< Return to Video

Het 'dementiedorp' dat de ouderenzorg herdefinieert

  • 0:01 - 0:03
    Dit is de Hogeweyk.
  • 0:03 - 0:08
    Het is een buurt in een klein dorp
    vlakbij Amsterdam, Nederland.
  • 0:08 - 0:11
    Er staan 27 huizen, elk voor 6 à 7 mensen.
  • 0:12 - 0:16
    Er is een winkelcentrum met een
    restaurant, café, supermarkt en clubzaal.
  • 0:17 - 0:21
    Er zijn straten, steegjes, een theater ...
  • 0:22 - 0:25
    Het is eigenlijk een zorgcentrum.
  • 0:25 - 0:31
    Een zorgcentrum voor mensen
    met gevorderde dementie
  • 0:31 - 0:35
    en die 24/7 zorg
    en ondersteuning nodig hebben.
  • 0:35 - 0:39
    Dementie is een verschrikkelijke ziekte
  • 0:39 - 0:42
    en we hebben er nog steeds
    geen geneesmiddel voor.
  • 0:42 - 0:46
    Het is een groot probleem
    aan het worden in de wereld:
  • 0:46 - 0:48
    voor de mensen, voor de politici,
    voor de wereld --
  • 0:48 - 0:51
    het is een groot probleem aan het worden.
  • 0:51 - 0:55
    Er zijn wachtlijsten voor de zorgcentra.
  • 0:55 - 0:59
    De meeste mensen met dementie
    in zorgcentra zijn vrouwen.
  • 1:00 - 1:05
    Dat komt deels omdat vrouwen gewend zijn
    om voor mensen te zorgen,
  • 1:05 - 1:09
    dus zij kunnen voor hun partner
    met dementie zorgen,
  • 1:09 - 1:13
    maar andersom is dat
    niet zo makkelijk voor de heren.
  • 1:15 - 1:19
    Dementie is een ziekte
    die het brein beïnvloedt.
  • 1:19 - 1:21
    Het brein raakt in de war.
  • 1:22 - 1:25
    Mensen weten niet meer
    hoe laat het is,
  • 1:25 - 1:26
    wat er gebeurt,
  • 1:26 - 1:27
    of wie mensen zijn.
  • 1:27 - 1:29
    Ze zijn erg in de war.
  • 1:29 - 1:33
    En vanwege die verwarring
    worden ze ...
  • 1:33 - 1:35
    angstig,
  • 1:35 - 1:36
    depressief
  • 1:36 - 1:37
    en agressief.
  • 1:39 - 1:41
    Dit is een traditioneel zorgcentrum.
  • 1:41 - 1:43
    Ik werkte daar in 1992.
  • 1:44 - 1:45
    Ik was een zorgmanager.
  • 1:46 - 1:49
    En we spraken vaak over het feit
  • 1:49 - 1:51
    dat wat we daar deden,
  • 1:51 - 1:54
    niet was wat we wilden voor onze ouders,
  • 1:54 - 1:57
    voor onze vrienden of voor onszelf.
  • 1:58 - 2:00
    En op een dag zeiden we:
  • 2:00 - 2:02
    "Als we dit blijven zeggen,
    verandert er niks;
  • 2:02 - 2:04
    wij hebben hier de leiding
  • 2:04 - 2:06
    en wij moeten hier wat aan doen,
  • 2:06 - 2:10
    zodat we onze ouders hier
    wel zouden willen laten wonen."
  • 2:11 - 2:14
    We praatten erover
    en wat we elke dag zagen,
  • 2:14 - 2:17
    was dat de mensen
    die in ons zorgcentrum woonden
  • 2:17 - 2:20
    in de war raakten door hun omgeving,
  • 2:20 - 2:23
    omdat wat ze zagen
    een ziekenhuisomgeving was,
  • 2:23 - 2:27
    met artsen en verpleegkundigen
    en paramedici in uniform --
  • 2:27 - 2:29
    ze woonden op een verpleegafdeling.
  • 2:30 - 2:33
    En ze begrepen niet
    waarom ze daar woonden.
  • 2:33 - 2:36
    En ze zochten naar de uitgang.
