Moleküler dünyanın mucizeleri, animasyonlu
-
0:02 - 0:04Ben Utah'da yaşıyorum,
-
0:04 - 0:07bu gezegendeki en heybetli
doğal manzaralardan -
0:07 - 0:09bazılarına sahip olmakla bilinen bir yer.
-
0:09 - 0:13Bu harika manzaralardan bunalmak
-
0:13 - 0:17ve bazen yabancı görünümlü bu oluşumlardan
gerçekten büyülenmek kolaydır. -
0:17 - 0:20Bir bilim insanı olarak
doğal dünyayı gözlemlemeyi çok seviyorum. -
0:20 - 0:22Ama bir hücre biyoloğu olarak,
-
0:22 - 0:25doğal dünyayı çok, çok daha küçük ölçekte
-
0:25 - 0:27anlamaya çok daha ilgiliyim.
-
0:28 - 0:31Ben bir moleküler animatörüm,
ve esasında görünmez sayılacak -
0:31 - 0:34kadar küçük olan moleküllerin
görüntülerini yaratmak için -
0:34 - 0:35başka araştırmacılarla çalışıyorum
-
0:35 - 0:38Bu moleküller ışığın dalga boyundan
daha küçükler -
0:38 - 0:40yani onları asla direkt olarak göremeyiz,
-
0:40 - 0:42en iyi ışıklı mikroskoplarla bile.
-
0:42 - 0:45O zaman ben görülemeyecek
kadar küçük şeylerin -
0:45 - 0:47görüntülerini nasıl yaratıyorum?
-
0:47 - 0:49Benim iş arkadaşlarım gibi bilim insanları
-
0:49 - 0:51bir moleküler süreci anlamak için
-
0:51 - 0:54bütün profesyonel kariyerlerini
harcayabilir. -
0:54 - 0:56Bunu yapmak için
her biri yapbozun küçük bir parçasını -
0:56 - 0:59söyleyen bir seri deney yaparlar.
-
0:59 - 1:02Bir deney bize protein şeklini söylerken,
-
1:02 - 1:03bir diğeri ise
-
1:03 - 1:06hangi proteinlerle
etkileşim yapabileceğini -
1:06 - 1:08ve bir diğeri ise
hücrede nerede bulunabileceğini söyler. -
1:08 - 1:12Bütün bu bilgi parçaları esasen
moleküllerin nasıl çalıştığının -
1:12 - 1:16hikayesi olan bir hipotez yaratmada
kullanılabilir. -
1:17 - 1:21Benim işim bu fikirleri almak
ve onları bir animasyona çevirmek. -
1:21 - 1:22Bu zor olabilir,
-
1:22 - 1:25çünkü meğer moleküller
bazı çılgın şeyler yapabilirlermiş. -
1:26 - 1:29Ama bu animasyonlar araştırmacıların
moleküllerin nasıl çalıştığı hakkındaki -
1:29 - 1:32fikirlerini iletmeleri için
inanılmaz kullanışlı olabilir. -
1:32 - 1:36Moleküler dünyayı onların gözünden
görmemize imkan sağlayabilirler. -
1:36 - 1:38Size biraz animasyonlar göstermek isterim,
-
1:38 - 1:42benim moleküler dünyanın
doğal mucizeleri dediğim şeyin -
1:42 - 1:44kısa bir turu.
-
1:44 - 1:46Öncelikle, bu bir bağışıklık hücresi,
-
1:46 - 1:48Bu tür hücreler işgalcileri bulmak için
-
1:48 - 1:51vücudumuzda gezmek zorundalar.
-
1:51 - 1:55Bu hareket benim favorilerimden biri olan
sitoskeleton olarak bildiğimiz şeyin -
1:55 - 1:56bir parçası olan
-
1:56 - 1:58aktin adındaki bir protein
tarafından desteklenir. -
1:58 - 2:00Bizim iskeletlerimiz aksine,
-
2:00 - 2:04aktin filamentleri
sürekli yapılır ve bozulur. -
2:04 - 2:07Aktin sitoskeletonu hücrelerimizde
inanılmaz önemli bir rol oynar. -
2:07 - 2:09Onların şekil değiştirmelerine,
-
2:09 - 2:11hareket etmelerine, yüzeye yapışmasına
-
2:12 - 2:14ve bakteri öldürmesine izin verir.
