1
00:00:00,876 --> 00:00:02,665
Kiedy studiowałem na ASP

2
00:00:02,665 --> 00:00:04,084
zaczęły mi drżeć ręce.

3
00:00:04,084 --> 00:00:07,116
To była najprostsza linia, 
jaką mogłem narysować.

4
00:00:07,116 --> 00:00:09,767
Teraz widzę, że czasem się to przydawało,

5
00:00:09,767 --> 00:00:12,956
na przykład do mieszania farby 
czy machania polaroidem,

6
00:00:12,956 --> 00:00:15,654
ale wtedy była to dla mnie katastrofa.

7
00:00:15,654 --> 00:00:19,271
Moje marzenia o zostaniu artystą 
legły w gruzach.

8
00:00:19,271 --> 00:00:21,641
Drżenie wzięło się

9
00:00:21,641 --> 00:00:23,548
z zawziętej pogoni za pointylizmem,

10
00:00:23,548 --> 00:00:26,102
po wielu lata stawiania maleńkich kropek,

11
00:00:26,102 --> 00:00:29,996
które stopniowo z perfekcyjnie okrągłych

12
00:00:29,996 --> 00:00:33,684
przez drżenie robiły się kijankowate.

13
00:00:33,684 --> 00:00:35,929
By to zrównoważyć, 
mocniej trzymałem pióro,

14
00:00:35,929 --> 00:00:38,244
co tylko pogorszyło drżenie,

15
00:00:38,244 --> 00:00:40,516
więc trzymałem je jeszcze mocniej.

16
00:00:40,516 --> 00:00:42,732
To błędne koło spowodowało

17
00:00:42,732 --> 00:00:44,956
wiele bólu i problemy ze stawami.

18
00:00:44,956 --> 00:00:47,172
Trudno mi było cokolwiek utrzymać.

19
00:00:47,172 --> 00:00:50,557
Choć całe życie marzyłem o tworzeniu sztuki,

20
00:00:50,557 --> 00:00:55,168
opuściłem ASP i zaniechałem jej całkowicie.

21
00:00:55,168 --> 00:00:57,628
Ale po kilku latach nie mogłem wytrzymać

22
00:00:57,628 --> 00:00:59,920
i postanowiłem pójść do neurologa.

23
00:00:59,920 --> 00:01:02,780
Odkryłem trwałe uszkodzenie nerwów.

24
00:01:02,780 --> 00:01:05,509
Na widok moich gryzmołów lekarz spytał:

25
00:01:05,509 --> 00:01:08,932
"A może zaakceptujesz to drżenie?".

26
00:01:08,932 --> 00:01:11,542
Tak też zrobiłem. W domu złapałem ołówek,

27
00:01:11,542 --> 00:01:13,450
i pozwoliłem dłoni drżeć.

28
00:01:13,450 --> 00:01:15,544
Pozwoliłem sobie
na te wszystkie gryzmoły.

29
00:01:15,544 --> 00:01:17,374
Choć nie był to rodzaj sztuki,

30
00:01:17,374 --> 00:01:21,030
który mnie pasjonował, czułem się świetnie.

31
00:01:21,030 --> 00:01:23,509
Co ważniejsze, akceptując drżenie

32
00:01:23,509 --> 00:01:25,884
zrozumiałem, że nadal mogę 
uprawiać sztukę.

33
00:01:25,884 --> 00:01:27,154
Musiałem tylko znaleźć inne podejście

34
00:01:27,154 --> 00:01:29,507
do zamierzonego tworzenia.

35
00:01:29,507 --> 00:01:32,347
Nadal lubiłem drobnicę puentylizmu,

36
00:01:32,347 --> 00:01:34,176
lubiłem patrzeć jak kropki łączą się

37
00:01:34,176 --> 00:01:36,157
w jednolitą całość.

38
00:01:36,157 --> 00:01:39,108
Zacząłem eksperymentować z innymi
sposobami fragmentacji obrazu,

39
00:01:39,108 --> 00:01:41,286
gdzie drżenie nie wpływałoby
na jakość pracy.

