WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.000 Έχω μια ερώτηση για εσάς: 00:00:03.000 --> 00:00:05.000 Είστε θρησκευόμενοι; 00:00:05.000 --> 00:00:07.000 Σας παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας τώρα 00:00:07.000 --> 00:00:10.000 αν θεωρείτε τον εαυτό σας θρησκευόμενο. 00:00:10.000 --> 00:00:13.000 Για να δούμε, θα έλεγα περίπου ένα τρία με τέσσερα τοις εκατό. 00:00:13.000 --> 00:00:16.000 Δεν είχα ιδέα ότι υπάρχουν τόσοι πιστοί σε ένα συνέδριο του TED. 00:00:16.000 --> 00:00:18.000 (Γέλια) 00:00:18.000 --> 00:00:20.000 Εντάξει, ακόμα μία ερώτηση: 00:00:20.000 --> 00:00:22.000 Θεωρείτε τον εαυτό σας πνευματικό 00:00:22.000 --> 00:00:24.000 με οποιοδήποτε τρόπο, μορφή ή έννοια; Σηκώστε το χέρι σας. 00:00:24.000 --> 00:00:27.000 Οκ, εδώ έχουμε πλειοψηφία. NOTE Paragraph 00:00:27.000 --> 00:00:29.000 Η ομιλία μου σήμερα 00:00:29.000 --> 00:00:31.000 έχει να κάνει με το λόγο, ή έναν από τους κύριους λόγους, 00:00:31.000 --> 00:00:33.000 για τους οποίους οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τον εαυτό τους 00:00:33.000 --> 00:00:35.000 πνευματικό με κάποιο τρόπο, μορφή ή έννοια. 00:00:35.000 --> 00:00:38.000 Η ομιλία μου σήμερα έχει να κάνει με την αυτο-υπέρβαση. 00:00:38.000 --> 00:00:41.000 Είναι ένα βασικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης 00:00:41.000 --> 00:00:44.000 πως μερικές φορές ο εαυτός φαίνεται να χάνεται τελείως. 00:00:44.000 --> 00:00:46.000 Και όταν αυτό συμβαίνει, 00:00:46.000 --> 00:00:49.000 το συναίσθημα είναι εκστατικό 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 και ψάχνουμε μεταφορές για την άνοδο και την κάθοδο 00:00:51.000 --> 00:00:53.000 για να εξηγήσουμε αυτά τα συναισθήματα. 00:00:53.000 --> 00:00:55.000 Λέμε ότι έχουμε εξυψωθεί 00:00:55.000 --> 00:00:57.000 ή ανυψωθεί. NOTE Paragraph 00:00:57.000 --> 00:01:00.000 Τώρα είναι πραγματικά δύσκολο να σκεφθείτε κάτι τόσο αφηρημένο 00:01:00.000 --> 00:01:02.000 χωρίς μια συγκεκριμένη μεταφορά. 00:01:02.000 --> 00:01:05.000 Εδώ λοιπόν είναι η μεταφορά που προσφέρω σήμερα. 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 Σκεφθείτε το μυαλό σαν ένα σπίτι με πολλά δωμάτια, 00:01:08.000 --> 00:01:11.000 πολλά από τα οποία μας είναι πολύ οικεία. 00:01:11.000 --> 00:01:14.000 Αλλά μερικές φορές είναι σαν να εμφανίζεται μια πόρτα 00:01:14.000 --> 00:01:16.000 από το πουθενά 00:01:16.000 --> 00:01:19.000 η οποία οδηγεί σε μια σκάλα. 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 Ανεβαίνουμε τη σκάλα 00:01:21.000 --> 00:01:25.000 και βιώνουμε μια κατάσταση διαταραγμένης συνείδησης. NOTE Paragraph 00:01:25.000 --> 00:01:27.000 Το 1902, 00:01:27.000 --> 00:01:29.000 ο μεγάλος Αμερικάνος ψυχολόγος Γουίλιαμ Τζέιμς 00:01:29.000 --> 00:01:32.000 έγραψε για τις πολλές μορφές της θρησκευτικής εμπειρίας. 00:01:32.000 --> 00:01:34.000 Συγκέντρωσε περιπτώσεις όλων των ειδών. 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 Μνημόνευσε τα λόγια όλων των ανθρώπων 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 που είχαν μια μορφή από αυτές τις εμπειρίες. 00:01:38.000 --> 00:01:40.000 Μία από τις πιο συναρπαστικές για εμένα 00:01:40.000 --> 00:01:42.000 είναι ένας νέος άνδρας, ο Στίβεν Μπράντλεϊ, 00:01:42.000 --> 00:01:45.000 που νόμιζε ότι συνάντησε τον Ιησού το 1820. 00:01:45.000 --> 00:01:48.000 Και ορίστε τι είπε ο Μπράντλεϊ γι' αυτό. NOTE Paragraph 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 (Μουσική) NOTE Paragraph 00:01:54.000 --> 00:01:57.000 (Βίντεο) Στίβεν Μπράντλεϊ: Νομίζω ότι είδα το σωτήρα με ανθρώπινη μορφή 00:01:57.000 --> 00:01:59.000 για περίπου ένα δευτερόλεπτο στο δωμάτιο, 00:01:59.000 --> 00:02:01.000 με τα χέρια ανοιχτά, 00:02:01.000 --> 00:02:04.000 να εμφανίζεται για να μου πει "Έλα". 00:02:04.000 --> 00:02:07.000 Την επόμενη μέρα έτρεμα από αγαλλίαση. 00:02:07.000 --> 00:02:10.000 Η ευτυχία μου ήταν τόσο μεγάλη που ήθελα να πεθάνω. 00:02:10.000 --> 00:02:13.000 Αυτός ο κόσμος δεν είχε χώρο στα συναισθήματά μου. 00:02:13.000 --> 00:02:15.000 Πριν από αυτό 00:02:15.000 --> 00:02:17.000 ήμουν πολύ εγωιστής και αυτάρεσκος. 