Τζόναθαν Χέιντ: Θρησκεία, εξέλιξη και η έκσταση της αυτο-υπέρβασης
-
0:00 - 0:03Έχω μια ερώτηση για εσάς:
-
0:03 - 0:05Είστε θρησκευόμενοι;
-
0:05 - 0:07Σας παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας τώρα
-
0:07 - 0:10αν θεωρείτε τον εαυτό σας θρησκευόμενο.
-
0:10 - 0:13Για να δούμε, θα έλεγα περίπου ένα τρία με τέσσερα τοις εκατό.
-
0:13 - 0:16Δεν είχα ιδέα ότι υπάρχουν τόσοι πιστοί σε ένα συνέδριο του TED.
-
0:16 - 0:18(Γέλια)
-
0:18 - 0:20Εντάξει, ακόμα μία ερώτηση:
-
0:20 - 0:22Θεωρείτε τον εαυτό σας πνευματικό
-
0:22 - 0:24με οποιοδήποτε τρόπο, μορφή ή έννοια; Σηκώστε το χέρι σας.
-
0:24 - 0:27Οκ, εδώ έχουμε πλειοψηφία.
-
0:27 - 0:29Η ομιλία μου σήμερα
-
0:29 - 0:31έχει να κάνει με το λόγο, ή έναν από τους κύριους λόγους,
-
0:31 - 0:33για τους οποίους οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τον εαυτό τους
-
0:33 - 0:35πνευματικό με κάποιο τρόπο, μορφή ή έννοια.
-
0:35 - 0:38Η ομιλία μου σήμερα έχει να κάνει με την αυτο-υπέρβαση.
-
0:38 - 0:41Είναι ένα βασικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης
-
0:41 - 0:44πως μερικές φορές ο εαυτός φαίνεται να χάνεται τελείως.
-
0:44 - 0:46Και όταν αυτό συμβαίνει,
-
0:46 - 0:49το συναίσθημα είναι εκστατικό
-
0:49 - 0:51και ψάχνουμε μεταφορές για την άνοδο και την κάθοδο
-
0:51 - 0:53για να εξηγήσουμε αυτά τα συναισθήματα.
-
0:53 - 0:55Λέμε ότι έχουμε εξυψωθεί
-
0:55 - 0:57ή ανυψωθεί.
-
0:57 - 1:00Τώρα είναι πραγματικά δύσκολο να σκεφθείτε κάτι τόσο αφηρημένο
-
1:00 - 1:02χωρίς μια συγκεκριμένη μεταφορά.
-
1:02 - 1:05Εδώ λοιπόν είναι η μεταφορά που προσφέρω σήμερα.
-
1:05 - 1:08Σκεφθείτε το μυαλό σαν ένα σπίτι με πολλά δωμάτια,
-
1:08 - 1:11πολλά από τα οποία μας είναι πολύ οικεία.
-
1:11 - 1:14Αλλά μερικές φορές είναι σαν να εμφανίζεται μια πόρτα
-
1:14 - 1:16από το πουθενά
-
1:16 - 1:19η οποία οδηγεί σε μια σκάλα.
-
1:19 - 1:21Ανεβαίνουμε τη σκάλα
-
1:21 - 1:25και βιώνουμε μια κατάσταση διαταραγμένης συνείδησης.
-
1:25 - 1:27Το 1902,
-
1:27 - 1:29ο μεγάλος Αμερικάνος ψυχολόγος Γουίλιαμ Τζέιμς
-
1:29 - 1:32έγραψε για τις πολλές μορφές της θρησκευτικής εμπειρίας.
-
1:32 - 1:34Συγκέντρωσε περιπτώσεις όλων των ειδών.
-
1:34 - 1:36Μνημόνευσε τα λόγια όλων των ανθρώπων
-
1:36 - 1:38που είχαν μια μορφή από αυτές τις εμπειρίες.
-
1:38 - 1:40Μία από τις πιο συναρπαστικές για εμένα
-
1:40 - 1:42είναι ένας νέος άνδρας, ο Στίβεν Μπράντλεϊ,
-
1:42 - 1:45που νόμιζε ότι συνάντησε τον Ιησού το 1820.
-
1:45 - 1:48Και ορίστε τι είπε ο Μπράντλεϊ γι' αυτό.
-
1:51 - 1:53(Μουσική)
-
1:54 - 1:57(Βίντεο) Στίβεν Μπράντλεϊ: Νομίζω ότι είδα το σωτήρα με ανθρώπινη μορφή
-
1:57 - 1:59για περίπου ένα δευτερόλεπτο στο δωμάτιο,
-
1:59 - 2:01με τα χέρια ανοιχτά,
-
2:01 - 2:04να εμφανίζεται για να μου πει "Έλα".
-
2:04 - 2:07Την επόμενη μέρα έτρεμα από αγαλλίαση.
-
2:07 - 2:10Η ευτυχία μου ήταν τόσο μεγάλη που ήθελα να πεθάνω.
-
2:10 - 2:13Αυτός ο κόσμος δεν είχε χώρο στα συναισθήματά μου.
-
2:13 - 2:15Πριν από αυτό
-
2:15 - 2:17ήμουν πολύ εγωιστής και αυτάρεσκος.
