Zaakceptuj drżenie

Podczas studiów na Akademii Sztuk Pięknych Philowi Hansenowi zaczęły drżeć ręce do tego stopnia, że nie mógł tworzyć ukochanych pointylistycznych obrazów. Był zdruzgotany i toczył życie bez celu do momentu, gdy neurolog zaproponował po prostu: "Zaakceptuj swoje ograniczenia... i przekrocz je".

Kiedy studiowałem na ASP

zaczęły mi drżeć ręce.

To była najprostsza linia,
jaką mogłem narysować.

Teraz widzę, że czasem się to przydawało,

na przykład do mieszania farby
czy machania polaroidem,

ale wtedy była to dla mnie katastrofa.

Moje marzenia o zostaniu artystą
legły w gruzach.

Drżenie wzięło się

z zawziętej pogoni za pointylizmem,

po wielu lata stawiania maleńkich kropek,

które stopniowo z perfekcyjnie okrągłych

przez drżenie robiły się kijankowate.

By to zrównoważyć,
mocniej trzymałem pióro,

co tylko pogorszyło drżenie,

więc trzymałem je jeszcze mocniej.

To błędne koło spowodowało

wiele bólu i problemy ze stawami.

Trudno mi było cokolwiek utrzymać.

Choć całe życie marzyłem o tworzeniu sztuki,

opuściłem ASP i zaniechałem jej całkowicie.

Ale po kilku latach nie mogłem wytrzymać

i postanowiłem pójść do neurologa.

Odkryłem trwałe uszkodzenie nerwów.

Na widok moich gryzmołów lekarz spytał:

"A może zaakceptujesz to drżenie?".

Tak też zrobiłem. W domu złapałem ołówek,

i pozwoliłem dłoni drżeć.

Pozwoliłem sobie
na te wszystkie gryzmoły.

Choć nie był to rodzaj sztuki,

który mnie pasjonował, czułem się świetnie.

Co ważniejsze, akceptując drżenie

zrozumiałem, że nadal mogę
uprawiać sztukę.

Musiałem tylko znaleźć inne podejście

do zamierzonego tworzenia.

Nadal lubiłem drobnicę puentylizmu,

lubiłem patrzeć jak kropki łączą się

w jednolitą całość.

Zacząłem eksperymentować z innymi
sposobami fragmentacji obrazu,

gdzie drżenie nie wpływałoby
na jakość pracy.

Jak nurzanie nóg w farbie
i chodzenie po płótnie,

albo struktura z desek,

na której wypaliłem obraz palnikiem.

Przy pracy w większych skalach,
większych materiałach,

ręce mnie nie bolały.

Odejście od jednowymiarowego
podejścia do sztuki

obudziło we mnie pokłady kreatywności,

które znacznie poszerzyły
moje artystyczne horyzonty.

Wtedy po raz pierwszy odkryłem,

że zaakceptowanie ograniczeń
może wzmóc kreatywność.

W tym czasie kończyłem szkołę

i z zapałem szukałem pracy,
by móc kupić nowe materiały.

Miałem mały zestaw narzędzi, a czułem,

że mógłbym zdziałać dużo więcej,
gdybym tylko miał materiały,

które, jak mi się zdawało,
artysta powinien mieć.

Nie miałem nawet
porządnych nożyczek.

Póki nie ukradłem nożyczek z biura,

używałem sekatora.

Skończyłem szkołę,
dostałem pracę i wypłatę.

Wybrałem się do sklepu plastycznego

i wpadłem w szał zakupów.

W domu usiadłem

i z poważnym zamiarem stworzenia

czegoś oryginalnego.

Siedziałem tak kilka godzin
i nic nie przychodziło mi do głowy.

Podobnie następnego dnia i kolejnego,

szybko popadłem w kryzys twórczy.

Trawiła mnie depresja i niemoc twórcza.

To było bez sensu, że kiedy wreszcie

było mnie stać na sztukę,
straciłem wenę.

Szukając przyczyny zrozumiałem,

że paraliżował mnie ogrom wyborów,

których przedtem nie miałem.

Znowu zacząłem myśleć
o roztrzęsionych rękach.

Zaakceptuj drżenie.

Zdałem sobie sprawę,
że żeby odzyskać wenę,

muszę przestać tyle myśleć o oryginalności

i po prostu wrócić do tworzenia.

Czy można wzniecić kreatywność

patrząc przez pryzmat ograniczeń?

A gdybym miał tworzyć
mając tylko dolara na materiał?

Spędzałem wtedy mnóstwo wieczorów,

w sumie nadal spędzam,
w kawiarni Starbucks.

Można ich poprosić o dodatkowy kubek,

więc postanowiłem poprosić o 50.

Niespodziewanie dali mi je bez gadania.

Z pomocą posiadanych ołówków

stworzyłem projekt za jedyne 80 centów.

Wtedy doznałem olśnienia:

żeby całkowicie pozbyć się ograniczeń,

najpierw trzeba je mieć.