  • 2:37 - 2:42
    Ze zochten en hoopten de deur te vinden
    die naar huis zou leiden.
  • 2:42 - 2:45
    We zeiden: "Wat we doen
    in deze situatie,
  • 2:45 - 2:50
    is deze mensen die al verward zijn,
  • 2:51 - 2:52
    nog meer verwarring geven."
  • 2:52 - 2:56
    We deden de verwarring toenemen!
  • 2:56 - 2:59
    En dat was niet
    wat deze mensen nodig hadden.
  • 2:59 - 3:01
    Deze mensen wilden een leven hebben
  • 3:02 - 3:05
    en de hulp -- onze hulp --
    om met hun dementie om te gaan.
  • 3:06 - 3:10
    Deze mensen wilden
    in een normaal huis wonen,
  • 3:11 - 3:12
    niet op een verpleegafdeling.
  • 3:12 - 3:15
    Ze wilden een normaal huishouden hebben,
  • 3:15 - 3:20
    waar ze hun avondeten zouden ruiken
    op het fornuis in de keuken.
  • 3:21 - 3:25
    Ze wilden vrij zijn om in de keuken
    iets te eten of te drinken te nemen.
  • 3:25 - 3:28
    Dat is wat deze mensen nodig hadden.
  • 3:28 - 3:30
    En dat is dus wat we hen moeten geven.
  • 3:31 - 3:36
    En we zagen in dat we het moesten
    organiseren zoals thuis,
  • 3:36 - 3:41
    zodat ze niet met 15 of meer samenwonen,
    zoals op een verpleegafdeling.
  • 3:41 - 3:46
    Nee, een kleine groep mensen,
    6 of 7, zoals een familie.
  • 3:47 - 3:49
    Zoals samenwonen met vrienden.
  • 3:51 - 3:54
    En we moeten een manier vinden
    om mensen te selecteren
  • 3:54 - 3:56
    op basis van hun ideeën over het leven
  • 3:56 - 4:00
    zodat ze een goede kans hebben
    om vriendschappen te sluiten
  • 4:00 - 4:01
    als ze gaan samenwonen.
  • 4:02 - 4:07
    En we ondervroegen de families
    van alle bewoners:
  • 4:07 - 4:10
    "Wat is belangrijk voor je vader
    of voor je moeder?
  • 4:10 - 4:13
    Hoe ziet hun leven eruit? Wat willen ze?"
  • 4:13 - 4:17
    En we vonden zeven groepen,
    en we noemden ze levensstijlgroepen.
  • 4:17 - 4:21
    Zo vonden we bijvoorbeeld
    de formele leefstijl.
  • 4:22 - 4:23
    In deze leefstijl
  • 4:23 - 4:26
    gaan mensen formeler met elkaar om,
  • 4:26 - 4:27
    afstandelijker.
  • 4:28 - 4:30
    Hun dagelijkse ritme
    begint later op de dag
  • 4:30 - 4:31
    en eindigt later op de dag.
  • 4:32 - 4:35
    Er wordt meer klassieke muziek
    beluisterd in deze leefstijlgroep
  • 4:35 - 4:36
    dan in andere leefstijlgroepen.
  • 4:36 - 4:38
    En hun menu,
  • 4:39 - 4:42
    dat is meer de Franse keuken
    dan de traditionele Nederlandse.
  • 4:42 - 4:44
    (Gelach)
  • 4:44 - 4:47
    Maar er is ook de ambachtelijke leefstijl.
  • 4:47 - 4:49
    Dat is een hele traditionele leefstijl:
  • 4:49 - 4:52
    zij staan vroeg op en gaan vroeg naar bed,
  • 4:52 - 4:56
    hebben hun leven lang hard gewerkt,
    voornamelijk handenarbeid.
  • 4:56 - 5:00
    Vaak hadden ze een klein familiebedrijf,
    een kleine boerderij, een winkel,
  • 5:00 - 5:05
    of zoals dhr. B, hij was een landarbeider.
  • 5:05 - 5:09
    En hij vertelde me dat hij elke ochtend
    naar zijn werk ging
  • 5:09 - 5:11
    met een papieren zak met zijn lunch
  • 5:12 - 5:13
    en één sigaar.
