
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
Adətən qeyri-sabit olan iqtisadiyyatımız indi müəyyən qədər sabit və planlıdır,

186
00:11:29,000 --> 00:11:33,000
bazarda iş adamlarının təxmin edə biləcəkləri

187
00:11:33,000 --> 00:11:38,000
qiymətlər mövcuddur.

188
00:11:40,000 --> 00:11:44,000
Biz infilyasiyanı 28%-dən 11%-ə endirdik.

189
00:11:46,000 --> 00:11:52,000
Keçən onillikdə ortalama 2,3 artan ÜDM-i (Ümumdaxıili Məhsul),

190
00:11:52,000 --> 00:11:55,000
bu onillikdə 6,5%-ə çatdırdıq.

191
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
Yəni etdiyimiz bütün dəyişikliklər və irəliləyişlər

192
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
iqtisadi göstəricilərlə də təsdiqlənmiş oldu.

193
00:12:02,000 --> 00:12:06,000
Daha da vacibi odur ki, biz-

194
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
əvvəllər ancaq neft sektorundan gələn gəlirlərlə

195
00:12:08,000 --> 00:12:11,000
inkişaf edən Afrika ölkələri

196
00:12:13,000 --> 00:12:16,000
qeyri- neft sektorunda da imkanlar

197
00:12:16,000 --> 00:12:19,000
yaratmaq istəyirik.

198
00:12:19,000 --> 00:12:22,000
Kənd təsərrüfatında 8%-ə yaxın inkişaf müşahidə olundu.

199
00:12:22,000 --> 00:12:26,000
Bütün telekomunikasiya sistemi, tikinti sahələri inkişaf etdi,

200
00:12:26,000 --> 00:12:31,000
və bu siyahını davam etdirmək olar. Bununla onu demək istəyirəm ki,

201
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
makroiqtisadiyyat gücləndikcə

202
00:12:33,000 --> 00:12:37,000
bütün sektorlarda böyük imkanlar yaranır.

203
00:12:38,000 --> 00:12:41,000
Əvvəl də nəzərinizə çatdırdığım kimi kənd təsərrüfatında böyük imkanlar var.

204
00:12:41,000 --> 00:12:45,000
Mineral sahələrində imkanlar var. Sərmayə qoyulmamış,

205
00:12:45,000 --> 00:12:48,000
hətta kəşf olunmamış coxlu minerallar var. Və bilirik ki,

206
00:12:48,000 --> 00:12:51,000
normal qanunvericilik olmadan investisiya qoyuluşu

207
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
mümkün deyil . Buna uyğun olaraq

208
00:12:54,000 --> 00:12:57,000
dünyada ən yaxşı mədən sənayesi qanunvericiliklərindən birini yaratmışıq.

209
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
Mənzil tikintisi və daşınmaz əmlak bazarında yaxşı fürsətlər var.

210
00:13:00,000 --> 00:13:03,000
140 milyonluq ölkədə heç nə yox idi-

211
00:13:04,000 --> 00:13:09,000
burda olduğu kimi alış-veriş mərkəzləri mövcud deyildi.

212
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
Bu insanların arzularını reallaşdırmaq istəyən

213
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
investorlar üçün əla şans idi.

214
00:13:16,000 --> 00:13:19,000
Və bu investorlar alış-veriş mərkəzlərindən təxminlərindən

215
00:13:19,000 --> 00:13:22,000
4 qat artıq artıq pul görtürürlər.

216
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
Əvvəl də dediyim kimi, tikinti , daşınmaz əmlak,

217
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
ipoteka sahələrində böyük yatırım lazımdır.

218
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
Maliyyə xidmət sahələri: 89 bank var idi. Çoxu həqiqi fəaliyyətdən uzaq.

219
00:13:33,000 --> 00:13:37,000
Biz onlardan kapitallarını artırmaq və bölüşdürməyi

220
00:13:37,000 --> 00:13:42,000
tələb etməklə 80 bankın 25 bankda birləşməsinə nail olduq .

221
00:13:42,000 --> 00:13:47,000
Və göstəricilər 25 milyon dollardan 150 milyon dollara qədər dəyişdi.

222
00:13:47,000 --> 00:13:51,000
İndi korporativ banklar və gücləndirilmiş bank sistemi

223
00:13:51,000 --> 00:13:55,000
xarici isvestorları da cəlb edir.

224
00:13:55,000 --> 00:13:59,000
Birləşmiş Krallığın Barclays Bankı 500 milyon investisiya qoyub.

225
00:13:59,000 --> 00:14:03,000
Standard Chartered bankı 140 milyon.

226
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
Və daha başqalarını da saya bilərəm. Dollarlar sistemə qoşulmağa davam edir.

227
00:14:06,000 --> 00:14:08,000
Sığorta sahəsində də eyni şeyi edirik.

228
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
Maliyyə sahəsində böyük şanslar var.