-
2:17 - 2:20Αλλά τώρα επιθυμούσα την ευημερία ολόκληρης της ανθρωπότητας
-
2:20 - 2:22και μπορούσα, με τρυφερή καρδιά,
-
2:22 - 2:25να συγχωρήσω τους χειρότερους εχθρούς μου.
-
2:26 - 2:28Τζ. Χ.: Προσέξτε
-
2:28 - 2:30πως ο ευτελής, ηθικολογικός εαυτός του Μπράντλεϊ
-
2:30 - 2:32απλά πεθαίνει ανεβαίνοντας τη σκάλα.
-
2:32 - 2:34Και στο υψηλότερο επίπεδο
-
2:34 - 2:37γίνεται στοργικός και συγχωρεί.
-
2:38 - 2:40Οι θρησκείες του κόσμου έχουν βρει πάρα πολλούς τρόπους
-
2:40 - 2:42για να βοηθήσουν τους ανθρώπους ν' ανέβουν τη σκάλα.
-
2:42 - 2:44Μερικές σταματούν τον εαυτό μέσω του διαλογισμού.
-
2:44 - 2:46Άλλες χρησιμοποιούν ψυχεδελικά ναρκωτικά.
-
2:46 - 2:50Αυτό είναι από έναν Αζτέκικο πάπυρο του 16ου αιώνα
-
2:50 - 2:53και δείχνει έναν άνθρωπο να τρώει ένα μανιτάρι ψιλοκυβίνης
-
2:53 - 2:57και την ίδια στιγμή σύρεται πάνω στη σκάλα από έναν θεό.
-
2:57 - 2:59Άλλες χρησιμοποιούν το χορό, το στροβιλισμό και την περιστροφή
-
2:59 - 3:01για να προάγουν την αυτο-υπέρβαση.
-
3:01 - 3:04Αλλά δεν χρειάζεται μια θρησκεία για ν' ανεβείτε τη σκάλα.
-
3:04 - 3:07Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν την αυτο-υπέρβαση στη φύση.
-
3:07 - 3:10Άλλοι υπερβαίνουν τον εαυτό τους παραληρώντας.
-
3:10 - 3:13Αλλά αυτό είναι το πιο παράξενο μέρος απ' όλα:
-
3:13 - 3:15ο πόλεμος.
-
3:15 - 3:17Πάρα πολλά βιβλία για τον πόλεμο λένε το ίδιο πράγμα,
-
3:17 - 3:19ότι τίποτα δεν ενώνει τους ανθρώπους περισσότερο
-
3:19 - 3:21από τον πόλεμο.
-
3:21 - 3:24Και αυτή η ένωση δίνει τη δυνατότητα
-
3:24 - 3:27για εξαιρετικές εμπειρίες αυτο-υπέρβασης.
-
3:27 - 3:29Θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα
-
3:29 - 3:31από ένα βιβλίο του Γκλεν Γκρέι.
-
3:31 - 3:34Ο Γκρέι ήταν στρατιώτης του Αμερικανικού στρατού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
-
3:34 - 3:37Και μετά τον πόλεμο πήρε συνέντευξη από πολλούς στρατιώτες
-
3:37 - 3:39και έγραψε για τις εμπειρίες τους στη μάχη.
-
3:39 - 3:41Εδώ είναι ένα απόσπασμα κλειδί
-
3:41 - 3:44όπου στην ουσία περιγράφει τη σκάλα.
-
3:46 - 3:48(Βίντεο) Γκλεν Γκρέι: Πολλοί βετεράνοι θα παραδεχθούν
-
3:48 - 3:51ότι η εμπειρία της συλλογικής προσπάθειας στη μάχη
-
3:51 - 3:54ήταν το σημαντικότερο στοιχείο της ζωής τους.
-
3:54 - 3:57Το "εγώ" γίνεται ασυναίσθητα "εμείς"
-
3:57 - 3:59το "δικό μου" γίνεται "δικό μας"
-
3:59 - 4:01και μια ατομική πίστη
-
4:01 - 4:04χάνει την κεντρική της σημασία.
-
4:04 - 4:06Πιστεύω ότι δεν είναι τίποτα λιγότερο
-
4:06 - 4:09από την επιβεβαίωση της αθανασίας
-
4:09 - 4:12που κάνει την αυτοθυσία εκείνες τις στιγμές
-
4:12 - 4:15τόσο σχετικά εύκολη.
-
4:15 - 4:18Μπορεί να πέφτω, αλλά δεν πεθαίνω,
-
4:18 - 4:21γιατί αυτό που υπάρχει μέσα μου μεταφέρεται
-
4:21 - 4:23και συνεχίζει να ζει στους συντρόφους
-
4:23 - 4:25για τους οποίους έδωσα τη ζωή μου.
-
4:27 - 4:30Τζ. Χ.: Το κοινό που έχουν λοιπόν όλες αυτές οι περιπτώσεις
-
4:30 - 4:33είναι ότι ο εαυτός φαίνεται να υποχωρεί, να χάνεται
-
4:33 - 4:35και είναι ένα ωραίο, ένα πολύ ωραίο συναίσθημα
-
4:35 - 4:38εντελώς διαφορετικό από οτιδήποτε αισθανόμαστε στην κανονική μας ζωή.
-
4:38 - 4:41Είναι κάπως εμψυχωτικό.
