Neden bazılarımız kendini tek bir işe adayamaz? | Emilie Wapnick | TEDxBend

Bu konuşma TED konferaslarından bağımsız olarak düzenlenen TEDx organizasyonunda kaydedilmiştir.
Tek birinde karar kılamadığınız kadar çok ilgi alanınız mı var? Harika. Bu özgün ilgi alanları karması aslında size özgü süper gücünüz olabilir.

Hayatınızda hiç

"Büyüyünce ne olacaksın?" sorusuyla

karşılaştıysanız, elinizi kaldırın.

(Gülüşler)

Düşünün,

bu soruyla ilk karşılaştığınızda
kaç yaşındaydınız?

Parmaklarınızla gösterebilirsiniz.

Üç, beş, üç, beş, beş; tamam.

Peki, şimdi de

"Büyüdüğünde ne olacaksın?" sorusu sizde
bir gerilim yarattıysa elinizi kaldırın.

(Gülüşler)

En ufak bir sıkıntı bile?

Ben bu "Büyüyünce ne olacaksın?"
sorusuna

hiçbir zaman cevap verememiş bir insanım.

Aslına bakarsanız, sorun
ilgimi çeken bir şey olmaması değildi.

Sorun; ilgimi çeken çok şey olmasıydı.

Lisede İngilizce, matematik, sanat
derslerini severdim, İnternet siteleri tasarlardım

ve Frustrated Telephone Operator
(Öfkeli Santral Memuru)

isminde bir
punk grubunda gitar çalardım.

Belki..

(Gülüşler)

Belki duymuşsunuzdur.

(Gülüşler)

Bu durum liseden sonra da
böyle devam etti.

Belli bir noktada,
kendimdeki bu döngüyü fark ettim,

bir konu ilgimi çekiyordu,

ve içine dalıyordum,
aklım fikrim o konu oluyor.

Ve o konu her neyse,
bir hayli iyi de oluyorum,

ve bir nokta geliyor,
sıkılmaya başlıyorum.

Genellikle tekrar denerim,
vazgeçmemeye çalışırım

çünkü o zamana kadar bu konu için
oldukça fazla enerji

bazen de para harcamış olurum.

Ama en sonunda, bu sıkıntı ve
"Tamam işte, yaptım!

Bu artık beni zorlayan birşey değil,"
duygusu

Bu öyle bastırır ki,
bırakıp gitmek zorunda kalırım.

Sonra, başka bir şey ilgimi çeker,

tamamamen alakasız

ve ona dalarım, kendimi veririm,

"İşte, bu sefer buldum!" gibi hissederim.

Ve sonra yine o noktaya gelir,

yine sıkılırım

ve sonunda yine

bırakmak zorunda kalırım.

Sonra tamamen yeni ve
bambaşka bir şey keşfederim

ve o konuya dalarım...

Bu döngü şu iki sebeple
yüksek oranda sıkıntı yaratıyor:

Öncelikle, nasıl olacak da

bunlardan birini, bir meslek
haline getirebilecektim, bilemiyordum.

Sonunda birini seçmek zorunda kalıp,
diğer bütün tutkularımı

bir kenara bırakacak ve sıkılsam da bunu
görmezden gelmek zorunda kalacaktım.

Bana gerginlik yaratan diğer sebep

biraz daha kişisel.

Sürekli olarak bir konuda çalışmamanın

bir sorun olmasından,

bende bir sorun olmasından
korkuyordum.

Bağlanma korkusundan, ya da
çok dağınık olduğumdan ya da belki

başarımdan korktuğum için kendimi
sabote etmekten olduğunu düşünüyordum.

Benim hikayem ya da
bu hisler size tanıdık geliyorsa,

zamanında kendime sormuş olmayı
dilediğim bir soruyu

kendinize sormanızı istiyorum:

Çok şey birden yapmayı yanlış ya da

anormal görmeyi nereden öğrendiniz?

Size nereden öğrendiğinizi söyleyeyim:

Toplumdan öğrendiniz.

"Büyüyünce ne olacaksın?"

sorusu ile ilk karşılaştığınızda

yaklaşık beş yaşındaydınız,

ve aslında kimse sizin o yaşta
söylediklerinizi pek umursamıyordu.

(Gülüşler)

Çocuklardan şirin cevaplar

almak için yöneltilen
masum bir soruydu.

"Astronot olmak istiyorum," ya da
"Balerin olmak istiyorum," gibi

ya da "Korsan olmak istiyorum,"
- buraya Cadılar Bayramı kostümü gelecek.

(Gülüşler)

Ama bu soru yaşımız ilerledikçe,
farklı şekillerde

tekrar tekrar soruldu.