40
00:01:41,286 --> 00:01:45,763
Jak nurzanie nóg w farbie 
i chodzenie po płótnie,

41
00:01:45,763 --> 00:01:49,461
albo struktura z desek,

42
00:01:49,461 --> 00:01:54,924
na której wypaliłem obraz palnikiem.

43
00:01:54,924 --> 00:01:58,268
Przy pracy w większych skalach, 
większych materiałach,

44
00:01:58,268 --> 00:02:00,676
ręce mnie nie bolały.

45
00:02:00,676 --> 00:02:04,276
Odejście od jednowymiarowego 
podejścia do sztuki

46
00:02:04,276 --> 00:02:06,527
obudziło we mnie pokłady kreatywności,

47
00:02:06,527 --> 00:02:10,228
które znacznie poszerzyły
moje artystyczne horyzonty.

48
00:02:10,228 --> 00:02:12,148
Wtedy po raz pierwszy odkryłem,

49
00:02:12,148 --> 00:02:17,620
że zaakceptowanie ograniczeń
może wzmóc kreatywność.

50
00:02:17,620 --> 00:02:20,036
W tym czasie kończyłem szkołę

51
00:02:20,036 --> 00:02:23,644
i z zapałem szukałem pracy, 
by móc kupić nowe materiały.

52
00:02:23,644 --> 00:02:27,405
Miałem mały zestaw narzędzi, a czułem,

53
00:02:27,405 --> 00:02:29,515
że mógłbym zdziałać dużo więcej, 
gdybym tylko miał materiały,

54
00:02:29,515 --> 00:02:32,047
które, jak mi się zdawało, 
artysta powinien mieć.

55
00:02:32,047 --> 00:02:34,252
Nie miałem nawet
porządnych nożyczek.

56
00:02:34,252 --> 00:02:36,764
Póki nie ukradłem nożyczek z biura,

57
00:02:36,764 --> 00:02:39,012
używałem sekatora.

58
00:02:39,012 --> 00:02:41,944
Skończyłem szkołę,
dostałem pracę i wypłatę.

59
00:02:41,944 --> 00:02:43,598
Wybrałem się do sklepu plastycznego

60
00:02:43,598 --> 00:02:46,712
i wpadłem w szał zakupów.

61
00:02:46,712 --> 00:02:48,340
W domu usiadłem

62
00:02:48,340 --> 00:02:51,448
i z poważnym zamiarem stworzenia

63
00:02:51,448 --> 00:02:54,212
czegoś oryginalnego.

64
00:02:54,212 --> 00:02:58,636
Siedziałem tak kilka godzin 
i nic nie przychodziło mi do głowy.

65
00:02:58,636 --> 00:03:01,183
Podobnie następnego dnia i kolejnego,

66
00:03:01,183 --> 00:03:04,872
szybko popadłem w kryzys twórczy.

67
00:03:04,872 --> 00:03:09,120
Trawiła mnie depresja i niemoc twórcza.

68
00:03:09,120 --> 00:03:11,694
To było bez sensu, że kiedy wreszcie

69
00:03:11,694 --> 00:03:16,068
było mnie stać na sztukę,
straciłem wenę.

70
00:03:16,068 --> 00:03:18,280
Szukając przyczyny zrozumiałem,

71
00:03:18,280 --> 00:03:21,808
że paraliżował mnie ogrom wyborów,

72
00:03:21,808 --> 00:03:24,376
których przedtem nie miałem.

73
00:03:24,376 --> 00:03:28,099
Znowu zacząłem myśleć
o roztrzęsionych rękach.

74
00:03:28,099 --> 00:03:30,816
Zaakceptuj drżenie.

75
00:03:30,816 --> 00:03:33,492
Zdałem sobie sprawę, 
że żeby odzyskać wenę,

76
00:03:33,492 --> 00:03:37,256
muszę przestać tyle myśleć o oryginalności

77
00:03:37,256 --> 00:03:39,972
i po prostu wrócić do tworzenia.