-
4:41 - 4:44Η ιδέα ότι ανεβαίνουμε προς τα πάνω ήταν κεντρική στο έργο
-
4:44 - 4:47του μεγάλου Γάλλου κοινωνιολόγου Εμίλ Ντιρκέμ.
-
4:47 - 4:49Ο Ντιρκέμ μας αποκαλούσε Homo duplex,
-
4:49 - 4:51ή άνθρωπο δύο επιπέδων.
-
4:51 - 4:54Το χαμηλότερο επίπεδο το ονόμαζε επίπεδο των εγκοσμίων.
-
4:54 - 4:57Τα εγκόσμια είναι το αντίθετο του θείου.
-
4:57 - 4:59Απλά σημαίνει κοινό ή συνηθισμένο.
-
4:59 - 5:02Και στις συνηθισμένες μας ζωές υπάρχουμε ως άτομα.
-
5:02 - 5:05Θέλουμε να ικανοποιήσουμε τις ατομικές μας επιθυμίες.
-
5:05 - 5:07Ακολουθούμε τους ατομικούς μας στόχους.
-
5:07 - 5:09Αλλά μερικές φορές συμβαίνει κάτι
-
5:09 - 5:11που πυροδοτεί μια αλλαγή φάσης.
-
5:11 - 5:13Τα άτομα ενώνονται
-
5:13 - 5:16σε μια ομάδα, ένα κίνημα ή ένα έθνος,
-
5:16 - 5:19το οποίο είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των μελών του.
-
5:19 - 5:22Ο Ντιρκέμ ονόμαζε αυτό το επίπεδο το επίπεδο του θείου
-
5:22 - 5:24επειδή πίστευε ότι η λειτουργία της θρησκείας
-
5:24 - 5:26ήταν να ενώνει τους ανθρώπους σε μια ομάδα,
-
5:26 - 5:29σε μια ηθική κοινότητα.
-
5:29 - 5:32Ο Ντιρκέμ πίστευε ότι οτιδήποτε μας ενώνει
-
5:32 - 5:34παίρνει μια πνοή ιερότητας.
-
5:34 - 5:36Και μόλις οι άνθρωποι συγκεντρωθούν γύρω από
-
5:36 - 5:38κάποιο ιερό αντικείμενο ή αξία,
-
5:38 - 5:41θα εργασθούν ως ομάδα και θα παλέψουν να το υπερασπισθούν.
-
5:41 - 5:43Ο Ντιρκέμ έγραψε
-
5:43 - 5:45για ένα σύνολο έντονων συλλογικών συναισθημάτων
-
5:45 - 5:48που επιτελούν το θαύμα του E pluribus unum,
-
5:48 - 5:50της δημιουργίας μιας ομάδας από άτομα.
-
5:50 - 5:53Σκεφθείτε την ομαδική χαρά στη Βρετανία
-
5:53 - 5:56την ημέρα που έληξε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
-
5:56 - 5:59Σκεφθείτε την ομαδική οργή στην Πλατεία Ταχρίρ
-
5:59 - 6:02η οποία έριξε ένα δικτάτορα.
-
6:02 - 6:04Και σκεφθείτε την ομαδική θλίψη
-
6:04 - 6:06στις Ηνωμένες Πολιτείες
-
6:06 - 6:09που νιώσαμε όλοι, που μας ένωσε όλους,
-
6:09 - 6:12μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
-
6:12 - 6:15Θα συνοψίσω που είμαστε.
-
6:15 - 6:17Λέω ότι η ικανότητα για αυτο-υπέρβαση
-
6:17 - 6:20είναι ένα βασικό κομμάτι της ανθρώπινης φύσης.
-
6:20 - 6:22Φέρνω τη μεταφορά
-
6:22 - 6:24της σκάλας στο μυαλό.
-
6:24 - 6:26Λέω ότι είμαστε Homo duplex
-
6:26 - 6:29και η σκάλα μας οδηγεί από το επίπεδο των εγκοσμίων
-
6:29 - 6:31στο επίπεδο του θείου.
-
6:31 - 6:33Όταν ανεβαίνουμε αυτή τη σκάλα,
-
6:33 - 6:35η ιδιοτέλεια χάνεται,
-
6:35 - 6:37γινόμαστε απλά λιγότερο ιδιοτελείς
-
6:37 - 6:39και αισθανόμαστε καλύτεροι, πιο μεγαλόψυχοι
-
6:39 - 6:42και κάπως εξυψωμένοι.
-
6:42 - 6:45Αυτή είναι λοιπόν η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων
-
6:45 - 6:47για τους κοινωνικούς επιστήμονες σαν εμένα:
-
6:47 - 6:49Είναι η σκάλα
-
6:49 - 6:52ένα χαρακτηριστικό του εξελικτικού μας σχεδιασμού;
-
6:52 - 6:55Είναι ένα παράγωγο φυσικής επιλογής,
-
6:55 - 6:57όπως τα χέρια μας;
-
6:57 - 7:00Ή μήπως είναι ένας ιός, ένα λάθος στο σύστημα -
-
7:00 - 7:02αυτό το θρησκευτικό πράγμα είναι κάτι
-
7:02 - 7:05που συμβαίνει όταν τα καλώδια διασταυρώνονται στο μυαλό -
-
7:05 - 7:07η Τζιλ παθαίνει εγκεφαλικό και έχει αυτή την θρησκευτική εμπειρία,
-
7:07 - 7:09πρόκειται απλά για λάθος;
-
7:09 - 7:13Λοιπόν, πολλοί επιστήμονες που μελετούν τη θρησκεία ασπάζονται αυτή την άποψη.
