Pokój Mary: Eksperyment myśli filozoficznej - Eleanor Nelsen
-
0:07 - 0:11Wyobraźcie sobie wybitną
neurobiolog o imieniu Mary. -
0:11 - 0:14Mary żyje w czarno-białym pokoju,
-
0:14 - 0:16czyta tylko czarno-białe książki,
-
0:16 - 0:21a obrazy na ekranach jej urządzeń
są wyłącznie czarno-białe. -
0:21 - 0:26Choć nigdy nie widziała żadnego koloru,
Mary jest ekspertką od widzenia barwnego -
0:26 - 0:31i wie o tym zjawisku wszystko
od strony biologicznej i fizycznej. -
0:31 - 0:33Wie, jak różne częstotliwości światła
-
0:33 - 0:37stymulują trzy rodzaje czopków w siatkówce
-
0:37 - 0:39i jak impulsy elektryczne
-
0:39 - 0:43wędrują wzdłuż
nerwu optycznego do mózgu. -
0:43 - 0:45Tam tworzą wzory aktywności nerwowej,
-
0:45 - 0:51które odpowiadają milionom kolorów
rozpoznawalnych dla większości ludzi. -
0:51 - 0:52Teraz wyobraźcie sobie,
-
0:52 - 0:55że pewnego dnia czarno-biały
ekran Mary ulega awarii -
0:55 - 0:58i jabłko okazuje się kolorowe.
-
0:58 - 0:59Po raz pierwszy
-
0:59 - 1:04Mary może doświadczyć czegoś,
o czym wiedziała od lat. -
1:04 - 1:05Czy dowiedziała się czegoś nowego?
-
1:05 - 1:10Jest coś, o czym wcześniej nie wiedziała?
-
1:10 - 1:13Filozof Frank Jackson zaproponował
eksperyment myślowy -
1:13 - 1:17"Pokój Mary" w 1982 roku.
-
1:17 - 1:21Twierdził, że jeśli Mary wie
wszystko o widzeniu barwnym, -
1:21 - 1:25a mimo to zobaczenie koloru
wciąż uczy ją czegoś nowego, -
1:25 - 1:27to stany umysłu,
takie jak percepcja koloru, -
1:27 - 1:32nie mogą być całkowicie opisane
fizycznymi faktami. -
1:32 - 1:33Eksperyment myślowy "Pokój Mary"
-
1:33 - 1:37opisuje to, co naukowcy
nazywają "argumentem z wiedzy". -
1:37 - 1:40Według niego istnieją
niefizyczne właściwości i wiedza, -
1:40 - 1:45które mogą zostać odkryte tylko
przez świadome doświadczenie. -
1:45 - 1:48Argument z wiedzy zaprzecza fizykalizmowi,
-
1:48 - 1:51mówiącemu, że wszystko,
włącznie ze stanami umysłu, -
1:51 - 1:54ma fizyczne wyjaśnienie.
-
1:54 - 1:56Większości słuchających historii Mary
-
1:56 - 1:59wydaje się oczywiste, że widzenie barwy
-
1:59 - 2:03to coś zupełnie innego
niż uczenie się o tym. -
2:03 - 2:06Musi istnieć jakaś właściwość
widzenia barwnego, -
2:06 - 2:09która przekracza fizyczny opis.
-
2:09 - 2:13Argument z wiedzy nie odnosi się
tylko do widzenia barw. -
2:13 - 2:18Pokój Mary to przykład
świadomego doświadczenia. -
2:18 - 2:22Jeśli nauki fizyczne nie mogą całkowicie
wytłumaczyć widzenia barwnego, -
2:22 - 2:27może nie do końca mogą wytłumaczyć
też inne doświadczenia świadomości. -
2:27 - 2:30Możemy znać każdy fizyczny szczegół
-
2:30 - 2:33budowy i funkcji czyjegoś mózgu,
-
2:33 - 2:38ale wciąż nie być w stanie zrozumieć,
jak to jest być tą osobą. -
2:38 - 2:42Te nieopisywalne doświadczenia
mają właściwości zwane qualia, -
2:42 - 2:48subiektywne właściwości, których nie można
dokładnie opisać albo zmierzyć. -
2:48 - 2:50Dla każdej osoby qualia są unikalne,
-
2:50 - 2:52jak wysypka,
-
2:52 - 2:53zakochanie się
-
2:53 - 2:55czy znudzenie.