229
00:14:11,000 --> 00:14:17,000
Turizm sahəsində: bir çox Afrika ölkəsində böyük imaklar.

230
00:14:17,000 --> 00:14:20,000
Bir çox insan elə Şərqi Afrikanı turizmə görə tanıyır:

231
00:14:21,000 --> 00:14:24,000
vəhşi həyat, fillər və s.

232
00:14:24,000 --> 00:14:26,000
Ancaq turizm sahəsini insanlara xeyir verəcək şəkildə

233
00:14:26,000 --> 00:14:29,000
təşkil etmək çox vacibdir.

234
00:14:30,000 --> 00:14:33,000
Beləliklə demək istədiklərim bunlardır. Demək istəyirəm ki,

235
00:14:33,000 --> 00:14:36,000
qitədə yeni cərəyan var.

236
00:14:36,000 --> 00:14:41,000
2000-ci ildən bəri ölkələrinin 2/3-ündə çox partiyalı sistem

237
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
mövcud olan

238
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
yeni demokratiya dalğası.

239
00:14:46,000 --> 00:14:49,000
Onların hamısı qüsursuz deyil və qüsursuz da olmayacaq,

240
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
amma mövcud ənənə aydındır.

241
00:14:51,000 --> 00:14:55,000
Demək istəyirəm ki,

242
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
bütün qitədə illik artım son üç ildə

243
00:14:58,000 --> 00:15:02,000
2,3 %-dən 5%-ə çatdırılıb.

244
00:15:02,000 --> 00:15:06,000
Bu bir çox İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (İƏİT) ölkəsindən daha yaxşı göstəricidir

245
00:15:07,000 --> 00:15:11,000
Aydındır ki, hər şey dəyişir.

246
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
Qitədəki konfliktlər həll olunur;

247
00:15:14,000 --> 00:15:16,000
10 il əvvəlki 12 konfliktdən

248
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
3~4-ü qalıb,

249
00:15:18,000 --> 00:15:21,000
Ən dəhşətli Darfur onlardan biridir təbii ki.

250
00:15:21,000 --> 00:15:24,000
Və, belə bir sərhəd effekti var ki,

251
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
əgər qitənin hansısa hissəsində nəsə baş verirsə,

252
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
bu bütün qitəyə təsir göstərir.

253
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
Ancaq nəzərə almalıyıq ki,

254
00:15:32,000 --> 00:15:38,000
qitə yalnız bir ölkədən deyil, bir neçə ölkədən ibarətdir.

255
00:15:38,000 --> 00:15:40,000
Və əgər konfliktlərin sayı azalıbsa,

256
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
bu ona işarə edir ki, çoxlu imkanlar olan

257
00:15:43,000 --> 00:15:50,000
stabil, inkişafda olan iqtisadiyyatlara

258
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
investisiya qoymaq lazımdır.

259
00:15:54,000 --> 00:15:58,000
Və bu investisiyalar haqda bir şey də demək istəyirəm.

260
00:15:59,000 --> 00:16:01,000
İndi Afrikaya kömək etməyin ən yaxşı yolu

261
00:16:02,000 --> 00:16:05,000
onlara öz ayaqları üstündə durmasına kömək etməkdir.

262
00:16:05,000 --> 00:16:09,000
Və bunu etməyin ən yaxşı yolu yeni iş yerləri açmaqdır.

263
00:16:10,000 --> 00:16:14,000
Malyariyaya qarşı mübarizə və bu sahəyə pul ayrılmasına

264
00:16:14,000 --> 00:16:18,000
heç bir etirazımız yoxdur. Bunu deməyə çalışmıram. Bu yaxşı işdir.

265
00:16:19,000 --> 00:16:23,000
Ancaq ailədə işləyən valideyinlərin olmasını təsəvvür edin: onlar

266
00:16:23,000 --> 00:16:25,000
uşaqlarının məktəbə getməsini təmin edə bilər,

267
00:16:25,000 --> 00:16:28,000
özləri dərman alıb xəstəliklə mübarizə apara bilərlər.

268
00:16:28,000 --> 00:16:32,000
Əgər özünüzünə pul qazandırmaqla bərabər,

269
00:16:32,000 --> 00:16:37,000
insanların işləməsinə və öz ayaqları üstündə dayanmasına

270
00:16:37,000 --> 00:16:42,000
kömək edə bilirsinizsə, bu böyük iş deyilmi? Bu ediləcək ən yaxşı iş deyilmi?

271
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
Və onu da deyim ki, qitədə qadınlara investisiya qoymaq

272
00:16:45,000 --> 00:16:47,000
yaxşı fikirdir.

273
00:16:48,000 --> 00:16:55,000
(Alqış)

274
00:16:55,000 --> 00:17:00,000
Özümlə bərabər CD gətirmişdim. Bağışlayın ki əvvəldən məlumat vermədim.