00:02:17.000 --> 00:02:20.000 Αλλά τώρα επιθυμούσα την ευημερία ολόκληρης της ανθρωπότητας 00:02:20.000 --> 00:02:22.000 και μπορούσα, με τρυφερή καρδιά, 00:02:22.000 --> 00:02:25.000 να συγχωρήσω τους χειρότερους εχθρούς μου. NOTE Paragraph 00:02:26.000 --> 00:02:28.000 Τζ. Χ.: Προσέξτε 00:02:28.000 --> 00:02:30.000 πως ο ευτελής, ηθικολογικός εαυτός του Μπράντλεϊ 00:02:30.000 --> 00:02:32.000 απλά πεθαίνει ανεβαίνοντας τη σκάλα. 00:02:32.000 --> 00:02:34.000 Και στο υψηλότερο επίπεδο 00:02:34.000 --> 00:02:37.000 γίνεται στοργικός και συγχωρεί. 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 Οι θρησκείες του κόσμου έχουν βρει πάρα πολλούς τρόπους 00:02:40.000 --> 00:02:42.000 για να βοηθήσουν τους ανθρώπους ν' ανέβουν τη σκάλα. 00:02:42.000 --> 00:02:44.000 Μερικές σταματούν τον εαυτό μέσω του διαλογισμού. 00:02:44.000 --> 00:02:46.000 Άλλες χρησιμοποιούν ψυχεδελικά ναρκωτικά. 00:02:46.000 --> 00:02:50.000 Αυτό είναι από έναν Αζτέκικο πάπυρο του 16ου αιώνα 00:02:50.000 --> 00:02:53.000 και δείχνει έναν άνθρωπο να τρώει ένα μανιτάρι ψιλοκυβίνης 00:02:53.000 --> 00:02:57.000 και την ίδια στιγμή σύρεται πάνω στη σκάλα από έναν θεό. 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 Άλλες χρησιμοποιούν το χορό, το στροβιλισμό και την περιστροφή 00:02:59.000 --> 00:03:01.000 για να προάγουν την αυτο-υπέρβαση. 00:03:01.000 --> 00:03:04.000 Αλλά δεν χρειάζεται μια θρησκεία για ν' ανεβείτε τη σκάλα. 00:03:04.000 --> 00:03:07.000 Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν την αυτο-υπέρβαση στη φύση. 00:03:07.000 --> 00:03:10.000 Άλλοι υπερβαίνουν τον εαυτό τους παραληρώντας. NOTE Paragraph 00:03:10.000 --> 00:03:13.000 Αλλά αυτό είναι το πιο παράξενο μέρος απ' όλα: 00:03:13.000 --> 00:03:15.000 ο πόλεμος. 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 Πάρα πολλά βιβλία για τον πόλεμο λένε το ίδιο πράγμα, 00:03:17.000 --> 00:03:19.000 ότι τίποτα δεν ενώνει τους ανθρώπους περισσότερο 00:03:19.000 --> 00:03:21.000 από τον πόλεμο. 00:03:21.000 --> 00:03:24.000 Και αυτή η ένωση δίνει τη δυνατότητα 00:03:24.000 --> 00:03:27.000 για εξαιρετικές εμπειρίες αυτο-υπέρβασης. 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 Θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα 00:03:29.000 --> 00:03:31.000 από ένα βιβλίο του Γκλεν Γκρέι. 00:03:31.000 --> 00:03:34.000 Ο Γκρέι ήταν στρατιώτης του Αμερικανικού στρατού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. 00:03:34.000 --> 00:03:37.000 Και μετά τον πόλεμο πήρε συνέντευξη από πολλούς στρατιώτες 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 και έγραψε για τις εμπειρίες τους στη μάχη. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Εδώ είναι ένα απόσπασμα κλειδί 00:03:41.000 --> 00:03:44.000 όπου στην ουσία περιγράφει τη σκάλα. NOTE Paragraph 00:03:46.000 --> 00:03:48.000 (Βίντεο) Γκλεν Γκρέι: Πολλοί βετεράνοι θα παραδεχθούν 00:03:48.000 --> 00:03:51.000 ότι η εμπειρία της συλλογικής προσπάθειας στη μάχη 00:03:51.000 --> 00:03:54.000 ήταν το σημαντικότερο στοιχείο της ζωής τους. 00:03:54.000 --> 00:03:57.000 Το "εγώ" γίνεται ασυναίσθητα "εμείς" 00:03:57.000 --> 00:03:59.000 το "δικό μου" γίνεται "δικό μας" 00:03:59.000 --> 00:04:01.000 και μια ατομική πίστη 00:04:01.000 --> 00:04:04.000 χάνει την κεντρική της σημασία. 00:04:04.000 --> 00:04:06.000 Πιστεύω ότι δεν είναι τίποτα λιγότερο 00:04:06.000 --> 00:04:09.000 από την επιβεβαίωση της αθανασίας 00:04:09.000 --> 00:04:12.000 που κάνει την αυτοθυσία εκείνες τις στιγμές 00:04:12.000 --> 00:04:15.000 τόσο σχετικά εύκολη. 00:04:15.000 --> 00:04:18.000 Μπορεί να πέφτω, αλλά δεν πεθαίνω, 00:04:18.000 --> 00:04:21.000 γιατί αυτό που υπάρχει μέσα μου μεταφέρεται 00:04:21.000 --> 00:04:23.000 και συνεχίζει να ζει στους συντρόφους 00:04:23.000 --> 00:04:25.000 για τους οποίους έδωσα τη ζωή μου. NOTE Paragraph 00:04:27.000 --> 00:04:30.000 Τζ. Χ.: Το κοινό που έχουν λοιπόν όλες αυτές οι περιπτώσεις 00:04:30.000 --> 00:04:33.000 είναι ότι ο εαυτός φαίνεται να υποχωρεί, να χάνεται 00:04:33.000 --> 00:04:35.000 και είναι ένα ωραίο, ένα πολύ ωραίο συναίσθημα 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 εντελώς διαφορετικό από οτιδήποτε αισθανόμαστε στην κανονική μας ζωή. 00:04:38.000 --> 00:04:41.000 Είναι κάπως εμψυχωτικό. 