  • 5:15 - 5:19
    Die ene sigaar was de enige luxe
    die hij zich kon veroorloven.
  • 5:19 - 5:23
    En na de lunch rookte hij die ene sigaar.
  • 5:23 - 5:26
    En tot de dag dat hij overleed
    in de Hogeweyk,
  • 5:27 - 5:33
    zat hij in een schuurtje, elke dag,
    na de lunch, zijn sigaar te roken.
  • 5:35 - 5:36
    Dit is mijn moeder.
  • 5:36 - 5:38
    Zij is van de culturele leefstijl.
  • 5:38 - 5:40
    Ze woont nu 6 weken
    in de Hogeweyk.
  • 5:41 - 5:44
    Die leefstijl gaat over reizen,
  • 5:44 - 5:46
    nieuwe mensen leren kennen
    en andere culturen,
  • 5:46 - 5:49
    interesse in kunst en muziek.
  • 5:50 - 5:52
    Er zijn meer leefstijlen.
  • 5:53 - 5:57
    Maar dat bespraken we dus,
    en daar werkten we rond.
  • 5:58 - 6:00
    Maar dat is niet het hele leven:
  • 6:00 - 6:02
    in een huis met een groep mensen,
  • 6:02 - 6:06
    gelijkgestemde mensen, je eigen leven,
    je eigen huishouden.
  • 6:06 - 6:07
    Er is meer in het leven:
  • 6:07 - 6:11
    iedereen wil plezier in het leven
    en een betekenisvol leven.
  • 6:11 - 6:13
    We zijn sociale dieren --
  • 6:13 - 6:16
    we hebben een sociaal leven nodig.
  • 6:16 - 6:18
    En dat is waar we mee zijn gestart.
  • 6:19 - 6:22
    We willen ons huis uit, gaan shoppen
  • 6:22 - 6:24
    en andere mensen ontmoeten.
  • 6:25 - 6:28
    Of naar het café gaan,
    een biertje drinken met vrienden.
  • 6:28 - 6:31
    Of zoals dhr W.:
  • 6:31 - 6:33
    hij vindt het leuk om elke dag
    naar buiten te gaan,
  • 6:33 - 6:36
    om te zien of er leuke vrouwen zijn.
  • 6:36 - 6:38
    (Gelach)
  • 6:38 - 6:40
    En hij is heel hoffelijk tegen ze
  • 6:40 - 6:43
    en hij hoopt op een glimlach
    en die krijgt hij.
  • 6:43 - 6:45
    En hij danst met ze in het café.
  • 6:45 - 6:47
    Het is elke dag feest.
  • 6:47 - 6:50
    Er zijn mensen die liever naar
    het restaurant gaan,
  • 6:50 - 6:52
    een wijntje drinken met vrienden,
  • 6:52 - 6:56
    of lunch of diner met vrienden
    en het leven vieren.
  • 6:56 - 6:57
    En mijn moeder?
  • 6:57 - 6:59
    Zij wandelt graag in het park.
  • 6:59 - 7:01
    En zit dan op een bankje in de zon,
  • 7:01 - 7:04
    hopend dat een voorbijganger
    naast haar komt zitten
  • 7:04 - 7:06
    en een gesprek aangaat over het leven
  • 7:06 - 7:10
    of over de eendjes in de vijver.
  • 7:10 - 7:13
    Dat sociale leven is belangrijk.
  • 7:13 - 7:16
    Het betekent dat je deel uitmaakt
    van de maatschappij.
  • 7:16 - 7:18
    Dat je erbij hoort.
  • 7:18 - 7:20
    En dat is wat wij mensen nodig hebben.
  • 7:21 - 7:25
    Zelfs als je gevorderde dementie hebt.
  • 7:25 - 7:28
    Dit is wat ik zie vanuit mijn kantoorraam.
  • 7:28 - 7:32
    En op een dag zag ik een vrouw
    van één kant komen
  • 7:32 - 7:36
    en een andere vrouw van de andere kant,
    en ze ontmoetten elkaar op de hoek.
  • 7:36 - 7:39
    En ik kende beide vrouwen goed.
  • 7:39 - 7:42
    Ik zag ze vaak buiten rondwandelen.