78
00:03:39,972 --> 00:03:42,058
Czy można wzniecić kreatywność

79
00:03:42,058 --> 00:03:44,956
patrząc przez pryzmat ograniczeń?

80
00:03:44,956 --> 00:03:50,137
A gdybym miał tworzyć 
mając tylko dolara na materiał?

81
00:03:50,137 --> 00:03:52,410
Spędzałem wtedy mnóstwo wieczorów,

82
00:03:52,410 --> 00:03:55,183
w sumie nadal spędzam, 
w kawiarni Starbucks.

83
00:03:55,183 --> 00:03:58,391
Można ich poprosić o dodatkowy kubek,

84
00:03:58,391 --> 00:04:00,784
więc postanowiłem poprosić o 50.

85
00:04:00,784 --> 00:04:02,567
Niespodziewanie dali mi je bez gadania.

86
00:04:02,567 --> 00:04:04,555
Z pomocą posiadanych ołówków

87
00:04:04,555 --> 00:04:07,735
stworzyłem projekt za jedyne 80 centów.

88
00:04:07,735 --> 00:04:10,271
Wtedy doznałem olśnienia:

89
00:04:10,271 --> 00:04:13,151
żeby całkowicie pozbyć się ograniczeń,

90
00:04:13,151 --> 00:04:16,199
najpierw trzeba je mieć.

91
00:04:16,199 --> 00:04:18,207
Przeniosłem to podejście na płótno

92
00:04:18,207 --> 00:04:20,110
i zacząłem się zastanawiać,

93
00:04:20,110 --> 00:04:23,439
co mógłbym namalować 
na samej klatce piersiowej.

94
00:04:23,439 --> 00:04:26,023
Namalowałem 30 obrazów,
warstwa na warstwie

95
00:04:26,023 --> 00:04:27,223
jeden na drugim,

96
00:04:27,223 --> 00:04:31,723
a na każdym coś, 
co wywarło na mnie wpływ.

97
00:04:31,723 --> 00:04:34,375
A gdybym zamiast pędzlem 
malował jedynie

98
00:04:34,375 --> 00:04:37,127
kantem dłoni jak w ciosach karate?
(Śmiech)

99
00:04:37,127 --> 00:04:38,603
Znużyłem więc ręce w farbie

100
00:04:38,603 --> 00:04:40,023
i zaatakowałem płótno.

101
00:04:40,023 --> 00:04:42,732
Uderzałem tak mocno, 
że posiniaczyłem mały palec

102
00:04:42,732 --> 00:04:45,664
i nie mogłem nim ruszać
przez kilka tygodni.

103
00:04:45,664 --> 00:04:49,027
(Śmiech) (Brawa)

104
00:04:49,027 --> 00:04:53,232
A gdyby, zamiast polegać na sobie

105
00:04:53,232 --> 00:04:55,165
zacząć polegać na innych

106
00:04:55,165 --> 00:04:57,817
przy tworzeniu sztuki?

107
00:04:57,817 --> 00:05:00,608
6 dni spędziłem pod okiem 
kamerki internetowej.

108
00:05:00,608 --> 00:05:03,248
Spałem na podłodze, zamawiałem jedzenie

109
00:05:03,248 --> 00:05:05,553
i prosiłem widzów o telefon z opowieściami

110
00:05:05,553 --> 00:05:08,236
o przełomowych momentach życia.

111
00:05:08,236 --> 00:05:10,688
Ich historie stały się sztuką,

112
00:05:10,688 --> 00:05:14,200
bo wpisałem je na płótno obrotowe.

113
00:05:14,200 --> 00:05:18,665
(Brawa)

114
00:05:18,665 --> 00:05:23,161
A gdyby zamiast tworzyć 
i prezentować sztukę,

115
00:05:23,161 --> 00:05:25,424
niszczyć ją?

116
00:05:25,424 --> 00:05:27,696
To wyglądało jak ostateczne ograniczenie,

117
00:05:27,696 --> 00:05:30,188
bycie artystą bez sztuki.