00:04:41.000 --> 00:04:44.000 Η ιδέα ότι ανεβαίνουμε προς τα πάνω ήταν κεντρική στο έργο 00:04:44.000 --> 00:04:47.000 του μεγάλου Γάλλου κοινωνιολόγου Εμίλ Ντιρκέμ. 00:04:47.000 --> 00:04:49.000 Ο Ντιρκέμ μας αποκαλούσε Homo duplex, 00:04:49.000 --> 00:04:51.000 ή άνθρωπο δύο επιπέδων. 00:04:51.000 --> 00:04:54.000 Το χαμηλότερο επίπεδο το ονόμαζε επίπεδο των εγκοσμίων. 00:04:54.000 --> 00:04:57.000 Τα εγκόσμια είναι το αντίθετο του θείου. 00:04:57.000 --> 00:04:59.000 Απλά σημαίνει κοινό ή συνηθισμένο. 00:04:59.000 --> 00:05:02.000 Και στις συνηθισμένες μας ζωές υπάρχουμε ως άτομα. 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 Θέλουμε να ικανοποιήσουμε τις ατομικές μας επιθυμίες. 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 Ακολουθούμε τους ατομικούς μας στόχους. 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 Αλλά μερικές φορές συμβαίνει κάτι 00:05:09.000 --> 00:05:11.000 που πυροδοτεί μια αλλαγή φάσης. 00:05:11.000 --> 00:05:13.000 Τα άτομα ενώνονται 00:05:13.000 --> 00:05:16.000 σε μια ομάδα, ένα κίνημα ή ένα έθνος, 00:05:16.000 --> 00:05:19.000 το οποίο είναι κάτι πολύ περισσότερο από το άθροισμα των μελών του. NOTE Paragraph 00:05:19.000 --> 00:05:22.000 Ο Ντιρκέμ ονόμαζε αυτό το επίπεδο το επίπεδο του θείου 00:05:22.000 --> 00:05:24.000 επειδή πίστευε ότι η λειτουργία της θρησκείας 00:05:24.000 --> 00:05:26.000 ήταν να ενώνει τους ανθρώπους σε μια ομάδα, 00:05:26.000 --> 00:05:29.000 σε μια ηθική κοινότητα. 00:05:29.000 --> 00:05:32.000 Ο Ντιρκέμ πίστευε ότι οτιδήποτε μας ενώνει 00:05:32.000 --> 00:05:34.000 παίρνει μια πνοή ιερότητας. 00:05:34.000 --> 00:05:36.000 Και μόλις οι άνθρωποι συγκεντρωθούν γύρω από 00:05:36.000 --> 00:05:38.000 κάποιο ιερό αντικείμενο ή αξία, 00:05:38.000 --> 00:05:41.000 θα εργασθούν ως ομάδα και θα παλέψουν να το υπερασπισθούν. 00:05:41.000 --> 00:05:43.000 Ο Ντιρκέμ έγραψε 00:05:43.000 --> 00:05:45.000 για ένα σύνολο έντονων συλλογικών συναισθημάτων 00:05:45.000 --> 00:05:48.000 που επιτελούν το θαύμα του E pluribus unum, 00:05:48.000 --> 00:05:50.000 της δημιουργίας μιας ομάδας από άτομα. 00:05:50.000 --> 00:05:53.000 Σκεφθείτε την ομαδική χαρά στη Βρετανία 00:05:53.000 --> 00:05:56.000 την ημέρα που έληξε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. 00:05:56.000 --> 00:05:59.000 Σκεφθείτε την ομαδική οργή στην Πλατεία Ταχρίρ 00:05:59.000 --> 00:06:02.000 η οποία έριξε ένα δικτάτορα. 00:06:02.000 --> 00:06:04.000 Και σκεφθείτε την ομαδική θλίψη 00:06:04.000 --> 00:06:06.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες 00:06:06.000 --> 00:06:09.000 που νιώσαμε όλοι, που μας ένωσε όλους, 00:06:09.000 --> 00:06:12.000 μετά την 11η Σεπτεμβρίου. NOTE Paragraph 00:06:12.000 --> 00:06:15.000 Θα συνοψίσω που είμαστε. 00:06:15.000 --> 00:06:17.000 Λέω ότι η ικανότητα για αυτο-υπέρβαση 00:06:17.000 --> 00:06:20.000 είναι ένα βασικό κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. 00:06:20.000 --> 00:06:22.000 Φέρνω τη μεταφορά 00:06:22.000 --> 00:06:24.000 της σκάλας στο μυαλό. 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 Λέω ότι είμαστε Homo duplex 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 και η σκάλα μας οδηγεί από το επίπεδο των εγκοσμίων 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 στο επίπεδο του θείου. 