-
7:13 - 7:15Οι Νέοι Άθεοι για παράδειγμα,
-
7:15 - 7:17ισχυρίζονται ότι η θρησκεία είναι ένα σύνολο μιμιδίων,
-
7:17 - 7:19ένα είδος παρασιτικών μιμιδίων,
-
7:19 - 7:21που εισέρχονται στο μυαλό μας
-
7:21 - 7:24και μας αναγκάζουν να κάνουμε όλων των ειδών τις θρησκευτικές τρέλες,
-
7:24 - 7:26αυτοκαταστροφικές κινήσεις, όπως επιθέσεις αυτοκτονίας.
-
7:26 - 7:28Και εξάλλου,
-
7:28 - 7:30πώς θα μπορούσε ποτέ να είναι καλό για εμάς
-
7:30 - 7:32να χάνουμε τον εαυτό μας;
-
7:32 - 7:34Πώς θα μπορούσε ποτέ να προσαρμοστεί
-
7:34 - 7:36ένας οργανισμός
-
7:36 - 7:39ώστε να υπερβεί την ιδιοτέλεια;
-
7:39 - 7:41Επιτρέψτε μου να σας δείξω.
-
7:41 - 7:43Στην "Καταγωγή του Ανθρώπου",
-
7:43 - 7:45ο Κάρολος Δαρβίνος έγραψε πολλά
-
7:45 - 7:47σχετικά με την εξέλιξη των ηθών -
-
7:47 - 7:50από πού προήλθαν, γιατί τα έχουμε.
-
7:50 - 7:52Ο Δαρβίνος παρατήρησε ότι πολλές από τις αρετές μας
-
7:52 - 7:54έχουν ελάχιστη χρήση για τον εαυτό μας,
-
7:54 - 7:56αλλά έχουν σημαντική χρήση για τις ομάδες μας.
-
7:56 - 7:58Έγραψε επίσης για το σενάριο
-
7:58 - 8:00στο οποίο δύο φυλές πρώιμων ανθρώπων
-
8:00 - 8:02θα έρχονταν σε επαφή και ανταγωνισμό.
-
8:02 - 8:05Είπε: "Αν η μία φυλή διέθετε
-
8:05 - 8:07έναν μεγάλο αριθμό θαρραλέων, συμπονετικών
-
8:07 - 8:09και πιστών μελών,
-
8:09 - 8:11που είναι πάντα έτοιμα να βοηθήσουν και να υπερασπιστούν το ένα το άλλο
-
8:11 - 8:13αυτή η φυλή θα είχε μεγαλύτερη επιτυχία
-
8:13 - 8:15και θα κατακτούσε την άλλη".
-
8:15 - 8:17Συνέχισε λέγοντας ότι "οι εγωιστές και οι εριστικοί άνθρωποι
-
8:17 - 8:19δεν θα έχουν συνοχή,
-
8:19 - 8:21και χωρίς συνοχή
-
8:21 - 8:23τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί."
-
8:23 - 8:25Με άλλα λόγια,
-
8:25 - 8:27ο Κάρολος Δαρβίνος πίστευε
-
8:27 - 8:29στην ομαδική επιλογή.
-
8:29 - 8:32Τώρα αυτή η ιδέα αποτελεί πεδίο διαμάχης τα τελευταία 40 χρόνια,
-
8:32 - 8:35αλλά πρόκειται να επιστρέψει δριμύτερη φέτος,
-
8:35 - 8:38ιδίως μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του Ε.Ο. Γουίλσον τον Απρίλιο,
-
8:38 - 8:40ο οποίος δείχνει με σοβαρά επιχειρήματα
-
8:40 - 8:42ότι εμείς, και μερικά ακόμα είδη,
-
8:42 - 8:44είμαστε παράγωγα της ομαδικής επιλογής.
-
8:44 - 8:46Αλλά πραγματικά ο τρόπος για να το σκεφτούμε αυτό
-
8:46 - 8:48είναι ως πολυεπίπεδη επιλογή.
-
8:48 - 8:50Σκεφτείτε το έτσι:
-
8:50 - 8:53Υπάρχει ανταγωνισμός εντός και μεταξύ των ομάδων.
-
8:53 - 8:56Εδώ είναι μια ομάδα ανθρώπων σε μια ομάδα κωπηλασίας κολεγίου.
-
8:56 - 8:58Εντός της ομάδας
-
8:58 - 9:00υπάρχει ανταγωνισμός.
-
9:00 - 9:02Τα μέλη της συναγωνίζονται το ένα το άλλο.
-
9:02 - 9:05Οι πιο αργοί κωπηλάτες, οι πιο αδύναμοι κωπηλάτες θα αποκοπούν από την ομάδα.
-
9:05 - 9:07Και μόνο μερικοί από αυτούς θα συνεχίσουν το άθλημα.