Mesela,

lise öğrencilerine üniversitede
hangi bölümü seçecekleri sorulur.

Ve bir nokta gelir ki, zamanında
tatlı bir düşünce pratiği olan

büyüyünce ne olacağın sorusu

geceleri uykunu kaçıran şey haline gelir.

Neden?

Bu soru, çocukları ne olabilecekleri
konusunda hayal kurmalarına teşvik ederken

bütün olasılıklar hakkında hayal
kurmalarına teşvik etmez.

Aslında tam tersini yapar.

Çünkü biri sana ne olmak istediğini
sorduğunda

20 farklı şey sayamazsın.

İyi niyetli bir yetişkin gülümseyip

"Ah, çok şeker, ama hem keman yapımcısı
hem de psikolog olamazsın.

Birini seçmelisin."

Bu doktor Bob Childs.

(Gülüşler)

O bir müzik aleti zanaatkarı
ve bir psikoterapist.

Ve bu da Amy Ng, dergi editörü,

ve çizer, girişimci, öğretmen ve
kreatif direktör.

Ama çocukların çoğu böyle insanlar
olduğunu duymazlar.

Duydukları tek şey,

seçmek zorunda olacaklarıdır.

Ama bundan fazlası da var.

Dar odaklı bir yaşam, kültürümüz
tarafından çokça romantikleştirilmiştir.

Kader, ya da
tek bir gerçek amaç kavramları.

Dünyada geçirdiğimiz zaman içinde

her birimizin gerçekleştirmesi gereken
tek bir amacı olduğu fikri.

Bunun ne olduğunu bulup

hayatınızı buna adamanız gerekiyor.

Peki ya böyle bir insan değilseniz?

Peki ya merak ettiğiniz

bir sürü farklı konu varsa?

Peki ya yapmak istediğiniz çok farklı
şeyler varsa?

Eh, bu şartlarda
sizin gibiler için pek yer yok.

Bu yüzden kendinizi
yalnız hissedebilirsiniz.

Bir amacınız yokmuş gibi hissedebilirsiniz.

Sizde bir sorun varmış gibi
hissedebilirsiniz.

Sizde bir sorun yok.

Siz bir..

çok potansiyellisiniz.

(Alkışlar)

(Çok potansiyellilik)

Çok potansiyelliler, farklı ilgi alanları

ve yaratıcı uğraşlar
peşinde olan kişilerdir.

Söylemesi biraz zor.

Üçe bölerseniz biraz daha kolay olabilir:

çok-potansiyel-li

Aynı fikri içeren diğer terimlerle de
ifade edebilirsiniz,

çok yönlü ya da Rönesans insanı gibi.

Aslında Rönesans döneminde

farklı disiplinlerde uzman olmak
en ideal görülendi.

Barbara Sher bize tarayıcılar diyor.

Hangisini isterseniz kullanın
ya da kendinizinkini bulun.

Aslına bakarsanız, bunu bir tür
cemaat olarak gördüğümü söylemeliyim,

'Tek bir kimlik üzerinde anlaşamayanlar.'

(Gülüşler)

Çok potansiyelliliği, bir engel ya da

üstesinden gelmeniz gereken bir sorun
olarak görmek çok kolay.

Ama insanlarla konuşarak
ve İnternet sitem Puttylike'da

bu fikirler hakkında yazarak
şunu anladım:

Böyle olmak

size bazı eşsiz güçler veriyor.

Çok potansiyelli güçlerinden 3 tanesi.

"Çok potansiyelliliğin Süper Güçleri"

Bir, fikir sentezi.

Bu, birden fazla alanı birleştirerek

kesişimlerinde yeni birşey yaratmak.

Sha Hwang ve Rachel Binx,

haritacılık, veri görüntüleme, gezi,
matematik ve tasarım alanlarındaki

ortak ilgilerinden yola çıkararak
Meshu'yu kurdular.

Meshu, coğrafi özelliklerden esinlenerek

özel tasarım takılar üreten bir şirket.

Sha ve Racher, farklı yetenek
ve deneyimlerine rağmen değil,

onlar sayesinde bir araya gelerek

bu özgün fikri yarattılar.

Yenilikler, kesişimlerde olur.

Yeni fikirler buradan çıkar.

Ve çok potansiyelliler,
tüm geçmiş deneyimleriyle

bu kesişim noktalarının çoğuna
erişme imkanına sahipler.

Çok potansiyellilerin ikinci süper gücü
hızlı öğrenmek.

Çok potansiyelliler bir şeyle ilgilenirse
- dibine dalarız.

Ulaşabildiğimiz herşeyi öğreniriz.