00:06:31.000 --> 00:06:33.000 Όταν ανεβαίνουμε αυτή τη σκάλα, 00:06:33.000 --> 00:06:35.000 η ιδιοτέλεια χάνεται, 00:06:35.000 --> 00:06:37.000 γινόμαστε απλά λιγότερο ιδιοτελείς 00:06:37.000 --> 00:06:39.000 και αισθανόμαστε καλύτεροι, πιο μεγαλόψυχοι 00:06:39.000 --> 00:06:42.000 και κάπως εξυψωμένοι. NOTE Paragraph 00:06:42.000 --> 00:06:45.000 Αυτή είναι λοιπόν η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων 00:06:45.000 --> 00:06:47.000 για τους κοινωνικούς επιστήμονες σαν εμένα: 00:06:47.000 --> 00:06:49.000 Είναι η σκάλα 00:06:49.000 --> 00:06:52.000 ένα χαρακτηριστικό του εξελικτικού μας σχεδιασμού; 00:06:52.000 --> 00:06:55.000 Είναι ένα παράγωγο φυσικής επιλογής, 00:06:55.000 --> 00:06:57.000 όπως τα χέρια μας; 00:06:57.000 --> 00:07:00.000 Ή μήπως είναι ένας ιός, ένα λάθος στο σύστημα - 00:07:00.000 --> 00:07:02.000 αυτό το θρησκευτικό πράγμα είναι κάτι 00:07:02.000 --> 00:07:05.000 που συμβαίνει όταν τα καλώδια διασταυρώνονται στο μυαλό - 00:07:05.000 --> 00:07:07.000 η Τζιλ παθαίνει εγκεφαλικό και έχει αυτή την θρησκευτική εμπειρία, 00:07:07.000 --> 00:07:09.000 πρόκειται απλά για λάθος; NOTE Paragraph 00:07:09.000 --> 00:07:13.000 Λοιπόν, πολλοί επιστήμονες που μελετούν τη θρησκεία ασπάζονται αυτή την άποψη. 00:07:13.000 --> 00:07:15.000 Οι Νέοι Άθεοι για παράδειγμα, 00:07:15.000 --> 00:07:17.000 ισχυρίζονται ότι η θρησκεία είναι ένα σύνολο μιμιδίων, 00:07:17.000 --> 00:07:19.000 ένα είδος παρασιτικών μιμιδίων, 00:07:19.000 --> 00:07:21.000 που εισέρχονται στο μυαλό μας 00:07:21.000 --> 00:07:24.000 και μας αναγκάζουν να κάνουμε όλων των ειδών τις θρησκευτικές τρέλες, 00:07:24.000 --> 00:07:26.000 αυτοκαταστροφικές κινήσεις, όπως επιθέσεις αυτοκτονίας. 00:07:26.000 --> 00:07:28.000 Και εξάλλου, 00:07:28.000 --> 00:07:30.000 πώς θα μπορούσε ποτέ να είναι καλό για εμάς 00:07:30.000 --> 00:07:32.000 να χάνουμε τον εαυτό μας; 00:07:32.000 --> 00:07:34.000 Πώς θα μπορούσε ποτέ να προσαρμοστεί 00:07:34.000 --> 00:07:36.000 ένας οργανισμός 00:07:36.000 --> 00:07:39.000 ώστε να υπερβεί την ιδιοτέλεια; 00:07:39.000 --> 00:07:41.000 Επιτρέψτε μου να σας δείξω. NOTE Paragraph 00:07:41.000 --> 00:07:43.000 Στην "Καταγωγή του Ανθρώπου", 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 ο Κάρολος Δαρβίνος έγραψε πολλά 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 σχετικά με την εξέλιξη των ηθών - 00:07:47.000 --> 00:07:50.000 από πού προήλθαν, γιατί τα έχουμε. 00:07:50.000 --> 00:07:52.000 Ο Δαρβίνος παρατήρησε ότι πολλές από τις αρετές μας 00:07:52.000 --> 00:07:54.000 έχουν ελάχιστη χρήση για τον εαυτό μας, 00:07:54.000 --> 00:07:56.000 αλλά έχουν σημαντική χρήση για τις ομάδες μας. 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 Έγραψε επίσης για το σενάριο 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 στο οποίο δύο φυλές πρώιμων ανθρώπων 00:08:00.000 --> 00:08:02.000 θα έρχονταν σε επαφή και ανταγωνισμό. 00:08:02.000 --> 00:08:05.000 Είπε: "Αν η μία φυλή διέθετε 00:08:05.000 --> 00:08:07.000 έναν μεγάλο αριθμό θαρραλέων, συμπονετικών 00:08:07.000 --> 00:08:09.000 και πιστών μελών, 00:08:09.000 --> 00:08:11.000 που είναι πάντα έτοιμα να βοηθήσουν και να υπερασπιστούν το ένα το άλλο 00:08:11.000 --> 00:08:13.000 αυτή η φυλή θα είχε μεγαλύτερη επιτυχία 00:08:13.000 --> 00:08:15.000 και θα κατακτούσε την άλλη". 00:08:15.000 --> 00:08:17.000 Συνέχισε λέγοντας ότι "οι εγωιστές και οι εριστικοί άνθρωποι 00:08:17.000 --> 00:08:19.000 δεν θα έχουν συνοχή, 00:08:19.000 --> 00:08:21.000 και χωρίς συνοχή 00:08:21.000 --> 00:08:23.000 τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί." 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 Με άλλα λόγια, 00:08:25.000 --> 00:08:27.000 ο Κάρολος Δαρβίνος πίστευε 00:08:27.000 --> 00:08:29.000 στην ομαδική επιλογή. NOTE Paragraph 00:08:29.000 --> 00:08:32.000 Τώρα αυτή η ιδέα αποτελεί πεδίο διαμάχης τα τελευταία 40 χρόνια, 00:08:32.000 --> 00:08:35.000 αλλά πρόκειται να επιστρέψει δριμύτερη φέτος, 00:08:35.000 --> 00:08:38.000 ιδίως μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του Ε.Ο. Γουίλσον τον Απρίλιο, 00:08:38.000 --> 00:08:40.000 ο οποίος δείχνει με σοβαρά επιχειρήματα 00:08:40.000 --> 00:08:42.000 ότι εμείς, και μερικά ακόμα είδη, 00:08:42.000 --> 00:08:44.000 είμαστε παράγωγα της ομαδικής επιλογής. 00:08:44.000 --> 00:08:46.000 Αλλά πραγματικά ο τρόπος για να το σκεφτούμε αυτό 00:08:46.000 --> 00:08:48.000 είναι ως πολυεπίπεδη επιλογή. NOTE Paragraph 00:08:48.000 --> 00:08:50.000 Σκεφτείτε το έτσι: 00:08:50.000 --> 00:08:53.000 Υπάρχει ανταγωνισμός εντός και μεταξύ των ομάδων. 