-
9:07 - 9:10Ίσως ένας από αυτούς να καταφέρει να φθάσει στους Ολυμπιακούς.
-
9:10 - 9:12Έτσι, εντός της ομάδας
-
9:12 - 9:15τα συμφέροντά τους συγκρούονται μεταξύ τους.
-
9:15 - 9:17Και μερικές φορές θα ήταν ωφέλιμο
-
9:17 - 9:19για κάποιο από τα μέλη
-
9:19 - 9:21να προσπαθήσει να σαμποτάρει τους υπολοίπους.
-
9:21 - 9:23Ίσως να συκοφαντήσει τον κύριο αντίπαλό του
-
9:23 - 9:25στον προπονητή.
-
9:25 - 9:27Αλλά ενώ ο ανταγωνισμός υφίσταται
-
9:27 - 9:29εντός του σκάφους,
-
9:29 - 9:32ο ανταγωνισμός συνεχίζεται και μεταξύ των σκαφών.
-
9:32 - 9:35Και μόλις βάλεις τους κωπηλάτες σ' ένα σκάφος που συναγωνίζεται με άλλο σκάφος,
-
9:35 - 9:37δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να συνεργαστούν
-
9:37 - 9:40επειδή βρίσκονται όλοι στο ίδιο σκάφος.
-
9:40 - 9:42Μπορούν να νικήσουν μόνο
-
9:42 - 9:44αν συνεργαστούν ως ομάδα.
-
9:44 - 9:46Εννοώ, αυτά τα πράγματα ακούγονται κοινότοπα,
-
9:46 - 9:48αλλά είναι βαθιές εξελικτικές αλήθειες.
-
9:48 - 9:50Το βασικό επιχείρημα εναντίον της ομαδικής επιλογής
-
9:50 - 9:52ήταν πάντοτε
-
9:52 - 9:55ότι, σίγουρα, θα ήταν ωραία να υπήρχε μια ομάδα συνεργατών,
-
9:55 - 9:57αλλά αμέσως μόλις δημιουργηθεί η ομάδα συνεργατών,
-
9:57 - 10:00θα υποταχθούν στα "αρπαχτικά",
-
10:00 - 10:03άτομα που θα εκμεταλλευτούν τη σκληρή δουλειά των άλλων.
-
10:03 - 10:05Θα σας το καταστήσω σαφές.
-
10:05 - 10:08Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μια ομάδα μικρών οργανισμών -
-
10:08 - 10:11μπορεί να είναι βακτήρια, χάμστερ, δεν έχει σημασία -
-
10:11 - 10:14και ας υποθέσουμε ότι αυτή η μικρή ομάδα εξελίχθηκε ώστε να συνεργάζεται.
-
10:14 - 10:16Αυτό είναι υπέροχο. Ξύνουν, υπερασπίζονται ο ένας τον άλλο,
-
10:16 - 10:19εργάζονται μαζί, παράγουν πλούτο.
-
10:19 - 10:21Και όπως θα δείτε σ' αυτή την προσομοίωση,
-
10:21 - 10:24καθώς αλληλεπιδρούν κερδίζουν πόντους, μεγαλώνουν
-
10:24 - 10:26και όταν διπλασιαστούν σε μέγεθος, θα τους δείτε να χωρίζονται
-
10:26 - 10:28και έτσι αναπαράγονται και αυξάνεται ο πληθυσμός.
-
10:28 - 10:31Αλλά ας υποθέσουμε ότι κάποιο από αυτά μεταλλάσσεται.
-
10:31 - 10:33Υπάρχει μια μετάλλαξη στο γονίδιο
-
10:33 - 10:35και κάποιο μεταλλάσσεται και ακολουθεί μια εγωιστική στρατηγική.
-
10:35 - 10:37Εκμεταλλεύεται τους υπολοίπους.
-
10:37 - 10:40Και όταν ένα πράσινο αλληλεπιδρά με ένα μπλε,
-
10:40 - 10:42βλέπετε ότι το πράσινο μεγαλώνει και το μπλε μικραίνει.
-
10:42 - 10:44Δείτε πώς λειτουργούν τα πράγματα.
-
10:44 - 10:46Ξεκινάμε με ένα μόνο πράσινο,
-
10:46 - 10:48και καθώς αλληλεπιδρά
-
10:48 - 10:51αυτό αποκτά πλούτο, πόντους ή φαγητό.
-
10:51 - 10:54Και σύντομα, οι συνεργάτες έχουν εξαφανιστεί.
-
10:54 - 10:57Τα αρπαχτικά έχουν κυριαρχήσει.
-
10:57 - 11:00Αν μια ομάδα δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα των αρπαχτικών
-
11:00 - 11:03τότε δεν μπορεί να δρέψει τους καρπούς της συνεργασίας
-
11:03 - 11:06και η ομαδική επιλογή δεν μπορεί να ξεκινήσει.
-
11:06 - 11:08Ωστόσο, υπάρχουν λύσεις για το πρόβλημα των αρπαχτικών.
-
11:08 - 11:10Δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα.
-
11:10 - 11:13Στην πραγματικότητα, η φύση το έχει λύσει πολλές φορές.
-
11:13 - 11:15Και η αγαπημένη λύση της φύσης
-
11:15 - 11:18είναι να τους βάζει όλους στο ίδιο σκάφος.