Przeniosłem to podejście na płótno

i zacząłem się zastanawiać,

co mógłbym namalować
na samej klatce piersiowej.

Namalowałem 30 obrazów,
warstwa na warstwie

jeden na drugim,

a na każdym coś,
co wywarło na mnie wpływ.

A gdybym zamiast pędzlem
malował jedynie

kantem dłoni jak w ciosach karate?
(Śmiech)

Znużyłem więc ręce w farbie

i zaatakowałem płótno.

Uderzałem tak mocno,
że posiniaczyłem mały palec

i nie mogłem nim ruszać
przez kilka tygodni.

(Śmiech) (Brawa)

A gdyby, zamiast polegać na sobie

zacząć polegać na innych

przy tworzeniu sztuki?

6 dni spędziłem pod okiem
kamerki internetowej.

Spałem na podłodze, zamawiałem jedzenie

i prosiłem widzów o telefon z opowieściami

o przełomowych momentach życia.

Ich historie stały się sztuką,

bo wpisałem je na płótno obrotowe.

(Brawa)

A gdyby zamiast tworzyć
i prezentować sztukę,

niszczyć ją?

To wyglądało jak ostateczne ograniczenie,

bycie artystą bez sztuki.

Ten pomysł zamienił się
w roczny projekt,

o nazwie "Goodbye Art",

w którym każde dzieło sztuki
musiało zostać na koniec zniszczone.

Na początku koncentrowałem się

na wymuszonym niszczeniu,
jak z tą podobizną Jimiego Hendrixa,

zrobioną z ponad 7 000 zapałek.

(Śmiech)

Potem otworzyłem się na sztukę
niszczącą się naturalnie.

Szukałem materiałów nietrwałych,

jak wypluwane jedzenie...

(Śmiech)

Kreda,

a nawet mrożone wino.

Ostatnie oblicze destrukcji

było próbą stworzenia czegoś,
co tak naprawdę wcale nie istniało.

Zapalałem i gasiłem ustawione na stole świece,

ciągle ten sam zestaw,

po czym zmontowałem film
w większy obraz.

Obraz końcowy nigdy nie istniał
jako fizyczna całość.

Został zniszczony zanim kiedykolwiek zaistniał.

W serii "Goodbye Art"

stworzyłem 23 dzieła,

niepozostawiające fizycznego śladu.

To, co wydawało mi się
ostatecznym ograniczeniem,

okazało się ostatecznym wyzwoleniem,

bo zniszczenie każdej kreacji

przenosiło mnie znów w neutralne miejsce,

gdzie czułem się wypoczęty i gotowy
do rozpoczęcia następnego projektu.

Nie od razu Rzym zbudowano.

Niektóre projekty nie ujrzały światła dziennego,

lub, co gorsza, zajęły mnóstwo czasu,

a efekt końcowy był trochę żenujący.

Jednak przywiązanie do procesu,
i jego kontynuacja,

pozwoliły mi odkryć
coś naprawdę zaskakującego.

Z chwilą niszczenia każdego projektu,

uczyłem się odpuszczać.

Godzić się z wynikami, porażkami,

niedoskonałościami.

Odnalazłem proces nieustannego tworzenia,

którego nie krępuje obawa o wyniki.

Byłem w stanie ciągłego tworzenia,

myślenia o kolejnych projektach,

wymyślania coraz to nowych rzeczy.

Wspominam 3 lata w oderwaniu od sztuki

od marzeń, mechaniczne funkcjonowanie

zamiast szukania sposobu
na kontynuację marzenia.

Zrezygnowałem, poddałem się.

A gdybym nie zaakceptował drżenia?

W tej akceptacji nie chodziło tylko

o sztukę i artystyczne zdolności.

Chodziło o życie i życiową kompetencję.

Ostatecznie większość tego, co robimy,

jest ograniczona i ma ograniczone zasoby.

Uczenie się kreatywności
w ramach naszych ograniczeń

to nadzieja na zmianę nas samych

i wspólne przekształcanie świata.

Ujrzenie ograniczeń jako źródła kreatywności

zmieniło mi życie.

Czasami napotykam na jakiś opór,

jestem w kropce

i nadal jest mi ciężko,

ale trzymam się tego procesu

i przypominam sobie o możliwościach,

jak obraz z żywych robaków,

tatuaż na bananie pinezką

czy malowanie obrazu tłuszczem
do smażenia hamburgerów.

(Śmiech)

Jednym z moich ostatnich przedsięwzięć

jest takie ujęcie
tych nawyków kreatywności,

by inni mogli je powielać.

Ograniczenia to dość nieoczekiwane
źródło kreatywności,

ale być może

to najlepszy sposób
na pozbycie się rutyny,

przemyślenie i zakwestionowanie
przyjętych norm.

Może zamiast nakazu "chwytaj dzień"

moglibyśmy przypominać sobie,

żeby wykorzystywać ograniczenia.

Dziękuję.

(Brawa)