Η τέχνη της ακινησίας

Είμαι δια βίου ταξιδιώτης.

Ακόμη και όταν ήμουν μικρός,

υπολόγιζα ότι θα ήταν φθηνότερο

να πάω σχολείο εσώκλειστος στην Αγγλία

αντί στο καλύτερο σχολείο λίγο πιο κάτω
από το πατρικό μου στην Καλιφόρνια.

Έτσι, από την ηλικία των εννέα ετών

πετούσα μόνος μου μερικές φορές τον χρόνο

πάνω από τον Βόρειο Πόλο,
απλώς για να πάω σχολείο.

Και φυσικά όσο περισσότερο πετούσα
τόσο περισσότερο αγαπούσα τις πτήσεις,

έτσι την εβδομάδα
που αποφοίτησα από το λύκειο,

βρήκα δουλειά να καθαρίζω τραπέζια

έτσι ώστε να μπορώ να περνώ
κάθε εποχή της 18ης χρονιάς μου

σε μια διαφορετική ήπειρο.

Μετά, σχεδόν αναπόφευκτα,
έγινα ταξιδιωτικός συγγραφέας

έτσι η δουλειά μου και η ευχαρίστησή μου
μπόρεσαν να γίνουν ένα.

Άρχισα να αισθάνομαι πραγματικά
ότι αν είσαι αρκετά τυχερός

να περπατάς στους Θιβετιανούς ναούς,
φωτισμένους με κεριά,

ή να περιπλανιέσαι
στην παραλία της Αβάνας

με τη μουσική να σε περιτριγυρίζει,

θα μπορούσες να φέρεις αυτούς τους ήχους
και τους καταγάλανους ουρανούς

και τη λάμψη του μπλε ωκεανού

στους φίλους σου, πίσω στην πατρίδα,

και να φέρεις πραγματικά λίγη μαγεία

και καθαρότητα στην ίδια σου τη ζωή.

Εκτός, όπως όλοι σας γνωρίζετε,

ένα από τα πρώτα πράγματα
που μαθαίνετε όταν ταξιδεύετε

είναι ότι πουθενά δεν είναι μαγικά
εκτός κι αν φέρετε τα σωστά μάτια σε αυτό.

Μπορείτε να πάτε έναν θυμωμένο άντρα
στα Ιμαλάια,

απλώς θα αρχίσει να γκρινιάζει
για το φαγητό.

Βρήκα ότι ο καλύτερος τρόπος

που θα μπορούσα να αναπτύξω
πιο προσεκτικά και ευγνώμονα μάτια

ήταν, παραδόξως,

να μην πηγαίνω πουθενά,
απλώς να κάθομαι ακίνητος.

Φυσικά με το να καθόμαστε σιωπηλοί,
πολλοί από εμάς παίρνουμε

αυτό που αναζητάμε και χρειαζόμαστε
στις γρήγορες ζωές μας, ένα διάλειμμα.

Αλλά ήταν και ο μόνος τρόπος

που μπορούσα να βρω για να κοσκινίσω
τις διαφάνειες της εμπειρίας μου

και να καταλάβω το μέλλον και το παρελθόν.

Κι έτσι, προς μεγάλη μου έκπληξη,

βρήκα ότι το να μην πηγαίνεις πουθενά

ήταν τουλάχιστον τόσο συναρπαστικό
όσο το να πηγαίνεις στο Θιβέτ ή την Κούβα.

Και μην πηγαίνοντας πουθενά,
δεν εννοώ κάτι πιο τρομαχτικό

από το να περνάτε μερικά λεπτά κάθε μέρα

ή μερικές μέρες κάθε εποχή,

ή ακόμη, όπως κάνουν μερικοί άνθρωποι,

μερικά χρόνια σε μια ζωή

για να κάτσετε ακίνητοι για αρκετό χρόνο

ώστε να βρείτε
τι σας συγκινεί περισσότερο,

να αναπολήσετε πού βρίσκεται
η πιο πραγματική σας ευτυχία

και να θυμηθείτε ότι μερικές φορές

το να βγάζεις τα προς το ζην
και το να ζεις

δείχνουν προς αντίθετες κατευθύνσεις.