-
11:18 - 11:20Για παράδειγμα,
-
11:20 - 11:23γιατί τα μιτοχόνδρια σε κάθε κελί
-
11:23 - 11:25έχουν το δικό τους DNA,
-
11:25 - 11:28εντελώς ξεχωριστό από το DNA του πυρήνα;
-
11:28 - 11:30Επειδή παλαιότερα ήταν
-
11:30 - 11:32ξεχωριστά ανεξάρτητα βακτήρια
-
11:32 - 11:34και ενώθηκαν
-
11:34 - 11:36και έγιναν ένας υπερ-οργανισμός.
-
11:36 - 11:39Με κάποιον τρόπο - ίσως το ένα κατάπιε το άλλο, δεν θα μάθουμε ποτέ γιατί ακριβώς -
-
11:39 - 11:41αφότου τα κάλυψε μια μεμβράνη,
-
11:41 - 11:43ήταν όλα στην ίδια μεμβράνη,
-
11:43 - 11:46τώρα όλη η διαίρεση της εργασίας που δημιουργήθηκε από τον πλούτο,
-
11:46 - 11:48όλο το μεγαλείο που δημιουργήθηκε από τη συνεργασία,
-
11:48 - 11:50παραμένει κλειδωμένο στη μεμβράνη
-
11:50 - 11:53και έχουμε έναν υπερ-οργανισμό.
-
11:53 - 11:55Τώρα ας ξανακάνουμε την προσομοίωση
-
11:55 - 11:57βάζοντας έναν από αυτούς τους υπερ-οργανισμούς
-
11:57 - 12:00σ' έναν πληθυσμό αρπαχτικών, αποστατών, απατεώνων
-
12:00 - 12:03και ας δούμε τι θα συμβεί.
-
12:03 - 12:05Ένας υπερ-οργανισμός μπορεί βασικά να πάρει ό,τι θέλει.
-
12:05 - 12:08Είναι τόσο μεγάλος, ισχυρός και αποτελεσματικός
-
12:08 - 12:10που μπορεί να πάρει πόρους
-
12:10 - 12:14από τους πράσινους, τους αποστάτες, τους απατεώνες.
-
12:14 - 12:16Πολύ σύντομα, ολόκληρος ο πληθυσμός
-
12:16 - 12:19θα αποτελείται απ' αυτούς τους νέους υπερ-οργανισμούς.
-
12:19 - 12:21Αυτό που σας έδειξα εδώ
-
12:21 - 12:23ορισμένες φορές ονομάζεται μεγάλη μετάβαση
-
12:23 - 12:26στην εξελικτική ιστορία.
-
12:26 - 12:28Οι νόμοι του Δαρβίνου δεν αλλάζουν,
-
12:28 - 12:31αλλά τώρα υπάρχει ένα νέο είδος παίκτη στο γήπεδο
-
12:31 - 12:34και τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά.
-
12:34 - 12:36Τώρα αυτή η μετάβαση δεν ήταν ένα μοναδικό λάθος της φύσης
-
12:36 - 12:38που απλά συνέβη με ορισμένα βακτήρια.
-
12:38 - 12:40Συνέβη ξανά
-
12:40 - 12:42περίπου 120 ή 140 εκατομμύρια χρόνια πριν
-
12:42 - 12:45όταν μερικές μοναχικές σφήκες
-
12:45 - 12:47άρχισαν να δημιουργούν μικρές, πρωτόγονες
-
12:47 - 12:50φωλιές ή κυψέλες.
-
12:50 - 12:53Μόλις συγκεντρώθηκαν μερικές σφήκες στην ίδια κυψέλη,
-
12:53 - 12:55δεν είχαν άλλη επιλογή, παρά να συνεργαστούν
-
12:55 - 12:57επειδή σύντομα θα αντιμετώπιζαν ανταγωνισμό
-
12:57 - 12:59από άλλες κυψέλες.
-
12:59 - 13:01Και οι πιο συνεκτικές κυψέλες νίκησαν,
-
13:01 - 13:03ακριβώς όπως είπε ο Δαρβίνος.
-
13:03 - 13:05Αυτές οι πρώιμες σφήκες
-
13:05 - 13:07προκάλεσαν την εμφάνιση μελισσών και μυρμηγκιών
-
13:07 - 13:09που γέμισαν τον κόσμο
-
13:09 - 13:11και άλλαξαν τη βιόσφαιρα.
-
13:11 - 13:13Και συνέβη ξανά,
-
13:13 - 13:15ακόμα πιο θεαματικά,
-
13:15 - 13:17τα τελευταία 500 χιλιάδες χρόνια
-
13:17 - 13:19όταν οι πρόγονοί μας
-
13:19 - 13:21έγιναν πολιτιστικά πλάσματα,
-
13:21 - 13:24και συγκεντρώθηκαν γύρω από μια εστία ή μια φωτιά
-
13:24 - 13:26χώρισαν τις δουλειές,
-
13:26 - 13:29άρχισαν να βάφουν τα κορμιά τους, μιλούσαν τις δικές τους διαλέκτους
-
13:29 - 13:32και τελικά λάτρευαν τους δικούς τους θεούς.