118
00:05:30,188 --> 00:05:32,736
Ten pomysł zamienił się
w roczny projekt,

119
00:05:32,736 --> 00:05:34,089
o nazwie "Goodbye Art",

120
00:05:34,089 --> 00:05:38,785
w którym każde dzieło sztuki 
musiało zostać na koniec zniszczone.

121
00:05:38,785 --> 00:05:40,276
Na początku koncentrowałem się

122
00:05:40,276 --> 00:05:43,003
na wymuszonym niszczeniu, 
jak z tą podobizną Jimiego Hendrixa,

123
00:05:43,003 --> 00:05:45,808
zrobioną z ponad 7 000 zapałek.

124
00:05:45,808 --> 00:05:46,974
(Śmiech)

125
00:05:46,974 --> 00:05:50,163
Potem otworzyłem się na sztukę 
niszczącą się naturalnie.

126
00:05:50,163 --> 00:05:52,776
Szukałem materiałów nietrwałych,

127
00:05:52,776 --> 00:05:54,950
jak wypluwane jedzenie...

128
00:05:54,950 --> 00:05:59,012
(Śmiech)

129
00:05:59,012 --> 00:06:02,225
Kreda,

130
00:06:02,225 --> 00:06:06,761
a nawet mrożone wino.

131
00:06:06,761 --> 00:06:08,822
Ostatnie oblicze destrukcji

132
00:06:08,822 --> 00:06:12,865
było próbą stworzenia czegoś, 
co tak naprawdę wcale nie istniało.

133
00:06:12,865 --> 00:06:16,208
Zapalałem i gasiłem ustawione na stole świece,

134
00:06:16,208 --> 00:06:19,848
ciągle ten sam zestaw,

135
00:06:19,848 --> 00:06:23,761
po czym zmontowałem film
w większy obraz.

136
00:06:23,761 --> 00:06:28,280
Obraz końcowy nigdy nie istniał 
jako fizyczna całość.

137
00:06:28,280 --> 00:06:32,122
Został zniszczony zanim kiedykolwiek zaistniał.

138
00:06:32,122 --> 00:06:34,608
W serii "Goodbye Art"

139
00:06:34,608 --> 00:06:37,440
stworzyłem 23 dzieła,

140
00:06:37,440 --> 00:06:40,752
niepozostawiające fizycznego śladu.

141
00:06:40,752 --> 00:06:43,176
To, co wydawało mi się 
ostatecznym ograniczeniem,

142
00:06:43,176 --> 00:06:46,104
okazało się ostatecznym wyzwoleniem,

143
00:06:46,104 --> 00:06:48,307
bo zniszczenie każdej kreacji

144
00:06:48,307 --> 00:06:50,319
przenosiło mnie znów w neutralne miejsce,

145
00:06:50,319 --> 00:06:54,604
gdzie czułem się wypoczęty i gotowy 
do rozpoczęcia następnego projektu.

146
00:06:54,604 --> 00:06:56,960
Nie od razu Rzym zbudowano.

147
00:06:56,960 --> 00:06:59,011
Niektóre projekty nie ujrzały światła dziennego,

148
00:06:59,011 --> 00:07:01,800
lub, co gorsza, zajęły mnóstwo czasu,

149
00:07:01,800 --> 00:07:04,312
a efekt końcowy był trochę żenujący.

150
00:07:04,312 --> 00:07:07,032
Jednak przywiązanie do procesu, 
i jego kontynuacja,

151
00:07:07,032 --> 00:07:09,043
pozwoliły mi odkryć 
coś naprawdę zaskakującego.

152
00:07:09,043 --> 00:07:12,009
Z chwilą niszczenia każdego projektu,

153
00:07:12,009 --> 00:07:14,841
uczyłem się odpuszczać.

154
00:07:14,841 --> 00:07:18,352
Godzić się z wynikami, porażkami,

155
00:07:18,352 --> 00:07:20,875
niedoskonałościami.