Φυσικά, αυτό μας λένε σοφά όντα
στο πέρασμα των αιώνων

από κάθε παράδοση.

Είναι μια παλιά ιδέα.

Πριν από περισσότερα από 2.000 χρόνια,
οι Στωικοί μας υπενθύμιζαν

ότι δεν είναι η εμπειρία μας
που κάνει τη ζωή μας,

αλλά τι κάνουμε με αυτή.

Φανταστείτε έναν τυφώνα να σαρώνει
ξαφνικά την πόλη σας

και κάνει τα πάντα συντρίμια.

Ο ένας παθαίνει ψυχολογικό τραύμα
για όλη του τη ζωή.

Αλλά ένας άλλος, ίσως και ο αδελφός του,
νιώθει σχεδόν απελευθερωμένος,

και αποφασίζει ότι αυτή είναι μια σπουδαία
ευκαιρία να ξαναρχίσει τη ζωή του.

Είναι ακριβώς το ίδιο συμβάν,

αλλά ριζικά διαφορετικές αντιδράσεις.

Δεν υπάρχει κάτι καλό ή κακό,
όπως μας είπε ο Σαίξπηρ στον «Άμλετ»,

αλλά η σκέψη το κάνει αυτό.

Αυτή ήταν η εμπειρία μου ως ταξιδιώτης.

Πριν από 24 χρόνια έκανα ένα ταξίδι
που μου άλλαξε τελείως τα μυαλά

στη Βόρεια Κορέα.

Αλλά το ταξίδι διήρκεσε μερικές μέρες.

Αυτό που έκανα με αυτό ακίνητος,
πηγαίνοντας πίσω σε αυτό στο μυαλό μου,

προσπαθώντας να το καταλάβω,
να βρω ένα μέρος γι' αυτό στη σκέψη μου,

αυτό διήρκεσε ήδη 24 χρόνια

και μάλλον θα διαρκέσει μια ολόκληρη ζωή.

Το ταξίδι, με άλλα λόγια,
μου έδωσε μερικά καταπληκτικά αξιοθέατα,

αλλά μόνο με το να κάθομαι ακίνητος

μπορώ να τα κάνω γνώσεις με διάρκεια.

Μερικές φορές νομίζω
ότι τόσα πολλά στη ζωή μας

γίνεται μέσα στο κεφάλι μας,

στη μνήμη, ή τη φαντασία
ή την ερμηνεία ή τον προβληματισμό,

που αν θέλω πραγματικά
να αλλάξω τη ζωή μου

καλύτερα να αρχίσω
με το να αλλάζω το μυαλό μου.

Δεν είναι κάτι καινούργιο.

Γι' αυτό ο Σαίξπηρ και οι Στωικοί
μας το έλεγαν πριν από αιώνες,

αλλά ο Σαίξπηρ δεν είχε να αντιμετωπίσει
200 ηλεκτρονικά μηνύματα την ημέρα.

(Γέλια)

Οι Στωικοί, απ' όσο γνωρίζω,
δεν ήταν στο Facebook.

Όλοι γνωρίζουμε ότι
στις κατά παραγγελία ζωές μας,

αυτό που έχει μεγαλύτερη ζήτηση

είναι ο εαυτός μας.

Όπου και να είμαστε,
όποια ώρα της νύχτας ή της ημέρας,

τα αφεντικά μας, αυτοί που στέλνουν σπαμ,
οι γονείς μας μπορούν να μας βρουν.

Οι κοινωνιολόγοι βρήκαν
ότι τα τελευταία χρόνια

οι Αμερικανοί δουλεύουν λιγότερες ώρες
απ' ό,τι πριν από 50 χρόνια,

αλλά αισθανόμαστε
σα να δουλεύουμε περισσότερο.

Έχουμε όλο και περισσότερες συσκευές
εξοικονόμησης χρόνου,

αλλά μερικές φορές, φαίνεται,
όλο και λιγότερο χρόνο.