-
13:32 - 13:34Από τη στιγμή που ήταν όλοι στην ίδια φυλή,
-
13:34 - 13:37μπορούσαν να κρατήσουν κλειδωμένα τα οφέλη της συνεργασίας.
-
13:37 - 13:39Και ξεκλείδωσαν την πιο ισχυρή δύναμη
-
13:39 - 13:41που γνώρισε ποτέ αυτός ο πλανήτης,
-
13:41 - 13:43η οποία είναι η ανθρώπινη συνεργασία,
-
13:43 - 13:45μια δύναμη για κατασκευή
-
13:45 - 13:48και καταστροφή.
-
13:48 - 13:50Φυσικά, οι ανθρώπινες ομάδες δεν είναι σε καμία περίπτωση τόσο συνεκτικές
-
13:50 - 13:52όσο οι κυψέλες των μελισσών.
-
13:52 - 13:55Οι ανθρώπινες ομάδες μπορεί να μοιάζουν με κυψέλες για λίγο,
-
13:55 - 13:57αλλά τείνουν να διαχωρίζονται.
-
13:57 - 14:00Δεν είμαστε ταγμένοι στη συνεργασία όπως οι μέλισσες και τα μυρμήγκια.
-
14:00 - 14:02Στην πραγματικότητα, συχνά,
-
14:02 - 14:04όπως είδαμε να συμβαίνει σε πολλές από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης,
-
14:04 - 14:08συχνά αυτοί οι διαχωρισμοί συγκλίνουν με τις θρησκευτικές γραμμές.
-
14:08 - 14:11Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι ενώνονται,
-
14:11 - 14:13και βάζουν τους εαυτούς τους στο ίδιο κίνημα,
-
14:13 - 14:16μπορούν να μετακινήσουν βουνά.
-
14:16 - 14:19Κοιτάξτε τους ανθρώπους στις φωτογραφίες που σας δείχνω.
-
14:19 - 14:21Πιστεύετε ότι
-
14:21 - 14:23κυνηγούν την ιδιοτέλεια;
-
14:23 - 14:26Ή κυνηγούν το κοινό συμφέρον,
-
14:26 - 14:29το οποίο απαιτεί να χάσουν τον εαυτό τους
-
14:29 - 14:33και να γίνουν απλά μέρος ενός συνόλου;
-
14:34 - 14:36Εντάξει, αυτή ήταν η Ομιλία μου
-
14:36 - 14:38που έγινε σύμφωνα με τον τρόπο του TED.
-
14:38 - 14:40Και τώρα θα ξαναπώ ολόκληρη την Ομιλία από την αρχή
-
14:40 - 14:42σε τρία λεπτά
-
14:42 - 14:45με πιο ολοκληρωμένο τρόπο.
-
14:45 - 14:47(Μουσική)
-
14:47 - 14:49(Βίντεο) Τζόναθαν Χέιντ: Εμείς οι άνθρωποι έχουμε πολλά είδη
-
14:49 - 14:51θρησκευτικής εμπειρίας,
-
14:51 - 14:53όπως εξήγησε και ο Γουίλιαμ Τζέιμς.
-
14:53 - 14:56Ένα από τα πιο κοινά είναι όταν ανεβαίνουμε τη μυστική σκάλα
-
14:56 - 14:58και χάνουμε τον εαυτό μας.
-
14:58 - 15:00Η σκάλα μας ανεβάζει
-
15:00 - 15:03από την εμπειρία της ζωής ως κοσμική ή συνηθισμένη
-
15:03 - 15:05στη εμπειρία της ζωής ως ιερή
-
15:05 - 15:07ή βαθιά διασυνδεδεμένη.
-
15:07 - 15:09Είμαστε Homo duplex,
-
15:09 - 15:11όπως εξήγησε ο Ντιρκέμ.
-
15:11 - 15:13Και είμαστε Homo duplex
-
15:13 - 15:15επειδή εξελιχθήκαμε από την πολυεπίπεδη επιλογή,
-
15:15 - 15:18όπως εξήγησε ο Δαρβίνος.
-
15:18 - 15:20Δεν μπορεί να είναι σίγουρο αν η σκάλα είναι προσαρμογή
-
15:20 - 15:22αντί για ιός,
-
15:22 - 15:24αλλά αν είναι προσαρμογή
-
15:24 - 15:26τότε οι επιπτώσεις είναι βαθιές.
-
15:26 - 15:28Αν είναι προσαρμογή,
-
15:28 - 15:31τότε εξελιχθήκαμε για να είμαστε θρησκευόμενοι.
-
15:31 - 15:33Δεν εννοώ ότι εξελιχθήκαμε
-
15:33 - 15:35για να γίνουμε μέλη γιγαντιαίων οργανωμένων θρησκειών.
-
15:35 - 15:37Αυτά τα πράγματα προέκυψαν πολύ πρόσφατα.
-
15:37 - 15:39Εννοώ ότι εξελιχθήκαμε
-
15:39 - 15:41για να δούμε την ιερότητα γύρω μας
-
15:41 - 15:43και να ενωθούμε με άλλους σε ομάδες
-
15:43 - 15:45και να μαζευτούμε γύρω από ιερά αντικείμενα,
-
15:45 - 15:47ανθρώπους και ιδέες.
-
15:47 - 15:50Γι' αυτόν το λόγο η πολιτική είναι τόσο φυλετική.