275
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
Buna baxmağınızı çox istərdim.

276
00:17:02,000 --> 00:17:05,000
Burada: " Afrika: Biznes üçün açıqdır." yazılıb.

277
00:17:06,000 --> 00:17:09,000
Və əslində bu vidio ilin sənədli filmi

278
00:17:09,000 --> 00:17:11,000
mükafatını qazanıb.

279
00:17:11,000 --> 00:17:13,000
Bilməyinizi istəyirəm ki, bu videonu

280
00:17:13,000 --> 00:17:18,000
hazırlayan xanım, İyun sesiyasının keçiriləcəyi Tanzaniyadandır.

281
00:17:19,000 --> 00:17:24,000
Bu göstərir ki, Afrikalılar, xüsusilə qadınlar bütün çətinliklərə baxmayaraq,

282
00:17:24,000 --> 00:17:29,000
bəziləri hətta dünya standartlarına uyğun olan biznes qurmağı bacarıblar.

283
00:17:29,000 --> 00:17:32,000
Bu qadınlardan biri Adenike Ogunlesi,

284
00:17:32,000 --> 00:17:34,000
hobbi olaraq başladığı uşaq paltarları tikməyi

285
00:17:34,000 --> 00:17:39,000
biznesə çevirdi.

286
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
O, Afrikaya xas matetialları başqa materiallarla qatmaqla

287
00:17:43,000 --> 00:17:44,000
buna nail oldu.

288
00:17:44,000 --> 00:17:49,000
O, Afrika materiallarınnın qarışığı olan

289
00:17:49,000 --> 00:17:53,000
velvet parçadan paltarlar hazırlayır.Çox yaradıcı dizaynları var.

290
00:17:55,000 --> 00:17:58,000
Ona hətta Wall-Mart dan da sifarişlər gəlir.

291
00:17:59,000 --> 00:18:00,000
(Gülüş)

292
00:18:01,000 --> 00:18:03,000
10,000 dəst.

293
00:18:04,000 --> 00:18:08,000
Bu göstərir ki, bizim bacarıqlı insanlarımız var.

294
00:18:08,000 --> 00:18:13,000
Və qadınlar çalışqandırlar, onlar işlərinə diqqət verir, çox işləyirlər

295
00:18:13,000 --> 00:18:15,000
Digər nümunələrlə davam edəcəm.

296
00:18:15,000 --> 00:18:19,000
Rvandadan Beatris Gabuka gül biznesi ilə məşğul olur və

297
00:18:19,000 --> 00:18:24,000
hal hazırda hər gün Amsterdamdakı holland gül bazarına gül ixrac edir,

298
00:18:24,000 --> 00:18:28,000
200-dən çox qadını işlə təmin edir.

299
00:18:29,000 --> 00:18:33,000
Ancaq bu bizneslərin hamısı kapital azlığından əziyyət çəkir, çünki

300
00:18:34,000 --> 00:18:37,000
bizdən başqa heç kəs bizim

301
00:18:37,000 --> 00:18:42,000
bacarığımıza inanmır. Heç kəs Afrikada bazar haqda fikirləşmir.

302
00:18:42,000 --> 00:18:45,000
Heç kəs mövcud imkanlar haqda fikirləşmir.

303
00:18:45,000 --> 00:18:48,000
Və mən burada deyirəm ki, indi qayığa minməyənlər

304
00:18:48,000 --> 00:18:50,000
bir də qayığı görməyəcəklər.

305
00:18:50,000 --> 00:18:56,000
Əgər Afrikada olmaq istəyirsinizsə, investisiya qoymaq haqda fikirləşin.

306
00:18:57,000 --> 00:19:03,000
Dünyadakı Beatrislər, Adenikelər haqda fikirləşin,

307
00:19:03,000 --> 00:19:06,000
onları qlobal iqtisadiyyata gətirən işləri,

308
00:19:06,000 --> 00:19:09,000
ətrafınkadı qadınları işlə təmin etməkləri,

309
00:19:09,000 --> 00:19:12,000
valideyinləri işlədiyinə görə

310
00:19:12,000 --> 00:19:14,000
təhsil ala bilən uşaqlar haqda

311
00:19:14,000 --> 00:19:17,000
fikirləşin.

312
00:19:18,000 --> 00:19:22,000
Sizi imkanlardan istifadə etməyə dəvət edirəm.

313
00:19:23,000 --> 00:19:27,000
Tanzaniyada olarkən diqqətlə qulaq asın,

314
00:19:27,000 --> 00:19:31,000
çünki eşitdikləriniz həm sizə həm də başqalarına xeyir

315
00:19:31,000 --> 00:19:36,000
gətirəcək imkanlar

316
00:19:36,000 --> 00:19:41,000
aça bilər.

317
00:19:41,000 --> 00:19:42,000
Çox sağ olun.

318
00:19:42,000 --> 00:19:50,000
(Alqış)