Μπορούμε να έρθουμε σε επαφή
πολύ ευκολότερα με τον κόσμο

στις πιο μακρινές γωνιές του πλανήτη,

αλλά μερικές φορές σε αυτή τη διαδικασία

χάνουμε την επαφή με τον εαυτό μας.

Μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις μου
ως ταξιδιώτης

ήταν που βρήκα ότι συχνά,
ακριβώς αυτοί οι άνθρωποι

που μας επιτρέπουν να πάμε οπουδήποτε

δεν σκοπεύουν να πάνε πουθενά.

Με άλλα λόγια, ακριβώς αυτά τα άτομα

που έχουν δημιουργήσει τις τεχνολογίες

που υπερπηδούν τόσα από τα παλιά όρια,

είναι αυτοί που είναι σοφοί
για την ανάγκη των ορίων,

ακόμη και όταν έχει να κάνει
με την τεχνολογία.

Πήγα μια φορά στα κεντρικά της Google

και είδα όλα αυτά που πολλοί από εσάς
έχετε ακούσει γι' αυτά.

Τα σπιτάκια σε δέντρα σε εσωτερικό χώρο,
τα τραμπολίνα,

υπάλληλοι που ήταν ελεύθεροι το 20
τοις εκατό του πληρωμένου χρόνου τους

έτσι ώστε να μπορούν απλώς να αφήνουν
τη φαντασία τους ελεύθερη.

Αλλά αυτό που με εντυπωσίασε
ακόμη περισσότερο

ήταν ότι καθώς περίμενα
την ψηφιακή μου ταυτότητα,

ένας υπάλληλος της Google
μου έλεγε για το πρόγραμμα

που θα ξεκινούσε για να διδάξει
τους πολλούς πολλούς υπάλληλους της Google

που κάνουν γιόγκα,
πώς να γίνουν εκπαιδευτές της γιόγκα,

και ένας άλλος μου έλεγε
για το βιβλίο που θα έγραφε

για την εσωτερική μηχανή αναζήτησης,

και τους τρόπους με τους οποίους έχει
δείξει εμπειρικά η επιστήμη

ότι το να καθόμαστε ακίνητοι,
ή ο διαλογισμός,

μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο
σε καλύτερη υγεία ή καθαρότερη σκέψη,

αλλά ακόμη
και σε συναισθηματική νοημοσύνη.

Έχω έναν ακόμη φίλο στη Σίλικον Βάλεϋ

που είναι ένας από
τους πιο εύγλωττους εκπροσώπους

για τις τελευταίες τεχνολογίες,

και ήταν ένας από τους ιδρυτές
του περιοδικού Wired, ο Κέβιν Κέλι.

Ο Κέβιν έγραψε το τελευταίο του βιβλίο
για τις φρέσκες τεχνολογίες

χωρίς έξυπνο τηλέφωνο ή φορητό
υπολογιστή ή τηλεόραση στο σπίτι του.

Και όπως πολλοί στη Σίλικον Βάλεϋ,

προσπαθεί πολύ σκληρά να παρατηρεί

αυτό που ονομάζουν
Σάββατο του Διαδικτύου,

όπου κάθε εβδομάδα για 24 ή 48 ώρες

βγαίνουν τελείως εκτός σύνδεσης

για να μαζέψουν την αίσθηση κατεύθυνσης

και αναλογίας που θα χρειαστούν
όταν ξανασυνδεθούν.

Το μόνο πράγμα που ίσως δεν μας δίνει
πάντα η τεχνολογία

είναι η αίσθηση του πώς να κάνουμε
την πιο σοφή χρήση της τεχνολογίας.

Όταν μιλάτε για το Σάββατο,

κοιτάξτε τις Δέκα Εντολές --

υπάρχει μόνο μία λέξη εκεί για την οποία
χρησιμοποιείται το επίθετο «Άγιο»,

και αυτή είναι το Σάββατο.

Πήρα το Εβραϊκό άγιο βιβλίο της Τορά --

το πιο μεγάλο της κεφάλαιο
έχει να κάνει με το Σάββατο.

Όλοι μας γνωρίζουμε ότι είναι πραγματικά
μία από τις σπουδαιότερες πολυτέλειές μας,

ο άδειος χώρος.