-
2:14 - 2:17Aktin başka tür bir
harekette de mevcuttur. -
2:17 - 2:20Aktin yapıları kas hücrelerimizin içinde
biraz kumaşa benzeyen -
2:20 - 2:21düzenli filamentleri oluşturur.
-
2:21 - 2:24Kaslarımız kasıldığında
bu filamentler çekilir, -
2:24 - 2:26ve kaslarımız gevşediğinde tekrar
-
2:26 - 2:28eski pozisyonlarına dönerler.
-
2:28 - 2:31Sitoskeletonun diğer parçaları,
bu durumda mikrotübülüsler -
2:31 - 2:34uzun mesafeli ulaşımlardan sorumlular.
-
2:34 - 2:36Basitçe bir şeyleri
hücrenin bir ucundan diğerine -
2:36 - 2:40taşımak için kullanılan
otoyollar olarak düşünülebilirler. -
2:40 - 2:43Bizim yollarımızın aksine,
mikrotübülüsler büyür ve küçülür, -
2:43 - 2:44ihtiyaç duyulunca ortaya çıkıp
-
2:44 - 2:46işleri bitince kaybolurlar.
-
2:46 - 2:49Yarı kamyonların moleküler versiyonu
-
2:49 - 2:51mikrotübülüsler arasında yürüyebilen,
-
2:52 - 2:54bazen organeller gibi
kocaman kargolar sürükleyen, -
2:54 - 2:58uygunca isimlendirilmiş
motor proteinlerdir. -
2:59 - 3:01Bu belirli motor protein
dinein olarak bilinir -
3:01 - 3:04ve bence biraz da
at arabasındaki atlara -
3:04 - 3:07benzeyen gruplar halinde
çalışabilmesi ile bilinir. -
3:07 - 3:11Gördüğünüz gibi hücre sürekli
bir şeylerin yapılıp bozulduğu -
3:11 - 3:15inanılmaz değişen, hareketli yerdir.
-
3:15 - 3:16Ama bu yapılardan bazılarını
-
3:16 - 3:18parçalara ayırmak
diğerlerine göre daha zor. -
3:18 - 3:20Ve yapıların zamanında parçalanması için
-
3:20 - 3:24özel güçlerin getirilmesi gerekir.
-
3:24 - 3:26Bu iş kısmen böyle proteinlerce yapılır.
-
3:26 - 3:28Bu çörek şekilli proteinlerin,
-
3:28 - 3:30ki hücrede birçok çeşitleri bulunur,
-
3:30 - 3:32hepsi bireysel proteinleri
-
3:32 - 3:35merkezi bir deliğe çekerek parçalar.
-
3:35 - 3:38Böyle proteinler düzgün çalışmadığında,
-
3:38 - 3:41ayrılması gereken proteinler
-
3:41 - 3:43bazen ayrılmaz ve kümeleşir
-
3:43 - 3:47ve bu da alzaymır gibi
korkunç hastalıklara yol açabilir. -
3:47 - 3:49Şimdi de genomlarımızı
-
3:49 - 3:52DNA şeklinde barındıran çekirdeğe bakalım.
-
3:52 - 3:54Bütün hücrelerimiz içinde,
-
3:54 - 3:58DNA'mızla çeşitli proteinler ilgilenir
ve onu korur. -
3:58 - 4:01DNA, çekirdeğimizde
büyük miktarlarda hücreler tutmamızı -
4:01 - 4:05sağlayan histon adındaki
proteinlerin etrafında sarılıdır. -
4:05 - 4:08Bu mekanizmalara
kromatin şekli değiştirici denir -
4:08 - 4:11ve DNA'yı histonların etrafından alıp
-
4:11 - 4:16yeni DNA parçalarının
ortaya çıkmasını sağlarlar. -
4:16 - 4:19Bu DNA sonra diğer
mekanizmalar tarafından da tanınabilir. -
4:19 - 4:22Bu durumda, bu büyük moleküler mekanizma
-
4:22 - 4:24bir genin başlangıcında olduğunu
-
4:24 - 4:26ona söyleyecek bir DNA parçası arıyor.