-
2:55 - 2:59Fizyczne fakty nie mogą
ich do końca wytłumaczyć. -
2:59 - 3:02Filozofowie zainteresowani
sztuczną inteligencją -
3:02 - 3:04używają argumentu wiedzy
-
3:04 - 3:07do stwierdzenia,
że odtworzenie stanu fizycznego -
3:07 - 3:11niekoniecznie wytworzy
odpowiedni stan umysłu. -
3:11 - 3:13Innymi słowy,
-
3:13 - 3:18zbudowanie komputera imitującego
funkcję każdego neuronu ludzkiego mózgu -
3:18 - 3:23niekoniecznie stworzy świadomy
skomputeryzowany mózg. -
3:23 - 3:27Nie wszyscy filozofowie zgadzają się,
że ten eksperyment ma sens. -
3:27 - 3:30Niektórzy sądzą, że rozległa wiedza
Mary o widzeniu barwnym -
3:30 - 3:33mogłaby pozwolić jej wytworzyć
taki sam stan umysłu, -
3:33 - 3:35jak przy faktycznym patrzeniu na kolor.
-
3:35 - 3:40Awaria obrazu nie pokazałaby
niczego nowego. -
3:40 - 3:43Według innych wiedza Mary
nigdy nie była kompletna, -
3:43 - 3:46bo oparto ją tylko
na tych fizycznych faktach, -
3:46 - 3:49które można przekazać słownie.
-
3:49 - 3:50Po latach
-
3:50 - 3:54Jackson całkowicie zmienił
stosunek do swojego eksperymentu. -
3:54 - 3:57Uznał, że nawet doświadczenie
widzenia czerwieni przez Mary -
3:57 - 4:02to wciąż wydarzenie fizyczne w mózgu,
które można zmierzyć, -
4:02 - 4:06i które nie wykracza
poza fizyczne wyjaśnienie. -
4:06 - 4:08Wciąż brak jasnej odpowiedzi na pytanie,
-
4:08 - 4:11czy Mary dowiaduje się czegoś nowego,
-
4:11 - 4:13kiedy patrzy na jabłko.
-
4:13 - 4:16Czy istnieją fundamentalne
ograniczenia naszej wiedzy o czymś, -
4:16 - 4:19czego nie możemy doświadczyć?
-
4:19 - 4:22Czy oznaczałoby to,
że istnieją aspekty wszechświata, -
4:22 - 4:25których nie jesteśmy w stanie pojąć?
-
4:25 - 4:31Może nauka i filozofia pozwolą
pokonać ograniczenia naszego umysłu?
- Title:
- Pokój Mary: Eksperyment myśli filozoficznej - Eleanor Nelsen
- Speaker:
- Eleanor Nelsen
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/mary-s-room-a-philosophical-thought-experiment-eleanor-nelsen
Wyobraźcie sobie Mary, neurobiologa, która choć nigdy nie widziała żadnego koloru, jest ekspertką od widzenia barwnego i wie o tym zjawisku wszystko od strony biologicznej i fizycznej. Jeśli pewnego dnia zobaczy barwę, to czy nauczy ją to czegoś nowego? Istnieje coś w postrzeganiu kolorów, czego wcześniej nie wiedziała? Eleanor Nelsen tłumaczy, czego ten eksperyment myślowy może nas nauczyć o doświadczeniu.
Lekcja: Eleanor Nelsen, animacja: Maxime Dupuy.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:52
Marta Konieczna approved Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska accepted Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment | ||
Ola Królikowska edited Polish subtitles for Mary's Room: A philosophical thought experiment |