00:08:53.000 --> 00:08:56.000 Εδώ είναι μια ομάδα ανθρώπων σε μια ομάδα κωπηλασίας κολεγίου. 00:08:56.000 --> 00:08:58.000 Εντός της ομάδας 00:08:58.000 --> 00:09:00.000 υπάρχει ανταγωνισμός. 00:09:00.000 --> 00:09:02.000 Τα μέλη της συναγωνίζονται το ένα το άλλο. 00:09:02.000 --> 00:09:05.000 Οι πιο αργοί κωπηλάτες, οι πιο αδύναμοι κωπηλάτες θα αποκοπούν από την ομάδα. 00:09:05.000 --> 00:09:07.000 Και μόνο μερικοί από αυτούς θα συνεχίσουν το άθλημα. 00:09:07.000 --> 00:09:10.000 Ίσως ένας από αυτούς να καταφέρει να φθάσει στους Ολυμπιακούς. 00:09:10.000 --> 00:09:12.000 Έτσι, εντός της ομάδας 00:09:12.000 --> 00:09:15.000 τα συμφέροντά τους συγκρούονται μεταξύ τους. 00:09:15.000 --> 00:09:17.000 Και μερικές φορές θα ήταν ωφέλιμο 00:09:17.000 --> 00:09:19.000 για κάποιο από τα μέλη 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 να προσπαθήσει να σαμποτάρει τους υπολοίπους. 00:09:21.000 --> 00:09:23.000 Ίσως να συκοφαντήσει τον κύριο αντίπαλό του 00:09:23.000 --> 00:09:25.000 στον προπονητή. 00:09:25.000 --> 00:09:27.000 Αλλά ενώ ο ανταγωνισμός υφίσταται 00:09:27.000 --> 00:09:29.000 εντός του σκάφους, 00:09:29.000 --> 00:09:32.000 ο ανταγωνισμός συνεχίζεται και μεταξύ των σκαφών. 00:09:32.000 --> 00:09:35.000 Και μόλις βάλεις τους κωπηλάτες σ' ένα σκάφος που συναγωνίζεται με άλλο σκάφος, 00:09:35.000 --> 00:09:37.000 δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να συνεργαστούν 00:09:37.000 --> 00:09:40.000 επειδή βρίσκονται όλοι στο ίδιο σκάφος. 00:09:40.000 --> 00:09:42.000 Μπορούν να νικήσουν μόνο 00:09:42.000 --> 00:09:44.000 αν συνεργαστούν ως ομάδα. 00:09:44.000 --> 00:09:46.000 Εννοώ, αυτά τα πράγματα ακούγονται κοινότοπα, 00:09:46.000 --> 00:09:48.000 αλλά είναι βαθιές εξελικτικές αλήθειες. NOTE Paragraph 00:09:48.000 --> 00:09:50.000 Το βασικό επιχείρημα εναντίον της ομαδικής επιλογής 00:09:50.000 --> 00:09:52.000 ήταν πάντοτε 00:09:52.000 --> 00:09:55.000 ότι, σίγουρα, θα ήταν ωραία να υπήρχε μια ομάδα συνεργατών, 00:09:55.000 --> 00:09:57.000 αλλά αμέσως μόλις δημιουργηθεί η ομάδα συνεργατών, 00:09:57.000 --> 00:10:00.000 θα υποταχθούν στα "αρπαχτικά", 00:10:00.000 --> 00:10:03.000 άτομα που θα εκμεταλλευτούν τη σκληρή δουλειά των άλλων. 00:10:03.000 --> 00:10:05.000 Θα σας το καταστήσω σαφές. 00:10:05.000 --> 00:10:08.000 Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μια ομάδα μικρών οργανισμών - 00:10:08.000 --> 00:10:11.000 μπορεί να είναι βακτήρια, χάμστερ, δεν έχει σημασία - 00:10:11.000 --> 00:10:14.000 και ας υποθέσουμε ότι αυτή η μικρή ομάδα εξελίχθηκε ώστε να συνεργάζεται. 00:10:14.000 --> 00:10:16.000 Αυτό είναι υπέροχο. Ξύνουν, υπερασπίζονται ο ένας τον άλλο, 00:10:16.000 --> 00:10:19.000 εργάζονται μαζί, παράγουν πλούτο. 00:10:19.000 --> 00:10:21.000 Και όπως θα δείτε σ' αυτή την προσομοίωση, 00:10:21.000 --> 00:10:24.000 καθώς αλληλεπιδρούν κερδίζουν πόντους, μεγαλώνουν 00:10:24.000 --> 00:10:26.000 και όταν διπλασιαστούν σε μέγεθος, θα τους δείτε να χωρίζονται 00:10:26.000 --> 00:10:28.000 και έτσι αναπαράγονται και αυξάνεται ο πληθυσμός. NOTE Paragraph 00:10:28.000 --> 00:10:31.000 Αλλά ας υποθέσουμε ότι κάποιο από αυτά μεταλλάσσεται. 00:10:31.000 --> 00:10:33.000 Υπάρχει μια μετάλλαξη στο γονίδιο 00:10:33.000 --> 00:10:35.000 και κάποιο μεταλλάσσεται και ακολουθεί μια εγωιστική στρατηγική. 00:10:35.000 --> 00:10:37.000 Εκμεταλλεύεται τους υπολοίπους. 00:10:37.000 --> 00:10:40.000 Και όταν ένα πράσινο αλληλεπιδρά με ένα μπλε, 00:10:40.000 --> 00:10:42.000 βλέπετε ότι το πράσινο μεγαλώνει και το μπλε μικραίνει. 00:10:42.000 --> 00:10:44.000 Δείτε πώς λειτουργούν τα πράγματα. 00:10:44.000 --> 00:10:46.000 Ξεκινάμε με ένα μόνο πράσινο, 00:10:46.000 --> 00:10:48.000 και καθώς αλληλεπιδρά 00:10:48.000 --> 00:10:51.000 αυτό αποκτά πλούτο, πόντους ή φαγητό. 00:10:51.000 --> 00:10:54.000 Και σύντομα, οι συνεργάτες έχουν εξαφανιστεί. 00:10:54.000 --> 00:10:57.000 Τα αρπαχτικά έχουν κυριαρχήσει. 