  • 7:42 - 7:46
    En nu en dan probeerde ik
    om een gesprek met ze te hebben,
  • 7:47 - 7:50
    maar hun gesprek was ...
  • 7:50 - 7:53
    best moeilijk te begrijpen.
  • 7:53 - 7:57
    Maar ik zag ze elkaar ontmoeten,
    en ik zag ze praten,
  • 7:57 - 7:59
    en ik zag ze gebaren maken.
  • 7:59 - 8:01
    En ze hadden plezier samen.
  • 8:01 - 8:05
    En toen zeiden ze gedag,
    en vervolgden hun eigen weg.
  • 8:05 - 8:08
    En dat is wat je wilt in het leven,
    andere mensen ontmoeten
  • 8:08 - 8:11
    en onderdeel van de maatschappij zijn.
  • 8:11 - 8:13
    En dat is wat ik zag gebeuren.
  • 8:14 - 8:16
    De Hogeweyk is een plaats geworden
  • 8:16 - 8:19
    waar mensen met vergevorderde
    dementie kunnen leven,
  • 8:20 - 8:22
    vrijheid hebben en veilig zijn,
  • 8:22 - 8:26
    omdat de professionals
    en vrijwilligers die er werken
  • 8:26 - 8:28
    weten hoe ze met dementie moeten omgaan.
  • 8:29 - 8:32
    En de professionals weten
    hoe ze hun werk moeten doen
  • 8:32 - 8:38
    op een manier die op natuurlijke wijze
    in het leven van onze bewoners past.
  • 8:38 - 8:41
    En dat betekent dat het management
  • 8:41 - 8:45
    alles moet bieden
    wat die mensen nodig hebben
  • 8:45 - 8:46
    om hun werk te doen.
  • 8:47 - 8:50
    Er is een management nodig
    dat dit durft te doen.
  • 8:51 - 8:56
    Om dingen anders te doen dan we deden
    in een traditioneel verpleeghuis.
  • 8:59 - 9:01
    We zien dat het werkt.
  • 9:02 - 9:05
    We denken dat dit overal mogelijk is,
  • 9:05 - 9:08
    want dit is niet voor de rijken.
  • 9:08 - 9:12
    We hebben dit gedaan met hetzelfde budget
  • 9:12 - 9:16
    als elk ander zorgcentrum in ons land.
  • 9:16 - 9:19
    We werken alleen met overheidsbudget.
  • 9:20 - 9:23
    (Applaus)
  • 9:28 - 9:31
    Je moet een beetje omdenken
  • 9:32 - 9:34
    en kijken naar de mens die voor je staat
  • 9:34 - 9:38
    en naar wat die persoon
    op dat moment nodig heeft.
  • 9:39 - 9:43
    En het gaat over een glimlach,
    het gaat over anders denken,
  • 9:43 - 9:47
    het gaat over hoe je handelt --
    en dat kost niks.
  • 9:48 - 9:51
    En er is nog iets:
    het gaat over keuzes maken.
  • 9:52 - 9:56
    Het gaat over kiezen
    waaraan je je geld besteedt.
  • 9:57 - 9:58
    Ik zeg altijd:
  • 9:59 - 10:04
    "Rode gordijnen zijn
    net zo duur als grijze."
  • 10:04 - 10:05
    (Gelach)
  • 10:05 - 10:08
    Het is mogelijk, overal.
  • 10:09 - 10:11
    Bedankt.
  • 10:11 - 10:14
    (Applaus)
Title:
Het 'dementiedorp' dat de ouderenzorg herdefinieert
Speaker:
Yvonne van Amerongen
Description:

Hoe zou jij graag de laatste jaren van je doorbrengen: in een steriel, ziekenhuis-achtig instituut of in een dorp met een supermarkt, café, theater en park op loopafstand? Het antwoord lijkt nu duidelijk, maar toen Yvonne van Amerongen 25 jaar geleden hielp met het ontwikkelen van het baanbrekende dementiezorgcentrum in Amsterdam, werd dat gezien als een riskante breuk met traditie. Reis mee met van Amerongen naar Hogeweyk en vang een glimp op van hoe een vernieuwd verpleeghuis op basis van vrijheid, betekenis en sociaal leven eruit zou kunnen zien.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:30

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.