Acemi olmaya da alışığızdır,

çünkü geçmişte de çok kere
acemi olmuştuk.

Bu yüzden yeni şeyler
denemekten, güvenli alanımızın

dışına çıkmaktan o kadar da korkmayız.

Üstelik, bir çok yeti, farklı
disiplinlere de aktarılabilir.

Başladığımız her yeni alana
daha önceden öğrendiklerimizi katarız,

yani genellikle sıfırdan
başlamış sayılmayız.

Nora Dunn, tam zamanlı bir gezgin,
ve serbest bir yazar.

Çocukken konser piyanisti olarak

kas hafızası geliştirmek konusunda
inanılmaz bir kabiliyet geliştirmiş.

Ve bildiği en hızlı klavye kullanabilen
kişi kendisi.

Yazar olmadan önce Nora
finansal planlamacıydı.

Çalışmaya başladığında
satış mekanizmalarının

inceliklerini öğrenmek durumundaydı.

ve bu yeteneği şimdi editörleri
cezbedecek teklifler sunmasını sağlıyor.

Sonunda bıraksanız bile, ilginizi çeken
birşeyin peşinden gitmek

pek zaman kaybı sayılmaz.

O bilgiyi hiç beklemediğiniz bir şekilde

başka bir alanda kullanabilirsiniz.

Çok potansiyelliliğin üçüncü
süper gücü ise uyum yeteneği.

Yani belirli bir durumda

ne olmanız gerekiyorsa ona
dönüşebilme kabiliyeti.

Abe Cajudo bazen bir video yönetmeni,
bazen bir İnternet sayfası tasarımcısı,

bazen bir Kickstarter danışmanı,
bazen bir öğretmen,

ve bazen de, öyle görünüyor ki,
bir James Bond.

(Gülüşler)

İyi işler yaptığı için kıymetli.

Ayrıca, müşterisinin ihtiyaçları

doğrultusunda farklı roller alabildiği
için daha da kıymetli.

Fast Company dergisi,
uyum sağlayabilme yetisini

21. yüzyılda başarılı olmak için
gereken en önemli

yetenek olarak tanımlıyor.

Dünya ekonomisi öyle hızla
ve öngörülemez

bir şekilde değişiyor ki,
pazarın ihtiyaçlarını karşılamaya

uyum gösterecek olan organizasyonlar ve
bireyler büyük ilerleme kaydedecekler.

Fikir sentezi, hızlı öğrenme ve
uyum sağlayabilme.

Çok potansiyelliler bu üç
özellik konusunda uzmanlar.

Ve odaklarını daraltmaya zorlanırlarsa
bu üç özelliği kaybedebilirler.

Çok potansiyellileri kendileri gibi
olmaya cesaretlendirmek

toplum olarak bizim kârımıza olacaktır.

Dünyada şu anda bir sürü, çok boyutlu
problemimiz var ve bunları alt etmek için

yaratıcı, ezber bozan
düşünürlere ihtiyacımız var.

Diyelim ki sizin tek bir konuda
uzman olma hayaliniz var.

Annenizin karnından

'çocuk beyin cerrahı' olmak için çıktınız.

Endişelenmeyin, sizde de bir sorun yok.

(Gülüşler)

Aslına bakarsanız, en iyi takımlar

bir uzman ve bir çok potansiyellinin
birlikte çalışmasından oluşur.

Uzman konunun derinine dalar
ve fikirleri uygular,

çok potansiyelli ise projeye geniş
çaplı bilgi katkısı sağlar.

Çok güzel bir ortaklık.

Ama hepimiz hayatlarımızı
ve kariyerlerimizi

yapımıza uygun bir şekilde
tasarlamalıyız,

ve maalesef, çok potansiyelliler genellikle

uzman olan emsalleri gibi olmaya
teşvik ediliyorlar.

Bu noktayı da belirttikten sonra

bu konuşmadan aklınızda kalacak olan

umarım şu olur:

Özünüzün doğası her ne olursa olsun,
onu kucaklayın.

Tek bir ilgi alanınız varsa,
tabii ki onda uzmanlaşın.

Bu sizin en başarılı
olacağınız alan olacaktır.

Ama, salondaki çok potansiyellilere

- şu son 12 dakikadır
bir çok potansiyelli olduğunu

yeni fark edenler de dahil -

(Gülüşler)

Size demek isterim ki: bütün tutkularınıza
sarılın.

Merakınızın ardından gidin,
bilinmez dehlizlere girin,

kesişim noktalarınızı keşfedin.

Özümüze sahip çıkmak daha mutlu,
daha hakiki bir yaşam yaratır,

ve belki de en önemlisi,

çok potansiyelliler,

dünyanın bize ihtiyacı var!

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)