00:10:57.000 --> 00:11:00.000 Αν μια ομάδα δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα των αρπαχτικών 00:11:00.000 --> 00:11:03.000 τότε δεν μπορεί να δρέψει τους καρπούς της συνεργασίας 00:11:03.000 --> 00:11:06.000 και η ομαδική επιλογή δεν μπορεί να ξεκινήσει. NOTE Paragraph 00:11:06.000 --> 00:11:08.000 Ωστόσο, υπάρχουν λύσεις για το πρόβλημα των αρπαχτικών. 00:11:08.000 --> 00:11:10.000 Δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα. 00:11:10.000 --> 00:11:13.000 Στην πραγματικότητα, η φύση το έχει λύσει πολλές φορές. 00:11:13.000 --> 00:11:15.000 Και η αγαπημένη λύση της φύσης 00:11:15.000 --> 00:11:18.000 είναι να τους βάζει όλους στο ίδιο σκάφος. 00:11:18.000 --> 00:11:20.000 Για παράδειγμα, 00:11:20.000 --> 00:11:23.000 γιατί τα μιτοχόνδρια σε κάθε κελί 00:11:23.000 --> 00:11:25.000 έχουν το δικό τους DNA, 00:11:25.000 --> 00:11:28.000 εντελώς ξεχωριστό από το DNA του πυρήνα; 00:11:28.000 --> 00:11:30.000 Επειδή παλαιότερα ήταν 00:11:30.000 --> 00:11:32.000 ξεχωριστά ανεξάρτητα βακτήρια 00:11:32.000 --> 00:11:34.000 και ενώθηκαν 00:11:34.000 --> 00:11:36.000 και έγιναν ένας υπερ-οργανισμός. 00:11:36.000 --> 00:11:39.000 Με κάποιον τρόπο - ίσως το ένα κατάπιε το άλλο, δεν θα μάθουμε ποτέ γιατί ακριβώς - 00:11:39.000 --> 00:11:41.000 αφότου τα κάλυψε μια μεμβράνη, 00:11:41.000 --> 00:11:43.000 ήταν όλα στην ίδια μεμβράνη, 00:11:43.000 --> 00:11:46.000 τώρα όλη η διαίρεση της εργασίας που δημιουργήθηκε από τον πλούτο, 00:11:46.000 --> 00:11:48.000 όλο το μεγαλείο που δημιουργήθηκε από τη συνεργασία, 00:11:48.000 --> 00:11:50.000 παραμένει κλειδωμένο στη μεμβράνη 00:11:50.000 --> 00:11:53.000 και έχουμε έναν υπερ-οργανισμό. NOTE Paragraph 00:11:53.000 --> 00:11:55.000 Τώρα ας ξανακάνουμε την προσομοίωση 00:11:55.000 --> 00:11:57.000 βάζοντας έναν από αυτούς τους υπερ-οργανισμούς 00:11:57.000 --> 00:12:00.000 σ' έναν πληθυσμό αρπαχτικών, αποστατών, απατεώνων 00:12:00.000 --> 00:12:03.000 και ας δούμε τι θα συμβεί. 00:12:03.000 --> 00:12:05.000 Ένας υπερ-οργανισμός μπορεί βασικά να πάρει ό,τι θέλει. 00:12:05.000 --> 00:12:08.000 Είναι τόσο μεγάλος, ισχυρός και αποτελεσματικός 00:12:08.000 --> 00:12:10.000 που μπορεί να πάρει πόρους 00:12:10.000 --> 00:12:14.000 από τους πράσινους, τους αποστάτες, τους απατεώνες. 00:12:14.000 --> 00:12:16.000 Πολύ σύντομα, ολόκληρος ο πληθυσμός 00:12:16.000 --> 00:12:19.000 θα αποτελείται απ' αυτούς τους νέους υπερ-οργανισμούς. 00:12:19.000 --> 00:12:21.000 Αυτό που σας έδειξα εδώ 00:12:21.000 --> 00:12:23.000 ορισμένες φορές ονομάζεται μεγάλη μετάβαση 00:12:23.000 --> 00:12:26.000 στην εξελικτική ιστορία. 00:12:26.000 --> 00:12:28.000 Οι νόμοι του Δαρβίνου δεν αλλάζουν, 00:12:28.000 --> 00:12:31.000 αλλά τώρα υπάρχει ένα νέο είδος παίκτη στο γήπεδο 00:12:31.000 --> 00:12:34.000 και τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά. NOTE Paragraph 00:12:34.000 --> 00:12:36.000 Τώρα αυτή η μετάβαση δεν ήταν ένα μοναδικό λάθος της φύσης 00:12:36.000 --> 00:12:38.000 που απλά συνέβη με ορισμένα βακτήρια. 00:12:38.000 --> 00:12:40.000 Συνέβη ξανά 00:12:40.000 --> 00:12:42.000 περίπου 120 ή 140 εκατομμύρια χρόνια πριν 00:12:42.000 --> 00:12:45.000 όταν μερικές μοναχικές σφήκες 00:12:45.000 --> 00:12:47.000 άρχισαν να δημιουργούν μικρές, πρωτόγονες 00:12:47.000 --> 00:12:50.000 φωλιές ή κυψέλες. 00:12:50.000 --> 00:12:53.000 Μόλις συγκεντρώθηκαν μερικές σφήκες στην ίδια κυψέλη, 00:12:53.000 --> 00:12:55.000 δεν είχαν άλλη επιλογή, παρά να συνεργαστούν 00:12:55.000 --> 00:12:57.000 επειδή σύντομα θα αντιμετώπιζαν ανταγωνισμό 00:12:57.000 --> 00:12:59.000 από άλλες κυψέλες. 00:12:59.000 --> 00:13:01.000 Και οι πιο συνεκτικές κυψέλες νίκησαν, 00:13:01.000 --> 00:13:03.000 ακριβώς όπως είπε ο Δαρβίνος. NOTE Paragraph 00:13:03.000 --> 00:13:05.000 Αυτές οι πρώιμες σφήκες 00:13:05.000 --> 00:13:07.000 προκάλεσαν την εμφάνιση μελισσών και μυρμηγκιών 00:13:07.000 --> 00:13:09.000 που γέμισαν τον κόσμο 00:13:09.000 --> 00:13:11.000 και άλλαξαν τη βιόσφαιρα. 