-
15:50 - 15:53Η πολιτική είναι εν μέρει κοσμική, εν μέρει ιδιοτελής
-
15:53 - 15:56αλλά η πολιτική έχει να κάνει επίσης με την ιερότητα.
-
15:56 - 15:58Έχει να κάνει με την ένωση με τους άλλους
-
15:58 - 16:00για να ακολουθήσουμε ηθικές ιδέες.
-
16:00 - 16:03Έχει να κάνει με την αιώνια πάλη του καλού και του κακού
-
16:03 - 16:06και όλοι πιστεύουμε ότι είμαστε στην ομάδα του καλού.
-
16:06 - 16:08Και κυρίως,
-
16:08 - 16:10αν η σκάλα είναι αληθινή,
-
16:10 - 16:12εξηγεί το διαρκές λανθάνον ρεύμα
-
16:12 - 16:14του ανικανοποίητου στη σύγχρονη ζωή.
-
16:14 - 16:17Επειδή τα ανθρώπινα όντα είναι, σε κάποιον βαθμό
-
16:17 - 16:19ομαδικά πλάσματα, όπως οι μέλισσες.
-
16:19 - 16:22Είμαστε μέλισσες. Το σκάσαμε από την κυψέλη την περίοδο του Διαφωτισμού.
-
16:22 - 16:25Καταρρίψαμε τους παλιούς θεσμούς
-
16:25 - 16:27και φέραμε ελευθερία στους καταπιεσμένους.
-
16:27 - 16:29Απελευθερώσαμε την δημιουργικότητα που άλλαξε τη Γη
-
16:29 - 16:32και δημιουργήσαμε τεράστιο πλούτο και ανέσεις.
-
16:32 - 16:34Σήμερα πετάμε
-
16:34 - 16:36σαν ξεχωριστές μέλισσες που πανηγυρίζουμε την ελευθερία μας.
-
16:36 - 16:38Αλλά μερικές φορές αναρωτιόμαστε:
-
16:38 - 16:40Μόνο αυτά υπάρχουν;
-
16:40 - 16:42Τι πρέπει να κάνω με τη ζωή μου;
-
16:42 - 16:44Τι λείπει;
-
16:44 - 16:46Αυτό που λείπει είναι ότι είμαστε Homo duplex,
-
16:46 - 16:49αλλά η σύγχρονη, κοσμική κοινωνία είναι χτισμένη
-
16:49 - 16:52ώστε να ικανοποιεί τον κατώτερο, κοσμικό εαυτό μας.
-
16:52 - 16:55Είναι πολύ άνετα εδώ κάτω, στο κατώτερο επίπεδο.
-
16:55 - 16:58Ελάτε, καθίστε στο οικιακό μου κέντρο ψυχαγωγίας.
-
16:58 - 17:00Μια μεγάλη πρόκληση της σύγχρονης ζωής
-
17:00 - 17:03είναι να βρεις τη σκάλα ανάμεσα σε όλα τα σκουπίδια
-
17:03 - 17:06και μετά να κάνεις κάτι καλό και μεγαλόψυχο
-
17:06 - 17:09μόλις φτάσεις στην κορυφή.
-
17:09 - 17:12Βλέπω την επιθυμία στους μαθητές μου στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.
-
17:12 - 17:14Όλοι θέλουν να βρουν μια αιτία ή ένα κάλεσμα
-
17:14 - 17:16στο οποίο να μπορούν να ριχτούν.
-
17:16 - 17:19Όλοι ψάχνουν για τη σκάλα τους.
-
17:19 - 17:21Και αυτό μου δίνει ελπίδα
-
17:21 - 17:23επειδή οι άνθρωποι δεν είναι αμιγώς εγωιστές.
-
17:23 - 17:25Οι περισσότεροι επιθυμούν να ξεπεράσουν τη μικροπρέπεια
-
17:25 - 17:27και να αποτελέσουν μέρος ενός μεγαλύτερου πράγματος.
-
17:27 - 17:30Και αυτό εξηγεί την εντυπωσιακή αντήχηση
-
17:30 - 17:32αυτής της απλής μεταφοράς
-
17:32 - 17:35που εμφανίστηκε σχεδόν 400 χρόνια πριν.
-
17:35 - 17:37"Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί
-
17:37 - 17:39πλήρες και αυτάρκες.
-
17:39 - 17:42Κάθε άνθρωπος είναι ένα τμήμα της ηπείρου,
-
17:42 - 17:45ένα κομμάτι της στεριάς."
-
17:45 - 17:47Σας ευχαριστώ.
-
17:47 - 17:55(Χειροκρότημα)
- Title:
- Τζόναθαν Χέιντ: Θρησκεία, εξέλιξη και η έκσταση της αυτο-υπέρβασης
- Speaker:
- Jonathan Haidt
- Description:
-
Ο ψυχολόγος Τζόναθαν Χέιντ κάνει μια απλή, αλλά δύσκολη ερώτηση: γιατί αναζητούμε την αυτο-υπέρβαση; Γιατί προσπαθούμε να χάσουμε τον εαυτό μας; Σε μια περιήγηση μέσω της επιστήμης της εξέλιξης από την επιλογή ομάδας, προτείνει μια προκλητική απάντηση.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 17:56