-
4:26 - 4:28Bir parça bulduğunda
-
4:28 - 4:30basitçe karşılığında
bir genin etkinleştirildiği -
4:30 - 4:33ya da kopyalandığı başka bir mekanizmayı
-
4:33 - 4:37getirmesini sağlayan bir seri
şekil değişiklikleri geçirir. -
4:37 - 4:40Bu çok sıkı programlı bir işlem olmalı
-
4:40 - 4:43çünkü yanlış geni
yanış zamanda etkinleştirmek -
4:43 - 4:45felaket sonuçlara yol açabilir.
-
4:45 - 4:48Bilim insanları şimdi
genomları düzenlemek için protein -
4:48 - 4:50mekanizmaları kullanabiliyorlar.
-
4:50 - 4:52Eminim hepiniz CRISPR'ı duymuşsunuzdur.
-
4:52 - 4:55CRISPR çok spesifik bir
DNA sırasını tanıyıp kesecek -
4:55 - 4:58şekilde düzenlenebilen Cas9 adındaki
-
4:58 - 5:00bir proteinden yararlanır.
-
5:00 - 5:02Bu örnekte,
-
5:02 - 5:06iki Cas9 proteini problemli bir
DNA parçasını kesmek için kullanılıyor. -
5:06 - 5:09Örneğin bir hastalığa
sebep olabilecek bir gen parçası. -
5:09 - 5:11Hücresel mekanizmalar o zaman
-
5:11 - 5:14DNA'nın iki ucunu
yapıştırmak için kullanılıyor. -
5:14 - 5:17Bir moleküler animatör olarak
en büyük zorluğum -
5:17 - 5:19belirsizliği görselleştirmek.
-
5:19 - 5:22Size gösterdiğim bütün animasyonlar
iş arkadaşlarımın elindeki -
5:22 - 5:24en iyi bilgilerle bir
sürecin nasıl işlediğini -
5:24 - 5:27düşündükleri hipotezleri temsil ediyor.
-
5:27 - 5:29Ama birçok moleküler işlemler için
-
5:29 - 5:32hala bir şeyleri anlamanın
erken aşamalarındayız -
5:32 - 5:33ve daha öğrenecek çok şey var.
-
5:33 - 5:34Doğrusu şu ki
-
5:34 - 5:38bu görünmez molekül dünyalar çok geniş
ve büyük oranda keşfedilmemiş. -
5:39 - 5:42Bana göre
bu moleküler manzaraları keşfetmek -
5:42 - 5:45etrafımızda görünen doğal dünyayı
-
5:45 - 5:47keşfetmek kadar heyecan verici.
-
5:47 - 5:49Teşekkür ederim.
-
5:49 - 5:52(Alkış)
- Title:
- Moleküler dünyanın mucizeleri, animasyonlu
- Speaker:
- Janet Iwasa
- Description:
-
Bazı biyolojik yapılar o kadar küçük ki bilim insanları onları en güçlü mikroskoplarla bile göremiyor. İşte burada moleküler animasyoncu ve TED Fellow Janet Iwasa devreye giriyor. Kendisi nasıl işlediklerini gösteren büyüleyici animasyonlar paylaşırken geniş ve görülmemiş moleküler dünyaları keşfedin.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:05
![]() |
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Miraç Şendil accepted Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Miraç Şendil edited Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Cihan Ekmekçi rejected Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Murat Mutlu accepted Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated | |
![]() |
Murat Mutlu edited Turkish subtitles for The wonders of the molecular world, animated |