00:13:11.000 --> 00:13:13.000 Και συνέβη ξανά, 00:13:13.000 --> 00:13:15.000 ακόμα πιο θεαματικά, 00:13:15.000 --> 00:13:17.000 τα τελευταία 500 χιλιάδες χρόνια 00:13:17.000 --> 00:13:19.000 όταν οι πρόγονοί μας 00:13:19.000 --> 00:13:21.000 έγιναν πολιτιστικά πλάσματα, 00:13:21.000 --> 00:13:24.000 και συγκεντρώθηκαν γύρω από μια εστία ή μια φωτιά 00:13:24.000 --> 00:13:26.000 χώρισαν τις δουλειές, 00:13:26.000 --> 00:13:29.000 άρχισαν να βάφουν τα κορμιά τους, μιλούσαν τις δικές τους διαλέκτους 00:13:29.000 --> 00:13:32.000 και τελικά λάτρευαν τους δικούς τους θεούς. 00:13:32.000 --> 00:13:34.000 Από τη στιγμή που ήταν όλοι στην ίδια φυλή, 00:13:34.000 --> 00:13:37.000 μπορούσαν να κρατήσουν κλειδωμένα τα οφέλη της συνεργασίας. 00:13:37.000 --> 00:13:39.000 Και ξεκλείδωσαν την πιο ισχυρή δύναμη 00:13:39.000 --> 00:13:41.000 που γνώρισε ποτέ αυτός ο πλανήτης, 00:13:41.000 --> 00:13:43.000 η οποία είναι η ανθρώπινη συνεργασία, 00:13:43.000 --> 00:13:45.000 μια δύναμη για κατασκευή 00:13:45.000 --> 00:13:48.000 και καταστροφή. NOTE Paragraph 00:13:48.000 --> 00:13:50.000 Φυσικά, οι ανθρώπινες ομάδες δεν είναι σε καμία περίπτωση τόσο συνεκτικές 00:13:50.000 --> 00:13:52.000 όσο οι κυψέλες των μελισσών. 00:13:52.000 --> 00:13:55.000 Οι ανθρώπινες ομάδες μπορεί να μοιάζουν με κυψέλες για λίγο, 00:13:55.000 --> 00:13:57.000 αλλά τείνουν να διαχωρίζονται. 00:13:57.000 --> 00:14:00.000 Δεν είμαστε ταγμένοι στη συνεργασία όπως οι μέλισσες και τα μυρμήγκια. 00:14:00.000 --> 00:14:02.000 Στην πραγματικότητα, συχνά, 00:14:02.000 --> 00:14:04.000 όπως είδαμε να συμβαίνει σε πολλές από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης, 00:14:04.000 --> 00:14:08.000 συχνά αυτοί οι διαχωρισμοί συγκλίνουν με τις θρησκευτικές γραμμές. 00:14:08.000 --> 00:14:11.000 Ωστόσο, όταν οι άνθρωποι ενώνονται, 00:14:11.000 --> 00:14:13.000 και βάζουν τους εαυτούς τους στο ίδιο κίνημα, 00:14:13.000 --> 00:14:16.000 μπορούν να μετακινήσουν βουνά. NOTE Paragraph 00:14:16.000 --> 00:14:19.000 Κοιτάξτε τους ανθρώπους στις φωτογραφίες που σας δείχνω. 00:14:19.000 --> 00:14:21.000 Πιστεύετε ότι 00:14:21.000 --> 00:14:23.000 κυνηγούν την ιδιοτέλεια; 00:14:23.000 --> 00:14:26.000 Ή κυνηγούν το κοινό συμφέρον, 00:14:26.000 --> 00:14:29.000 το οποίο απαιτεί να χάσουν τον εαυτό τους 00:14:29.000 --> 00:14:33.000 και να γίνουν απλά μέρος ενός συνόλου; NOTE Paragraph 00:14:34.000 --> 00:14:36.000 Εντάξει, αυτή ήταν η Ομιλία μου 00:14:36.000 --> 00:14:38.000 που έγινε σύμφωνα με τον τρόπο του TED. 00:14:38.000 --> 00:14:40.000 Και τώρα θα ξαναπώ ολόκληρη την Ομιλία από την αρχή 00:14:40.000 --> 00:14:42.000 σε τρία λεπτά 00:14:42.000 --> 00:14:45.000 με πιο ολοκληρωμένο τρόπο. NOTE Paragraph 00:14:45.000 --> 00:14:47.000 (Μουσική) NOTE Paragraph 00:14:47.000 --> 00:14:49.000 (Βίντεο) Τζόναθαν Χέιντ: Εμείς οι άνθρωποι έχουμε πολλά είδη 00:14:49.000 --> 00:14:51.000 θρησκευτικής εμπειρίας, 00:14:51.000 --> 00:14:53.000 όπως εξήγησε και ο Γουίλιαμ Τζέιμς. 00:14:53.000 --> 00:14:56.000 Ένα από τα πιο κοινά είναι όταν ανεβαίνουμε τη μυστική σκάλα 00:14:56.000 --> 00:14:58.000 και χάνουμε τον εαυτό μας. 00:14:58.000 --> 00:15:00.000 Η σκάλα μας ανεβάζει 00:15:00.000 --> 00:15:03.000 από την εμπειρία της ζωής ως κοσμική ή συνηθισμένη 00:15:03.000 --> 00:15:05.000 στη εμπειρία της ζωής ως ιερή 00:15:05.000 --> 00:15:07.000 ή βαθιά διασυνδεδεμένη. 00:15:07.000 --> 00:15:09.000 Είμαστε Homo duplex, 00:15:09.000 --> 00:15:11.000 όπως εξήγησε ο Ντιρκέμ. 00:15:11.000 --> 00:15:13.000 Και είμαστε Homo duplex 00:15:13.000 --> 00:15:15.000 επειδή εξελιχθήκαμε από την πολυεπίπεδη επιλογή, 00:15:15.000 --> 00:15:18.000 όπως εξήγησε ο Δαρβίνος. 00:15:18.000 --> 00:15:20.000 Δεν μπορεί να είναι σίγουρο αν η σκάλα είναι προσαρμογή 00:15:20.000 --> 00:15:22.000 αντί για ιός, 00:15:22.000 --> 00:15:24.000 αλλά αν είναι προσαρμογή 00:15:24.000 --> 00:15:26.000 τότε οι επιπτώσεις είναι βαθιές. 00:15:26.000 --> 00:15:28.000 Αν είναι προσαρμογή, 00:15:28.000 --> 00:15:31.000 τότε εξελιχθήκαμε για να είμαστε θρησκευόμενοι. NOTE Paragraph 00:15:31.000 --> 00:15:33.000 Δεν εννοώ ότι εξελιχθήκαμε 00:15:33.000 --> 00:15:35.000 για να γίνουμε μέλη γιγαντιαίων οργανωμένων θρησκειών. 