Σε πολλά μουσικά κομμάτια,
η παύση ή η ανάπαυλα

είναι που δίνουν στο κομμάτι
την ομορφιά του και το σχήμα του.

Ξέρω ότι ως συγγραφέας

συχνά θα προσπαθήσω να συμπεριλάβω
πολύ άδειο χώρο στη σελίδα

ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να
συμπληρώσει τις σκέψεις και προτάσεις μου

ώστε η φαντασία του να έχει
χώρο να αναπνεύσει.

Τώρα, στον φυσικό κόσμο,
φυσικά, πολλοί άνθρωποι,

αν έχουν τις πηγές,

θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν
ένα εξοχικό, ένα δεύτερο σπίτι.

Ποτέ μου δεν είχα αυτές τις πηγές,

αλλά καμιά φορά θυμάμαι
ότι όποτε θέλω,

μπορώ να βρω ένα δεύτερο σπίτι
στον χρόνο, αν όχι στον χώρο,

απλώς παίρνοντας μια μέρα ρεπό.

Φυσικά δεν είναι ποτέ εύκολο,
γιατί όποτε το κάνω, περνώ πολύ χρόνο

ανησυχώντας για όλα τα επιπλέον πράγματα

που θα με πλακώσουν την επόμενη ημέρα.

Μερικές φορές νομίζω ότι θα προτιμούσα
να σταματήσω το κρέας, το σεξ ή το κρασί

αντί να μπορώ να ελέγξω
το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο.

(Γέλια)

Κάθε εποχή προσπαθώ να πηγαίνω
για τρεις ημέρες σε ένα ησυχαστήριο

αλλά ένα κομμάτι μου ακόμη νιώθει ένοχο
που άφησα πίσω την καημένη τη γυναίκα μου

και που αγνοούσα όλα αυτά
τα φαινομενικά επείγοντα μηνύματα

από τα αφεντικά μου

και ίσως να έχασα
και το πάρτι γενεθλίων ενός φίλου.

Αλλά μόλις φτάσω σε ένα μέρος
πραγματικής ησυχίας,

συνειδητοποιώ ότι μόνο
πηγαίνοντας εκεί

θα έχω κάτι φρέσκο ή δημιουργικό
ή χαρούμενο να μοιραστώ

με τη γυναίκα μου ή τα αφεντικά μου
ή τους φίλους μου.

Ειδάλλως, πραγματικά,

απλώς τους επιβαλλώ την εξάντλησή μου
ή την αποσπασμένη μου προσοχή,

κάτι που δεν είναι καθόλου ευλογία.

Έτσι όταν έγινα 29,

αποφάσισα να ξαναφτιάξω
ολόκληρη τη ζωή μου

υπό το φως του να μην πηγαίνεις πουθενά.

Ένα απόγευμα επέστρεφα από το γραφείο,

ήταν περασμένα μεσάνυχτα, ήμουν σε ένα
ταξί και περνούσαμε την Πλατεία Τάιμς,

και ξαφνικά συνειδητοποίησα
ότι έτρεχα γύρω γύρω τόσο πολύ

που δεν μπορούσα ποτέ να φτάσω
τη δική μου ζωή.

Στην εποχή του περισπασμού,

τίποτα δεν είναι τόσο πολυτελές
όσο το να δίνουμε προσοχή.

Σε μια εποχή συνεχής κίνησης,

τίποτα δεν είναι τόσο επείγον
όσο το να καθόμαστε ακίνητοι.

Έτσι στις επόμενες διακοπές σας
μπορείτε να πάτε

στο Παρίσι ή τη Χαβάη ή τη Νέα Ορλεάνη.

Σίγουρα θα τα περάσετε υπέροχα.

Αλλά αν θέλετε να επιστρέψετε σπίτι
ζωντανοί και γεμάτοι με φρέσκια ελπίδα,

ερωτευμένοι με τον κόσμο,

νομίζω ότι θα πρέπει να προσπαθήσετε
να αναλογιστείτε να μην πάτε πουθενά.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)