156
00:07:20,875 --> 00:07:23,304
Odnalazłem proces nieustannego tworzenia,

157
00:07:23,304 --> 00:07:27,529
którego nie krępuje obawa o wyniki.

158
00:07:27,529 --> 00:07:29,558
Byłem w stanie ciągłego tworzenia,

159
00:07:29,558 --> 00:07:32,056
myślenia o kolejnych projektach,

160
00:07:32,056 --> 00:07:34,952
wymyślania coraz to nowych rzeczy.

161
00:07:34,952 --> 00:07:37,437
Wspominam 3 lata w oderwaniu od sztuki

162
00:07:37,437 --> 00:07:40,688
od marzeń, mechaniczne funkcjonowanie

163
00:07:40,688 --> 00:07:44,440
zamiast szukania sposobu 
na kontynuację marzenia.

164
00:07:44,440 --> 00:07:47,640
Zrezygnowałem, poddałem się.

165
00:07:47,640 --> 00:07:51,256
A gdybym nie zaakceptował drżenia?

166
00:07:51,256 --> 00:07:52,453
W tej akceptacji nie chodziło tylko

167
00:07:52,453 --> 00:07:55,093
o sztukę i artystyczne zdolności.

168
00:07:55,093 --> 00:07:59,528
Chodziło o życie i życiową kompetencję.

169
00:07:59,528 --> 00:08:02,039
Ostatecznie większość tego, co robimy,

170
00:08:02,039 --> 00:08:07,611
jest ograniczona i ma ograniczone zasoby.

171
00:08:07,611 --> 00:08:11,280
Uczenie się kreatywności 
w ramach naszych ograniczeń

172
00:08:11,280 --> 00:08:15,359
to nadzieja na zmianę nas samych

173
00:08:15,359 --> 00:08:19,224
i wspólne przekształcanie świata.

174
00:08:19,224 --> 00:08:23,392
Ujrzenie ograniczeń jako źródła kreatywności

175
00:08:23,392 --> 00:08:26,248
zmieniło mi życie.

176
00:08:26,248 --> 00:08:27,939
Czasami napotykam na jakiś opór,

177
00:08:27,939 --> 00:08:31,048
jestem w kropce

178
00:08:31,048 --> 00:08:32,602
i nadal jest mi ciężko,

179
00:08:32,602 --> 00:08:34,696
ale trzymam się tego procesu

180
00:08:34,696 --> 00:08:38,193
i przypominam sobie o możliwościach,

181
00:08:38,193 --> 00:08:42,788
jak obraz z żywych robaków,

182
00:08:42,788 --> 00:08:47,175
tatuaż na bananie pinezką

183
00:08:47,175 --> 00:08:53,198
czy malowanie obrazu tłuszczem 
do smażenia hamburgerów.

184
00:08:53,198 --> 00:08:55,052
(Śmiech)

185
00:08:55,052 --> 00:08:56,659
Jednym z moich ostatnich przedsięwzięć

186
00:08:56,659 --> 00:09:00,103
jest takie ujęcie 
tych nawyków kreatywności,

187
00:09:00,103 --> 00:09:03,287
by inni mogli je powielać.

188
00:09:03,287 --> 00:09:07,144
Ograniczenia to dość nieoczekiwane 
źródło kreatywności,

189
00:09:07,144 --> 00:09:10,538
ale być może

190
00:09:10,538 --> 00:09:14,208
to najlepszy sposób 
na pozbycie się rutyny,

191
00:09:14,208 --> 00:09:18,111
przemyślenie i zakwestionowanie 
przyjętych norm.

192
00:09:18,111 --> 00:09:21,970
Może zamiast nakazu "chwytaj dzień"

193
00:09:21,970 --> 00:09:25,933
moglibyśmy przypominać sobie,

194
00:09:25,933 --> 00:09:28,447
żeby wykorzystywać ograniczenia.

195
00:09:28,447 --> 00:09:29,914
Dziękuję.

196
00:09:29,914 --> 00:09:35,191
(Brawa)