00:15:35.000 --> 00:15:37.000 Αυτά τα πράγματα προέκυψαν πολύ πρόσφατα. 00:15:37.000 --> 00:15:39.000 Εννοώ ότι εξελιχθήκαμε 00:15:39.000 --> 00:15:41.000 για να δούμε την ιερότητα γύρω μας 00:15:41.000 --> 00:15:43.000 και να ενωθούμε με άλλους σε ομάδες 00:15:43.000 --> 00:15:45.000 και να μαζευτούμε γύρω από ιερά αντικείμενα, 00:15:45.000 --> 00:15:47.000 ανθρώπους και ιδέες. 00:15:47.000 --> 00:15:50.000 Γι' αυτόν το λόγο η πολιτική είναι τόσο φυλετική. 00:15:50.000 --> 00:15:53.000 Η πολιτική είναι εν μέρει κοσμική, εν μέρει ιδιοτελής 00:15:53.000 --> 00:15:56.000 αλλά η πολιτική έχει να κάνει επίσης με την ιερότητα. 00:15:56.000 --> 00:15:58.000 Έχει να κάνει με την ένωση με τους άλλους 00:15:58.000 --> 00:16:00.000 για να ακολουθήσουμε ηθικές ιδέες. 00:16:00.000 --> 00:16:03.000 Έχει να κάνει με την αιώνια πάλη του καλού και του κακού 00:16:03.000 --> 00:16:06.000 και όλοι πιστεύουμε ότι είμαστε στην ομάδα του καλού. NOTE Paragraph 00:16:06.000 --> 00:16:08.000 Και κυρίως, 00:16:08.000 --> 00:16:10.000 αν η σκάλα είναι αληθινή, 00:16:10.000 --> 00:16:12.000 εξηγεί το διαρκές λανθάνον ρεύμα 00:16:12.000 --> 00:16:14.000 του ανικανοποίητου στη σύγχρονη ζωή. 00:16:14.000 --> 00:16:17.000 Επειδή τα ανθρώπινα όντα είναι, σε κάποιον βαθμό 00:16:17.000 --> 00:16:19.000 ομαδικά πλάσματα, όπως οι μέλισσες. 00:16:19.000 --> 00:16:22.000 Είμαστε μέλισσες. Το σκάσαμε από την κυψέλη την περίοδο του Διαφωτισμού. 00:16:22.000 --> 00:16:25.000 Καταρρίψαμε τους παλιούς θεσμούς 00:16:25.000 --> 00:16:27.000 και φέραμε ελευθερία στους καταπιεσμένους. 00:16:27.000 --> 00:16:29.000 Απελευθερώσαμε την δημιουργικότητα που άλλαξε τη Γη 00:16:29.000 --> 00:16:32.000 και δημιουργήσαμε τεράστιο πλούτο και ανέσεις. NOTE Paragraph 00:16:32.000 --> 00:16:34.000 Σήμερα πετάμε 00:16:34.000 --> 00:16:36.000 σαν ξεχωριστές μέλισσες που πανηγυρίζουμε την ελευθερία μας. 00:16:36.000 --> 00:16:38.000 Αλλά μερικές φορές αναρωτιόμαστε: 00:16:38.000 --> 00:16:40.000 Μόνο αυτά υπάρχουν; 00:16:40.000 --> 00:16:42.000 Τι πρέπει να κάνω με τη ζωή μου; 00:16:42.000 --> 00:16:44.000 Τι λείπει; 00:16:44.000 --> 00:16:46.000 Αυτό που λείπει είναι ότι είμαστε Homo duplex, 00:16:46.000 --> 00:16:49.000 αλλά η σύγχρονη, κοσμική κοινωνία είναι χτισμένη 00:16:49.000 --> 00:16:52.000 ώστε να ικανοποιεί τον κατώτερο, κοσμικό εαυτό μας. 00:16:52.000 --> 00:16:55.000 Είναι πολύ άνετα εδώ κάτω, στο κατώτερο επίπεδο. 00:16:55.000 --> 00:16:58.000 Ελάτε, καθίστε στο οικιακό μου κέντρο ψυχαγωγίας. NOTE Paragraph 00:16:58.000 --> 00:17:00.000 Μια μεγάλη πρόκληση της σύγχρονης ζωής 00:17:00.000 --> 00:17:03.000 είναι να βρεις τη σκάλα ανάμεσα σε όλα τα σκουπίδια 00:17:03.000 --> 00:17:06.000 και μετά να κάνεις κάτι καλό και μεγαλόψυχο 00:17:06.000 --> 00:17:09.000 μόλις φτάσεις στην κορυφή. 00:17:09.000 --> 00:17:12.000 Βλέπω την επιθυμία στους μαθητές μου στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. 00:17:12.000 --> 00:17:14.000 Όλοι θέλουν να βρουν μια αιτία ή ένα κάλεσμα 00:17:14.000 --> 00:17:16.000 στο οποίο να μπορούν να ριχτούν. 00:17:16.000 --> 00:17:19.000 Όλοι ψάχνουν για τη σκάλα τους. 00:17:19.000 --> 00:17:21.000 Και αυτό μου δίνει ελπίδα 00:17:21.000 --> 00:17:23.000 επειδή οι άνθρωποι δεν είναι αμιγώς εγωιστές. NOTE Paragraph 00:17:23.000 --> 00:17:25.000 Οι περισσότεροι επιθυμούν να ξεπεράσουν τη μικροπρέπεια 00:17:25.000 --> 00:17:27.000 και να αποτελέσουν μέρος ενός μεγαλύτερου πράγματος. 00:17:27.000 --> 00:17:30.000 Και αυτό εξηγεί την εντυπωσιακή αντήχηση 00:17:30.000 --> 00:17:32.000 αυτής της απλής μεταφοράς 00:17:32.000 --> 00:17:35.000 που εμφανίστηκε σχεδόν 400 χρόνια πριν. 00:17:35.000 --> 00:17:37.000 "Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί 00:17:37.000 --> 00:17:39.000 πλήρες και αυτάρκες. 00:17:39.000 --> 00:17:42.000 Κάθε άνθρωπος είναι ένα τμήμα της ηπείρου, 00:17:42.000 --> 00:17:45.000 ένα κομμάτι της στεριάς." NOTE Paragraph 00:17:45.000 --> 00:17:47.000 Σας ευχαριστώ. NOTE Paragraph 00:17:47.000 --> 00:17:55.000 (Χειροκρότημα)